جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋ ساپالى دامىدى (جاڭا ساندى مالىمەت، جاڭا ءتۇيىن)
الەۋمەتتىك كىتاپحانانىڭ ناقتى كۋالىگى بار وقىرماندارى 103 ميلليوننان استى
«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى جىڭ حاي - وۋ
2022.11.22 14:25 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
«چاڭشا قالالىق كىتاپحانانىڭ ورتاسى، قىزمەت وتەۋى جاقسى، قيمىلدارى كوپ، اكە - شەشەممەن بىرگە اپتا سوڭىندا دەرلىك كەلىپ تۇرامىن». تۇستەن بۇرىن ساعات 9 دا 9 جاستاعى پان ي - ي اكە - شەشەسىمەن بىرگە كىتاپحاناعا كەلىپ، كىتاپ وقۋ بولمەسى مەن قيمىل بولمەسىنە كىرىپ، اپتا سوڭىنداعى دەمالىستان ءلاززاتتاندى. «كىتاپحانامىزعا قازىر ءار كۇنى ورتا ەسەپپەن 5000 ادام - رەتتەن استام وقىرمان كىردى، بىلتىر كىتاپحاناعا كىرگەن وقىرماندار ءبىر ميلليون 500 مىڭ ادام - رەتكە جەتتى، الىپ كەتىپ وقىلعان كىتاپ 2 ميلليون 550 مىڭ دانا - رەتكە جەتتى». حۋنان ولكەسى چاڭشا قالالىق كىتاپحانانىڭ باستىعى ۋاڭ زى ياڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: «قازىرگە دەيىن چاڭشا قالالىق كىتاپحانادا كۋالىك العان وقىرماندار 695 مىڭعا جەتىپ، 10 جىلدا 11 ەسە ارتتى».
چاڭشا قالالىق كىتاپحانادا وقىرماننىڭ كوبەيۋى 10 جىلدان بەرگى ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك كىتاپحانالارىنىڭ قارىشتاپ دامۋىنىڭ ىقشام كورىنىسى سانالادى.
2021 - جىلدىڭ سوڭىندا بۇكىل ەلدەگى الەۋمەتتىك كىتاپحانالاردا ناقتى كۋالىك العان وقىرمانداردىڭ سانى 103 ميلليوننان اسقان. 2012 - جىلى بۇل ساندى مالىمەت 24 ميلليون 845 مىڭ 100 ادام ەدى. 10 جىلدا الەۋمەتتىك كىتاپحانانىڭ كۋالىك العان وقىرماندارىنىڭ سانى %315 تەن استام ارتتى». مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ تارماق مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنانى ءبىلدىردى: «ساندى مالىمەتتىڭ ارتۋىنىڭ استارىندا الەۋمەتتىك كىتاپحانانىڭ قامتۋ اياسىنىڭ ۇزدىكسىز كەڭەيۋى، باۋراۋ قۋاتى مەن قىزمەت وتەۋ ونىمدىلىگىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋى ايگىلەنىپ، الەۋمەتتىك مادەنيەت ىستەرى مەن جالپى حالىقتىڭ كىتاپ وقۋ ىستەرى جەدەل ىلگەرىلەدى».
− ءتۇزىم جۇيەسىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىلىپ، كىتاپحانا ىستەرىنىڭ قارىشتاپ دامۋى ىلگەرىلەتىلدى.
«كىتاپحانا ۇيدە اشىلدى، ادامدار كىتاپ ارقىلى ناعىز دوستارعا اينالدى، شىنىمەن ادامدى قايران قالدىراتىنداي جانە ەستەن كەتپەستەي بولدى». كىتاپ وقۋ ارقىلى كوپتەگەن دوس تاپقانىن تىلگە العاندا، گۋاڭدۇڭ ولكەسى فوشان قالاسىنىڭ تۇرعىنى لو شي ايرىقشا جەلپىندى. فوشاندا 1300 دەن استام «كىتاپحانا باستىعى» بار، ولار ءوز ۇيلەرىندە اشىلعان «كورشىلەر كىتاپحاناسىن» باسقارىپ، الەۋمەتتىك كىتاپحانانىڭ كىتاپ بايلىعىنان جانە ۇيدەگى كىتاپتاردان پايدالانىپ، مەرزىم سايىن كىتاپ وقۋ، ورتاقتاسۋ قيمىلىن ۇيىمداستىرىپ وتىرادى.
2015 - جىلى ج ك پ ورتالىق كوميتەتى كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «وسى زامانعى الەۋمەتتىك مادەنيەتكە قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن جەدەل قۇرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتىپ، قوعامدىق كۇشتەردى ات سالىسۋعا شابىتتاندىرۋدى جانە جەتەكتەۋدى العا قويدى؛ مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «ۇكىمەت قوعامدىق كۇشتەردەن الەۋمەتتىك مادەنيەتكە قىزمەت وتەۋدى ساتىپ الۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ جونىندەگى پىكىردى» جالعاپ تاراتىپ، كوپ ساتىلى، كوپ فورمالى الەۋمەتتىك مادەنيەت قىزمەت وتەۋىمەن قامداۋ جۇيەسىن بىرتىندەپ قۇرۋدى دارىپتەدى. «ساياساتتىڭ جەتەكشىلىگىندە، ءبىز <كورشىلەر كىتاپحاناسى> مەن <كىتاپتان بىرگە يگىلىكتەنۋ> قىزمەت وتەۋىن جاسامپازدىقپەن العا قويدىق». فوشان قالالىق كىتاپحانانىڭ باستىعى حۋاڭ بايچۋان بىلاي دەپ تانىستىردى: الەۋمەتتىك مادەنيەت قىزمەت وتەۋىنەن يگىلىكتەنۋشىلەر ات سالىسۋشىلارعا، كىتاپپەن قامداۋشىلارعا جانە جاسامپازدىق جاراتۋشىلارعا اينالىپ، كوپتىڭ كۇشى جۇمىلىپ، قالانىڭ كىتاپ وقۋ اۋانى كۇشەيە ءتۇستى».
10 جىلدان بەرى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ الەۋمەتتىك مادەنيەتكە قىزمەت وتەۋدى قامتاماسىز ەتۋ زاڭى» اتقارىلىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ كىتاپ وقۋ، گازەت وقۋ سياقتى نەگىزگى مادەنيەت ۇقىق - مۇددەسىنە زاڭدىق كەپىلدىك ازىرلەندى؛ «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ الەۋمەتتىك كىتاپحانا زاڭىندا» الەۋمەتتىك كىتاپحانانىڭ قۇرىلعى قۇرىلىسى، جۇمىس ءتاسىلى، قىزمەت وتەۋمەن قامداۋ، باسقارۋ ءتۇزىمى جانە قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمى سياقتىلار جونىندە ناقتى بەلگىلەمەلەر جاسالدى...
مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ تارماق مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنالاردى ءبىلدىردى: «ءبىرقىدىرۋ زاڭ، بەلگىلەمە، ساياسات شىعارىلىپ، الەۋمەتتىك كىتاپحانا قۇرىلىسىندا، باسقارۋىندا جانە قىزمەت وتەۋىندە حالىق بۇقاراسىنىڭ كۇن سايىن ارتىپ وتىرعان رۋحاني مادەنيەت قاجەتىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرۋعا كەپىلدىك ەتىلىپ، كىتاپحانا ىستەرىنىڭ قارىشتاپ دامۋى، كوركەيىپ دامۋى ىلگەرىلەتىلدى».
− قۇرىلعى جۇيەسى ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، ساپالى بايلىق نەگىزگى ساتىعا قاراي كەڭەيدى.
«كىتاپ الىپ وقۋ قولايلى دا تەز بولدى» دەدى حۋبەي ولكەسى ۋحان قالاسىنىڭ تۇرعىنى ۋاڭ ۋانرۇڭ. ۋحاندا 80 نەشە اۆتوموبيل كىتاپحاناسى قىزمەت وتەۋ ورنى، 147 قىزمەت وتەۋشىسىز كىتاپحانا، 100 دەن استام قالا، رايون، ءمالى، الەۋمەتتىك اۋماق الەۋمەتتىك كىتاپحاناسى ءبىر تۇتاس كىتاپ بەرۋدى جۇزەگە اسىردى. وقىرمانداردىڭ كىتاپ قايتارۋعا قىرۋار ۋاقىت جانە زەيىن - زەردەسىن جۇمساۋىنىڭ قاجەتى جوق، كىتاپ الىپ وقۋدىڭ قولايلى بولۋى وقىرمانداردى ۇزدىكسىز باۋرادى.
ۋحان كىتاپحاناسىنىڭ باستىعى لي جيڭشيا بىلاي دەدى: «ۋحاندا <ورتالىق ساراي، باس ساراي، تارماق ساراي باسقارۋ ءتۇزىمى> سىندى 4 دارەجەلى كىتاپحانا قىزمەت وتەۋ تورى قۇرىلدى، كىتاپ قالا تۇرعىندارىنىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمەن توعىستى».
2021 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇكىل ەل بويىنشا الەۋمەتتىك كىتاپحانا 3215 بولدى، اۋىل - قالاشىق (ءمالى) مادەنيەت پۋنكتى 40 مىڭنان استى، قىستاق دارەجەلى جالپىلىق مادەنيەت قىزمەت وتەۋ ورتالىعى 570 مىڭنان استى، شارۋالار كىتاپ ءۇيى 580 مىڭنان استى، بارلىق الەۋمەتتىك كىتاپحانانى ااقىسىز اشۋ جۇزەگە اسىرىلدى. ساپالى كىتاپ وقۋ بايلىعىن نەگىزگى ساتىعا جەتكىزۋ ءۇشىن، جەر - جەر اۋدان دارەجەلى كىتاپحانالاردىڭ باس سارايى، تارماق سارايى ءتۇزىمى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، بۇرىنعى الەۋمەتتىك اۋماقتاردىڭ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ «جالاڭ قامداۋىن» «كوپ نەگىزدى قامداۋعا»، «ءوزارا قامداۋعا» وزگەرتىپ، كىتاپ بايلىعىن اناعۇرلىم مولايتتى جانە ساپالىلاندىردى. بيىل 6 - ايعا دەيىن 2642 اۋدان (قالا، رايون) كىتاپحانانىڭ باس ساراي، تارماق ساراي ءتۇزىمىن ورناتتى.
− قىزمەت وتەۋدە جاڭالىق اشۋ كۇن سايىن كوپ نەگىزدەنىپ، بۇقارانىڭ وزگەشە مادەنيەت قاجەتىن قاناعاتتاندىردى.
شاندۇڭ ولكەسى رىجاۋ قالاسىنىڭ تۇرعىنى لي ۋەيحان «قالا كىتاپ ءۇيىن» ايرىقشا ماداقتاپ: «اشەكەيلەۋ - جوبالاۋى زاماناۋي ۇلگىدە، قىزمەت وتەۋى جان - جاقتى ەكەن. كىتاپپەن بىرگە مادەني تۇرمىستىڭ قىزىعىنا شومدىم» دەدى.
قازىر 18 مىڭنان استام «قالا كىتاپحاناسى»، «مادەنيەت ايالداماسى» سياقتى جاڭاشا الەۋمەتتىك مادەنيەت كەڭىستىگى قۇرىلىپ، ادامداردى اناعۇرلىم دارالانعان الەۋمەتتىك مادەنيەت قىزمەت وتەۋىمەن قامدادى.
بۇدان سىرت، بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىندەگى الەۋمەتتىك كىتاپحانالار «سەن كىتاپ وقىساڭ، اقىسىن مەن تولەيمىن» دەگەن قىزمەت وتەۋدى كەڭىنەن ورىستەتىپ، جاڭا كىتاپتاردى ساتىپ الۋدا وقىرمانداردىڭ ايتقانى ەسەپ بولىپ، كىتاپحانانىڭ وقىرمان سانىن كوبەيتىپ، رازىلىق شاماسىن بارىنشا جوعارىلاتتى. چيڭداۋ، چىڭدۋ سياقتى جەرلەر مادەنيەت ەرەن بازارىن اشىپ، دارالىق ەرەكشەلىككە يە، «تاپسىرىس بەرۋ فورماسىنداعى» قىزمەت وتەۋدى قولدانىپ، ادامداردىڭ كوپ نەگىزدى قاجەتىن قاناعاتتاندىردى؛ بەيجيڭ، تيانجين سياقتى جەرلەر «مادەنيەت ارقىلى حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ كارتوچكاسىن» تاراتىپ، كىتاپتى قامتىعان ءتيىمدى مادەنيەت ونىمدەرىن ازىرلەپ، بۇقارانىڭ ءوز ەركىمەن تاڭداۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
− جەلىدەگى قىزمەت وتەۋ ۇزدىكسىز جاقسارىپ، كىتاپ وقۋداعى ۋاقىت شەكتەمەسى بۇزىلدى.
«ساۋساعىمدى قوزعاپ قويسام، پوچتا كىتاپتاردى ۇيىمە دەيىن جەتكىزىپ بەرەدى». جاقىندا جىجياڭ ولكەسى نيڭبو قالالىق كىتاپحاناسى ورتاعا قويعان «تيان - ي كىتابى» قىزمەت وتەۋى قالا تۇرعىندارىنىڭ نازارىن اۋداردى. مەيلى تاۋلى وڭىردە بولسىن، الدە تەڭىز ارالىندا بولسىن، تەك ءبىر قولفون بولسا بولعانى، وقىرماندار كىتاپ الىپ وقۋ قىزمەت وتەۋىنەن وپ - وڭاي يگىلىكتەنە الادى.
تانىستىرۋعا قاراعاندا، قازىر بۇكىل ەلدەگى ايماق دارەجەلى قالالاردىڭ كىتاپحانالارى مەن اۋدان دارەجەلى كىتاپحانالاردىڭ %99 ى وقىرمانداردى 145TB ولشەمىندەگى سيفرلى بايلىقپەن قامداي الادى ەكەن، مۇنىڭ ىشىندە 300 مىڭ دانا ەلەكتروندىق كىتاپ، 7700 دەن استام مەرزىمدى جۋرنال، 200 مىڭ دانا مۋزىكالىق دىبىس - بەينە ماتەريالى سياقتىلار بار ەكەن. وسى نەگىزدە جەر - جەر سيفرلى قىزمەت وتەۋ ۇلگىسىندە ۇزدىكسىز جاڭالىق اشىپ، سيفرلى كىتاپحانا، جەلىدە كىتاپ الىپ وقۋ، ينتەرنەتتە وقۋ سياقتى قيمىلدارمەن قالىڭ بۇقارانىڭ، اسىرەسە، جاس وقىرمانداردىڭ قارسى الۋىنا جانە القاۋىنا يە بولدى.
«وقىرماندار سانىنىڭ تەز ارتۋى ادامداردىڭ الەۋمەتتىك كىتاپحانانىڭ قىزمەت وتەۋىنە دەگەن سەنىمىن ايگىلەدى. كەلەسى قادامدا ءبىز ساپالى دامۋدى نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ، جالپى حالىقتىڭ كىتاپ وقۋىن ىلگەرىلەتۋدە تاباندى بولىپ، بۇقارانى اناعۇرلىم ساپالى، اناعۇرلىم ءونىمدى، اناعۇرلىم ءادىل، اناعۇرلىم باياندى، اناعۇرلىم حاۋىپسىز الەۋمەتتىك مادەنيەت قىزمەت وتەۋىمەن قامداۋعا قۇلشىنامىز» دەدى مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ تارماق مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
سۋرەتتى حابار
لەبىز جازۋ
