بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>ەل ءىشى حابارلارى

جەر تيجارات ۇقىعى جارنا رەتىندە قوسىلىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كاسىپ سالالانعان تيجاراتى دامىتىلادى

شاعىن ەگىنشىلىك وتباسىلارى قوسقان جارناسىنا قاراي پايدانى بولىسەدى (ساياساتتىق تۇسىنىك)

 «حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى گاۋ يۇنساي

2019.02.12 16:45     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى


  جاڭا جاعداي تۇسىنداعى اۋىل – قىستاق رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ شەشۋشى جولى ءالى دە ەگىنشىلەر مەن جەردىڭ قارىم – قاتىناسىن دۇرىس ءبىر جاقتى ەتۋدە. جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كاسىپ سالالانعان تيجاراتىن دامىتۋ اۋىل – قىستاق جەر ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدى شارالارىنىڭ ءبىرى ءارى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ۇيلەسىمدى كولەمدەنگەن تيجاراتىن جەبەۋدىڭ، شاعىن ەگىنشىلىك وتباسىلارىن جانە وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ ورگانيكالى توعىسۋىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ماڭىزدى جولى سانالادى. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل – قىستاق مينيسترلىگى، مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى، قازىنا مينيسترلىگى قاتارلى تاراۋلار تاياۋدا «جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كاسىپ سالالانعان تيجاراتىن دامىتۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋ جونىندەگى جەتەكشى پىكىرىن» (تومەندە قىسقاشا «جەتەكشى پىكىر» دەلىنەدى) بىرلەسىپ باسىپ تاراتتى، ءتىلشى قاتىستى ماسەلەلەر جونىنەن اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل – قىستاق مينيسترلىگىنىڭ جاۋاپتىسىمەن سۇحپات وتكىزدى.


  جارناسى قوسىلعان ءارقايسى جاقتىڭ ۇقىق – بورىشى مەن پايدا ءبولىسى كەڭەسىپ تۇراقتاندىرىلادى


  «ءۇش ۇقىقتى ءبولۋ» تياناقتاندىرىلىپ، ساياساتتىق تومەنگى شەككە قاتاڭ بويسۇنادى. اۋىل – قىستاق جەرىنىڭ كوللەكتيۆ مەنشىگىنە تاباندى بولىپ، ەگىنشىلەردىڭ كوللەكتيۆ كوتەرمەگە العان جەرىندەگى ءتۇرلى ۇقىقتارى زاڭ بويىنشا قورعالادى، ءارقانداي ۇيىم مەن جەكەنىڭ ەگىنشى وتباسىلارىنىڭ جەردى كوتەرمەگە الۋ ورنىن پايدالانۋىنا بولمايدى. جەر تيجارات ۇقىعىن جانداندىرىپ، تيجارات تۇلعاسىنىڭ ءتارتىپ بويىنشا توقتامداسۋدان قول جەتكىزگەن تيجارات ۇقىعى زاڭ بويىنشا ءادىل قورعالادى.


  بازار زاڭدىلىعىنا بويسۇنىپ، ۇكىمەت رولى ساۋلەلەندىرىلەدى. بازاردىڭ بايلىقتى ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋداعى شەشۋشى رولىنا تاباندى بولادى. وبيەكتيۆ اڭىس ەتىلگەن جەر سىندى فاكتورلاردىڭ ءىس جۇزىندىك ۇلەسى مەن تاپشىلىق دارەجەسى، جارناسى قوسىلعان ءارقايسى جاقتىڭ ۇقىق – بورىشى مەن پايدا ءبولىسى بازار زاڭدىلىعى بويىنشا كەڭەسىپ تۇراقتاندىرىلادى، ۇكىمەت جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋ ساياساتتىق شاراسىن كەمەلدەندىرۋ ارقىلى، ءارقايسى جاقتىڭ زاڭدى ۇقىق – مۇددەسىن تەپە – تەڭ تۇرعىدا قورعايدى.


  تارتىپپەن دامىتۋ جەرلەردىڭ جاعدايىنا قاراي ىلگەرىلەتىلەدى. وڭىرلىك پارىق، ەكونوميكالىق نەگىز ءارى اۋىل – قىستاق ەڭبەككۇشىنىڭ باسقا ورىنعا جوتكەلۋى سىندى فاكتورلار تولىق ويلاستىرىلىپ، جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋ ءىس جۇزىندىك جاعدايعا قاراي ورىستەتىلەدى. فورماسى ءار الۋان، ءىس جۇزىندىككە ۇيلەسەتىن جارنا قوسۋ فورمالارى جونىندە ىزدەنىس جاساۋعا دەم بەرىلىپ، زورلىقتى بۇيرىق ءتۇسىرۋ، كوزسىزدەرشە سالىستىرۋ جانە «ءبارىن ءبىر شىبىقپەن ايداۋدىڭ» الدى الىنادى.


  كەدەي وڭىرلەر ەگىنشىلەردىڭ جەر تيجارات ۇقىعىن كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنە جارناعا قوسۋىنا جەتەكشىلىك ەتەدى


  «جەتەكشى پىكىردە» جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋدىڭ جاسامپاز فورماسىن جۇزەگە اسىرۋىنا شابىت بەرىپ، جاسامپاز ادىستەر ميسالمەن كورسەتىلدى، ايتالىق، ەگىنشىلەردىڭ جەر تيجارات ۇقىعى زاڭ بويىنشا سەرىكتىك جانە ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنە تىكەلەي قارجى رەتىندە شىعارىلۋىنا نە بولماسا الدىمەن قارجى رەتىندە شىعارىلىپ ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋىنا نەمەسە ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرى جەر تيجارات ۇقىعىن قارجى رەتىندە شىعارىپ (جارنا قوسىلعان) سەرىكتىك ەتىپ قۇرۋىنا دا بولادى.


  جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسىپ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كاسىپ سالالانعان تيجاراتىن دامىتۋمەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسى بىرلەستىرىلەدى. سەرىكتىك، ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋ نەمەسە ەگىنشى وتباسىلارىنىڭ، اسىرەسە، كەدەي وتباسىلاردىڭ مۇددەسىمەن تىعىز بايلانىساتىن مەحانيزم جونىندە ىزدەنىستەر جاسالادى. كەدەي وڭىرلەر ەگىنشىلەردىڭ جەر تيجارات ۇقىعىن سەرىكتىك، ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنە جارنا رەتىندە قوسۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قارجىسىمەن اۋىل شارۋاشىلىعىن سالالاندىرىپ دامىتۋمەن بىرلەستىرۋمەن بىرگە، ءىشىنارا ەگىنشىلەردى ءوز جەرلەرىندە كاسىپتەندىرىپ، ەگىنشىلەردىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلىپ بايۋىنا قولداۋ كورسەتىلەدى، اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىبى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە جۇمىلدىرادى.


  ءتيىمدى جارنا، الدىمەن مايعا بەرىپ سوڭىنان جارناعا قوسۋ جونىندە ىزدەنىس جاسالىپ، حاۋىپ – قاتەردەن قامسىزداندىرىپ ساقتاندىرۋ رولى ساۋلەلەندىرىلەدى


  جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋدىڭ حاۋىپ – قاتەرىنەن ساقتانۋ – تىزگىندەۋگە ءمان بەرۋدە «جەتەكشى پىكىردىڭ» ماڭىزدى مازمۇنى. شارت – جاعدايى بار ورىنداردىڭ جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋ حاۋىپ – قاتەرىنەن ساقتانۋ – تىزگىندەۋ ءتۇزىمىن بەلگىلەۋىنە شابىت بەرىلەدى. «تومەنگى شەك پايداسىنا كەپىلدىك ەتۋ + جارناسىنا قاراي پايدا ءبولۋدى» اتقارۋعا شابىت بەرۋ ەگىنشىلەر، اسىرەسە، كەدەي وتباسىلاردىڭ جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋ ارقىلى تاباتىن تۇراقتى كىرىسى سانالادى.


  حاۋىپ – قاتەردەن ساقتانۋ – تىزگىندەۋ شاراسى جونىندە ىزدەنىس جاسالادى. قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى نەمەسە كوللەكتيۆ شارۋاشىلىق ۇيىمدارى ەگىنشىلەردىڭ جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋدى كوتەرمەگە الۋدان جازباشا ەستەلىك الىپ، ونى سەرىكتىك، ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنىڭ جەردى كوتەرمەگە الۋىن باقىلاپ – باسقارۋعا پايدالانادى. ءتيىمدى جارناعا قوسۋ جونىندە ىزدەنىس جاساپ، ەگىنشىلەردى وتكەرمەلى سەرىكتىكتىڭ تيجارات شەشىم جاساۋ ۇقىعىنان جانە پايدا بولىسىنەن الدىمەن يگىلىكتەندىرەدى. الدىمەن مايعا بەرىپ، سوڭىنان جارناعا قوسۋ جونىندە ىزدەنىس جاساپ، ەگىنشىلەردى جەرىن الدىمەن مايعا بەرىپ، سەرىكتىك، ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنىڭ ورنىقتى، كوڭىلدەگىدەي ەكونوميكالىق كىرىسىنەن پايداعا كەنەلتكەننەن كەيىن جارناعا قوسقىزادى. حاۋىپ – قاتەردەن قامسىزداندىرىپ ساقتاندىرۋ رولى ساۋلەلەندىرىلەدى، «جارنا رەتىندە قوسۋ ۋادەسىن كەپىلدەندىرۋ قامسىزداندىرۋى» سىندى جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋدىڭ كوپ ءتۇرلى قامسىزداندىرۋى جونىندە ىزدەنىس جاساپ، ەگىنشىلەردىڭ «تومەنگى شەك پايداسىنا كەپىلدىك ەتىلەدى» جانە جەر تيجارات ۇقىعىن قايتارىپ الۋىن قامسىزداندىرۋمەن قامتاماسىز ەتەدى؛ اۋىل شارۋاشىلىعىن قامسىزداندىرۋى كەمەلدەندىرىلىپ، سەرىكتىك، ەگىنشىلەر كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنىڭ حاۋىپ – قاتەرگە توتەپ بەرۋ قۋاتى كۇشەيتىلەدى. ەگىنشىلەردىڭ جەر تيجارات ۇقىعىن جارناعا قوسۋ حاۋىپ – قاتەرىنەن ساقتانۋ امالدارى جونىندە ىزدەنىس جاساۋىنا شابىت بەرىلەدى. جارناعا قوسىلۋ ساتىسىنداعى ءتۇرلى داۋ – داماي ۇيلەسىمدى ءبىر جاقتىلى ەتىلىپ، ءارقايسى جاقتىڭ ۇقىق – مۇددەسى زاڭ بويىنشا قورعالادى، جاسىرىن حاۋىپ – قاتەردىڭ الدى الىنادى نەمەسە شەشىلەدى.


  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار