جۇڭگونىڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمى نە ءۇشىن حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمگە اينالدى؟ (وقىرماندار سۇراۋ قويىپ، كوپشىلىك بىرگە نازار اۋدارۋ)

شەتەلدىك قايراتكەرلەردىڭ ايتۋىنشا، دۇنيە جۇزىندەگى كوپتەگەن وڭتۇستىك ەلدەرىنىڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەلەرى جۇڭگونىڭ قالا، اۋىل - قىستاعىنا بارىپ ەكسكۋرسيالاعاندا، جۇڭگونىڭ دامۋ تاجىريبەلەرىنەن ۇلگى الۋدى ويلايدى ەكەن، جۇڭگونىڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمى جاپپاي قارسى الۋعا بولەنگەن حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمگە اينالعان. ءبىر ەلدىڭ دامۋ ۇستانىمى دا حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمگە اينالا ما؟

حالىق تورابىنداعى توراپتاس 9****15

وسى توراپتاستىڭ باقىلاۋى وتە ەگجەي - تەگجەيلى بولعان. شىنىندا، كوپتەگەن شەتەلدىك دوس جۇڭگوعا كەلىپ ەكسكۋرسيالاپ، جۇڭگونىڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمى مەن تاجىريبەسىن ۇيرەنۋدە جانە اينا ەتۋدە.

جاڭالىق اشۋ ورتالىعى شىنجىندە بىلتىر 10 نەشە شەتەلدىڭ باسشىسى مەن ۇكىمەت باسشىسى عىلىم - تەحنيكا كاسىپورىندارىن ەكسكۋرسيالاۋعا كەلدى؛ تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق ۇستانىمى ەڭ العاش العا قويىلعان جىجياڭنىڭ انجي قالاسى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ ”ورگانيزمدەردىڭ الۋان تۇرلىلىگى جاعىنداعى تارتىمدى قالا“ قاتارىنا ەنگىزىلىپ، كوپتەگەن شەتەلدىك دوستى باۋرادى. تاعى فۋجيان ولكەسىنىڭ نيڭدى قالاسى، حۋنان ولكەسىنىڭ شىبادۇڭ قىستاعى قاتارلى جەرلەردە شەتەل باسشىلارى ەكسكۋرسيادا، تەكسەرۋدە بولدى. جۇڭگو وتكىزگەن ءتۇرلى دامۋ كۋرستارىندا وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردەگى دوستار بەلسەنە تىزىمدەلدى.

بۇل ەلدەر نەلىكتەن جۇڭگوعا قىزىعىپ وتىر؟

ويتكەنى، جۇڭگو باتىستان مۇلدە باسقاشا وسىزاماندانۋ جولىمەن ءجۇرىپ، دامۋ جولىنداعى ”دارەجەسىن جوعارىلاتىپ قۇبىجىق سوعۋدىڭ“ شىت جاڭا ”ويىن ءتاسىلىن“ ايگىلەپ، ءار ەلگە تۇرلىشە بولاشاق كارتيناسىن كورسەتتى.

800 ميلليون كەدەي حالىقتىڭ كەدەيلىكتەن بۇكىلدەي ارىلۋى سان - سيفردىڭ تاڭدانىسى عانا ەمەس، ءتىپتى دە كوپ مەملەكەتكە تىڭنان سەرپىلۋ مۇمكىندىگىن كورسەتتى؛ ەلەكترلى اۆتوموبيل بۇكىل دۇنيە جۇزىنە قاۋىرت ساتىلىپ، ەلەكتروندىق تولەۋ دۇنيە جۇزىنە بەت الدى، جاساندى زەردە مودەلى DeepSeek تا ”شىعىس كەرەمەتى“ قويىلدى، كوپتەگەن مەملەكەت ”بولاشاق كەلدى“ دەپ ءسۇيىندى...

جۇڭگونىڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمى باسقا ەلدەر جونىنەن كۇشكە يە بولا ما؟

تابىستى اماليات شىنىندا از ەمەس.

لاوستىڭ تيڭسۇڭ قىستاعى حۋناننىڭ شىبادۇڭ قىستاعىنا تۋرالانىپ، لاوستىڭ اۋىل - قىستاعىنىڭ باياندى دامۋ ۇلگىسىن قالىپتاستىردى؛ وزبەكستان بۇكىل ەلدەگى ءارقايسى وبلىستا، قالادا جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتى ازايتۋ تاجىريبەلەرىن تۇيىندە سىناق ەتىپ جالپىلاستىرىپ، ەل ىشىندەگى كەدەيلەر سانىن جىل سايىن ازايتتى؛ رۋاندا جۇڭگونىڭ ەلەكتروندى ساۋدا تاجىريبەلەرىن قابىلداپ، ءوز ەلىنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا كۇش قوستى...

ءوز ەلىنىڭ مەملەكەت جاعدايىن تياناق ەتكەن جۇڭگو تاجىريبەسى قالىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەرگە ءارى سەزىمدىك ۇندەستىك سيلادى، ءارى مۇنى شىنايى اتقارۋعا بولادى. بەينە پەرۋدىڭ زۇڭتۇڭى بورۋارت ايتقانداي: ”ءبىز جۇڭگودان مۇمكىن بولماس ىستەردىڭ جوق ەكەندىگىن ۇيرەندىك“.

مومباسا - نايروبي تەمىر جولىنان، جينبيان - شيگاڭ جوعارى قارقىندىق تاس جولىنان لاگوس حالىقارالىق اۋەجايىنا، چيانكاي پورتىنا دەيىن، تاياۋ جىلداردان بەرى ”قۇرىلىس ءپىرى“ دەپ اتالعان جۇڭگو دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر - جەرىندە ۇزدىكسىز ”جاڭالىق اشتى“، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاسايتىن، جۇرت جۇرەگىن جىلىتاتىن كوپتەگەن ينجەنەريا جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن نىعايتا ءتۇستى. بۇل نىسانداردىڭ ءوزى بولات شىبىقتى سەمەنت، مىعىم يادرو عىلىم - تەحنيكاسى عانا ەمەس، جۇڭگونىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋىنا ىشكەرىلەي ات سالىسۋى ءارى جۇڭگونىڭ جاڭا دامۋ يدەياسىنىڭ جاھاندانۋىنىڭ بەينەلەنۋى بولىپ تابىلادى.

بايۋ ءۇشىن، الدىمەن جول سالۋ كەرەك، جۇڭگونىڭ وسى دامۋ تاجىريبەسى رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ تولقىنىنان كەلىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ امالياتتىق سىنىنان ءوتتى، قازىر تاعى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدىڭ اياق الىسىنا ىلەسە دۇنيە جۇزىنە بەت الىپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ كەدەيلىكتى جويۋداعى، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋداعى ”ەرەكشە قۋاتتى جورىعىنا“ اينالدى.

جۇڭگودا ساپاردا بولعان كەزدە، كوپتەگەن مەملەكەتتىڭ پارتيا باسشىلارى، ۇكىمەت باسشىلارى قاربالاس ساپار بارىسىندا اۋىل - قىستاققا بارۋعا ۋاقىت شىعارىپ، جۇڭگونىڭ دامۋىنىڭ اناعۇرلىم كوپ حيكاياسىن تىڭداۋدى، جۇڭگونىڭ جولىن، جۇڭگونىڭ جونگە سالۋىن، جۇڭگونىڭ قاعيداسىن اناعۇرلىم ىشكەرىلەي ءتۇسىنۋدى ءۇمىت ەتتى. ءوز ەلىنە قايتىپ بارعاننان كەيىن، ولار «شي جينپيڭ ەل باسقارۋ جونىندە»، «شي جينپيڭنىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ جونىندەگى بايىمداۋلارىنان ۇزىندىلەر»، «كەدەيلىكتەن ارىلۋ» سياقتى شىعارمالاردى ماڭداي الدى كىتاپ ەتىپ، ءوز ەلىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ ۇيرەنىپ، وي جۇگىرتتى.

ەندەشە، ءبىر ەلدىڭ دامۋ ۇستانىمى دا حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمگە اينالا ما؟

ءداستۇر تۇرعىسىنان ايتقاندا، ادامدار حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمدەرگە توقتالعاندا، باستىسى دۇنيە ءجۇزىنىڭ حاۋىپسىزدىگى، ەكونوميكانىڭ ورنىقتىلىعى، ورتانى قورعاۋ سياقتىلارعا ساياتىن حالىقارالىق قوعامنىڭ سايكەسۋى مەن سەلبەسۋىن قاجەت ەتەتىن مەحانيزم مەن ارەكەتتى مەڭزەيدى، مۇنداعى ماقسات كوپتەگەن ەلگە، ءتىپتى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تيىمدىلىك جاساۋ، مىسالى، ءبىز قانىق بىلەتىن بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ ارەكەتى، كليمات وزگەرىسى جونىندەگى «پاريج كەلىسىمى» قاتارلىلار. ءىرى ەلدەر حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمدەرمەن قامداۋدا ماڭىزدى رول اتقاردى. ءبىراق، ءىس جۇزىندە، بۇل − حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمدەر جونىندەگى تار ماعىناداعى تۇسىنىك. جالپىلىق قۇنعا يە ۇستانىم حالىقارالىق قوعامنىڭ ورتاق كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلەلەردە ورتاق تانىمعا كەلۋىن جەبەپ، دۇنيە جۇزىلىك سەلبەستىك پەن دامۋدى ىلگەرىلەتەدى.

تاياۋ جىلداردان بەرى مەيلى ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ ۇستانىمى، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسى، ءۇش ۇلكەن دۇنيە جۇزىلىك باستاما بولسىن، الدە حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسى، باياندى دامۋ ۇستانىمى، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ ۇستانىمى بولسىن، وسى جۇڭگو ۇستانىمى مەن باستاماسى كەڭىنەن تارالىپ جانە ورتاق يگىلىككە اينالىپ، جۇڭگونىڭ وزىندىك دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ قالماستان، حالىقارالىق قوعامعا دا تاجىريبە جانە اقىل - پاراسات ازىرلەدى. يدەيالىق جاقتان دا، امالياتتىق جاقتان دا وسى ۇستانىم مەن باستامالار حالىقارالىق الەۋمەتتىك ونىمدەردىڭ قاسيەتىن ازىرلەدى.

جۇڭگو جاقسى دامۋ تاجىريبەلەرىنەن ءار ەلمەن بىرگە يگىلىكتەنۋدى، بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرۋدى قالايدى. قازىر بۇكىل دۇنيە جۇزىندە ءبىر ميلليارد ادام عانا وسىزاماندانۋعا قادام تاستادى، 700 ميلليوننان استام ادام اشارشىلىققا تاپ بولدى. جۇڭگو باستان - اياق بىلاي دەپ قارايدى: تەك كوپشىلىك بىرگە دامىعاندا عانا جاقسى دامۋ بولادى، الدا جۇرگەن مەملەكەت ۋاقىتشا ارتتا جۇرگەن مەملەكەتكە دەم بەرۋى كەرەك، تەك زور دامۋ بالكۇلشەسىن بىرگە جاساعاندا عانا، بارلىعى جاقسى بولادى.

وسى ماعىنادان العاندا، جاڭا داۋىردەن بەرى وزىندىك قۋاتى بىرگە جۇرەتىن جۇڭگونىڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمىنىڭ دۇنيە جۇزىنە بەت الىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر – جەرىندە، اسىرەسە، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردە نازاردى اۋدارىپ، امالياتقا قوسىلىپ، حالىقارانىڭ ەرەكشە قارسى الۋىنا يە بولعان الەۋمەتتىك ونىمگە اينالاتىنى تابيعي.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى