بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

ورتالىقتىڭ 1 - ءنومىرلى قۇجاتىندا ءبىر توپ قۇندى ساياساتتىق شارال ورتاعا قويىلدى

اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتتى (بەدەلدى جاريالاۋ)

«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى يۇي جيڭشيان

2024.02.05 16:42     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  تاياۋدا 2024 – جىلعى ورتالىقتىڭ 1 – ءنومىرلى قۇجاتى جاريالانىپ، ”مىڭ قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، ون مىڭ قىستاقتى جونگە سالۋ“ ينجەنەرياسىنىڭ تاجىريبەلەرىن ۇيرەنۋ جانە قولدانۋ، اۋىل – قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى پارمەندى، ءونىمدى ىلگەرىلەتۋ جونىندە ورنالاستىرۋ جاسالدى. 2 - ايدىڭ 4 – كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اقپارات كەڭسەسى اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسىن اشتى، ورتالىق قازىنا - ەكونوميكا كوميتەتى كەڭسەسى مەڭگەرۋشىسىنىڭ كۇندەلىكتى قىزمەتكە جاۋاپتى ورىنباسارى، ورتالىق اۋىل - قىستاق قىزمەتىنە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسى كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى حان ۋىنشيۋ، ورتالىق قازىنا - ەكونوميكا كوميتەتى كەڭسەسى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى، ورتالىق اۋىل - قىستاق قىزمەتىنە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسى كەڭسەسى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى جۋ ۋەيدۇڭ قاتىستى جاعدايلاردى تانىستىردى ءارى تىلشىلەردىڭ سۇراۋىنا جاۋاپ بەردى.

  ناقتى شارا قولدانۋعا، ناقتى ءىس ىستەۋگە، ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋگە كۇش سالۋ كەرەك

  بيىلعى ورتالىقتىڭ 1 - ءنومىرلى قۇجاتىنىڭ جالپى تۇلعالىق جۇلگەسىن ”ەكىگە كەپىلدىك ەتۋ، ءۇشتى جوعارىلاتۋ، ەكىنى كۇشەيتۋ“ دەپ جيناقتاۋعا بولادى. ”ەكىگە كەپىلدىك ەتۋ“ دەگەنىمىز مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋ، كولەمدەنگەن قايتا كەدەيلەنۋدىڭ تۋىلماۋىنا كەپىلدىك ەتۋ؛ ”ءۇشتى جوعارىلاتۋ“ دەگەنىمىز اۋىل - قىستاق كاسىبىنىڭ دامۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ، اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىنىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ، اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ؛ ”ەكىنى كۇشەيتۋ“ دەگەنىمىز عىلىم - تەحنيكا مەن رەفورمانىڭ قوس دوڭگەلەكتى قوزعاۋشى كۇشىن كۇشەيتۋ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ شارالارىن كۇشەيتۋ.

  حان ۋىنشيۋ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: بيىلعى ورتالىقتىڭ 1 – ءنومىرلى قۇجاتىنىڭ كورنەكتى ەرەكشەلىگى ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋدەن، ىلگەرىلەۋ ارقىلى ورنىقتىلىقتى جەبەۋدەن، الدىمەن ورناتىپ، ونان سوڭ كۇشىنەن قالدىرۋدان جازباي، نىسانانى نىشان ەتۋ مەن ماسەلەنى نىشان ەتۋدى ۇشتاستىرۋدان، ءتۇيىندى مىندەتتەر مەن جاپپاي ورنالاستىرۋدى ۇشتاستىرۋدان، جىلدىق قىزمەت پەن كەزەڭدىك ورنالاستىرۋدى ۇشتاستىرۋدان جازباي، باعىتتامالىلىق پەن ناقتى ونىمدىلىكتى كورنەكتىلەندىرىپ، اۋىل – قىستاقتىڭ دامۋىنداعى قيىن تۇيىندەردى، بوگەلۋ تۇيىندەرىن، شارۋالار بۇقاراسىنىڭ اڭىسى كۇشتى بولعان كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشۋدى ءتۇيىندى توڭىرەكتەپ، ساياسات پەن تۇزىمدە جاڭالىق جاراتۋ كۇشەيتىلەدى.

