2025.09.22 17:05 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
”ءبىزدىڭ شينجياڭ جاقسى جەر“، شينجياڭنىڭ جاڭا بەينەسى كىسىنى سۇيىندىرەدى.
بيىل شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى.
70 جىل شىرقالعان اۋەن. ويراندالعاننىڭ ءبارىن كوركەيتۋدەن، بارلىق كاسىپتى گۇلدەندىرۋگە، كەدەي، مەشەۋلىكتەن كۇن سايىن وسىزاماندانۋعا، شالعاي ءوڭىردىڭ تۇيىق بەينەسىنەن ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە دەيىن، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى پارتيامىزدىڭ ىنتىماقتاستىرا جەتەكشىلىك ەتۋىندە، ءورىس اشا العا ىلگەرىلەپ، قۇلشىنا كاسىپ جاراتىپ، 70 جىلدىق دامۋدىڭ شۇعىلالى كارتيناسىن جازىپ شىقتى: 1955 - جىلى اۆتونوميالى رايون قۇرىلعاندا، شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى ءبىر ميلليارد 231 ميلليون يۋان بولسا، 2024 - جىلعا كەلگەندە 2 تريلليون يۋاندىق وتكەلدەن ءوتىپ، ەكونوميكانىڭ جالپى مولشەرى جاڭا تاريحي ساحناعا كوتەرىلدى.
جاڭا داۋىردە كوكىرەك كەرە العا شىقتى، جاعداي كۇن سايىن جاڭاردى.
”شينجياڭ قىزمەتى پارتيا مەن مەملەكەت قىزمەتىنىڭ جالپى جاعدايىندا ەرەكشە ماڭىزدى ورىنعا يە، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنا، ۇلتتى گۇلدەندىرۋ كەلەلى جاعدايىنا سايادى“. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭ قىزمەتىنە وسكەلەڭ ءمان بەرىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جٶباسىن تۇراقتاندىرىپ، شينجياڭعا مەملەكەتتىڭ جالپى جاعدايىنداعى ”بەس ۇلكەن ستراتەگيالىق ورنىن“ بەرىپ، كورىكتى شينجياڭ قۇرۋ ءۇشىن جٶبا جاساپ، باعدار نۇسقاپ، شينجياڭ قىزمەتىندە تاريحي تابىستارعا قول جەتكىزۋگە، تاريحي وزگەرىستەر تۋدىرۋعا جەتەكشىلىك ەتتى.
باس شۋجيدىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىن، ىقىلاستى تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، شينجياڭداعى 26 ميلليوننان استام ءار ۇلت ۇلاندارى ۇدەرە العا تارتتى. وتانىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىگىن يەلەگەن، ەلىمىز قۇرلىق جەر كولەمىنىڭ التىدان ءبىرىن ۇستايتىن وسى ۇلان بايتاق جەر ومىرشەڭدىك كۇشكە تولىپ، الۋان تۇسكە بولەندى!
جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جٶنگە سالۋ جالپى جٶباسىن تۇراقتاندىردى
شەكارا سىزىعىنان 47 كيلومەتر قاشىقتىقتاعى وسى قىستاق دارەجەلى باستاۋىش مەكتەپتى باس شۋجي شي جينپيڭ ەسىنەن شىعارمادى.
بيىل 5 - ايدىڭ 2 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭ قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسى اتۇش قالاسى قاراجول اۋىلى شەيتى باستاۋىش مەكتەبىنىڭ شەكارانى قورعاپ، باتىس بولىككە كومەكتەسۋ جٶسپارى ەرىكتىلەر قىزمەت وتەۋ اترەتىنىڭ بارلىق مۇشەلەرىنە جاۋاپ حات جازىپ، قالىڭ جاستاردى ”وتان مەن حالىق ەڭ قاجەت ەتكەن جەرلەرگە بارىپ جارىق شاشىپ، قىزۋ ورلەۋگە كوتەرىپ، جۇڭگوشا وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنا جاستىق كوكتەمنىڭ كۇش - قۋاتىن ارناۋعا“ شابىتتاندىردى.
3 مىڭ كيلومەتردەن استام ارالىق سانشيدەن قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسىنا دەيىنگى ارالىق. 2 جىلدىڭ الدىندا، ەرىكتىلەر قىزمەت وتەۋ اترەتىنىڭ مۇشەسى يان زىفىڭ شەيتى باستاۋىش مەكتەبىنە بارىپ، وقۋ - اعارتۋعا كومەكتەستى، ۇشاق اۆتوموبيلگە، ونان اۋىل - قىستاق ارالىعىنداعى ماشيناعا اينالىپ، جول جۇرگەن سايىن قۇلازي باستادى.
قازىر ”وقۋ - اعارتۋعا كومەكتەسۋ جولى“ بارعان سايىن بەكەمدەلە ءتۇستى، ”باس شۋجيدىڭ جاۋاپ حاتى ماعان زور شابىت بەردى، 3 جىلدىق قىزمەت وتەۋ مەرزىمى تولعاننان كەيىن، بۇل اراعا جالعاستى قالۋدى ويلادىم“.
بۇل الاڭداۋشىلىق تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىنە، شينجياڭداعى 26 ميلليوننان استام ءار ۇلت پەرزەنتتەرىنە مەيىر باعىشتادى.
جىجياڭدا نەگىزگى باسشى بولىپ تۇرعان كەزىندە شي جينپيڭ جولداس حوتان ايماعىنىڭ قۇرىلىسىنا باعىتتامالى كومەكتەسۋ، جىجياڭ مەن شينجياڭ سىندى 2 ولكە، اۆتونوميالى رايوننىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋ جٶنىندە شينجياڭداعى جٶلداستارمەن تالاي رەت پىكىر اۋىستىرىپ، تالقى جۇرگىزدى؛ 2003 - جىلى جىجياڭ ولكەسىنىڭ پارتيا، ۇكىمەت ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىن باستاپ شينجياڭدا 8 كۇن قىزمەت تەكسەردى؛ ورتالىققا بارىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن، 2009 - جىلى شينجياڭدا 5 كۇن تەكسەرىپ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، اۋىل - قىستاققا، كاسىپورىنعا، الەۋمەتتىك اۋماققا، مەكتەپكە ات باسىن بۇردى...
ۋاقىت بەينە سىرعىعان سۋداي، ءبىراق سۇيىسپەنشىلىك تەرەڭدە.
2014 - جىلى 4 - ايدا پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان كەيىن باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭعا كەلىپ تۇڭعىش رەت قىزمەت تەكسەردى. اسكەري رايونداعى بولىمدەردەن قىستاق تۇرعىندارىنىڭ اۋلاسىنا دەيىن، بيڭتۋان ورگانىنان جەرگىلىكتى ورىنداعى مەيمان سارايلارعا دەيىن 10 اڭگىمە ءماجىلىسىن. دوكلاد بەرۋ جيىنىن اشتى .... 4 كۇندىك ساپار ءساتتى اياقتالدى. باس شۋجي بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”جاڭا جاعدايدا شينجياڭ قىزمەتىنىڭ كوزدەۋ ءتۇيىنى مەن كۇش سالۋ ءتۇيىنىن قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىققا اۋدارۋ كەرەك. بۇل كەزەكتەگى شينجياڭ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋدىڭ باس نىساناسى سانالادى“.
قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق − سول كەزدەگى شينجياڭنىڭ جاعدايى مەن بۇكىل ەلدىڭ جالپى جاعدايىنا نەگىزدەلىپ جاسالعان كەلەلى ستراتەگيالىق تۇجىرىم.
نەگىزدى، ۇزاق بولاشاقتى مەڭگەرۋ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق سىندى باس نىسانا ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى 2 -، 3 - رەتكى اڭگىمە ماجىلىسىندە ايقىندالدى. 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جٶنىندە اڭگىمە ماجىلىسىندە، باس شۋجي شي جينپيڭ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جٶباسىنداعى ”سەگىزگە تاباندى بولۋدى“ جۇيەلى تۇردە العا قويىپ، ”شينجياڭدى زاڭمەن جٶنگە سالۋ، ىنتىماقتاستىرا ورنىقتىرۋ، ۇزاق مەزگىل قۇرۋدى“ ”شينجياڭدى زاڭمەن جونگە سالۋ، شينجياڭدى ىنتىماقتاسا ورنىقتىرۋ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ، حالىقتى بايىتىپ شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ، شينجياڭدى باياندى كوركەيتۋ، ۇزاق مەزگىل قۇرۋعا“ كەڭەيتتى.
دايەكتى نىسانا، بايىتۋ، كەڭەيتۋ جالپى جوباسىنىڭ كوزدەگەنى ۇزاق بولاشاق، يگەرگەنى جالپى جاعداي: ”شينجياڭ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋ بۇكىل ەلدىڭ جالپى جاعدايىنا سايادى، تەك شينجياڭنىڭ عانا ءىسى ەمەس، قايتا بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل ەلدىڭ ءىسى“.
نازاريالىق كوزقاراس جاعىندا جاڭالىق جاراتۋ جانە قامال الۋ تەك قىزمەتتەگى ورنالاستىرۋ جانە تالاپ سانالادى، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جٶباسى شينجياڭدى جونگە سالۋ، ورنىقتىرۋ، گۇلدەندىرۋگە جاڭا بەت اشىپ، تىڭ بيىككە كوتەرىلدى.
شەكارا ءوڭىر ورنىقتى بولسا، ەل امان، جۇرت تىنىش بولادى. 2022 - جىلى 7 - ايدا، باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭعا تاعى كەلىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. وسى ساتتە، شينجياڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە دەر كەزىندە قول جەتكىزىپ، بۇكىل ەلمەن بىرگە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعامعا قادام تاستاپ، جاڭا تاريحي باستامادا تۇردى.
گۋيۋان كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى باقىتتى وتباسىنان يارعول بايىرعى قالاسىنىڭ مىڭ جىلدىق جۇرتىنا، بيڭتۋاننىڭ ماقتا اتىزىنداعى كۇمىس تولقىننان حالىقارالىق قۇرلىق پورت رايونىنىڭ ەسىك اشۋىنىڭ الدىڭعى شەبىنە دەيىن، بۇگىنگى وسىناۋ دالامەن ءداستۇر جانە وسىزامان توعىسىپ، بايىرعى مەن قازىرگى قاتار ءومىر ءسۇرىپ، تابيعات مەن گۋمانيتار توعىستى.
جاڭا باستامادا، جاڭا كەزەڭدە باس شۋجي جاڭا تاقىرىپقا وي جۇگىرتىپ، جاڭا جٶبا جاسادى −
”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايون قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىنا ەنگىزۋ كەرەك“؛
”بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدى، وعان مۇراگەرلىك ەتۋدى كۇشەيتىپ، ۇلتتاردىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن ساۋلەلەندىرۋ كەرەك“؛ ......
جاڭا جوبادا شينجياڭدى زاڭمەن جونگە سالۋ، شينجياڭدى ىنتىماقتاستىرا ورنىقتىرۋ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ، حالىقتى بايىتىپ، شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ، شينجياڭدى ۇزاق ۋاقىت قۇرۋعا ىشكەرىلەي ورنالاستىرۋ جاسالدى، مۇقيات ورنالاستىرىلدى، قايتالاي ۇندەۋ تاستالىپ: ”شينجياڭ قىزمەتىنىڭ باستان - اياق دۇرىس باعىتتى بويلاپ العا باسۋىنا كەپىلدىك ەتۋ“ تالاپ ەتىلدى.
جاڭا جوبادا، ”جۇرەكتەردىڭ توعىسقانىن“ كورۋگە بولادى. 2023 - جىلى 8 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ ءۇرىمجى قالاسىندا ارناۋلى دوكلادتى تىڭداپ، شينجياڭ قىزمەتىنە ماڭىزدى ماڭىزدى ورنالاستىرۋ جاسادى −-
جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا قۇرىلىسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ: ”جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ورتاقتىعىن كۇشەيتۋگە، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن كۇشەيتۋگە ءتيىمدى بولۋ - بولماۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋ كەرەك“؛
شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ: ”بايلىق قاسيەتىن، وڭىرلىك باسىمدىلىعىن جانە كاسىپ نەگىزىن تياناق ەتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، ەرەكشە باسىمدىققا يە كاسىپتەردى جەتىلدىرۋ، زورايتۋدا“؛
نەگىزگى ساتىنى مىقتى يگەرۋ شينجياڭدى گۇلدەندىرۋدىڭ، شينجياڭدى ورنىقتىرۋدىڭ ماڭىزدى مىندەتى: ”قىزمەت كۇشىن تومەنگە تۇسىرۋگە تاباندى بولۋ، پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار نەگىزگى ساتىعا، بۇقاراعا ىشكەرىلەي ارالاسۋ، ۇيىمدىق جۇيەمەن قىزمەت كۇشىن نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتكىزۋ، نەگىزگى ساتىنىڭ ءبىرىنشى شەبىندەگى كۇشتەردى تولىقتاۋدا“؛
شەكارا ءوڭىردى جونگە سالۋدى كۇشەيتۋ: ”بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ توعىسپالى دامۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋدە“؛
......
ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋ، ۇزدىكسىز كۇش سالۋ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسۋ كەرەك.
ۇزاق بولاشاقتىق جوبا جوسپار جاساپ، نەگىزدى بەكەمدەۋ شارالارىن اتقارىپ، باياندى تىنىشتىق اۋقىمىن ساقتاپ، باياندى جونگە سالۋ كەرەك.
اماليات مىنانى دالەلدەدى: جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسى بۇكىلدەي دۇرىس، شينجياڭ قىزمەتىنىڭ قىم - قۋىت، كۇردەلى جاعدايدا دۇرىس جولدان جازباي، جاڭالىق اشۋىنا، قايشىلىق، حاۋىپ - قاتەر بارىسىندا جەڭىسپەن العا باسۋىنا جەتەكشىلىك ەتەتىن قۇدىرەتتى يدەيالىق قارۋ، جاڭا داۋىردەگى شينجياڭ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋدىڭ ارقاۋى جانە جانى.
ءبىر توپ سان سيفر جالپى جوبانىڭ تياناقتانعان ”باقىت ەسەپ داپتەرىن“ كورسەتىپ بەردى: 2024 جىلى شينجياڭ تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق بولىسكە سالۋعا بولاتىن تابىسى 30 مىڭ يۋانعا جەتتى. قالا - قالاشىق تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق بولىسكە سالۋعا بولاتىن كىرىسى 42 مىڭ 800 يۋاننان اسىپ، اۋىل - قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق بولىسكە سالۋعا بولاتىن كىرىسى 19 مىڭ 400 يۋاننان اسىپ، 2012 - جىلداعىدان جەكە - جەكە 23 مىڭ 800 يۋاننان جانە 12 مىڭ 500 يۋاننان استى.
بۇگىنگى تاڭدا، تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە، تارىم وزەنىنىڭ ەكى جاعالاۋىندا بارلىق جەردەن جاڭا كورىنىس جارىققا شىقتى. ەرەكشە كاسىپ سالاسى بارلىق جەردە گۇل اشىپ، ءشول دالاداعى جاسىل القاپ سۋرەتتەي كوز تارتىپ، الۋان ءتۇرلى مادەنيەت توعىسىپ، بىرگە ءومىر ءسۇرىپ، شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىندا گۇلدەنىپ كوركەيىپ، ىنتىماقتاسا العا ۇمتىلۋدىڭ داۋىرلىك كۇشتى ءۇنىن اسقاقتاتتى.
دامۋ جەتىستىكتەرىنىڭ حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋىن، جۇرت تىلەگىن ۇيىستىرۋىن ىلگەرىلەتىپ، ”وت اربانىڭ دوڭگەلەگى“ ازيا مەن ەۆروپانى ىركىلىسسىزدەندىرەدى.
ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىق پورت رايونى جۇمىس الاڭىندا پاراۆوز قايشالىسادى. جىبەك جولى بايىرعى جولىن بويلاپ باتىسقا قاراي جول الىپ، زات تولتىرا تيەلگەن جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى 2 كۇندە قازاقستانعا، 8 كۇندە رەسەيگە، 16 كۇندە گوللاندياعا جەتەدى.
”’ۇلكەن نوبايدان‘ ’نازىك سىزباعا‘ دەيىن كەسەك تابىستارعا قول جەتتى“، ”سىزدەر تاريحي مانگە يە ىستەردى ىستەپ جاتىرسىزدار“. 2022 - جىلى 7 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ وسى اراعا كەلىپ، تەمىر جول جۇك تاسىمال تەرەزەسىندەگى قىزمەتكەرلەرمەن جانە ناق مايدانداعى ءىس بىتىرۋشىلەرمەن ىقىلاسپەن اڭگىمەلەستى.
وسى رەتكى قىزمەت تەكسەرۋدە باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ابزالدىعىنا تەرەڭ تالداۋ جاسادى: ”بۇرىن ىشكى قۇرلىقتاعى ءبىر ولكە بولاتىن، قازىر ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدىڭ‘ اسەرىنەن باسقاشا باسقاشا بەينەگە ەندى. بۇل ارا ەندىگارى شەت - شالعاي ءوڭىر ەمەس، قايتا وزەكتى وڭىرگە اينالدى، توراپ ءتۇيىنى وڭىرىنە اينالدى“.
وي جەلىسى كەڭەيدى!
كەزىندە شينجياڭ ”جولى شالعاي، ادامى سيرەك، سۋى الىس، ەلەكترى تاپشى، اتىزى جولسىز“ شالعاي جەر بولاتىن. بۇگىنگى تاڭدا جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋ، باتىس بولىكتى قاۋىرت اشۋ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سياقتىلاردىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، شينجياڭ قولايلى ساتتەن پايدالانىپ العا ىلگەرىلەپ، باتىس سولتۇستىك شەكارا ءوڭىردىڭ ەسىك اشۋداعى الدىڭعى شەبىنە اينالدى.
قاۋىرت ەسىك اشۋ زور سەكىرىستى الا كەلدى. شەكارا وتكەلدەرى، ەكونوميكالىق كۇرە تامىرلار، مىڭ جىلدىق جىبەك جولى بايىرعى جولدارى ساۋدا جولدارىنىڭ ۇزىلمەۋىنە، شينجياڭنىڭ دۇنيە جۇزىمەن تىعىز تۇتاسۋىنا كۋا بولدى. 2022 - جىلدان 2024 - جىلعا دەيىن شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورتىنىڭ جالپى قۇنى ءۇرتىس 200 ميلليارد يۋاننان، 300 ميلليارد يۋاننان، 400 ميلليارد يۋاننان اسىپ، 3 جىلدا 100 ميلليارد يۋاندىق 3 وتكەلدەن استى.
زور سەكىرۋ زور دامۋدى جەبەدى. دامۋ _ ۇلتتىق وڭىرلەردەگى ءتۇرلى ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ باس كىلتى، شينجياڭنىڭ باياندى تىنىشتىعىنىڭ ماڭىزدى نەگىزى. باس شۋجي شي جينپيڭ ۇزاق بولاشاقتى ويلاپ، ەكونوميكانى دامىتۋ مەن حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدى شينجياڭدى ورنىقتىرۋ، شينجياڭدى تىنىشتاندىرۋ ستراتەگيالىق دەڭگەيىنە كوتەرىپ، ”دامۋ مەن ورنىقتىلىقتىڭ، دامۋ مەن حالىق تۇرمىسىنىڭ، دامۋ مەن جۇرت تىلەگىنىڭ تىعىز بايلانىسىن جەتە تانىپ، دامۋ جەتىستىكتەرىمەن حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋدى، جۇرت تىلەگىن ۇيىستىرۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك“ دەپ باسا دارىپتەدى.
شاعىن اۋلا گۇلمەن كومكەرىلگەن، ءجۇزىم سورەسى سامسىپ تۇر، ”ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ ءجۇزىمى وتە ءتاتتى، تۇرمىسىمىز جۇزىمنەن دە ءتاتتى“. وسى جىلدارداعى وتباسىنداعى وزگەرىستەردى تىلگە العاندا، ابدۇقيۇم روزىنىڭ جۇزىنەن كۇلكى ەستى.
2014 - جىلى 4 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ قاشقار ايماعى كونە ءشار اۋدانى توققۇزاق قالاشىعى اياققى مانگان قىستاعىندا كادرلار مەن بۇقاراعا امانداسىپ، ابدۇقيۇم روزىنىڭ ۇيىنە باردى. باس شۋجيدىڭ ”حالىق بۇقاراسىنىڭ تىلەگىنە ۇيلەسەتىن ىستەردىڭ بارلىعى _ پارتيامىزدىڭ كۇرەس نىساناسى. مەن سىزدەردىڭ پارتيانىڭ ساياساتىنىڭ سۇيەمەلدەۋىندە اناعۇرلىم باقىتتى تۇرمىس كەشىرۋلەرىڭىزدى تىلەيمىن“ دەگەن مەيىرلى سوزدەرى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ونىڭ ەسىندە.
”سوڭعى جىلدارى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدان اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋگە دەيىن، پارتيانىڭ ابزال ساياساتى بەينە بالداي ءتاتتى جۇزىمگە ۇقسايدى، ءبىر - بىرىمەن جالعاسىپ جاتتى!“ ابدۇقيۇم روزى قۋانىشتى بەينەدە بىلاي دەدى: تراكتور جۇرگىزىپ، گۇل - ءشوپ ەگىپ، باعىمشىلىقپەن شۇعىلدانىپ، قىستاقتىڭ سان - سالالى كاسىپ سالاسى شالقي ءتۇستى، ”ءۇيدىڭ جانىندا جۇمىس ىستەپ اقشا تاۋىپ جاتىرمىز، تۇرمىسىمىز وتە كوڭىلدى“.
شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ حال - جايىن باس شۋجي شي جينپيڭ باستان - اياق تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن ويلاپ كەلەدى.
شينجياڭ لوپنۇر اۋدانى شيڭپيڭ اۋىلى داشي قىستاعىنا جاۋاپ حات جازىپ، اۋىلداستاردىڭ تۇرمىسىنىڭ كۇننەن - كۇنگە جاقسارۋىن تىلەدى؛
وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ايماق، وبلىستارىنداعى جاۋاپتى جولداستارمەن اڭگىمەلەسىپ، ولارعا ەگىنشى - مالشىلارعا وزىق ءوندىرىس تەحنيكاسى مەن بازار تيجاراتى ءتاسىلىن ۇيرەتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىنا كومەكتەسۋدى تاپسىردى؛
مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىسكە قاتىناسقان شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ تالقىسىنا قاتىناسىپ، ”اۋىل - قىستاقتا بەيقۇت ءۇي سالۋ جانە مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ ينجەنەرياسىن، قالا - قالاشىقتا قامتاماسىزداندىرۋ سيپاتتى بەيقۇت ءۇي ينجەنەرياسىن ويداعىداي اتقارۋدى“ باسا دارىپتەدى... تاپسىرمالار بىرىنەن سوڭ ءبىرى ورىندالدى. ”ءوندىرىس، تۇرمىس شارت - جاعدايىن جاقسارتاتىن نىسانداردى كوبىرەك اتقارىپ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاسايتىن ناقتى ىستەردى كوبىرەك ىستەپ، ءار ۇلت بۇقاراسى ۋايىمداپ وتىرعان ماسەلەلەردى كوبىرەك شەشۋ كەرەك“، نازار زەينەتكەرلىك، وقۋ - اعارتۋ، جۇمىستاندىرۋ، ەمدەۋ، تۇرعىن ءۇي سياقتى بۇقارا كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىلدى، شينجياڭ قازىنالىق شىعىستىڭ %75 تەن استامىن حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە جاقسارتۋعا جۇمسادى.
ءتۇرلى ارەكەت ارقىلى قۋانارلىق وزگەرىستەر جارىققا شىقتى: وقۋ - اعارتۋعا ۇسىنىلىم ارتىپ، توعىزجىلدىق مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدىڭ بەكەمدەلۋ شاماسى %99 تەن اسىپ، بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن جوعارى بولدى؛ ەمدەۋ بايلىعى اناعۇرلىم كەمەلدەنىپ، قالا مەن اۋىلدى قامتىعان ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋعا قىزمەت وتەۋ تورابى نەگىزىنەن قۇرىلىپ، اۋىل - قالاشىق شيپاحانالارىنىڭ، قىستاق ەمحانالارىنىڭ ولشەمدەنۋ شاماسى %100 كە جەتتى؛ جۇمىستاندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ اناعۇرلىم پارمەندى بولىپ، جۇمىستانۋى قيىن ادامدارعا جاپپاي كومەكتەسۋ، سۇيەمەلدەۋ، ”ءبىر ادامعا ءبىر شارا قولدانۋ، دالمە - ءدال شارا قولدانۋ“ اتقارىلدى...
حالىق تۇرمىسىنا تىعىز جاناسىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوستى، شينجياڭداعى ءار ۇلت ۇلاندارىنىڭ باقىت كارتيناسى بىرتىندەپ سىزىلىپ، بىرتىندەپ رەالدىققا اينالدى.
”دامۋدى حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدا، جەرگىلىكتى ورىنعا تيىمدىلىك جاساۋدا، ىنتىماقتى نىعايتۋدا تياناقتاندىرۋ كەرەك“، ”حالىق تۇرمىسىنداعى قيىنشىلىقتاردى اڭىس ەتەتىن، بۇقارانىڭ مۇددەسىنە قاتىستى تالاپ - تىلەك بولادى ەكەن، دەر كەزىندە جاۋاپ قايتارۋ كەرەك“...
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى جۇرت جۇرەگىن جىلىتتى، ونان دا ماڭىزدىسى، جۇرت تىلەگىن ۇيىستىردى.
جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى
ءۇرىمجى قالاسى تيانشان رايونى گۋيۋان كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعى جاسىل جەلەك جامىلىپ، قىزىل تام كوز تارتادى.
الەۋمەتتىك اۋماق الاڭىندا تۇرعىندار ءان ايتىپ، ءبي بيلەۋدە؛ قيمىل ورتالىعىندا بالالار وتاندىق ءىلىم ساباعىن بىرگە وقۋدا... ”بۇل ارادا ءار ۇلت بۇقاراسى ءبىر - بىرىنە قارايلاسىپ، بىرگە تۇرىپ، بىرگە ۇيرەنىپ، بىرگە جۇمىس ىستەپ، بىرگە شاتتىققا شومدى، ىنتىماق قيمىل بارىسىندا تەرەڭدەدى، ورتاق تانىم اۋىس - كۇيىس بارىسىندا ۇيىستىرىلدى“ دەدى گۋيۋان كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جاڭ ياۋۋىن.
گۋيۋان كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعى _ تيپتىك كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان الەۋمەتتىك اۋماق، از ۇلت تۇرعىندارى الەۋمەتتىك اۋماق جالپى حالىق سانىنىڭ %95 تەن استامىن ۇستايدى. جۇزىنەن كۇلكى ەسكەن جاڭ ياۋۋىن: ”شاعىن اۋلاداعى ءار ۇلت تۇرعىندارى ءبىر - بىرىنە سۇيىسپەنشىلىك ورناتتى، بەينە باس شۋجي ايتقانداي ’ءار ۇلت اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىستى‘“ دەدى.
انار گۇلى شەشەك اتتى، انار ءدانى ۇيىستى
جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋ - باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كوپتەگەن ورىنداردا تالاي رەت ورتاعا قويعان ىقىلاستى تاپسىرماسى. 2022 - جىلعى شينجياڭعا ساپارىندا ،باس شۋجي شينجياڭ داشۋەسىنىڭ جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋدى زەرتتەۋ بازاسىنا بارىپ، وقۋلىقتاردى، تاريحي عىلمي ماقالالاردى ءبىر - بىرلەپ زەر سالا اقتارىپ كورىپ، شىن ىقىلاسپەن بىلاي دەدى:”ءار ۇلتتىڭ تاعدىرى قاشاندا جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ جالپى تۇلعالىق تاعدىرىمەن تىعىز بايلانىستى، جۇڭحۋا وركەنيەتى - شينجياڭداعى ءار ۇلت مادەنيەتىنىڭ ءتۇپ تامىرى ەكەندىگىن، ءسوز جوق دارىپتەۋ كەرەك“.
سول كەزدە ناق مايدانداعى ماركسيزم شۋەيۋانىنىڭ وقۋشىسى گوزالنۇر ءيۇسۇپ قازىر شينجياڭ داشۋەسىنىڭ” انار گۇلى“ جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋ جاستار ۇگىت - لەكسيا ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەسى، ول مەكتەپتەرگە، اۋىل - قىستاقتارعا، كاسىپورىن جانە الەۋمەتتىك اۋماقتارعا ىشكەرىلەي بارىپ،” جاستار تىلىمەن“ ءار ۇلت بۇقاراسىنا جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋ حيكاياسىن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تاريحىن، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن اڭگىمەلەدى.
مادەنيەت − ءبىر ۇلتتىڭ جان دۇنيەسى، تاريحتان بولاشاققا، داستۇرلىدەن وسىزاماندانۋعا، كوپ نەگىزدى ءبىر تۇلعاعا اينالدىرۋدا مادەنيەتتى مويىنداۋ باستان اياق ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ تامىرى بولىپ كەلەدى.
تۇرپان يارعول بايىرعى قالاسىندا باس شۋجي تەبىرەنە بىلاي دەدى: ”جۇڭحۋا وركەنيەتى نەشە مىڭ جىلدان بەرى بىردەن - ءبىر ۇزىلمەگەن وركەنيەت، ءبىز ونى انىق اشالاۋىمىز كەرەك“، ”مادەني مۇرالاردى قورعاۋدى، پايدالانۋدى جانە مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدى، جالعاستىرۋدى كۇشەيتۋىمىز كەرەك“.
قازىر تۇندە يارعول بايىرعى قالاسىنا بارا قالساڭىز، سارى ءتۇستى وراۋىش قاعازدان جاسالعان شىراقتار ءيىر - قيىر مىڭ جىلدىق كوشەلەرگە ورناتىلعان. سوڭعى جىلدارى ”يارعولدى تۇندە ساياحاتتاۋ“ نىسانى ناقتى كورىنىس ارقىلى جەر جەردەگى ساياحاتشىلاردى باۋراپ، ۇيقىدا جاتقان ەسكى جۇرتقا جاڭا تىنىس باعىشتادى.
يارعول بايىرعى قالاسىنىڭ تۇنگى ساياحات نىسانىندا جاڭالىق اشۋدان مور بۇتحاناسىنىڭ ەسكى جۇرتى 2024 جىلعى مەملەكەتتىك 10 ءىرى ارحەولوگيالىق جاڭا بايقاۋعا تاڭدالعانعا دەيىن، ونان شينجياڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالار سارايى، باتىس ءوڭىر باسقاقتىعى مۇراجايىن قۇرۋ، اشۋعا دەيىن، پارتيا 18 قۇرىلتايىنان بەرى، شينجياڭداعى ۇلتتاردىڭ ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋ تاريحىنا كۋا بولعان ءبىر توپ مادەنيەت مۇرالارىنا جان ءبىتىرىپ، پايدالانىپ، تاريحي مادەنيەتتى اناعۇرلىم جاندى تاسىلمەن جۇرت جۇرەگىنە ۇيالاتىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىنىڭ جۇرت جۇرەگىنە اناعۇرلىم تەرەڭ ۇيالاۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
جۇرت تىلەگىن تاۋ - تەڭىز بوگەي المايدى
تۇرپان قالاسى گاۋچاڭ رايونى شينچىڭ شيمىن قىستاعىندا ءبىر قابىرعا سۋرەت بار، بۇل سۋرەت حۋنان ەلەمەنتىنە تولى، باتىس حۋناننىڭ شىبادۇڭ قىستاعىمەن بولعان تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك اسەرلى بەينەلەنگەن.
اراداعى 3000 كيلومەتردەن استام عاشىقتىق ولاردىڭ تۋىسقاندارداي ۇنەمى بارىس كەلىس جاساسۋىنا كەسە كولدەنەڭ بولا المايدى، بارىس - كەلىستەرى بارعان سايىن جاقىنداسا ءتۇستى. 2020 - جىلى 9 - ايدا شينچىڭ شيمىن قىستاعى مەن شياڭشي شىبادۇڭ قىستاعى ۇلتتار ىنتىماعى، اۋىل قىستاقتى گۇلدەندىرۋ بويىنشا جۇپ قۇراپ، بىرگە قۇراتىن قىستاق بولىپ، ”كەدەيلەردى دالمە ءدال سۇيەمەلدەۋ العاشقى دارىپتەلگەن جەر“ جانە ”شينجياڭعا دالمە ءدال كومەكتەسۋدى امالياتتا ايگىلەگەن جەرلەر“ بويىنشا” قول ۇستاسۋدى“ جۇزەگە اسىردى.
2022 جىلى 7 ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ شينچىڭ شيمىن قىستاعىنا كەلىپ، ىلگەرىندى كەيىندى پارتيانىڭ بۇقاراعا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىن، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن مانەرلەۋ كاسىپورىندارىن كوزدەن كەشىردى. سول كەزدە ايتقان مەيىرلى مىنا سوزدەرى كوپتەگەن قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءالى دە ەسىندە. ”جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدا بىردە ءبىر ۇلتتىڭ قاعىس قالۋىنا بولمايدى“.
بىردە - ءبىر ۇلتتىڭ قاعىس قالۋىنا بولمايدى ءسوزى - بەرىلگەن ۋادە، سونداي اق شىنايى ارەكەت. وسى رەتكى قىزمەت تەكسەرۋدە باس شۋجي شينجياڭعا كومەكتەسۋ قىزمەتىن تاعى ءبىر رەت باسا دارىپتەدى، ”بۇل ءىس وتە ماڭىزدى، جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ زور سەلبەستىك رۋحىن ساۋلەلەندىرىپ، بۇكىل ەلدىڭ كۇشىن جۇمىلدىرىپ، كەيبىر كەلەلى مىندەتتەردى شەشۋ كەرەك.“
”تيانشان قاراعايى تامىرلاس، ءار ۇلت حالقى تىلەكتەس“
پارتيا ورتالىق كوميتەتى كوڭىل ءبولىپ، قامقورلىق جاساپ، بۇكىل ەل بار كۇشپەن كومەكتەستى. پارتيا 18 قۇرىلتايىنان بەرى، شينجياڭعا كومەكتەسۋگە جالپى 200 ميلليارد يۋاننان استام قارجى ورنالاستىرىلىپ، دارىندى، تەحنيكا سياقتى بايلىقتار ۇزدىكسىز قوسىلىپ ”جان - جاقتى، كوپ ساتىلى، كەڭ سالالى“ كومەكتەسۋ جاعدايى قالىپتاستى.
شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك ورناتۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىنىڭ ەكونوميكالىق نەگىزىن، قوعامدىق نەگىزىن، ساياسي نەگىزىن ۇزدىكسىز بەكەمدەدى.
ءبىر قىزمەتتە 20 نەشە جىل تاباندى بولىپ، شينجياڭنىڭ مەملەكەتتەگى ماڭىزدىلىعىن ايگىلەدى. ”بۇكىل پارتيا ستراتەگيالىق جانە جالپى جاعداي تۇرعىسىنان شينجياڭ قىزمەتىنىڭ ماڭىزدىلىعىن تانىپ، شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىنىڭ سەرپىنىن ارتتىرۋى كەرەك“.
20 نەشە جىل ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوستى، شينجياڭداعى 26 ميلليوننان استام ءار ۇلت پەرزەنتتەرى توراڭعى تامىرى سياقتى تامىرلاسىپ، اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، پارتيانىڭ ىنتىماقتاستىرا جەتەكشىلىك ەتۋىندە تەر توگىپ، اقىل پاراساتى مەن كۇش قۋاتىن ارناپ، تيانشان تاۋىن مەيىرگە بولەپ، جاڭا بەينە جاراتتى.
جاڭا داۋىردەگى شينجياڭنىڭ، ىنتىماقتاسا ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوداعى بولاشاعى نۇرلى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى جۇرت جۇرەگىن تەبىرەنتتى: ”ۇلتتارى ۇلى ىىنتىماقتى جۇڭگونىڭ قاشاندا العان بەتتەن قايتپاي جەڭىسكە جەتەتىندىگى، ءسوزسىز، نۇرلى بولاشاعى بولاتىندىعى، ءسوزسىز، ءبىزدىڭ ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىسانامىز، ءسوزسىز جەڭىسپەن جۇزەگە اسادى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى، ءسوزسىز، ىسكە اسادى.“