بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

شينجياڭ بيىل 900 مىڭ مۋدان استام توراڭعى ورمانىنا ەكولوگيالىق سۋ تولىقتايدى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جىڭ جو

2024.02.27 16:34     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ساۋ حۋا 2 ـ ايدىڭ 25 ـ كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. اۆتونوميالى رايوندىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسىنەن ۇعىسۋىمىزشا، بيىل شينجياڭ ”تارىم وزەنى سۋىن ورمانعا جەتكىزۋ“ ينجەنەرياسىن ۇزدىكسىز اتقارىپ، 900 مىڭ مۋدان استام توراڭعى ورمانىنا ەكولوگيالىق سۋ تولىقتاپ، ٴتىپتى دە كوپ توراڭعى ورمانىن جاسىلداندىرادى ەكەن.

  بيىل شينجياڭ بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى، اقسۋ ايماعى، حوتان ايماعى سياقتى 9 اۋدان، قالادا جانە ٴبىر جاراتىلىستىق قورىق سياقتى ٴتۇيىندى وڭىرلەردە تارىم وزەنى الابىنداعى توراڭعى ورمانىنا تاسقىن سۋىن باستاپ سۋ تولىقتاۋ جۇمىسىن ورىستەتەدى. سونىمەن بىرگە ورمان، جايلىم، سازدىق ەكولوگياسىن قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتەدى، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىندا تولىقتاپ سۋارىلاتىن جايلىمدى تىڭنان 100 مىڭ مۋ ارتتىرادى، التاي ايماعىندا ەرتىس وزەنىنىڭ ەكى جاعالاۋى وزەن اڭعارىنداعى ورماندى تولىقتاپ سۋارادى. تيانشان تاۋى، التاي تاۋى سياقتى وڭىرلەردەگى تابيعي ورماندى قورشاپ جەتىلدىرۋدى مىقتى يگەرەدى، قورشاپ جەتىلدىرۋ، باپتاۋ، زاپاس بايلىقتى جەتىلدىرۋ، كەشەندى ەكولوگيانى وڭاۋ سياقتى شارالار ارقىلى ورمان، جايلىم جامىلعىسىنىڭ ٴوسۋ شارت ـ جاعدايىن قالپىنا كەلتىرىپ، ورمان ەكولوگيالىق جۇيەسىنىڭ ورنىقتىلىعىن جوعارىلاتادى.

  تارىم وزەنى _ ەلىمىزدەگى ەڭ ۇزىن ىشكى قۇرلىقتىق وزەن، وزەن الابىنىڭ اۋدانى ٴبىر ميلليون 20 مىڭ شارشى كيلومەتر، كەڭ ـ بايتاق بايىرعى توراڭعى ورمانى وزەن الابىنىڭ ەكى جاعالاۋىنا تارالعان، اۋدانى 16 ميلليون 924 مىڭ 500 مۋعا جەتىپ، شينجياڭنىڭ وڭتۇستىك شينجياڭ وڭىرىندەگى ماڭىزدى جاسىل القاپ ەكولوگيالىق قالتقىسى سانالادى. وتكەن عاسىردىڭ 50 ـ جىلدارىنان بەرى، ادامزات قيمىلىنىڭ كۇشەيۋىنە جانە سۋ بايلىعىن ٴتارتىپسىز اشۋعا جانە تومەن ٴونىمدى پايدالانۋعا بايلانىستى، تارىم وزەنى الابىنىڭ جەر استى سۋ دەڭگەيى تومەندەپ، زور كولەمدەگى توراڭعى ورمانى قۇرىپ، ەكولوگيالىق ورتاعا اسا زور قىسىم تۇسكەن بولاتىن.

  جۋىق جىلداردان بەرى، شينجياڭ توراڭعى ورمانىنا تاسقىن سۋىن جەتكىزىپ سۋارۋ ارقىلى توراڭعى ورمانىنىڭ تابيعي قالپىنا كەلۋ قۋاتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى، تارىم وزەنى جاعالاۋىنداعى نەشە ميلليون مۋ توراڭعى ورمانىنىڭ ەكولوگيالىق يقۋاتى ورنىقتى جاقسارۋعا بەت الىپ، تۇرلەردىڭ الۋان تۇرلىلىگى ۇزدىكسىز مولايدى، ٴىشىنارا ەكولوگيالىق جۇيە تۇرلەرىنىڭ الۋان تۇرلىلىگى ارتتى. 2023 ـ جىلعى توراڭعى ورمانى تاسقىن سۋىن باستاپ سۋارۋ ٴوڭىرىن باقىلاۋ ـ ولشەۋدە كورسەتىلۋىنشە، سۋارمالى وڭىردەگى اعاشتاردىڭ بيىكتىگى ورتا ەسەپپەن 0.42 مەتر ارتقان، جەر استى سۋ دەڭگەيى 0.62 _ 0.18 مەتر كوتەرىلگەن، وسىمدىك جامىلعىلارىنىڭ جالپى كومكەرىلۋ مولشەرى %43.21كە جەتىپ، %3.75 ارتقان.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى