- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
بەكەتكە كىرگەننەن «ۇيالاتىن» پويەز
نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
2014.11.20 14:10 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
ەل اۋزىنداعى اڭگىمەلەرگە سەنسەك، رەفورما جاساپ ەسىك اشۋدىڭ الدىندا، ۇرىمجىدەن بەيجيڭگە جولعا شىققان پويەز بەيجيڭ باتىس ۆوگزالىنا تاياعاندا، ۆوگزالعا كىرمەي الىسقا توقتايدى ەكەن. بۇلاي بولاتىنى كومىرمەن جۇرەتىن بۋ پاراۆوز شينجياڭنىڭ قۇبا دۇزدەرىندە قۇمدى بورانداردان ءوتىپ بەيجيڭگە جەتكەنشە پويەزدىڭ سىرتى قاپ – قارا بولىپ كىرلەپ، كوزگە «ەرسى» كورىنەتىن – مىس. ۇرىمجىگە باراتىن جولاۋشىلار پويەز بەكەتتەن بۇل پويەزدى تابا الماي داعدارىپ تۇرعاندا، پويەز بەكەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى الىستى نۇسقاپ: اناۋ كىرقوجالاق، قاپ – قارا پويەزدى كوردىڭدەر مە؟ سول ۇرىمجىگە باراتىن پويەز، - دەپ جول سىلتەيتىن كورىنەدى.
جوعارىداعى حيكايانى شىندىقتان ورىلگەن ءرياسىز ءازىل دەپ قابىلداعان ءجون بولار. شىنىندا دا، شينجياڭعا قاتىنايتىن پويەز جاسىل ءتۇستى جاي پويەزدەن قىزىل ءتۇستى K ارىبىمەن باستالعان تەز پويەزعا، ودان T ارىبىمەن باستالعان كوك ءتۇستى ەرەكشە تەز پويەزعا اۋىستى؛ پويەز تۇرپاتى دا باستابىنداعى كومىر جاعاتىن بۋ پاراۆوزدان جانارمايمەن جۇرەتىن تەپلوحودقا دامىدى. كەزەكتى پويەزدەر دە باستابىندا لانجوۋعا عانا قاتىناۋدان قازىر بەيجيڭ، شاڭحاي، حانكوۋ، شي – ان، چىڭدۋ، چۇڭچيڭ، دۇنحۋاڭ، كورلا، قاشقار، اقسۋ، كۇيتۇن، الاتاۋ ساعاسى قاتارلى جەرلەرگە، كورشىلەس قازاقستان ەلىنىڭ الماتى، استانا قالالارىنا دەيىن قاتىنايتىن بولدى.
لانجوۋ – شينجياڭ جۇردەك پويەز جولىنىڭ ءۇرىمجى وڭتۇستىك بەكەتى مەن قۇمىل بەكەتى ارالىعىندا 16 – قاراشادا پويەز رەسمي قاتىنادى. بۇل جۇردەك پويەز جولى ىسكە قوسىلعاننان كەيىن ءۇرىمجى وڭتۇستىك بەكەتىنە قۇمىل بەكەتىنە دەيىنگى ۋاقىت بۇرىنعى 5 ساعاتتان 3 جارىم ساعاتقا قىسقاردى. ءۇرىمجى وڭتۇستىك بەكەتى – قۇمىل جۇردەك پويەز جولىنىڭ ۇزىندىعى 530 كيلومەتر، پويەز جالپى 5 بەكەتتە توقتايدى.
تولىق مالىمەتتى اقپارات قۇرالدارى جارىسا جازىپ، وقيعانىڭ تاريحي ماڭىزىن وقىرمانعا تاپتەشتەي تۇسىندىرۋدە. بۇل ماقالامىزدا ءبىز شينجياڭنىڭ تەمىر جول تاريحىنان قىسقاشا مالىمەت بەرىپ، شينجياڭدا بۇگىنگى تاڭدا قانداي تەمىر جول جەلىلەرى بار دەگەندى وقىرمانعا جيناقتاپ كورسەتىپ، بولاشاقتا شينجياڭدا سالىناتىن تەمىر جولدارمەن تانىستىرىپ ءوتۋدى ءجون كوردىك.
پويەز جولدىڭ تاريحى
1952 – جىلى ماۋ زىدۇڭ تيانشۇي – لانجوۋ تەمىر جولىنىڭ سالىنىپ بولعانىن قۇتتىقتاعاندا، لانجوۋ – شينجياڭ جەلىسىن جالعاپ سالۋ تۋرالى بۇيرىق بەرگەن. سونىمەن شينجياڭعا پويەز جول سالۋدىڭ بەتاشارى اشىلعان. 1962 – جىلى 9 – جەلتوقساندا لانجوۋ – شينجياڭ تەمىر جولى ۇرىمجىگە دەيىن سالىنىپ، شينجياڭدا تەمىر جول بولماۋ سىندى تاريحتى اياقتاتتى. 1999 – جىلى وڭتۇستىك شينجياڭ تەمىر جولى قاشقارعا دەيىن سالىنىپ، شينجياڭداعى 2 – تەمىر جول جەلىسى پايدا بولدى.
2004 – جىلى قاراشادا شينجياڭداعى تۇڭعىش ەلەكتروۆوز جولى ـــ جىڭ – قۇلجا – قورعاس تەمىر جولى سالىندى، بۇل شينجياڭ تەمىر جولىنىڭ جەدەل دامۋ كەزەڭىنە وتكەنىنەن دەرەك بەردى. سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا كۇيتۇن – بەيتۇن، ءۇرىمجى – جىڭ 2 – جەلىسى، تۇرپان – كورلا 2 – جەلىسى، ءۇرىمجى – جۇڭعار شىعىسى، قاشقار – حوتان قاتارلى تەمىر جولدار ءبىر ۋاقىتتا سالىندى. بۇل شينجياڭنىڭ تەمىر جول تاريحىنداعى ءبىر رەتكى زور دامۋ بولدى. ىلە – شالا، قۇمىل – لوبنۇر تەمىر جولى سىندى ءبىرقىدىرۋ ءىرى تەمىر جول وبيەكتىلەرىنىڭ قۇرىلىسى ارت – ارتىنان باستالدى.
بۇگىنگى تاڭدا، شينجياڭدا تەمىر جولداردىڭ باتىس پەن شىعىسقا تۇتاسقان، وڭتۇستىك پەن سولتۇستىككە قۇلاشىن جايعان نەگىزگى جەلىسى قالىپتاستى. 1903 كيلومەتر كەلەتىن لانجوۋ – شينجياڭ تەمىر جولىندا پويەزدەر كۇن – ءتۇن دەمەي قاتىناۋدا؛ 10 اۋداندى باسىپ، 488.27 كيلومەترگە سوزىلاتىن قاشقار – حوتان تەمىر جولى «قاس تاسى مەكەنى» حوتانعا تىكە تۇتاسۋدا؛ الاتاۋ ساعاسى، قورعاس وتكەلى سىندى تىرشىلىك تىنىسىنا تولى وتكەلدەردە شينجياڭنان باتىستاعى كورشىلەس ەلدەرگە قاراي «التىن ءدالىز» اشىلدى. توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشىنا تىنىمسىز جول تارتقان «شويىن ايداعارلار» شينجياڭ تەمىر جولىنىڭ تاريحي داستانىن جازۋدا، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىنا كۇش – قۋات باعىشتاۋدا.
بۇگىنگى تاڭدا، شينجياڭ تەمىر جولى جۇردەك پويەز جولى داۋىرىنە قادام تاستادى، بۇل ەلىمىزدىڭ ورتا ازيا، ەۆروپا ەلدەرىنە تۇتاساتىن تەمىر جولدارىنىڭ تاسىمال قۋاتىن ارتتىرۋعا، شينجياڭنىڭ باتىسقا قاراي ەسىك اشۋىندا جانە جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن قۇرۋدا ايرىقشا ماڭىزعا يە.
بولاشاققا كوز سالساق
مەديالاردىڭ جۋىردا اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما جاساۋ كوميتەتىنەن ۇعىسۋىنشا، شينجياڭدا الدا جۇردەك پويەز جولىن سالۋ تۋرالى جوسپار بولماعانىمەن، بۇكىل شينجياڭ كولەمىندە قالالار ارا تەمىر جولدار سالۋ جوسپارى بار.
شينجياڭداعى قالالار ارا تەمىر جولدار سالۋ جوسپارى ورتالىق قالا ءۇرىمجىنى توڭىرەكتەي وتىرىپ جاسالعان.
اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما جاساۋ كوميتەتى قاتىناس – تاسىمال ءبولىمىنىڭ ورىنباسار باستىعى ما لياڭيۋاننىڭ ايتۋىنشا، ءۇرىمجى قالاسىن توڭىرەكتەگەن قالالار شوعىرى اراسىندا «بۇتاق» پىشىنىندەگى قالالار ارا تەمىر جول نوبايى قالىپتاسىپ، باتىسقا قاراي سانجى، شىحىزى قاتارلى جەرلەردى، شىعىس وڭتۇستىككە قاراي قاراي تۇرپان، ءپىشان قاتارلى جەرلەردى، شىعىسقا قاراي فۋكاڭ، شونجى، موري قاتارلى قالا - قالاشىقتاردى تۇتاستىراتىن قالالار ارا تەمىر جول تورابى سالىنادى.
مۇندا، «كۇرە جول» ەسەپتەلەتىن ءۇرىمجى – تۇرپان – ءپىشان تەمىر جولىنا لانجوۋ – شينجياڭ 2 – قوس رەلستى جەلىسى پايدالانىلادى؛ ءۇرىمجى – سانجى – شىحىزى تەمىر جولى 2020 – جىلى سالىنادى دەپ جوسپارلانعان؛ ءۇرىمجى – فۋكاڭ – موري تەمىر جولىنىڭ ءۇرىمجى – فۋكاڭ بولەگى 2020 – جىلى سالىنادى، فۋكاڭ – موري بولەگى 2030 – جىلى سالىنادى دەپ جوسپارلانعان.
ما لياڭيۋاننىڭ ايتۋىنشا، ءۇرىمجى توڭىرەگىندەگى قالالار شوعىرىنا قالالار ارا تەمىر جولدار تورابىن سالۋ نەگىزىندە، بۇكىل شينجياڭ كولەمىندە قالالار ارا تەمىر جولدار سالۋ جوسپارى مىناداي: جۋىق جىلداردا لانجوۋ – شينجياڭ 2 – قوس رەلستى جەلىسىنەن پايدالانىپ، ءۇرىمجى - تۇرپان – قۇمىل قالالار ارا پويەزى قاتىنايدى، ۇزاق بولاشاقتان الىپ قاراعاندا، شىحىزى – قارامايلى قالالار ارا پويەز جولى سالىنادى، وڭتۇستىك شينجياڭدا قازىر بار تەمىر جول جەلىلەرىنەن پايدالانىپ، كورلا، قاشقار قاتارلى قالالار اراسىندا قالالار ارا پويەزدەر قاتىنايدى.
مامانداردىڭ قاراۋىنشا، قالالار ارا تەمىر جولداردى سالۋ وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ توعىسا دامۋىنىڭ قاجەتتى بەتالىسى. قالالار ارا تەمىر جولداردى سالۋ تۇتاس ءوڭىردىڭ بىركەلكى دامۋىنا قاجەتتى تالعام.
شينجياڭدا تەمىر جولدار مەن پويەز تۇرپاتتارى جارتى عاسىرلىق دامۋدى باستان كەشىرىپ، بۇگىنگى تاڭدا وزىندىك رولىن ساۋلەلەندىرۋدە، شينجياڭ پويەز جولىنىڭ بولاشاعىنىڭ جارقىن بولاتىنىنا سەنىمىمىز كامىل.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
