- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ناۋرىز تۋرالى حيكايا
2016.03.24 13:53 كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابى
ەرتە زاماندا، قازاق ەلىن ءالىسىن-ءالى جاۋ شاۋىپ، ەل بىردە ولاي، بىردە بۇلاي اۋىپ، مال-جاندارى قىرىلىپ، ەل باسىنا اۋىر كۇن تۋىپتى. سونداي قايعىلى دا قاسرەتتى جىلدىڭ بىرىندە، ناۋرىز دەگەن قاريا وزىنە قاراستى ەلىن باستاپ جاۋدان قورعانۋعا ىڭعايلى، مال-جانعا ءجايلى ءبىر قوپالى ايماقتى قىستاپتى. قۇداي وڭداپ، سول جىلى ازاماتتارى شابۋىل جاساعان جاۋدى جەڭىپ، مال-جاندارى قىستان امان-ەسەن شعىپ، ەل- جۇرتى مارە-سارە بولىپتى. ناۋرىز قاريا ۇلكەن ەسەپشى، استرونوم ەكەن. ول كۇن مەن ءتۇننىڭ بۋسانعان ءدال 22-ناۋرىز كۇنى ەرتە تۇرىپ ەلىن ارالاپ:
-بۇگىن-ۇلى ءىستىڭ باستالار كۇنى. كۇن مەن تۇننىڭ تەڭەلگەن، بوتا بوزداپ، قوي قوزدايتىن قاسيەتتى كۇن. جان-جانۋار، وسىمدىكتەردىڭ ءوسىپ- ونەتىن، جەر انادان قۋات الىپ، ەرەكشە كۇيگە ەنەتىن كۇن. سوندىقتان بارلىق ءۇي تۇگەل توي جاساڭدار!بۇدان بىلايعى اتار تاڭ، كورەر جىلدارىمىز بۇگىنگىدەي قۋانىش، مەرەكەمەن باستالار بولسىن! ۇرپاقتارىمىزدىڭ كوڭىلىن قايعى-قاسرەت تورلاماسىن! – دەپ ءامىر بەرىپتى. سوندا قارياعا كەمپىرى :
-اۋ، شال! ەلىڭە ارىقشىلىق ۋاقىتتا توي جاسا دەدىڭ، قىسىلىپ ارەڭ شىققان جۇرت تويدى نەسىمەن جاسايدى؟-دەگەن ەكەن. وعان قارت كۇلىپ:
-توي قىزىعى بايلىق پەن قارىن تويعىزۋدا ەمەس، قايتا كوڭىل كوتەرىپ، رۋحاني ازىق الۋدا. كوپتەن بەرى كوڭىلدى وتىرىپ ىشكەن ءبىر ۇرتتام قارا سۋ مەن ءبىر اياق كوجەنىڭ ناقتى ەسەرلىكپەن وتكىزگەن 40كۇندىك ساۋىق پەن 40 جىل جيعان بايلىقتان ارتىق. ال ەندى كەمپىر، وتىرماي سەندە قابىڭنىڭ ءتۇبىن قاق، -دەپتى. قاپتان ءبىر كارى جىلىك پەن بىرنەشە كەسەك ەت شعىپتى. ونى كورگەن قاريا كەمپىرىن ماقتاپ:
-جارايسىڭ، كەمپىرىم! تۇپ-تۋرا ءبىر تويدىڭ ەتىن ساقتاپسىڭ، دەرەۋ قازانعا سال!قازاننىڭ ءتورت قۇلاعىنا ءتورت جاپىراق ماي قوي، ونىڭ بىرەۋىن پىسقاندا ءوزىڭ جە، بىرەۋىن ۇلكەن بالاڭا، بىرەۋىن كۇيەۋ بالاڭا، بىرەۋىن نەمەرەڭە بەر، كارى جىلىكتى قاريالارعا تارت. قالعان ەتتەردى تۋراپ كوجەگە سالىپ جىبەر جانە كوجەگە ارپا، ءبىيداي، تۇز، قۇرت سياقتى جەتى ءتۇرلى ءدام قوسىلسىن!كارى جىلىك-بابالار ءداستۇرىن جالعاسىن:ءدان-ءوسىپ-وركەندەۋىمىزدىڭ بەلگىسى بولسىن؛سۋ مەن تۇز –ۇرپاقتارىمىزدىڭ ءدام-تۇزدارى جاراسىپ، ماڭگى تاتۋ-ءتاتتى وتۋىنە دانەكەر بولسىن؛ايران –قاتىق –ايرانداي ۇيىپ، باسىمىزدىڭ ومىرلىك ءبىر بولىپ، اق كوڭىل، ادال نيەتتى بولاتىندىعىمىزدىڭ كۋاسى بولسىن ؛ال، قازان قۇلاعىنا قويىپ پىسىرعان ءتورت جاپىراق ماي-ءتورت تۇلىگىمىز ساي، باي-باقىتتى تۇرمىس كەشىرۋىمىزدىڭ ومىرلىك باستاماسى بولسىن. بۇگىنگى وسى توي تاماعىنان ءدام تاتقان ۇلكەن –كىشى، كارى-جاسقا تۇگەل ءبىر-ءبىر جاس قوسىلىپ، وسى توي ءار جىلى، ءدال وسى كۇنى ءاربىر وتباسىندا مىندەتتى تۇردە وتكىزىلىپ وتىرىلسىن ! –دەگەن ەكەن. ءسۇيتىپ، ناۋرىز قارتتىڭ ەلى قاپ تۇبىندە قالعان ەتتەرىن تۇگەل قازانعا سالىپ ۇلان-اسىر توي جاساپ، جاداپ-جۇدەگەن كوڭىلدەرىن كوتەرىپتى. ەل قارياعا العىستارىن جاۋدىرىپ، توي قىزىعىن الدە نەشە كۇنگە جالعاستىرىپتى...انە-مىنە دەگەنشە جاز شعىپ، كۇز كەلىپ، كوزدى اشىپ-جۇمعانشا قىس ءوتىپ، تاعى ءبىر كوتەم كەلىپتى. ەل-جۇرت ناۋرىز قاريانىڭ ۇيعارىمى بويىنشا، كوكتەم تويىنا ەرەكشە ازىرلەنىپتى. قاريا بۇل رەت جان-جاققا ات شاپتىرىپ، تويعا ماڭايىنداعى الىس-جاقىن ەلدىڭ ءبارىن شاقىرىپتى. تويعا شاقىرۋشىنىڭ ءبىرى الاشاحانعا بارىپ:
-تاقسىر، ءسىزدى اۋىلىمىزدا وتەتىن تويعا شاقىرىپ كەلدىم، -دەپتى.
حان ودان:
-اۋ، بۇل قاي ۋاقىتتا جاسالعان توي؟ توي دەگەن جاز بەن كۇزدە جاسالماۋشىما ەدى؟ ول كىمنىڭ تويى؟-دەپ تاڭدانا سۇراپتى. تويعا شاقىرعان جىگىت نە دەرىن بىلمەي، ساسقالاقتاپ:
- ناۋرىز دەگەن قارتتىڭ تويى، ناۋرىزدىڭ تويى، -دەگەن ەكەن. سول كۇنى اۋارايى سونداي جايلى بولسا كەرەك. حان شاپانىن جامىلىپ دالاعا شىققان ەكەن، توبەسىنەن قيقۋلاپ قازدار ۇشىپ ءوتىپتى. كوزىنە دالا توسىندە تەبىندەپ كەلە جاتقان جاسىل وركەندەر شوقتاي باسىلىپتى. سودان حان كوكىرەگىن كەرە دەمالىپ:
-بۇل ءبىر ومىرشەڭ، ولمەس توي بولىپ، عاسىردان-عاسىرعا جالعاسقالى تۇر ەكەن، -دەپ سۇيىنە ءتىل قاتىپتى. ءسۇيتىپ، سول توي:«ناۋرىز تويى»، جەتى ءدامدى بىرىكتىرىپ جاساعان كوجە «ناۋرىز كوجە»، توي وتكەن اي «ناۋرىز ايى» اتالىپ كەتىپتى.
ماتەريالدان ىقشامداپ دايىنداعان: وجەت ايدارقان ۇلى
كەلۋ قاينارى: جۇڭگو قازاق راديو تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
