جاسىل، تومەن كومىرتەكتى دامۋدان جازباي، بايلىقتان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى
چيڭحاي تۇزدى كول كاسىبىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتتى
«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى جياڭ فىڭ، ليۋ يۇيرۇي
2022.07.11 18:10 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
جاسىل ءتۇستى كول، اق ءتۇستى قايراڭ، دەربەس زەرتتەپ جاساعان سۋ قازعىش كەمەلەر ءتوپ – ءتورت بۇرىش 30 تۇز الاڭىندا قاربالاس جۇمىس ىستەۋدە. بۇل ارا − چيڭحاي ولكەسى سايدام ويپاتىنىڭ تەرەڭ قويناۋى؛ بۇل ارا − ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن تۇزدى كول چارحان تۇزدى كولىنىڭ ءبىر بۇرىشى. جەر اۋدانى 5 مىڭ 856 شارشى كيلومەتر كەلەتىن چارحان تۇزدى كولىنىڭ كەن قورى توتەنشە مول، كالي تۇزىنىڭ، ماگني تۇزىنىڭ، ليتي تۇزىنىڭ ساقتالۋ مولشەرى مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى ورىندا تۇرادى.
2016 - جىلى 8 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ چيڭحايدا قىزمەت تەكسەرگەندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: تۇزدى كول بايلىعى − چيڭحايدىڭ ءبىرىنشى ۇلكەن بايلىعى، سونداي - اق بۇكىل ەلدىڭ ستراتەگيالىق بايلىعى، بايلىقتى اشۋ، پايدالانۋ مەن ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ قاتىناسىن، ءسوز جوق، ويداعىداي شەشۋ كەرەك. اينالمالى ەكونوميكانى دامىتۋ − بايلىقتان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋدا، ءسوز جوق، باسىپ وتەتىن جول، جاسىل دامۋ ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، رايون ىشىندەگى قاتىستى كاسىپتەردىڭ جۇمىس ءتارتىبىن، تەحنيكاسىن، تەحنولوگياسىن جاڭالاۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، جۇمسالىمى تومەن، ىعىستىرىلۋى تومەن، ونىمدىلىگى جوعارى بولۋعا قۇلشىنىپ، تۇزدى كول سىندى باعالى بايلىقتىڭ حالىققا ماڭگى باقىت جاراتۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. 2021 - جىلى 3 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ مەملەكەتتىك 13 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايىنىڭ 4 - ماجىلىسىنە قاتىناسقان چيڭحاي ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باياندامانى قاراۋىنا قاتىناسقاندا دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى تۇزدى كول كاسىپ بازاسىن جەدەل قۇرۋدى تالاپ ەتتى.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن دايەكتى تياناقتاندىردى، تاياۋ جىلداردان بەرى چيڭحاي تۇزدى كول ونەركاسىپ توبى جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرىپ، اينالمالى ەكونوميكالىق ۇلگى جونىندە ىزدەنىس جاسادى، تۇز ونىمدەرى جالاڭ حلور تۇزىنان، كالي تۇزىنان 20 نەشە تۇرگە كەڭەيدى. 2021 – جىلدىڭ سوڭىندا «چيڭحايدىڭ دۇنيە جۇزىلىك تۇزدى كول كاسىپ بازاسىن قۇرۋ ارەكەت جوباسى (2021 – جىلدان 2035 – جىلعا دەيىن)» باسىپ تاراتىلىپ، چيڭحايدىڭ تۇزدى كول كاسىبىنىڭ تيپتە بۇرىلىس جاساپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋىنا، جايعاسۋدى ساپالىلاندىرۋىنا، جاڭالىق جاراتۋدى تەرەڭدەتۋىنە ايقىن جول كورسەتىلدى.
چيڭحايدىڭ تۇزدى كول ونەركاسىپ شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى قازىر كالي تۇزى، ناتري تۇزى، ماگني تۇزى، ليتي تۇزى، حلور ءسىلتىسى سىندى 5 كاسىپ شوعىرىن قالىپتاستىردى.
كوكتەمگى ەگىس جۇمىسى كەزىندە قالتا – قالتا كاليلى تىڭايتقىش چيڭحاي تۇزدى كول ونەركاسىپ شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى كاليلى تىڭايتقىش بولىمشە سەرىكتەستىگىندە زاۆودتان شىعارىلىپ، ماشيناعا تيەلىپ، چيڭحاي - شيزاڭ تەمىر جولى ارقىلى تاسىلادى. «ءبىز كەمەلدى، وزىق ءوندىرىس تەحنولوگياسى شوعىرلى جۇيەسىن قالىپتاستىردىق، كالي بايلىعىن جان - جاقتى جيناپ الۋ مولشەرى 2000 - جىلدىڭ الدى - ارتىنداعى %30 كە جەتپەيتىن ورەدەگن قازىرگى %75 تىك ورەگە جوعارىلادى» دەدى چيڭحاي تۇزدى كول ونەركاسىپ شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىنىڭ پارتكوم شۋجيى، باس القاسى يۋان حۇڭۋەي.
كاليدى الىپ بولعاننان كەيىن، قالعان كونە گالوگەن چيڭحاي تۇزدى كول لانكى ليتي شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىنە جەتكىزىلەدى. بۇل ارادا دەربەس زەرتتەپ جاسالعان 280 سورعىش مۇنارا كۇنىنە 200 مىڭ تەكشەمەتر كونە گالوگەندى ءبىر جاقتى ەتەدى، مۇنداعى ماقسات ليتي سىندى ماڭىزدى جاڭا ەنەرگيالى باتەريانىڭ ماتەريالىن الۋ.
«ءار تەكشەمەتر كونە گالوگەندەگى ليتي مولشەرى 100 گرامعا جەتپەيدى، ونىڭ ۇستىنە ليتي از، ماگني كوپ، ماگني اراسىنان ليتي الۋدىڭ قيىندىعى زور». 15 جىلدىڭ الدىندا جاڭادان جۇمىس باستاعان لانكى ليتي كاسىبى توبى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى جاڭ چىڭشىڭ چيڭحاي تۇزدى كول كاسىبىنىڭ جالاڭ پايدالانۋدان كوپ نەگىزدى اشۋعا دەيىنگى ىزدەنىس بارىسىن باستان كەشىردى. العاشىندا شەتەلدەن ەنگىزىلگەن تەحنيكالار جەرگىلىكتى ورىنعا سايكەسە قويمادى، لانكى ليتي كاسىبى توبى ءبىر مەزەت جابىلۋعا بەت الدى؛ كەيىن باس الماي جاڭالىق جاراتىپ، ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ءومىر ءسۇرىپ، زەرتتەۋ - اشۋ قوسىلىمىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى 37 ءتۇرلى پاتەنت ۇقىعىن الىپ، ماگني اراسىنان ليتي الۋ قيىن ماسەلەسىن شەشتى.
تاياۋ جىلداردان بەرى جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيل كاسىبى جەدەل دامىپ، ليتي باتەرياسىنىڭ شيكىزات باعاسى جوعارىلادى. جاڭ چىڭشىڭ وسىدان كەيىن: «ستراتەگيالىق بايلىقتى، شەشۋشى تەحنيكانى، ءسوز جوق، ءوز قولىمىزدا بەرىك ۇستاۋىمىز كەرەك» دەپ وي ءتۇيدى.
جاسىل، تومەن كومىرتەكتى دامۋدان جازبادى، چيڭحايدىڭ تۇزدى كول توبى ساپالى دامۋ جولىنا ءتۇستى. ليتيى الىنعان كونە گالوگەن لانكى ليتي كاسىبى توبىنان قايتادان چارحان قازۋ رايونىنا تاسىلىپ، ءۇستىرتتىڭ شىلىڭگىر ىستىعىنىڭ كومەگىندە، جاڭا گالوگەندى سۋ قالىپتاستىرىلىپ، «قاتتى كۇيى مەن سۇيىق كۇيىن الماستىرۋ» ارالىعىندا بايلىقتى اينالمالى پايدالانۋ، جاسىل دامۋ جۇزەگە اسىرىلدى.
200 مۋدان استام جەردى يەلەگەن چيڭحاي تۇزدى كول ونەركاسىپ شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى تۇزدى كول بايلىعىن اشۋ سىناق بازاسى جەدەل سالىنۋدا، مەجەمەن بيىل پايدالانۋعا بەرىلەدى. جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى چيڭحاي تۇزدى كولىن زەرتتەۋ ورنى سياقتى 4 عىلمي زەرتتەۋ ورنىمەن سەلبەسۋ ارقىلى بيىل تۇزدان توك شىعارۋ، سيرەك كەزدەسەتىن ەلەمەنتتەردى شىعارىپ الۋ سياقتى 12 نىسان ىرگە تەپپەك. باسەكەلەستەردى تاربيەلەۋدەن الاڭدامايسىزدار ما؟ ءتىلشىنىڭ سۇراۋىنا قاراتا، سىناق بازاسى باسقارۋ ورتالىعى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى شۇي شىڭ كۇلىپ تۇرىپ بىلاي دەدى: «تۇزدى كول ەكولوگيالىق شەڭبەرىن زورايتىپ، ساپالىلاندىرىپ، سەلبەستىك سەرىكتەرىنە دە پايدا جەتكىزەمىز!».
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
