بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

شي جينپيڭ چيليدىڭ زۇڭتۇڭى بوريچپەن كەڭەس وتكىزدى

2023.10.18 16:25     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى


  شينحۋا اگەنتتىگى، 10 - ايدىڭ 17 - كۇنى، بەيجيڭ. 10 - ايدىڭ 17 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ حالىق سارايىندا 3 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىنە قاتىناسۋ ءارى مەملەكەتتىك ساپاردا بولۋ ءۇشىن جۇڭگوعا كەلگەن چيليدىڭ زۇڭتۇڭى بوريچپەن كەڭەس وتكىزدى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: چيلي − جاڭا جۇڭگومەن ءبىرىنشى بولىپ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان وڭتۇستىك امەريكا مەملەكەتى ءارى جۇڭگو مەن لاتىن امەريكاسىنىڭ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋىنىڭ باستاماشىسى. جۇڭگو مەن چيلي ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان جارتى عاسىردان استام ۋاقىتتان بەرى ەكى ەل قارىم - قاتىناسى باستان - اياق ورنىقتى، اقاۋسىز دامىپ، ءار سالاداعى سەلبەستىك ءوز ەلدەرىنىڭ دامۋىن، گۇلدەنۋىن جەبەدى، سونداي - اق ەكى ەل حالىقتارىنا ناقتى ىرىس – قۇت اكەلدى. جۇڭگو مەن چيلي ءوزارا سەنىم ارتاتىن جاقسى دوستارعا، دامۋعا بىرگە تالپىناتىن جاقسى سەرىكتەرگە اينالدى. قازىرگى جاعدايدا جۇڭگو جاق چيلي جاقپەن بىرگە ەكى ەلدىڭ ءداستۇرلى دوستىعىن جالعاستىرىپ، جۇڭگو مەن چيليدىڭ جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىنىڭ داۋىرلىك ءمانىن ۇزدىكسىز بايىتۋدى قالايدى.

  شي جينپيڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ءتۇپ ءمانىن تەرەڭ پايىمدادى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ دارىپتەدى: جۇڭگو مەن چيلي ەكى ەلدىڭ ۇستانىمى توعىسقان، ءوزارا قۇرمەت ەتۋدە، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدە باستان - اياق تاباندى بولىپ كەلەدى. ەكى جاق ءبىر - ءبىرىنىڭ ءوز ەلىنىڭ مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن دامۋ جولىمەن ءجۇرۋىن ۇزدىكسىز باتىل قولداۋى، ءبىر - ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسى مەن كوڭىل ءبولىپ وتىرعان كەلەلى ىستەرىن باتىل قولداۋى كەرەك. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ سەلبەستىك جوباسىنا قول قويۋدى وراي ەتىپ، دامۋ ستراتەگياسىن ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرىپ، ەكونوميكا - ساۋدا، نەگىزدىك قۇرىلعى سياقتى ءداستۇرلى سەلبەستىكتەردى تەرەڭدەتىپ، تازا ەنەرگيا، سيفرلى ەكونوميكا، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتىڭ جاڭا ارتۋ ۇيەگىن جەتىلدىرىپ، چيليدى جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى ەلدەرىنىڭ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋىنىڭ العى قامالىنا اينالدىرۋ كەرەك. جۇڭگو چيليمەن ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرىن اۋىستىرۋدى كۇشەيتىپ، كەدەيلىكتى جويۋ، جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ سياقتى جاقتارداعى تابىستى ادىستەردەن ورتاق يگىلىكتەنۋدى قالايدى، چيليدىڭ ءتىپتى دە كوپ ساپالى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى مەن ەرەكشە تاۋارلارىنىڭ جۇڭگو بازارىنا كىرۋىن قارسى الادى، جۇڭگو كاسىپورىندارىن چيليدىڭ كەلەلى نىساندار قۇرىلىسى سەلبەستىگىنە قاتىناسۋعا شابىتتاندىرادى، چيلي جاقپەن جۇڭگو ءتىل - جازۋىنداعى وقىتۋ جانە جەرگىلىكتى ورىندار سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ادامداردىڭ بارىس - كەلىسىنە قولايلىلىق تۋدىرىپ، جۇڭگو - چيلي قارىم - قاتىناسىنىڭ حالىق رايى نەگىزىن بەكەمدەۋدى قالايدى. گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى كۇشەيتىپ، وركەنيەتتە ءوزارا ۇلگى الۋدى جەبەپ، دۇنيە جۇزىلىك وركەنيەت باستاماسىن تياناقتاندىرۋ جاعىندا ۇلگى كورسەتۋ كەرەك. جۇڭگو مەن چيلي دۇنيە جۇزىندەگى وڭتۇستىك ەلدەرىنە جاتادى، جۇڭگو جاق چيلي جاقپەن بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى، ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمى سياقتى جۇلگەلەردە قارىم - قاتىناستى، سايكەسۋدى كۇشەيتىپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ىنتىماعىن، سەلبەستىگىن قورعاپ، ناعىز كوپ جاقتىلىقتى جانە ەركىن ساۋدانى قورعاۋدى قالايدى. جۇڭگو جاق جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىنا ايرىقشا ءمان بەرەدى، چيلي جاقتىڭ جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىن جانە جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى، كارايب ەلدەرى ورتاق تۇلعاسى تالقى مىنبەرى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن قوسقان بەلسەندى ۇلەسىن القايدى، چيلي جاقتىڭ جۇڭگو مەن لاتىن امەريكاسىنىڭ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن بۇرىنعىداي وزگەشە ىقپال كورسەتۋىن ءۇمىت ەتەدى.

  بوريچ مىنانى ءبىلدىردى: 3 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىنە قاتىناسۋعا جانە مەملەكەت ىستەرى ساپارىندا بولۋعا كەلگەنىمدى ەرەكشە داڭق سانايمىن. چيلي لاتىن امەريكاسى مەن جۇڭگونىڭ قاتىناسىن دامىتۋ بارىسىندا كوپتەگەن بىرىنشىلىكتى جاراتتى، چيلي مۇنى ماقتانىش سەزىنەدى. چيلي جاق جۇڭحۋا وركەنيەتىنە ايرىقشا سۇيىنەدى، جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتى ازايتۋ، شىرىكتەسۋگە قارسى تۇرۋ سياقتى جاقتاردا قول جەتكىزگەن ۇلى تابىستارىنا سۇيىنەدى ءارى ونى قۇتتىقتايدى، جۇڭگونىڭ چيلي جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى سياقتى قيىنشىلىقتارعا ءدوپ كەلگەندە قالتقىسىز كومەك كورسەتكەنىنە العىس ايتامىن. چيلي جاق باستان - اياق ءبىر جۇڭگو پرينسيبىندە تاباندى بولادى، ءتۇرلى ورىنداردا جۇڭگونى ۇزدىكسىز باتىل قولدايدى. ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسى جۇڭگونىڭ 5 مىڭ جىلدان استام ۋاقىتتان بەرگى ءداستۇرلى مادەنيەتىنەن باستاۋ العان، تەڭدىك جانە ءوزارا قۇرمەت ەتۋ پرينسيبى نەگىزىندە، دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەلدىڭ ءوزارا ءتيىمدى سەلبەستىك ورىستەتۋىنىڭ ماڭىزدى تۇعىرىنا جانە بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنىڭ ماڭىزدى ورايىنا اينالدى، چيلي جاق مۇنى جوعارى باعالايدى ءارى ۇزدىكسىز بەلسەنە ات سالىسادى. چيلي جاق جۇڭگومەن قارىم - قاتىناستى دامىتۋعا ۇزاق بولاشاقتى كوزدەي وتىرىپ وي جۇگىرتەدى جانە جوبا جاسايدى، وسى رەتكى ساپاردى وراي ەتىپ قورشاعان ورتانى قورعاۋ، كەدەيلىكتى ازايتۋ، ەنەرگيا، عىلىم - تەحنيكا، كەن سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى تەرەڭدەتۋدى ءۇمىت ەتەمىن، جۇڭگو كاسىپورىندارىنىڭ چيليگە بارىپ قارجى قوسۋ سەلبەستىگىن ورىستەتىپ، چيلي - جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىنە ءوتۋىن ىلگەرىلەتۋىن قارسى الامىن. چيلي جۇڭگونىڭ «تىنىق مۇحيتتان جالپى بەتتىك اتتاعان سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىنە» جانە «سيفرلى ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىنە» قاتىناسۋىن قولدايدى، جۇڭگو جاقتىڭ بەيبىت ديپلوماتيالىق ساياسات جۇرگىزگەنىن جوعارى باعالايدى، جۇڭگو جاقپەن ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەدە كەڭەسۋدى، سەلبەسۋدى جيىلەتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى وڭتۇستىك ەلدەردىڭ ىنتىماعىن، سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. چيلي جۇڭگونىڭ لاتىن امەريكاسىنداعى ەلدەرمەن سەلبەستىك تورابىنا اينالىپ، لاتىن امەريكاسى مەن جۇڭگونىڭ قارىم - قاتىناسىن دامىتۋدا بەلسەندى رول اتقارۋدى ءۇمىت ەتەدى.

  كەڭەستەن كەيىن ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ، دامۋ سەلبەستىگى، كاسىپ سالاسىنا قارجى قوسۋ، سيفرلى ەكونوميكا، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ، كەدەندىك تەكسەرۋ - كارانتيندەۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، وڭتۇستىك ۇيەك، ورتا، شاعىن كاسىپورىندار سەلبەستىگى سياقتى سالالارداعى كوپتەگەن ەكى جاقتى سەلبەستىك قۇجاتتارىنا قول قويۋعا بىرگە كۋا بولدى.

  ەكى جاق «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى مەن چيلي رەسپۋبليكاسىنىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسىن» جاريالادى.

  كەڭەستەن بۇرىن شي جينپيڭ حالىق سارايىنىڭ سولتۇستىك زالىندا بوريچتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزىپ، بوريچپەن بىرگە جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنىڭ قۇرمەت قاراۋىلىن كوزدەن كەشىردى ءارى سالتانات قاتارىن كوردى.

  ساي چي، ۋاڭ ي جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى