ون جىلدان بەرى 3 مىڭ 400 دەن استام ءتۇرلى رەفورما سىناعى مىندەتى ورنالاستىرىلدى
اناعۇرلىم جوعارى ورەدەگى ەركىن ساۋدا سىناق رايونىن قۇرۋعا قۇلشىنايىق (بەدەلدى جاريالاۋ)
2023.09.28 16:04 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
بيىل − جۇڭگو ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قۇرىلىسىنىڭ 10 جىلدىعى. 9 ـ ايدىڭ 27 ـ كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اقپارات كەڭسەسى اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسىن اشىپ، ساۋدا مينيسترلىگىنىڭ، قاتىناس ـ تاسىمال مينيسترلىگىنىڭ، كەدەن باس مەكەمەسىنىڭ، مەملەكەتتىك شەتەل اقشاسىن باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىلارى ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قۇرىلىسىنىڭ 10 جىلدىعىنا قاتىستى جاعدايلاردى تانىستىردى.
2013 ـ جىلدان بەرى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىنا ساي، ەلىمىز 6 توپقا ءبولىپ 21 ەركىن ساۋدا سىناق رايونىن قۇردى.
10 جىلدان بەرى ەركىن ساۋدا سىناق رايونى ءبىر توپ نەگىزدىك، جاسامپازدىق سيپاتتى رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ شارالارىن العا قويىپ، كوپتەگەن سيمۆولدىق، جەتەكشىلىك سيپاتتى تۇزىمدە جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىن قالىپتاستىرىپ، حالىقارالىق باسەكەلىك قۋاتقا يە ءبىر توپ كاسىپ سالاسى شوعىرىن جەتىلدىردى. 2022 – جىلى 21 ەركىن ساۋدا سىناق رايونى ‰4 كە جەتپەيتىن مەملەكەت جەر كولەمى ارقىلى بۇكىل ەلدەگى شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجى قوسۋىنىڭ %18.1 ىن جانە يمپورت – ەكسپورت ساۋداسىنىڭ %17.9 ىن يەلەدى، بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا وسى سالىستىرمالار %18.4 كە جانە %18.6 كە جوعارىلادى.
ەركىن ساۋدا سىناق رايونىداعى شەتەل قارجىسىنىڭ بازارعا كىرۋىندەگى شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمى جاساۋ كاسىبىنىڭ اداقتالۋىن جۇزەگە اسىردى
ساۋدا مينيسترلىگى مينيسترىنىڭ ورىنباسارى شىڭ چيۋپيڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: 10 جىلدان بەرى ساۋدا مينيسترلىگى قاتىستى رايوندارمەن جانە تاراۋلارمەن بىرگە ءوز ساۋدا سىناق رايوندارىنىڭ قاتىستى سالالارداعى رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋىن، جاڭالىق جاراتۋىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ مەن ەسىكتى ايقارا اشۋعا تىڭ جول قاراستىرىپ، تىڭ تاجىريبەلەر توپتادى.
تۇزىمدە جاڭالىق جاراتۋدى جۇيەلى ىلگەرىلەتتى. ىلگەرىندى - كەيىندى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنە، مەملەكەتتىك كەڭەسكە 28 ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قۇرىلىسى جوباسىن جانە ءبىر توپ قۇنى ءبىرشاما جوعارى ساياساتتىق قۇجاتتاردى شىعارۋعا جولداپ، جيىنى 3 مىڭ 400 دەن استام رەفورما سىناق ءتۇيىنى مىندەتىن ورنالاستىرىپ، ءبىرشاما كەمەلدى ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ ساياساتتىق ءتۇزىم جۇلگەسى جۇيەسىن قالىپتاستىردى.
مىندەتتىڭ تياناقتانۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتتى. ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قىزمەتىنىڭ تاراۋلار ارا بىرىككەن ءماجىلىس كەڭسەسى جەر ـ جەردىڭ، تاراۋلاردىڭ جەلىلەس كەلەلى رەفورما سىناق ءتۇيىنى مىندەتىن ءبىرشاما جاقسى ورىنداۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتتى. مۇشە ورىندار ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قۇرىلىسىن قولداۋعا قاتىستى 700 دەن استام قۇجات شىعارىپ، ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ ءتۇيىندى سالالاردا الدىمەن ىزدەنىس جاساۋىنا قولداۋ كورسەتتى.
رەفورمانى تۇيىندە سىناق ەتۋ تاجىريبەلەرى كوشىرىپ جالپىلاستىرىلدى. قازىرگە دەيىن ەركىن ساۋدا سىناق رايونى ىزدەنىس جاساپ قالىپتاستىرعان وزىق تاجىريبەلەردەن مەملەكەت دەڭگەيىندە 7 توپتاعى رەفورما سىناق تۇيىندەرىنىڭ تاجىريبەلەرى، 4 توپتاعى ەڭ تاماشا امالياتتىق مىسالدار قورىتىندىلانىپ، بۇكىل ەلگە 302 ءتۇرلى تۇزىمدە جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرى كوشىرىپ جالپىلاستىرىلىپ، رەفورمانىڭ پايداسىنان ورتاق يگىلىكتەنەتىن، ەسىك اشۋدىڭ جەتىستىكتەرىنەن جاپپاي يگىلىكتەنەتىن تاماشا جاعداي قالىپتاستى.
شىڭ چيۋپيڭ بىلاي دەدى : ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ شەتەل قارجىسىنىڭ بازارعا كىرۋىندەگى شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمى جاساۋ كاسىبىنىڭ ”اداقتالۋىن “ جۇزەگە اسىردى، كەلەسى قادامدا قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ اشىق ۇستالۋىن ءتۇيىندى تۇردە ىلگەرىلەتەمىز. قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە ىشكەرىلەي زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋداعى شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمىن ۇيلەسىمدى ازايتۋدى ىلگەرىلەتەمىز. سونىمەن بىرگە، شەكارا اتتاعان قىزمەت وتەۋ ساۋداسىنىڭ شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمىن شىعارۋدى ىلگەرىلەتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ەسىك اشۋدى ۇزدىكسىز كەڭەيتۋىنە جەتەكشىلىك ەتەمىز.
ءبىر توپ ماڭىزدى نەگىزدىك رەفورما جانە جوعارى دەڭگەيدەگى ەسىك اشۋ شارالارىن العا قويدى
شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋىنا رۇقسات ەتۋدەن بۇرىن ازاماتتىق مامىلەدەگى شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمىن قوسىپ باسقارۋ ۇلگىسىن الدىمەن اتقارىپ، حالىقارالىق ساۋداداعى ”ءبىر تەرەزەلىكتى“ وزەك ەتكەن ساۋدانى قولايلىلاندىرۋ ۇلگىسىن الدىمەن ورناتىپ، شەكارا اتتاعان قىزمەت وتەۋ ساۋداسىنىڭ شەكتەلگەن سالالار ءتىزىمىن باسقارۋ ۇلگىسىن ۋاكىل ەتكەن قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ جالپىلىق ەسىك اشۋىن ىلگەرىلەتىپ، ”رۇقسات كۋالىگى مەن تيجارات كۋالىگىن ءبولۋ“ سياقتى ۇكىمەتتىڭ باسقارۋى رەفورماسىن الدىمەن اتقارىپ، ەركىن ساۋدا ەسەبىن الدىمەن قاراستىردى... 10 جىلدان بەرى ەركىن ساۋدا سىناق رايونى جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋدى جەتەكشى ەتۋدە تاباندى بولىپ، حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا ەرەجەسىمەن ۇشتاسقان ءتۇزىم جۇيەسىن كۇش سالا قاراستىرىپ، بازار زاڭدىلىعىنا ۇيلەسەتىن رەفورمالاردى جۇيەلى ىلگەرىلەتىپ، ءبىرقىدىرۋ قامال الۋ، جەتەكشىلىك سيپاتتى جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىنە قول جەتكىزدى.
كەدەن باس مەكەمەسى ەركىن ساۋدا رايونى جانە ەرەكشە وڭىرلىك دامۋ تارماق مەكەمەسىنىڭ باستىعى چىن جىنچۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: كەدەن تۇزىمدە جاڭالىق اشۋدى وزەك، كوشىرىپ قولدانۋعا، جالپىلاستىرۋعا بولۋدى نەگىزگى تالاپ ەتىپ، جوعارى دەڭگەيلى، قۋاتتى سىرتقا ەسىك اشۋ تۇعىرىن كۇش سالا قالىپتاستىردى. مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ىلگەرىندى - كەيىندى 7 توپتاعى رەفورما سىناق تۇيىندەرىنىڭ تاجىريبەلەرى 162 ءتۇرلى بولىپ، كەدەن 62 تۇردەن ۇلەس قوسىپ، %38.3 تى ۇستادى.
تۇزىمدىك مەحانيزم ارقىلى جاڭالىق اشۋدى جۇيەگە ءتۇسىرىپ، جاڭالىق اشۋ شارالارىنىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتتى. كەدەندىك باقىلاۋ - باسقارۋدا جاڭالىق اشۋدىڭ ”ءبىر ولشەم + 3 ەرەجە“ ءتۇزىمىن ورناتىپ، ”ەكى جوعارى، ەكى تومەن“ قىزمەت مەحانيزمىن قالىپتاستىرىپ، نازاردى جاڭا ەرەجەگە تۋرالانۋ، قىزمەت وتەۋ جاڭا كاسىپ كۇيى سياقتى جاقتارعا شوعىرلاندىرىپ، جاڭالىق اشۋ قىزمەتىن ورىستەتتى.
مەملەكەتتىڭ وڭىرلىك كەلەلى ستراتەگياسىنا قىزمەت وتەدى. وڭىرلەردەگى ەركىن ساۋدا سىناق رايونى تۇرعان كەدەندەر سەلبەسىپ جاڭالىق اشۋدى بەلسەنە ورىستەتتى. مىسالى، بەيجيڭ، تيانجين، حىبەيدىڭ شىجياجۋاڭى، اتاپ ايتقاندا، بەيجيڭ، تيانجين، حىبەي كەدەنى ”توراپتا تەكسەرۋدەن وتپەگەن يمپورت ەتىلگەن ەمدەۋ جابدىقتارىنىڭ حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋدىڭ جاڭا ۇلگىسىندە“ جاڭالىق اشىپ، ەمدەۋ جابدىقتارىنىڭ شەكارادان كىرۋىن تەكسەرۋدىڭ ونىمدىلىگىن كۇشەيتىپ، حاۋىپ - قاتەردەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ دەڭگەيىن سايكەستى جوعارىلاتتى.
حالىقارالىق جوعارى ولشەمدى ەكونوميكا ـ ساۋدا ەرەجەسىنە تۋرالانىپ، تۇزىمدىك ەسىك اشۋ تۇعىرىن قالىپتاستىردى. شارت - جاعدايى بار ەركىن ساۋدا سىناق رايونى مەن ەركىن ساۋدا پورتىندا حالىقارالىق جوعارى ولشەمدەگى 11 كەدەن شاراسىن مەملەكەتتىك كەڭەس تاراتقان ءبىرقانشا شارانىڭ العاش وندىرگەن ورىن كۋالىگىندەگى بولماشى قاتەلىك سياقتى ءبىر ءبولىم شارالار كەدەندە حابارلاندىرۋ شىعارىلىپ، تياناقتاندى.
قاتىناس ـ تاسىمال مينيسترلىگى سۋ تاسىمالى مەكەمەسىنىڭ جاۋاپتىسى ي جييۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: قاتىناس ـ تاسىمال مينيسترلىگى باسقارۋ ءتۇزىمى مەن ساياساتىنا رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشىپ، باسقارۋ ۇقىق شەگىن تومەنگە ءتۇسىرىپ، اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى. قاتىستى ەركىن ساۋدا سىناق رايوندارىنىڭ ەرەكشە حالىقارالىق كەمەلەردى تىزىمگە الۋ ءتۇزىمىن ورناتۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، ءبىتىرۋ ءتارتىبىن ساپالىلاندىردى. 2023 – جىلى 7 - ايعا دەيىن 100 كەمە، 9 ميلليون 50 مىڭ توننا جۇك كوتەرىمدىلىگى ەركىن ساۋدا سىناق رايونىندا حالىقارالىق كەمەلەردى تىزىمگە الدىرۋ رەسميەتىن وتەدى.
مەملەكەتتىك شەتەل اقشاسىن باسقارۋ مەكەمەسى شەتەل اقشاسىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ديڭ جىجيە تانىستىرىپ بىلاي دەدى: 2013 – جىلدان بەرى مەملەكەتتىك شەتەل اقشاسىن باسقارۋ مەكەمەسى ەركىن ساۋدا سىناعىنان 6 توپتا الدىمەن سىناق رەتىندە اتقارىلاتىن 24 ءتۇرلى شەتەل اقشاسىن باسقارۋدا جاڭالىق جاراتۋ شاراسىن تانىستىردى. قاتىستى شارالار تيجارات تۇلعالارىنىڭ شەتەل اقشاسى قارجىسىن پايدالانۋ ەركىندىگى مەن قولايلىلىعىن جوعارىلاتىپ، ساياساتتىڭ پايداسىن ءونىمدى تۇردە مولايتتى. 2022 – جىلى ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ شەكارا اتتاعان كىرىس – شىعىسى وتكەن جىلدىڭ ۇقساس مەزگىلىندەگىدەن %14.7 ارتىپ، بۇكىل ەلدىكىنەن 8.7 پايىز جوعارى بولدى.
ەرەكشە ابزالدىققا يە كاسىپ سالالارىنىڭ جاڭالىق اشا دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى قۋاتى ۇزدىكسىز جەتىلدىرىلدى، زورايتىلدى
تانىستىرۋعا قاراعاندا، 10 جىلدان بەرى ساۋدا مينيسترلىگى قاتىستى جەرگىلىكتى ورىندارمەن جانە تاراۋلارمەن بىرگە ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ ەرەكشە ابزال كاسىپ سالاسىنىڭ جاڭالىق اشا دامۋىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن ۇزدىكسىز جەتىلدىرگەن، زورايتقان.
ءبىرىنشى، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ بەتالىسىن ايقىندادى. جەر - جەردىڭ جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي پارىقتى ىزدەنىس جاساپ، ەرەكشە كاسىپ شوعىرىنىڭ ساپالى دامۋىن جەبەۋىنە قولداۋ كورسەتىلدى. ەكىنشى، كاسىپ سالاسىندا شوعىرلى جاڭالىق جاراتۋ ىلگەرىلەتىلدى. ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنىڭ تۇتاس تىزبەگىن، كاسىپورىن دامۋىنىڭ تۇتاس پەريودىن ارقاۋ ەتىپ، جۇيەلى شوعىرلى رەفورما جۇرگىزىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنداعى قيىن تۇيىندەردى، بوگەتتەردى اشىپ، ۇزىن تاقتالاردى سومداپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاۋعا قولداۋ كورسەتىلدى. ءۇشىنشى، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ ورتاسى ساپالىلاندىرىلدى. ساۋدا، قارجى قوسۋ، فينانس، عىلىم ـ تەحنيكا سياقتى سالالارداعى رەفورما جاساۋدى، جاڭالىق اشۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، كاپيتال، تەحنيكا، دارىندى، ساندى مالىمەت سياقتى ءتۇرلى فاكتورلاردىڭ ەركىن، قولايلى اينالىمىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭالىق اشۋ تىزبەگىنىڭ، كاسىپ تىزبەگىنىڭ ىشكەرىلەي ۇشتاسۋىن جەبەپ، بازارلانعان، زاڭمەن جونگە سالىناتىن، حالىقارالانعان تيجارات ـ ساۋدا ورتاسىن قالىپتاستىردى.
10 جىلدان بەرى ساۋدا سىناق رايوندارى سەلبەسىپ جاڭالىق اشۋدى ىرىقتىلىقپەن كۇشەيتىپ، ىقپالداسىپ دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، رەفورمانىڭ جالپىلىق اسەرىن زورايتىپ، بەلسەندى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى. بەيجيڭ، تيانجين جانە حىبەي ەركىن ساۋدا سىناق رايوندارى بەيجيڭ، تيانجين، حىبەي بىرىككەن ءماجىلىس ءتۇزىمىن ورناتىپ، 153 ءتۇرلى اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ ”قىزمەتتەستەر ءبىر ولشەمدە“ بولۋ ءىسىن ورتاعا قويىپ، وڭىردە ءبىر تۇتاس ءبىتىردى. گۋاڭشي ەركىن ساۋدا سىناق رايونى باتىس بولەكتەگى رايونداردىڭ ەڭ قولايلى تەڭىزگە شىعۋ اۋزىن قۇرىپ، باتىس وڭتۇستىك، باتىس سولتۇستىك، ورتا وڭتۇستىك نەگىزگى ارنالارىمەن ۇشتاستىرۋدى ءونىمدى كۇشەيتىپ، باتىس بولەكتى قاۋىرت اشۋعا قىزمەت وتەدى.
”ساۋدا مينيسترلىگى قاتىستى جەرگىلىكتى ورىندارمەن جانە تاراۋلارمەن بىرگە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋدى جەتەكشى، تۇزىمدە جاڭالىق اشۋدى وزەك ەتۋدە تاباندى بولىپ، دامۋ مەن حاۋىپسىزدىكتى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، حالىقارالىق ەكونوميكا - ساۋدا ەرەجەلەرىمەن جوعارى ولشەممەن ۇشتاستىرىپ، تۇزىمدىك ەسىك اشۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، رەفورمانىڭ جالپى تۇلعالىق جوباسى مەن جۇيەلى شوعىرلانۋىن كۇشەيتىپ، تۇتاس كاسىپ تىزبەگىندە جاڭالىق اشا دامۋدى ىلگەرىلەتەدى، ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ ۇلگىلىك رولى اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرەدى“ دەدى شىڭ چيۋپيڭ.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
تەلەفون: 65367915-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ باسپا ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەي كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2023 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى
