جاڭا دامۋ جاعدايىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، دامۋدىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن مىقتى يگەرەيىك

جاڭا دامۋ جاعدايىن جەدەل قالىپتاستىرۋ − شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ دامۋ مەن حاۋىپسىزدىكتى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدا جاساعان كەلەلى ستراتەگيالىق شەشىمى، ەلىمىز دامۋىنىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن يگەرۋدەگى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋى. پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتورتىنشى جالپى ءماجىلىسى ”15 - بەسجىلدىق“ كەزىندە ەلىمىزدىڭ دامۋ ورتاسى ءدوپ كەلگەن تەرەڭ دە كۇردەلى وزگەرىستەرگە ىشكەرىلەي تالداۋ جاساپ، ەل ىشىندەگى ءىرى اينالىمدى كۇشەيتۋ، ەل ءىشى مەن حالىقارانىڭ قوس اينالىمىن ىركىلىسسىزدەندىرۋ جونىندە جۇيەلى جوبا جانە ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋ جاسادى.

2020 - جىلدىڭ باسىندا عاسىرلىق ىندەتتىڭ سوققىسىندا دۇنيە جۇزىلىك كاسىپ تىزبەگىنىڭ قامداۋ تىزبەگىندە ءىشىنارا ءۇزىلىس تۋىلىپ، ەلىمىزدىڭ ىشكى ەكونوميكالىق اينالىمىنا تىكەلەي ىقپال جاسادى. باس شۋجي شي جينپيڭ جەرگىلىكتى ورىندا قىزمەت تەكسەرگەندە ”قاۋىرت ەنگىزىپ، قاۋىرت شىعارۋ ورتا شارت - جاعدايىنىڭ وزگەرگەندىگىن، ءسوز جوق، جاڭا جاعدايعا ساي، دامۋعا جەتەكشىلىك ەتەتىن جاڭا وي جەلىسىن العا قويۋ كەرەكتىگىن“ تانىپ جەتتى، سونىمەن ”قوس اينالىم“ سىندى جاڭا دامۋ جاعدايى قالىپتاستى. شەشۋشى ساتتەگى شەشۋشى تالعام پارتيامىزدىڭ ەكونوميكالىق ءىرى ەلدەن ەكونوميكالىق قۇدىرەتتى ەلگە بۇرىلىس جاساۋ زاڭدىلىعى جونىندەگى تانىمىن تەرەڭدەتىپ، ەلىمىز ەكونوميكاسىن وسىزامانداندىرۋدىڭ جول تاڭداۋىن، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ كەمەسىن تولقىن جارا العا ىلگەرىلەۋگە، نىق قاداممەن الىسقا جەتۋگە جەتەكتەۋ كەرەكتىگىن ايقىندادى.

”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندەگى دامۋ بارىسىنا قايىرىلا قاراساق، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ وسى قادامدى الدىمەن باساتىن ستراتەگيالىق كورەگەندىگىن اناعۇرلىم تەرەڭ سەزىنەمىز. دۇنيە جۇزىندەگى ەكىنشى ۇلكەن تۇتىنۋ بازارى، ءبىرىنشى ۇلكەن توراپتىق بولشەك ساتۋ بازارى ورنىقتى بولدى، 2021 - جىلدان 2024 - جىلعا دەيىن ىشكى سۇرانىمنىڭ ەكونوميكانىڭ ارتۋىنا قوسقان ورتاشا ۇلەسى % 86.4 كە جەتتى؛ تاۋار ساۋداسىنىڭ كولەمى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى يەلەدى، تاۋاردىڭ يمپورت - ەكسپورت جالپى سوماسى 2020 - جىلعى 32 تريلليون 200 ميلليارد يۋاننان 2024 - جىلى 43 تريلليون 800 ميلليارد يۋانعا جەتىپ، جىلىنا ورتا ەسەپپەن %8.0 ارتتى... قاتاڭ دا كۇردەلى ەل ءىشى - سىرتى جاعدايىندا، ءبىز جاڭا دامۋ جاعدايىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، ەل ىشىندەگى ءىرى اينالىمنىڭ نەگىزگى تۇلعالىق ورنىن ۇزدىكسىز بەكەمدەپ، كەڭىستىك ورنالاسۋىن بىرتىندەپ ساپالىلاندىرىپ، ەل ءىشى مەن حالىقارانىڭ قوس اينالىم ساپاسىن ورنىقتى جوعارىلاتىپ، ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ نەگىزى اناعۇرلىم بەكەمدەلىپ، حاۋىپسىزدىگى مەن ورنىقتىلىعى اناعۇرلىم كۇشەيىپ، قۇدىرەتتى ومىرشەڭدىك كۇش، سەرپىمدىلىك جانە كومەسكى كۇش ايگىلەندى.

اماليات مىنانى تولىق دالەلدەدى: سىرتقى ورتا نەعۇرلىم قاتاڭ، كۇردەلى بولعان سايىن، جاڭا دامۋ جاعدايىن سولعۇرلىم جەدەل قالىپتاستىرىپ، دامۋدىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن مىقتى يگەرۋ كەرەك. كەزەكتە، ستراتەگيالىق وراي مەن حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىس قاتار ءومىر ءسۇرىپ، تۇراقسىز، مەجەلەۋ قيىن فاكتورلار كوبەيىپ وتىر، بۇل بىزدەن ەل ىشىندەگى زور اينالىمدى كۇشەيتۋگە تاباندى بولىپ، قۇدىرەتتى ەل ىشىندەگى ەكونوميكالىق اينالىم جۇيەسىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، ەل ىشىندەگى اينالىمنىڭ ورنىقتىلىعى ارقىلى حالىقارالىق اينالىمنىڭ تۇراقسىزدىعىنا توتەپ بەرۋدى تالاپ ەتەدى. پارتيا 20 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتورتىنشى جالپى ءماجىلىسى ەل ىشىندەگى ءىرى اينالىمدى كۇشەيتۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، قۇدىرەتتى ەل ءىشى بازارىن قۇرۋ، جوعارى دەڭگەيدەگى سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى ءتۇزىلىسىن جەدەل ورناتۋ جونىندە ورنالاستىرۋ جاساۋدى، سونىمەن بىرگە حالىقارالىق اينالىمدى كەڭەيتۋدى العا قويدى، بۇل جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتىپ، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋ دامۋدىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن ءوز قولىمىزدا بەرىك ۇستاپ، حالىقارالىق سەلبەستىك پەن باسەكەنىڭ جاڭا باسىمدىلىعىن ونان ارى سومداۋداعى ستراتەگيالىق شاراسى.

ءىرى ەلدەردىڭ ەكونوميكاسى ىشكى سۇرانىمدى جەتەكشى ەتەدى، بازار قازىرگى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ تاپشى بايلىق، قۇدىرەتتى ەل ءىشى بازارى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ستراتەگيالىق سۇيەنىشى. ەلىمىزدىڭ كاسىپ جۇيەسى مەن نەگىزدىك قۇرىلعىلار جۇيەسى ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام جان سانىنىڭ ەرەكشە كەڭ كولەمدى بازار كومەسكى كۇشى زور. بولاشاقتى بەتكە الىپ، مەيلى ادامدى نەگىز ەتكەن جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، قالانى جاڭالاۋ ارەكەتىن كۇش سالا اتقارۋ بولسىن، مەيلى اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، دامۋ بارىسىندا حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن ورنىقتى جوعارىلاتۋ بولسىن، ءبارى دە قارجى قوسۋ مەن تۇتىنۋدىڭ تاماشا اينالىمىن پارمەندى جەبەپ، وراسان زور ىشكى سۇرانىستىڭ كومەسكى كۇشىن اشادى.

جالپى ءماجىلىس ىشكى سۇرانىمدى ۇلعايتۋ سىندى ستراتەگيالىق نەگىزگە تاباندى بولۋدى العا قويىپ، ىشكى سۇرانىمدى ۇلعايتۋ ستراتەگياسىن اتقارۋدىڭ ۇلاسپالىلىعىن ايگىلەدى. حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ جانە تۇتىنۋدى ىلگەرىلەتۋ، زاتقا قارجى قوسۋ مەن ادامعا قارجى قوسۋدى تىعىز بىرلەستىرىپ، تۇتىنۋ مەن قارجى قوسۋدىڭ، قامداۋ مەن قاجەتسىنۋدىڭ ءتيىمدى ىقپالداستىعىن جەبەۋدەگى ماقسات ەل ىشىندەگى ءىرى اينالىمنىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشى مەن سەنىمدىلىگىن كۇشەيتۋ. بۇكىل ەل بويىنشا بىرلىككە كەلگەن ءىرى بازار قۇرىلىسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ءتۇرلى بۇعاۋلاردى، بوگەتتەردى اشىپ، جەرگىلىكتى ورىنداردى قورعاۋ مەن بازاردى ءبولۋدى الاستاپ، ”ىشكى ورام ۇلگىسىندەگى“ باسەكەنى جان - جاقتى جونگە سالۋداعى ماقسات ەلىمىزدىڭ ەرەكشە كولەمدى بازارىنىڭ پايداسىن تولىق جارىققا شىعارۋ. جوعارى ورەلى سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى ءتۇزىلىسىن جەدەل ورناتىپ، ءتۇرلى تيجارات تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن تولىق تاسقىنداتىپ، فاكتورلاردى بازارلاندىرىپ ورنالاستىرۋ ءتۇزىلىس مەحانيزمىن جەدەل كەمەلدەندىرىپ، بازاردىڭ ءونىمدى، ءتارتىپتى بولۋىن، ۇكىمەتتىڭ ءىس تىندىرۋىن جۇزەگە اسىرۋ، ءسوز جوق، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشىن ونان ارى كۇشەيتەدى.

جالپى ءماجىلىس جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋ جونىندە ورنالاستىرۋ جاساپ، جۇڭگونىڭ ەسىك اشۋعا، سەلبەسۋگە، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋگە تاباندى بولۋ سەنىمى مەن بەكىمىن ايگىلەدى. بيىل الدىڭعى 3 توقساندا ەلىمىزدىڭ تاۋار ساۋداسىنىڭ يمپورت - ەكسپورتى وتكەن جىلعى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %4 ارتتى، مۇنىڭ ىشىندە ەكسپورت وتكەن جىلعى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %7.1 ارتىپ، كەرى دامۋ قيسىق سىزىعىن سىزىپ شىقتى. سىڭار جاقتىلىق، قورعانىمپازدىق اعىنعا قارسى كوتەرىلگەنىمەن، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى تاريحي اعىمدى بوگەي الماق ەمەس. جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدى تاباندىلىقپەن كەڭەيتىپ، تۇزىمدىك ەسىك اشۋدى ورنىقتى كەڭەيتىپ، كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىن قورعاپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرىپ، ەل ءىشى بازارى مەن حالىقارالىق بازاردىڭ جوعارى ءونىمدى، ىركىلىسسىز بولۋىن جەبەسەك، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ دامۋ ءورىسىن، ءسوز جوق، كەڭەيتۋگە بولادى.

وزگەرىس بارىسىندا وراي قامتىلىپ، سىن - سايىس كۇرەس جىگەرىنە دەم بەردى. وتكەن - كەتكەندى ەسكە الساق، ءبىز كوپتەگەن سىرتقى حاۋىپ - قاتەردىڭ سوققىسىنا ۇشىرادىق، ەڭ سوڭىندا حاۋىپ - قاتەردەن قۇتىلدىق، بۇنداعى سۇيەنگەنىمىز ءوز ءىسىمىزدى ويداعىداي ىستەپ، دامۋدىڭ تابان تىرەر تياناعىن ەل ىشىنە قويعاندىعىمىزدا بولدى. شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، مەملەكەت پەن ۇلتتىڭ دامۋىن ءوز كۇشىنىڭ نەگىزگى تۇيىنىنە قويىپ، جاڭا دامۋ جاعدايىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، الەمدى كوكەيدە ساقتاۋعا تاباندى بولىپ، ىرىقتى شايقاستى ويداعىداي جۇرگىزگەندە عانا، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسى، ءسوز جوق، بوگەتتەردى بۇزىپ، العان بەتىنەن قايتپايدى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى