گۇيجوۋدا ۇلتتار مادەنيەتى تىڭ بەينە بايقاتتى

زامان - زاماننان بەرى شىرقالىپ كەلگەن دۇڭزۋ ۇلتىنىڭ ءداستۇرلى ءانى كارتون كينو فيلم «سيقىرلى بالا نىجانىڭ تەڭىزدى شۋلاتۋىندا» ورىندالعاننان كەيىن تەز ارادا تانىمالدىققا يە بولدى.

”دۇڭزۋلاردىڭ ءداستۇرلى حالىق ءانى وتە قاراپايىم، ءارى وسى زامانعا دا بەيىم“ دەپ تانىستىردى گۇيجوۋ ولكەسى چياندۇڭنان مياۋزۋ - دۇڭزۋ اۆتونوميالى وبلىسى ليپيڭ اۋداندىق مادەنيەت، دەنە تاربيە، راديو - تەلەۆيزيا ساياحات مەكەمەسىنىڭ باستىعى تاڭ داساي.

گۇيجوۋدا 17 بايىرعى از ۇلت بار، دۇڭزۋ ۇلتىنىڭ ءداستۇرلى ءانىن ۋاكىل ەتكەن ۇلتتىق مادەنيەت الۋان ءتۇرلى، باي مازمۇندى. 2021 - جىلى 2 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ گۇيجوۋدا قىزمەت تەكسەرگەندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”از ۇلتتاردىڭ جانە ۇلتتىق وڭىرلەردىڭ ەرەكشەلىككە، ابزالدىققا يە كاسىپ سالالارىن دامىتۋىن قولداپ، از ۇلتتاردىڭ مادەنيەتىن گۇلدەندىرۋ، دامىتۋ كەرەك“. بيىل 3 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ گۇيجوۋدا قىزمەت تەكسەرگەندە: ”از ۇلتتار مادەنيەتى — جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ كەم بولسا بولمايتىن قۇرامداس بولىگى، ءارى ءپىشىندى قىستاق، تۇرعىن ءۇي، ەرەكشەلىككە يە قۇرىلىس كەلبەتىن قورعاپ، ءپىشىنسىز بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن جالعاستىرۋ، ءارى ونىڭ جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتىلۋىن، جاڭالىق اشا دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ۇلتتىق ەرەكشەلىكتىڭ پايدالانۋ بارىسىندا اناعۇرلىم ايشىقتالا تۇسۋىنە، ۇزدىكسىز تىڭ شۇعىلا شاشۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتتى.

الۋان تۇسكە يە، مادەنيەتتە قۋاتتى ولكە گۇيجوۋ قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋ ءۇشىن، گۇيجوۋ ۇلتتىق مادەنيەتتى قورعاۋدى، جاڭالىق اشۋدى جانە ودان پايدالانۋدى ۇزدىكسىز جاقسى ىستەپ، مادەنيەت سەنىمىن كۇشەيتىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەدى.

كوپ ءتۇرلى جول قاراستىرىپ، قورعاۋ جۇيەسىن ورناتتى جانە كەمەلدەندىردى −

تىك ءتورتبۇرىشتى تاس تۇعىر، ۇزىن اعاش كاريدور، بيىك قاقپا... چيانشينان بۋي - مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىسى جىنفىڭ اۋدانى جيشياڭ قالاشىعى ناكۇڭ قىستاعىنىڭ مادەنيەت الاڭىندا تاس تاقتا جولى ءتۇرلى ۇلگىدەگى قۇرىلىستاردى تۇتاستىرىپ، بۋ - ي ۇلتىنىڭ مۋزىكا اسپابى − يۋەچيندى قالىپتاستىرعان.

”قۇرىلىس جۇرگىزۋ جوباسى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرا ەلەمەنتتەرىن توعىستىرىپ، ۇلتتىق ەرەكشەلىكتى ايگىلەدى، بۇقارالىق ماجىلىستە جوعارى داۋىسپەن ماقۇلداندى“. ناكۇن قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى سىن ليجياڭ بىلاي دەدى: شامامەن 600 جىلدىق تاريحقا يە بۋي بايىرعى قورجامىز بار، ونى جوندەۋ نەمەسە جاڭادان سالۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، قىستاقتان اۋدانعا دەيىن ءوتىنىش بەرىپ، تۇتاس بارىستا باقىلاۋدى قابىلداپ، كونەنى كونەدەي جوندەپ، جاڭانى كونە كۇيىندە سالۋعا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.

جۇيەلى قورعاۋدى كۇشەيتىپ، ۇلتتىق ەرەكشەلىككە ويداعىداي مۇراگەرلىك ەتىپ، باياندى دامۋدى ىلگەرىلەتتى. «گۇيجوۋ ولكەسىنىڭ ءداستۇرلى قىستاقتاردى قورعاۋ جانە دامىتۋ ەرەجەسىن» شىعارىپ، 724 ءداستۇرلى قىستاقتىڭ جوباسىن جاسادى ءارى ماڭدايشالىق اسىپ قورعادى، «گۇيجوۋ ولكەسىنىڭ ءداستۇرلى قىستاقتاردى قورعاۋ، وزگەرتۋگە جەتەكشىلىك ەتۋ يندەكسى» سياقتى تەحنيكالىق ولشەمدەردى جاساپ، ءادىليالىق قورعاۋ ءداستۇرلى ۇلگىسىنە ىزدەنىس جاساپ، 480 نەشە ءداستۇرلى قىستاقتىڭ سيفرلى مۇراجايىن ىركەس - تىركەس سالدى... قازىر گۇيجوۋدىڭ 13 ءتۇرلى ءادىسى تۇرعىن ءۇي جانە قالا - اۋىل قۇرىلىسى مينيسترلىگى جاعىنان ءداستۇرلى قىستاقتاردى قورعاۋ، پايدالانۋ تاجىريبە تىزىمدىگىنە ەنگىزىلدى.

دۇرىس جولدان تايماي، جاڭالىق اشۋعا تاباندى بولىپ، كوپ نەگىزدى جاڭالىق اشۋدىڭ بەينەلەنۋىن ىلگەرىلەتتى −

3 - ايدىڭ 10 - كۇنى چياننان بۋي - مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىسى ساندۋ شۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ شۇيزۋ ۇلتى كەجىم كەستەسى فرانسيانىڭ پاريج كيىم - كەشەك اپتالىعىندا كورسەتىلدى.

”بۇل تاۋ قويناۋىنداعى جاڭاشا جارناما بولدى“. شۇيزۋ ۇلتى كەجىم كەستەسى بەيزاتتىق مۇراگەرى ۋەي تاۋحۋا بىلاي دەدى: ”كەجىم كەستەسى ەرەكشە ماتەريال جانە كەستە ونەرى ارقىلى مىڭ جىلدان بەرى جالعاسىپ كەلەدى، اسا جوعارى كوركەمونەرلىك قۇنعا يە“.

ءداستۇرلى جابىندىدان كيىم ەلەمەنتىنە دەيىن، جالاڭ كەستە بۇيىمىنان كەستە مەن كۇمىستى ۇشتاستىرۋعا دەيىن، جەكە قاجەتكە ۇزدىكسىز ۇيلەستىرىپ وتىردى، ۋەي تاۋحۋا 100 دەن استام كەستەلى ءونىمدى جوبالاپ، توڭىرەكتەگى قىستاقتاعى نەشە ءجۇز كەستەشى ايەلدى بىرگە اۋقاتتانۋعا باستادى.

ۇلتتىق مادەنيەتتە جاڭالىق جاراتۋعا سارقىلماس كۇش قوستى. ”14 - بەسجىلدىقتان“ بەرى، گۇيجوۋ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ولكە دارەجەلى مادەنيەت ەكولوگيالىق قورىعىن باسقارۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، 6 ءداستۇرلى تەحنولوگيانى جوعارى ساپالى دامىتۋ سىناق ءتۇيىنى اۋدانىن قۇرىپ، 5 ءداستۇرلى تەحنولوگيانى گۇلدەندىرۋ نىسانىن اتقارىپ، دارىندىلاردى تاربيەلەۋ جۇيەسىن ساتىلار بويىنشا ورناتىپ، 11 جوعارى مەكتەپتى، 26 بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى كاسىپورنىن بەيزاتتىق مادەني مۇراعاتتاردى زەرتتەۋ - باۋلۋ بازاسى ەتىپ قۇرىپ شىقتى.

كاسىپ كۇيىن توعىستىرۋدى كۇشەيتىپ، ەرەكشەلىككە يە مادەنيەت - ساياحات ماركاسىن جاراتتى −

ءتۇن پەردەسى جابىلا بەرە جاۋشيڭ دۇڭجاي شينتۋانىنىڭ بارابان عيماراتىنىڭ الدىندا دۇڭزۋ ۇلتىنىڭ ءداستۇرلى ءانى اۋەلەدى.

”سۇيەمەلى، دريجەرى، ءان ءسوزى جوق بولسا دا، ءبىر ۇلتتىڭ ەستەمەسى مەن سۇيىسپەنشىلىگى ايگىلەنەدى“.

اعاشتان سالىنعان قۇرىلىستاردى ەكسكۋرسيالاپ، دۇڭزۋلاردىڭ ءدامدى تاعامدارىنان ءدام تاتىپ، بالاۋىزبەن بويالعان كەستەنى سەزىنىپ، دۇڭزۋ ۇلتىنىڭ ءانىن تاماشالاعان ساياحاتشى جاۋ جىميڭ: ”گۇيجوۋداعى ساپارىمىز ۇمىتىلماس ساپار بولدى“ دەپ اسەرلەندى.

”مادەنيەت، دەنە تاربيە قيمىلى + ۇلتتىق مادەنيەت“ سۇبەلى تابىستارعا قول جەتكىزدى. 2024 - جىلى جاۋشيڭ دۇڭزۋ قورجاسى جيىنى ءبىر ميلليون 27 مىڭ ادام - رەت ساياحاتشى قابىلداپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %63.4 ارتتى؛ جان باسىندىق يگەرىلمەلى كىرىس شامامەن 41 مىڭ 600 يۋان بولىپ، %12.3 ارتتى.

گۇيجوۋعا نازار سالساق، بەيزاتتىق مۋزىكا اسپابى، دۇڭزۋ ۇلتىنىڭ ءداستۇرلى ءانى، بالاۋىز بوياۋ تەحنولوگياسى سياقتىلاردى ۋاكىل ەتكەن ۇلتتىق مادەنيەت ”قىستاق بىرلەسكەن فۋتبول جارىسى“، ”قىستاق BA“، ”قىستاق ساۋىق كەشى“ سياقتى تۇعىرلاردىڭ ىقپالىمەن تاۋ قويناۋىنان شىقتى.

مادەنيەت، دەنە تاربيە، ساياحاتتى توعىستىرۋدى تەرەڭدەتىپ، ساياحات كاسىبىن بايىتتى. گۇيجوۋ 10 ءىرى بەيزاتتىق مادەني مۇراعات تاقىرىپتىق ساياحات جەلىسىن العا قويىپ، بەيزاتتىق مادەني مۇراعاتتار كورمەسىندە جاڭالىق اشۋ، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراعاتتارى ونىمدەرىن كورمەگە قويىپ ساتۋ سياقتى تۇتىنۋ ۇلگىسىن شىعارىپ، 200 دەن استام بەيزاتتىق مادەنيەت مۇراعاتتارى ساياحاتىن باستان كەشىرۋ كەڭىستىگىن اشىپ، ەرەكشەلىككە يە ءبىر توپ مادەنيەت، ساياحات ماركاسىن جاراتتى.

ۇلتتىق مادەنيەت كۇن سايىن گۇلدەنىپ، الۋان تۇسكە يە گۇيجوۋدى بارعان سايىن ارلەندىردى. گۇيجوۋ ولكەلىك پارتكومنىڭ شۋجيى شۇي لين مىنالاردى ءبىلدىردى: ”گۇيجوۋ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ەرەكشەلىككە يە مادەنيەت بايلىعى جۇيەسىن ويداعىداي قورعاپ، اشىپ، ويداعىداي پايدالانىپ، مادەنيەت ىستەرى مەن مادەنيەت كاسىپ سالاسىن زور كۇشپەن دامىتىپ، ءار ۇلتتىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن جاسامپازدىقپەن تۇرلەندىرۋدى، جاسامپازدىقپەن دامىتۋدى ىلگەرىلەتىپ، وركەنيەتتى جاڭا سالتتى بەلسەنە جەتىلدىرىپ، الۋان تۇسكە يە گۇيجوۋدىڭ مادەنيەتتە قۋاتتى ولكە قۇرۋىن جەدەلدەتەدى“.