24 مەملەكەتتىڭ اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى شينجياڭدا تىلشىلىك ىستەپ قوعام ورنىقتىلىعىن، حالىق تۇرمىسىنىڭ جاقسارعاندىعىن سەزىنىپ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ تابىستارىن مويىندادى
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى ما كاي، ليۋ شينيۇي
2019.07.24 14:24 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
7 - ايدىڭ 14 - كۇنىنەن 22 - كۇنىنە دەيىن، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اقپارات كەڭسەسى ۇيىمداستىرعان جۇڭگولىق، شەتەلدىك اقپارات قۇرالدارىنىڭ ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنا ساپار“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تىلشىلىك قيمىلى شينجياڭدا وتكىزىلدى. جۇڭگو، امەريكا، رەسەي، يتاليا، ساۋد ارابياسى، تۇركيا، جاپونيا، يران سياقتى 24 مەملەكەتتىڭ ءتىلشىسى شينجياڭنىڭ كوپتەگەن جەرىندە ىشكەرىلەي تىلشىلىك ىستەپ، كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ، باۋلۋ ورتالىعىنداعى ۇيرەنۋشىلەرمەن، ءىسلام ءدىنى وقىتۋشى - قىزمەتكەرلەرىمەن جانە ءار ۇلت بۇقاراسىمەن بەتپە - بەت اڭگىمەلەستى. كوپ ەل تىلشىلەرى جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ لاڭكەستىككە زاڭ بويىنشا سوققى بەرۋ جانە ودان ساقتانۋ، ازاماتتاردىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگىن قورعاۋ، از ۇلتتاردىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىن قورعاۋ، ەكونوميكانى دامىتىپ حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ سياقتى جاقتاردا ىستەگەن قىزمەتتەرىن مويىندايتىندىقتارىن جانە القايتىندىقتارىن ءبىلدىردى.■ لاڭكەستىككە زاڭ بويىنشا سوققى بەرگەنىن، ساقتانعانىن القادى
20 - عاسىردىڭ 90 - جىلدارىنان بەرى، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى ۇلتتىق بولشەكتەۋشى كۇشتەر، ءدىني ۇشقارى كۇشتەر، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك كۇشتەر (”ءۇش ءتۇرلى كۇش“) جۇڭگونىڭ شينجياڭىندا مىڭداعان جەلىلەس زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك وقيعالارىن جوسپارلاپ ءارى ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، شينجياڭنىڭ تىنىش، جايلى ءتارتىبىن، ىنتىماقتاسا العا باسقان جاعدايىن اۋىر دارەجەدە ءبۇلدىرىپ قانا قويماي، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تىرشىلىك ۇقىعى، سالاماتتىق ۇقىعى، مال - مۇلىك ۇقىعى جانە دامۋ ۇقىعى سياقتى نەگىزگى ادامدىق ۇقىقتارىن قالاعانىنشا اياق استى ەتتى.
شينجياڭ حالىقارالىق ءماجىلىس - كورمە ورتالىعىندا شينجياڭنىڭ ءتۇيىندى زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلو مىسالدارى كورمەسىن كورگەن سوڭ، رەسەي «كوممۋنيستىك جاستار وداعى اقيقات گازەتى» حالىقارالىق ءبولىمىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ەدۆارد وتاكاروۆيچ چەسنوكوۆ بىلاي دەدى: ”رەسەي دە لاڭكەستىكتىڭ زيانكەستىگىنە قاتتى ۇشىراعان، لاڭكەستىك بۇكىل جەر شارى بىرگە ءدوپ كەلىپ وتىرعان قاتەر، قوعامنىڭ بەيبىتشىلىگىن، ورنىقتىلىعىن قورعاۋ ءار ەلدىڭ ورتاق تىلەگى“.
سوڭعى جىلدارى شينجياڭ ”سوققى بەرۋ مەن ساقتانۋدى ۇشتاستىرۋعا، ساقتانۋدى نەگىز ەتۋ“گە تاباندى بولىپ، از سانداعى اۋىر زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىستارعا زاڭ بويىنشا قاتاڭ سوققى بەرۋگە ءمان بەرۋمەن قاتار، تۋ باستان جونگە سالۋعا دا ءمان بەرىپ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ارەكەتتەرىن تۋىلۋدان بۇرىن جويدى. قازىرگە دەيىن شينجياڭدا ءۇرتىس 30 اي بويى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلولارى تۋىلعان جوق.
”لاڭكەستىك وزبەكستاندا دا ءومىر ءسۇرىپ وتىر، ەلىمىز ۇكىمەتىنىڭ پوزيتسياسى − باتىل سوققى بەرۋ جانە جويۋ. جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ لاڭكەستىككە قولدانعان ساقتانۋ سيپاتتى شاراسى ونىمگە قول جەتكىزىپ، 30 اي بويى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك وقيعالارى تۋىلمادى، ءبىزدىڭ ۇلگى الۋىمىزعا تاتيدى“، - دەدى وزبەكستان تىلشىلەر قوعامى فەرعانا وبلىستىق بولىمشە قوعامىنىڭ ءتوراعاسى وبيدوۆ مۇحامەت دولويموۆيچ.■ تاربيەلەۋ، باۋلۋ قىزمەتىن مويىنداپ، شەكارا سىرتىنداعىلاردىڭ جازعىرۋىنىڭ شىندىققا جاناسپايتىنىن ءبىلدىردى
لاڭكەستىكتىڭ، ءدىني ۇشقارىلىقتىڭ ءوسىپ - ءوربيتىن ورتاسى مەن توپىراعىن تۇبىرىنەن الاستاپ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ارەكەتتەردى تۋىلۋدان بۇرىن جويۋ ءۇشىن، شينجياڭ كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ، باۋلۋ قىزمەتىن ورىستەتىپ، كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ، باۋلۋ قۇرىلىمىن دانەكەر، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى ۇيرەنۋدى، زاڭ بىلىمدەرىن ۇيرەنۋدى، كاسىپتىك شەبەرلىك ۇيرەنۋدى جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ قىزمەتىن ورىستەتۋدى نەگىزگى مازمۇن، جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى جۇزەگە اسىرۋدى باعدار ەتكەن تاربيەلەۋ، باۋلۋ ۇلگىسىن قالىپتاستىردى.
الايدا شەكارا سىرتىنداعى ءىشىنارا كۇشتەر اق پەن قارانى شاتاستىرىپ، شىندىقتى بۇرمالاپ، شينجياڭنىڭ كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ، باۋلۋ قىزمەتىن جازعىردى، كىنالادى.
وسى جولعى تىلشىلىكتە كوپ ەل تىلشىلەرى ىلگەرىندى - كەيىندى جاڭاشار اۋدانىنداعى، اتۇش قالاسىنداعى، ونسۋ اۋدانىنداعى، قاراقاش اۋدانىنداعى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ، باۋلۋ ورتالىقتارىنا بارىپ، تاربيەلەنۋشىلەردىڭ ساباعىن سىرتتاي تىڭداپ، تاربيەلەنۋشىلەردىڭ جاتاقحاناسىن ەكسكۋرسيالاپ، تاربيەلەنۋشىلەردىڭ مادەنيەت، دەنە تاربيە قيمىلدارىن كوردى ءارى كوپتەگەن تاربيەلەنۋشىلەردەن، وقىتۋشىلاردان ساباق ورنالاستىرۋى، وتباسىنداعىلارمەن باس قوسۋى، تاماق، جاتاق، ەمدەۋدى قامتاماسىز ەتۋ سياقتى جاعدايلاردى ەگجەي - تەگجەيلى سۇرادى. جاقىن اڭگىمەلەسىپ، سەزىنۋ ارقىلى كوپ ەل تىلشىلەرى شينجياڭنىڭ تاربيەلەۋ، باۋلۋ قىزمەتىن مويىندايتىندىقتارىن، شەكارا سىرتىنداعى ءىشىنارا ادامداردىڭ وسى قىزمەتتى جازعىرۋىنىڭ شىندىققا جاناسپايتىنىن ءبىلدىردى.
”تاربيەلەۋ، باۋلۋ ورتالىعى اتالمىش ’لاگەر‘ەمەس، مەكتەپ ەكەن“، - دەدى يتاليا «كەشكى پوچتا گازەتى» حالىقارالىق ءبولىمىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى پاۋل سالون، - ”وسى ارادا كورىپ - بىلگەندەرىم بويىنشا ايتار بولسام، بۇل جەردە تاربيەلەنۋشىلەر زاڭ مەن زاڭ - ەرەجەلەردى ۇيرەنىپ قانا قويماي، كاسىپتىك شەبەرلىكتى دە ۇيرەنىپ، وسى زامانعى قوعامعا اناعۇرلىم ويداعىداي ۇيلەسىپتى، تاربيە ارقىلى ۇشقارىلىقتى جەڭۋدىڭ دۇرىس ءادىس ەكەنىنە ەش ءشۇبالانبايمىن“.
”مەنشە، بۇل استە’ لاگەر‘ ەمەس، ادامداردىڭ ۇشقارى يدەياسىن وزگەرتەتىن مەكتەپ“. ساۋدارابياسى «وكاز گازەتى» مەككە كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ابدۇل ازەز رابيىم بىلاي دەدى: مەن تىلشىلىك سۇحباتتا بولعان ادامداردىڭ شىن كوڭىلىنەن شىققان كۇلكىسىنەن ولاردىڭ وسى اراداعى تۇرمىس پەن ۇيرەنۋگە ەرەكشە رازى ەكەنىن كوردىم“.
تۇركيا «ساۋلە گازەتى»نىڭ باس ديرەكتورى توڭكي اكوچي: ”كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ، باۋلۋ ورتالىعى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جاعىندا دۇنيە جۇزىندەگى باسقا ەلدەرگە ۇلگى ازىرلەدى“، - دەدى.■ تۇرعىنداردىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگىن، كوپ نەگىزدى مادەنيەتتىڭ قورعالىپ وتىرعانىن سەزىندى
شينجياڭداعى تىلشىلىك كەزىندە ءار ەل تىلشىلەرى ىلگەرىندى - كەيىندى شينجياڭ ءىسلام ءدىنى شۋەيۋانىن، قاشقار قالاسىنداعى ايتكار مەشىتىن، حوتان قالاسىنداعى ءجاما مەشىتىن، اقسۋ قالاسىنداعى ءراستا ءجاماسى مەشىتىن ەكسكۋرسيالادى ءارى شينجياڭ ءىسلام ءدىنى شۋەيۋانىنىڭ باستىعىنان، ءاربىر مەشىتتەردەگى وقىتۋشى - قىزمەتكەرلەردەن ءدىني وقىتۋشى - قىزمەتكەرلەردى باۋلۋ، ءدىني قيمىلدار ورىستەتۋ، دىنگە سەنەتىن بۇقارانىڭ سانى مەن مەشىت سالۋ، قورعاۋ سياقتى جاقتاردا سۇراۋلار سۇرادى.
ساۋد ارابياسى «وتان گازەتى» اعىمداعى ىستەر بەتىنىڭ جاۋاپتى رەداكتورى حاليد ساليح بىلاي دەدى: ”مەنشە، جۇڭگو مۇسىلماندارىنىڭ ءدىني قيمىلدارمەن شۇعىلدانۋدا تولىق ەركىندىگى بار ەكەن، كەيبىر اقپارات قۇرالدارىنىڭ ’كەيبىرەۋلەر جۇڭگو مۇسىلماندارىنىڭ ناماز وقۋىنا قىسىم كورسەتىپ، كەدەرگىلىك جاسادى‘ دەگەنىندەي ەمەس ەكەن. مەن بۇل جەردە كيلىگۋگە ۇشىراعان ەشكىمدى كورگەم جوق، ولار بارلىق تولىق ەركىندىكتەن يگىلىكتەنەدى ەكەن“.
يران ستۋدەنتتەر اقپارات اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى، قوسىمشا اعىلشىن ءتىلى اۋدارماشىسى سايد ساپيدا حاشمي: ”جۇڭگو ۇكىمەتى تۇرعىنداردىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگىن قولدايدى، ادامداردىڭ تۇرلىشە دىنگە سەنۋدى تاڭداۋ ەركىندىگى بار ەكەن“، - دەدى.
تىلشىلىك ۇيىرمەسى ىلگەرىندى - كەيىندى شينجياڭ كوركەمونەر تەاترحاناسىنىڭ مۇقام كوركەمونەر ۇيىرمەسى، قاشقار بايىرعى قالا قولونەر بۇيىمدارى بازارى، قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىستىق كاسىپتىك تەحنيكالىق مەكتەبى قىرعىز كەستەسىن زەرتتەۋ - اشۋ ورتالىعى، حوتان قالاسى جييا اۋىلىنداعى اتلاس جىبەك فابريكاسى سياقتى ورىنداردى ەكسكۋرسيالاپ تىلشىلىك ىستەدى، ارتيستەرمەن، قولونەر شەبەرلەرىمەن، توقىما جۇمىسشىلارىمەن ىشكەرىلەي اڭگىمەلەستى.
تايلاند ينتەرنەت الەۋمەتتىك جەلىسى www.salika.co نىڭ ءتوراعاسى ساچا پۋرۋديپاك بىلاي دەدى: ”جۇڭگو ۇكىمەتى از ۇلتتاردىڭ ءبىز كورگەن ءبي، مۋزيكا سياقتى ءداستۇرلى مادەنيەتىن قورعاپ وتىر ەكەن، وسى وتە تاماشا ناقتى مىسالدىڭ ءوزى جۇڭگونىڭ راسىندا ءداستۇرلى مادەنيەتتىڭ جالعاسۋىن قورعاعانىن دالەلدەيدى“.
ءۇندىستان ەلشىلىك اقپارات تەلەۆيزور جەلىسىنىڭ جاۋاپتىسى سايد جاۋاد شينجياڭ ۇلكەن تەاترحاناسىندا «باتىس وڭىرگە ورالۋ» اتتى ۇلتتىق ءان - ءبي تەاترىن كورگەن سوڭ، ءوزى كونسەرتتەن تۇسىرگەن سۋرەتتەرىن الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالادى، نەبارى 2 ساعات ىشىندە ءۇندىستاندىق ينتەرنەت قولدانۋشىلاردىڭ 300دەن استام لەبىزىن تاپسىرىپ الدى. ول: ”شينجياڭ − كوپ ءتۇرلى مادەنيەت قاتار ءومىر سۇرگەن ءوڭىر، بۇل جەردىڭ مادەنيەتى كوز اياڭدى كەڭەيتەدى ەكەن“، - دەدى.■ ەكونوميكانىڭ تەز دامىپ، حالىق تۇرمىسىنىڭ كۇن سايىن تۇلەجىپ، ەكولوگيانىڭ ۇزدىكسىز جاقسارعانىن كورىپ اسەرلەندى
تىلشىلىك ۇيىرمەسى ىلگەرىندى - كەيىندى ءۇرىمجى ۇلكەن بازار كورىنىس اۋماعى، شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى كورمە باقشاسى، قاشقار ەكونوميكالىق - تەحنيكالىق اشۋ رايونى سياقتى جەرلەرگە باردى ءارى قاشقار قالاسى، حوتان اۋدانى، ۇلىقشات اۋدانى سياقتى جەرلەردەگى اۋىل - قىستاقتا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ زاۆودتارىندا تۇرعىنداردىڭ سول جەردىڭ وزىنە، جاقىن ماڭدا جۇمىسقا ورنالاسقانىن كوردى. كوپ ەل تىلشىلەرى شينجياڭنىڭ قوعامى مەن ەكونوميكاسى تەز دامىپ، حالىق تۇرمىسىنىڭ كۇن سايىن تۇلەجىپ، ەكولوگيالىق ورتانىڭ ۇزدىكسىز جاقسارعانىن كورىپ اسەرلەندى.
شينجياڭعا تالاي رەت كەلىپ تىلشىلىك ىستەگەن وبيدوۆ مۇحامەت دولويموۆيچ بىلاي دەدى: ”قازىر شينجياڭدا وسىزاماندانعان زاۆودتار بار، نەگىزدىك قۇرىلعىلار دا ءبىرشاما كەمەلدى ەكەن. ۇكىمەت بۇقارانى قولداپ، ولاردىڭ تاماشا ۇيدە وتىرۋىنا، زاۆودتاردا جۇمىس ىستەپ، تۇراقتى ەڭبەكاقى الۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، ولاردىڭ بولاشاققا دەگەن سەنىمىن نىعايتىپتى“.
پاكيستان مەملەكەتتىك تەلەۆيزياسى اعىمداعى ىستەر ءبولىمىنىڭ جۇرگىزۋشىسى ابىلا ناسيم ۋالا بىلاي دەدى: ”مەن ۇكىمەتتىڭ ءبىر قىدىرۋ نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن سالعانىن كوردىم، ايتالىق، جول، شيپاحانا، ساياحاتشىلار ورتالىعى سياقتىلاردى سالىپتى، سونداي - اق زاۆودتاردان ۇكىمەتتىڭ ادامدارعا جۇمىس ورىندارىن ازىرلەپ، ەكونوميكالىق قوسىمشا قاراجات بەرىپ وتىرعانىن، ادامداردىڭ تۇرمىس ورەسىنىڭ جوعارىلاپ كەلە جاتقانىن كوردىم“.
اقسۋ ايماعىنىڭ كوكيار جاسىلداندىرۋ ينجەنەرياسى جۇرگىزىلگەن جەردى ەكسكۋرسيالاعان سوڭ، ەدۆارد وتاكاروۆيچ چەسنوكوۆ بىلاي دەدى: ”سۋرەتتەگى مىنا جەر بۇرىن قۇمدى ءشول ەكەن، جۇڭگو ۇكىمەتى مەن تۇرعىندارىنىڭ قۇمدى ءشولدى جاسىل دالاعا اينالدىرعانىن، ادامداردىڭ وسىنداي جاسىل ورتادا اناعۇرلىم جاقسى تۇرمىس كەشىرىپ جاتقانىن كورىپ قاتتى قۋاندىم“.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 22 - كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