  قۇجاتتا شەشۋشى تۇيىننەن باستاپ كىرىسىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن قامسىزداندىرۋدى كەمەلدەندىرۋ، استىق وندىرەتىن نەگىزگى رايونداردىڭ مۇددەسىنە تولەم بەرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ، جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنان اۋىسقان حالىقتىڭ قالا تۇرعىنىنا اينالۋىن ىلگەرىلەتۋ سياقتى جاقتاردا ءبىر توپ قۇندى ساياساتتىق شارا ورتاعا قويىلىپ، ناقتى شارالار قولدانىپ، ناقتى ىستەر ىستەپ، ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋگە كۇش سالىنىپ، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدە ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزىپ، شارۋالاردىڭ اناعۇرلىم كوپ يگىلىككە كەنەلۋىنە مۇمكىندىك جاسالاتىن بولدى.

  استىق وندىرەتىن نەگىزگى رايونداردىڭ مۇددەسىنە تولەم بەرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ

  استىق وندىرەتىن نەگىزگى رايوندار − ءوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋداعى، قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋدەگى ماڭىزدى ورىن. ورتالىقتىڭ 1 - ءنومىرلى قۇجاتى استىق وندىرەتىن نەگىزگى رايونداردىڭ مۇددەسىنە تولەم بەرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋدى ءتۇيىندى تۇردە ارقاۋ ەتىپ، باعىتتامالى ورنالاستىرۋ جاسادى.

  حان ۋىنشيۋ بىلاي دەپ تانىستىردى: بويلىق جاقتان استىق وندىرەتىن ءىرى اۋدانداردى قولداۋ تەبىنىن ارتتىرۋ كەرەك. استىق وندىرەتىن ءىرى اۋدانداردىڭ الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋىنىڭ ءالسىز بولۋ ماسەلەسىنە باعىتتاي وتىرىپ، استىق وندىرەتىن ءىرى اۋدانداردىڭ الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ ارەكەتىن اتقارۋ كەرەك. بيىل ىشكى موڭعۇل، جيلين، حيلۇڭجياڭ، انحۇي، حىنان قاتارلى استىق كوپ شىعاتىن بەس ولكەدە تۇيىندە سىناق ورىستەتىلەدى، ونان كەيىن بىرتىندەپ كەڭەيتىلەدى. ەندىك جاقتان العاندا، استىق ءوندىرۋ - ساتۋ رايوندارىنىڭ ولكە ارالىق ەندىك مۇددە تولەم مەحانيزمىن ورناتۋ جونىندە ىزدەنىس جاساۋ كەرەك، قازىر قاتىستى تاراۋلار ناقتى اتقارۋ ءادىسىن زەرتتەۋدە. كاسىپ سالاسى جاعىندا، كاسىپ تىزبەگىن كەڭەيتىپ، ۇزارتىپ، استىق وندىرەتىن نەگىزگى رايونداردىڭ اۋدان ءوڭىرىن گۇلدەندىرىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ اياق الىسىن جەدەلدەتۋ كەرەك.

  كاسىپ سالاسىنىڭ گۇلدەنۋى − اۋىل - قىستاقتى كوركەيتۋدىڭ العى شارتى. ”مىڭ قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، 10 مىڭ قىستاقتى رەتتەۋ - وڭاۋ“ ينجەنەرياسىنىڭ ماڭىزدى ءبىر تاجىريبەسى − كاسىپتى نەگىز ەتۋدە تاباندى بولۋ. جۋ ۋەيدۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: بيىلعى ورتالىقتىڭ 1 - ءنومىرلى قۇجاتىندا مىنالار دارىپتەلدى: كاسىپ سالاسى ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋدە، ساپا ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋدە، جاسىل جولمەن اۋىل شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋدە تاباندى بولىپ، استىق، ەكونوميكالىق داقىل، جەم - ءشوپ ءبىر تۇتاس جوسپارلانعان، ەگىن، ورمان، مال، بالىق شارۋاشىلىعى قاتار جۇرگىزىلگەن، ءوندىرۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ تۇتاسقان، اۋىل شارۋاشىلىعى، مادەنيەت، ساياحات توعىسقان وسى زامانعى اۋىل - قىستاق كاسىپ جۇيەسىن جەدەل ورناتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزاماندانعان ءىرى كاسىپ ەتىپ قۇرىپ شىعۋ كەرەك.

  ”بيىل كوكتەم مەرەكەسىندە كوپتەگەن جەردەگى اۋىل - قىستاق حالىقتىق تۇسەلحانالارىنا الدىن الا تاپسىرىس بەرۋ كۇسەت بولىپ، مەرەكە، دەمالىس كۇندەرى تۇتىنۋدىڭ جاڭا كورىنەۋ تۇيىنىنە اينالدى“. جۋ ۋەيدۇڭ بىلاي دەدى: جاڭا تۇتىنۋ قاجەتىنە سايكەسىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كوپ ءتۇرلى فۋنكتسياسىن، اۋىل - قىستاقتىڭ كوپ نەگىزدى قۇنىن تولىق اشىپ، ەكولوگيالىق ساياحات، ورماندى وڭىردە كۇتىنۋ، سەيىل - سەرۋەن، لاگەر سياقتى جاڭا كاسىپتەردى، جاڭا كاسىپ فورماتسيالارىن كۇش سالا دامىتىپ، اۋىل - قىستاقتاعى 1 ـ، 2 ـ، 3 - كاسىپتەردىڭ توعىسپالى دامۋىن جەبەپ، اۋىل - قىستاق ەكونوميكاسىنىڭ جاڭا ارتۋ تۇيىندەرىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.

  جالپىعا ءتيىمدى ىستەردى جالپىلاستىرۋدى مىقتى يگەرىپ، ءبىر - بىرلەپ ىستەۋ كەرەك

  جۋ ۋەيدۇڭ مىنانى ءبىلدىردى: اۋىل - قىستاق قۇرىلىسى − قالا مەن اۋىلدىڭ دامۋىنداعى بىركەلكىسىزدىك قايشىلىعىن شەشۋدىڭ كۇش سالۋ ءتۇيىنى، سونداي - اق ىشكى سۇرانىمدى كەڭەيتىپ، ەكونوميكانىڭ ساپالى دامۋىن جەبەۋدىڭ وراسان زور كومەسكى كۇشى. بيىل ورتالىقتىڭ 1 - ءنومىرلى قۇجاتىندا مىنالار دارىپتەلدى: جەر - جەردىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايى مەن شارۋالاردىڭ قاجەتىن شىعار ءتۇيىن ەتىپ، جالپىلاستىرۋعا تاتيتىن، جالپىعا ءتيىمدى ىستەردى مىقتى يگەرىپ، ءبىر - بىرلەپ ىستەۋ كەرەك.

  اۋىل - قىستاق الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ جاعىندا، جۋ ۋەيدۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: وقۋ - اعارتۋ جاعىندا، جاتاقتى مەكتەپ قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، قاجەتتى اۋىل - قىستاق شاعىن مەكتەپتەرىن ويداعىداي قۇرىپ، اۋىل - قىستاق وقۋ - اعارتۋىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ كەرەك. ەمدەۋ جاعىندا، ەمدەۋ بايلىعىن اۋىل - قىستاققا بەيىمدەۋ بەتالىسىن كۇشەيتىپ، اۋدان كولەمىندەگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ قورىنىڭ اۋىل - قىستاق ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ قۇرىلىمدارىندا پايدالانىلۋ سالىستىرماسىن بىرتىندەپ جوعارىلاتىپ، قىستاق ەمحانالارىن ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنداعى ءتۇيىندى باسقارۋعا ەنگىزۋدى جەدەلدەتىپ، شارۋالار بۇقاراسىنىڭ ەمدەلۋىنە، ءدارى - دارمەك ىستەتۋىنە اناعۇرلىم قولايلىلىق جاراتۋ كەرەك. قارتتاردى كۇتىمگە الۋ جاعىندا، اۋىل - قىستاقتاعى قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرىپ، قالا - اۋىل تۇرعىندارىنىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنداعى ”كوپ تاپسىرسا كوپ الۋ، ۇزاق ۋاقىت تاپسىرسا كوپ الۋ“ شابىتتاندىرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، ۋايىمنان ارىلتۋ كەرەك.

  بيىل ورتالىقتىڭ 1 – ءنومىرلى قۇجاتى اۋىل شارۋاشىلىعىنان اۋىسقان حالىقتى قالا تۇرعىنىنا اينالدىرۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋ، قالاعا كىرىپ قونىستانعان شارۋالاردىڭ اۋىل – قىستاقتاعى زاڭدى ۇقىق – مۇددەسىن قورعاۋ، اۋدان كولەمىندەگى قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىن جەدەلدەتۋ سياقتى جاقتاردا ناقتى ورنالاستىرۋ جاسادى. ”قالاعا كىرگەندەردىڭ كوڭىلىن ورنىقتىرۋدى، اۋىل - قىستاقتا قالعانداردىڭ تۇرمىسىن جايلى ەتۋدى ارقاۋ ەتىپ، جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋمەن ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، ءبىر تۇتاس جوبالاپ، بىرگە ىلگەرىلەتىپ، ءتۇرلى فاكتورلاردىڭ قوس باعىتتا اۋىسۋىن جەبەپ، قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن قالىپتاستىرۋ كەرەك“ دەدى جۋ ۋەيدۇڭ.

  حان ۋىنشيۋ بىلاي دەدى: قازىرگى كەزەڭدە ەلىمىزدىڭ اۋىل - قىستاعىندا كەلەلى وزگەرىستەر تۋىلۋدا، جۇيەدەن حالىق سانىنىڭ جالپى مولشەرى مەن قۇرىلىمى، ءوندىرىس، تۇرمىس ءتاسىلى، يدەيا، مادەنيەت كوزقاراسى، ءداستۇرلى اۋىل ءتارتىبى سياقتى جاقتاردا تەرەڭ وزگەرىستەر تۋىلۋدا، بۇل اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋعا تىڭ تالاپتار قويدى. ورتالىقتىڭ 1 - ءنومىرلى قۇجاتى اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى ارقاۋ ەتىپ، اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمدارىن ويداعىداي قۇرۋ، كۇشەيتۋ، اۋىل - قىستاق رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسىن جاقسارتۋ، جاڭالىق اشۋ سياقتى جاقتاردا ءتۇيىندى تۇردە ناقتى ورنالاستىرۋ جاسادى.

  ”اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋ دا − زاتتىق وركەنيەت پەن رۋحاني وركەنيەت ءوزارا سايكەسكەن وسىزامانداندىرۋ، مۇندا شەكتەۋ مەن بوگەۋدى ۇشتاستىرۋدا، ۇستىنەن وڭاۋ مەن تۇبىرىنەن وڭاۋدى ۇشتاستىرۋدا، ەكى جاعىن دا يگەرۋدە، ەكى جاعىن دا قاتاڭ يگەرۋدە تاباندى بولۋ كەرەك“. حان ۋىنشيۋ مىنانى ءبىلدىردى: ءبىر جاعىنان، ساپالى رۋحاني مادەنيەت ونىمدەرىمەن قامداۋدى مىقتى يگەرىپ، اۋىل - قىستاق مادەنيەتىن گۇلدەندىرىپ جانە دامىتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن قورعاۋدى، وعان مۇراگەرلىك ەتۋدى جانە جاڭالىق اشا دامۋدى كۇشەيتۋ كەرەك. ەندى ءبىر جاعىنان، قالىڭ مال، توي - تومالاقتى استا - توك وتكىزۋ سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەردى جان - جاقتى جونگە سالىپ، ەسكى سالت - سانانى وزگەرتۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، شارۋالار بۇقاراسىنا اناعۇرلىم قولايلى قوعامدىق قىزمەت وتەپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءوزىن - ءوزى باسقارۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، قىستاق ەرەجەسىنىڭ شابىتتاندىرۋ، تەجەۋ فۋنكتسياسىن كۇشەيتىپ، ناشار ادەتتەردى جويىپ، اۋىل - قىستاق وركەنيەتىنىڭ جاڭا سالتىن جەتىلدىرۋ كەرەك.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى