بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

ادامزاتتىڭ تۇڭعىش اعاش قۇرىلىسى 476 مىڭ جىلدىڭ الدىندا سالىنعان

2023.09.22 16:36     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  عىلىم – تەحنيكا گازەتىنىڭ بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. «تابيعات» جۋرنالىندا تاياۋدا جاريالانعان ءبىر ماقالادا بىلاي دەلىنگەن: عالىمدار زامبيانىڭ كارامبو سارقىراماسىنان 476 مىڭ جىلدىڭ الدىنداعى بايىرعى اعاش قۇرىلىمىن بايقاعان، بۇل اعاش ماتەريالدارىن ەڭ ەرتە پايدالانعان قۇرىلىسقا ۋاكىلدىك ەتۋى مۇمكىن. بۇل بايقاۋلار افريكاداعى اعاش قۇرىلىس تاريحىن كەڭەيتۋمەن بىرگە، العاشقى ادامزاتتىڭ اعاششىلىق ونەرىن يگەرۋ جونىندەگى تۇسىنىگىن دە كەڭەيتتى.

  اعاششىلىق بۇيىمدارى توتەنشە ەرەكشەلىككە يە ساقتاۋ ورتاسىن قاجەت ەتەدى، العاشقى تاس قۇرالدار داۋىرىنەن قازىرگە دەيىن ساقتالىپ جەتۋى وتە قيىن. سوندىقتان عالىمداردىڭ ادامزاتتىڭ وسى نەگىزدىك ماتەريالداردى قاي كەزدەن باستاپ پايدالانعاندىعى، سونداي – اق جاڭالانۋ عاسىرىنداعى ادامزاتتىڭ ءوز مەكەندەرىن قالاي قۇرعاندىعى جايلى بىلەرى شامالى.

  ۇلى بريتانيانىڭ ليۆەرپول داشۋەسىنىڭ زەرتتەۋ ۇجىمى وسى رەتكى دوكلاتتا جاڭالانۋ عاسىرىنىڭ ەسكى جۇرتىنىڭ (شامامەن 476 مىڭ جىلدىڭ الدىندا) ەرتە زامانعى اعاش قۇرىلىسى كارامبو وزەنى الابىنا ورنالاسقاندىعىن بايقاعان. مۇندا ساقتالىپ قالعان ەكى اعاش ادەيى كەسىلگەن ويىقپەن ايقاسىپ جاسالعان؛ بۇدان سىرت تاعى ءبىر توپ اعاش قۇرال – سايماندار بار. ۇستىڭگى جاعىنداعى اعاشتىڭ ءپىشىنى كەسىپ جاسالعان، اعاشتىڭ ەكى ۇشىنان قۇرال – سايمانداردىڭ ىزدەرى بايقالادى. زەرتتەۋ ۇجىمى بىلاي دەپ قارادى: بۇل اعاشتار پەريودتى تۇردە وربىگەن سازدىق جازىعىندا بيىك تەكشە، جاياۋلار جولى نەمەسە تۇرعىن ءۇي ىرگەتاسىن جاساۋعا پايدالانعان بولۋى مۇمكىن.

  سول كەزدەگى ادامدار قۇرال - سايمان جاساپ، ورتانى وزگەرتە الاتىن بولعان، بۇل بايقاۋ ادامداردىڭ وزدەرى يگەرگەن تەحنيكالىق قابىلەتكە بولعان تۇسىنىگىن ارتتىرادى. ۇجىم بىلاي دەپ قارادى: تەحنيكا تاريحىنداعى اعاشتى پايدالانۋدى تاعى دا تەكسەرۋ كەرەك. سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا جاريالانعان اقپارات جانە كوزقاراس ماقالالارىندا ۇلى بريتانيا رەددينگ داشۋەسىنىڭ عالىمى اننيميك ميركس بۇل بايقاۋلاردا ”ادامدار قاشاننان باستاپ ءوز مۇددەسى ءۇشىن وسى پلانەتاعا قۇرىلىمدىق وزگەرىس جاساعاندىعىن“ بايقاۋعا بولاتىندىعىن دارىپتەدى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى