كونە شاعىن اۋماقتاردىڭ ليفتىن جاڭالاۋدا قانداي جاڭا شارالار بار (ساياساتتىق سۇراۋ - جاۋاپ، كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ قايتارۋ)

وقىرماندار كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلە

مەن تۇرعان شاعىن رايون − كونە شاعىن رايون، جۋىقتان بەرى شاعىن رايوندا وزگەرتۋ بولىپ جاتىر، كورشىلەرمەن بىرگە كوپ جىل پايدالانعان ليفتتىڭ دە جاڭالانۋىن كۇتىپ وتىرمىز. كونە شاعىن رايوننىڭ ليفتىن جاڭالاۋدا قانداي جاڭا شارالارى بار؟

قازىر ەلىمىزدە ليفت 12 ميلليونعا جەتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى باسقا ەلدەر مەن رايونداردىڭ ليفت سانىنىڭ جالپى جيىنتىعىنا تەڭ بولدى. ”15 - بەسجىلدىق“ جوبا ۇسىنىسىندا ”قالانىڭ ماندىك دامۋىنا تاباندى بولىپ، قالانى جاڭالاۋدى كۇش سالا اتقارۋ“ ورتاعا قويىلدى. قالانىڭ جاڭالانۋى حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىس قاجەتىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىردى، مۇنىڭ ىشىندە كونە شاعىن رايونداردىڭ ليفتىن جاڭالاۋ − ماڭىزدى حالىق تۇرمىسى ينجەنەريالارىنىڭ ءبىرى.

”ليفت − بۇقارا ەڭ ءجيى پايدالاناتىن ەرەكشە جابدىق، ’سىرتقا شىعۋدىڭ ءبىرىنشى قادامىمەن، ۇيگە قايتۋدىڭ ەڭ سوڭعى ساپارىمەن‘ بايلانىستى". مەملەكەتتىك بازار باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى ەرەكشە جابدىقتار حاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ - تەكسەرۋ مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى بىلاي دەپ تانىستىردى: بازار باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى ارناعا ءتۇسىرۋ مەن ولشەمدى كەمەلدەندىرۋ، باقىلاۋ - تەكسەرۋدى جانە تەكسەرۋ - ولشەۋدى كۇشەيتۋ، كومەسكى قاتەرلەردى ءبىر - بىرلەپ تەكسەرۋ جانە ارناۋلى جونگە سالۋ سياقتى ءبىرقىدىرۋ شارا ارقىلى حالىق بۇقاراسىنىڭ ليفتكە حاۋىپسىز وتىرۋىنا كەپىلدىك ەتتى.

”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە بۇكىل ەل بويىنشا قالا - قالاشىقتاردا 240 مىڭنان استام كونە، كونە شاعىن اۋماق جاڭالانىپ، 129 مىڭ ليفت ورناتىلدى. ليفتتىڭ جالپى مولشەرى زور مولشەردە ارتۋ، كونە ليفت جىل سايىن كوبەيۋ سىندى قوس قابات قىسىم استىندا، ليفتتىڭ حاۋىپسىزدىك جاعدايى جالپى جاقتان ورنىقتى بولدى.

بيىل 4 - ايدا بازار باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى «اقاۋى بار ەرەكشە جابدىقتاردى قايتارىپ الۋدى باسقارۋ ەرەجەسىن» جاريالاپ، ليفتتى جيناپ الۋ رەسمي زاڭمەن جونگە سالۋ، ارناعا ءتۇسىرۋ جولىنا ءتۇستى. قازىر بازار باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى قاتىستى ليفت وندىرەتىن كاسىپورىنداردى 53 مىڭنان استام ليفتتى جيناپ الۋعا قۋزادى. ”ليفتتىڭ اقاۋى پايدالانۋ بارىسىندا بىرتىندەپ بايقالۋى مۇمكىن. اقاۋى بار ليفتتى دەر كەزىندە جيناپ العاندا، حاۋىپسىزدىك كومەسكى قاتەرىن تۋ باستان تىكەلەي جويۋعا دا، ليفت وندىرەتىن ورىنداردى تۇلعالىق جاۋاپكەرشىلىكتى قاتاڭ تياناقتاندىرۋعا ماجبۇرلەۋگە دە بولادى“ دەدى وسى جاۋاپتى قىزمەتكەر.

ەلىمىزدە قازىر قولدانىلىپ وتىرعان 12 ميلليون ليفتتىڭ ىشىندە 15 جىلدان استام ۋاقىت پايدالانىلعان كونە ليفت ءبىر ميلليون 100 مىڭنان استى. ليفتتى ۇزاق ۋاقىت پايدالانعاندا، مەحانيكالىق بولشەكتەر توزۋ، ەلەكتروندىق بولشەكتەر كونەرۋ سياقتى ماسەلەلەر وڭاي تۋىلىپ، حاۋىپسىزدىك كومەسكى قاتەرى ءومىر سۇرەدى.

سوندىقتان بازار باقىلاۋ - باسقارۋ تاراۋلارى ماسەلەنى نىشان ەتۋدەن جازباي، نەگىزىنەن مىناداي ەكى جاقتاعى شارانى قولداندى:

ءبىرىنشى، تۇرعىن ۇيلەردىڭ كونە ليفتىن جاڭالاۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتۋ. 2024 - جىلى 8 - ايدان بەرى بازار باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى تۇرعىن ءۇي، قالا، اۋىل قۇرىلىسى مينيسترلىگى، مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى سياقتى تاراۋلارمەن بىرگە جەر - جەردىڭ مالىمدەۋ، ينفورماتسيانى قايتا تەكسەرۋ، قارجىنى تومەنگە ءتۇسىرۋ سياقتى قىزمەتتەردى ۇيىمداستىرۋىن ورنالاستىردى؛ بيىل 7 - ايعا دەيىن 160 مىڭنان استام تۇرعىن ءۇيدىڭ كونە ليفتى ۇزاق ۋاقىتتىق ەرەكشە زايوم قارجىسىنىڭ قوسىمشا قاراجات كولەمىنە ەنگىزىلدى.

ەكىنشى، كوپ ءتۇرلى شارانى قاتار قولدانىپ، جاڭالاۋ قاراجاتىنداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشۋ. بازار باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى فينانس باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى سياقتى تاراۋلارمەن بىرگە ليفت حاۋىپسىزدىگىن قامسىزداندىرۋدى زەرتتەۋدى بەلسەنە ورىستەتىپ، ”قامسىزداندىرۋ + قىزمەت وتەۋ“ سىندى بازارلاندىرۋ مەحانيزمىنەن پايدالانىپ، ليفتتىڭ تۇتاس پايدالانىلۋ مەرزىمىن قامسىزداندىرۋدىڭ جاڭا ۇلگىسىن جاسامپازدىقپەن العا قويدى؛ تۇرعىن ءۇي، قالا، اۋىل قۇرىلىسى مينيسترلىگىنىڭ تۇرعىن ءۇي ارناۋلى جوندەۋ قارجىسىندا ”شۇعىل پايدالانۋ“ مەحانيزمىن ورناتۋىن ىلگەرىلەتتى.

الداعى جەردە بازار باقىلاۋ - باسقارۋ تاراۋلارى ليفت حاۋىپسىزدىگىندەگى نەگىز قالاۋ ارەكەتىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ليفت جاسايتىن ورىنداردىڭ ساپا حاۋىپسىزدىگى جاۋاپكەرشىلىگىن اتقارۋىن شىنايى ىلگەرىلەتىپ، ليفتتى باقىلاۋ - تەكسەرۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ليفتكە قاتىستى سالالارداعى قاراتالاسۋ ۇلگىسىندەگى باسەكەنى كۇش سالا جونگە سالادى، ت. ب. سونىمەن بىرگە، زاڭ - ەرەجە، ولشەم جۇيەسىن جۇيەلى كەمەلدەندىرىپ، «ەرەكشە جابدىقتار حاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ ەرەجەسى» مەن «ليفت حاۋىپسىزدىگى تەحنيكالىق ەرەجەسى» سياقتى حاۋىپسىزدىك تەحنيكالىق ولشەمدەرىنە وزگەرىس ەنگىزۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ليفتكە قاتىستى جاقتاردىڭ تۇلعالىق جاۋاپكەرشىلىگىن ونان ارى ايقىندايدى. زورلىقتى مەملەكەتتىك ولشەمگە قاتىستى تۇزىمدەرگە وزگەرىس ەنگىزۋدى بەلسەنە زەرتتەپ جانە ىلگەرىلەتىپ، حاۋىپسىزدىك تەحنيكالىق ارناسى مەن ولشەمىن سايكەستىرۋ مەحانيزمىن بىرتىندەپ ورناتىپ، ليفت كاسىبىنىڭ اقاۋسىز، جۇيەلى دامۋىن جەبەيدى.