ايداعى جاڭادان بايقالعان ۇڭگىر عارىشكەرلەرگە تابيعي پانا بولۋى مۇمكىن 

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 – ايدىڭ 16 – كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ ءبىرى جۋىردا انگليانىڭ «تابيعات . استرونوميا عىلىمى» جۋرنالىندا زەرتتەۋ ناتيجەسىن جاريالاپ، ولاردىڭ ايدىڭ تىنىش كول رايونىنان بالقىما جىنىستان قالىپتاسقان تۇتىكشە فورمالى ۇڭگىردى بايقاعانىن، بۇل ۇڭگىر جانە وسى تەكتەس ۇڭگىرلەر عارىشكەرلەرگە تابيعي پانا بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتقان.

يتاليانىڭ تورونتو داشۋەسىنىڭ مامانى جەتەكشىلىك ەتكەن ۇيىم ا ق ش عارىش مەكەمەسىنىڭ بارلاۋ اسپابى قولعا كەلتىرگەن ايدى بارلاۋ ساندى مالىمەتتەرىنە تالداۋ جاساۋ بارىسىندا، ايدىڭ تىنىش كول ءوڭىرىنىڭ بەتكى قاباتىندا بالقىما جىنىستان قالىپتاسقان تۇتىكشە فورمالى ۇڭگىردىڭ بار ەكەنىن، ۇڭگىردىڭ ورنى ”اپوللو 11 – ءنومىرلى“ الەم كەمەسى ايعا قونعان جەردەن 400 كيلومەتر قاشىقتىقتا ەكەنىن بايقاعان.

راداردىڭ ساندى مالىمەتىنەن تەك ۇڭگىردىڭ ءبىر ءبولىمىن عانا كورۋگە بولادى. زەرتتەرمەندەر ساندى مالىمەتكە ساراپتاۋ جاساۋ ارقىلى بۇل بالقىما جىنىستان قالىپتاسقان تۇتىكشە ۇڭگىردىڭ ءبىر ءبولىمىنىڭ فورماسىن جاساپ شىققان. مەجەگە قاراعاندا، بۇكىل ۇڭگىردىڭ كەڭدىگى كەمىندە 40 مەتر، ۇزىندىعى نەشە ون مەتر، ونىڭ ۇستىنە، كىرەر اۋىزى بار.

بالقىما جىنىستان قالىپتاسقان تۇتىكشە ۇڭگىر — ۇڭگىردىڭ ەرەكشە تۇرلەرىنىڭ ءبىرى، ول بالقىما جىنىستاردىڭ اعۋى جانە قاتۋى بارىسىندا قالىپتاسقان ءىشى قۋىس تۇتىكشە جول. عالىمدار وسىنىڭ الدىندا اي شارىندا وسى تەكتەس كوپتەگەن ۇڭگىر بار دەپ بولجام جاساعان بولاتىن.

بۇل بايقاۋ تەك اي شارىندا عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزۋ جاعىنداعى تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىك بولىپ قالماستان، ادامزاتتىڭ اي شارىندا بارلاۋ جۇرگىزۋىنە دە تىڭ مۇمكىندىك سيلايدى. زەرتتەرمەندەردىڭ تانىستىرۋىنشا، بولاشاقتا وسى تەكتەس ۇڭگىرلەردىڭ تابيعي باسپانا رولىن ساۋلەلەندىرۋ كومەسكى قۋاتى بار، تەك ۇڭگىردىڭ قابىرعاسىن بەكەمدەۋ نەمەسە كەيبىر قۇرىلعىلاردى ورناتۋ ارقىلى عارىشكەرلەردىڭ عارىشتاعى ساۋلە مەن كۇن رادياتسياسى قاتارلىلاردان قورعانۋىنا ءارى بارلاۋ قيمىلىن ۇزدىكسىز ورىستەتۋىنە كومەكتەسۋگە بولادى، بۇل اي شارىندا جاڭادان باسپانالىق بازا سالۋمەن سالىستىرعاندا اجەپتاۋىر وڭاي بولارى انىق.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى