- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تانىلماي جۇرگەن انشىلەردى تانىدىق
2014.10.20 14:12
مۇقامامەت: قازاق تىلدى تەلەۆيزيا بۇرىن كوبىنەكەي قىسقا باعدارلامالاردى كوبىرەك جاساسا، ال قازىر ارنايى جارىس تۇرىندەگى اپتالىق ءىرى باعدارلاما كۇمىس كومەيدى جاساپ وتىر. وسىنداي كەسەك باعدارلامانىڭ شىعۋىنا نە سەبەپ بولدى؟ قانداي جـاعدايدا ۇيىمداستىرىلدى؟
وزات: حابار-بايلانىس قۇرالدارىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى شەتەلدىڭ ءار الۋان ادەبي -كوركەم باعدارلامالارى بىرتىندەپ مولايىپ، ءوز باعدارلامالارىمىزدىڭ باسەكەلىك قۋاتىندا السىزدىك بايقالا باستادى. بۇنى ءار جەردەگى كورەرمەندەردە اڭىس ەتىپ ءجۇر. وسىعان بايلانىستى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى جاڭ چۇنشيان شينجياڭدا از ۇلت تىلىندەگى ءتول باعدارلارمالاردى حالىق كوڭىلىنەن شىعارۋ جايلى ارناۋلى نۇسقاۋ بەرگەنى شىن. نۇسقاۋعا ساي، شينجياڭ تەلەۆيزياسىنىڭ باسشىلارى دا بۇل ىسكە ايىرىقشا دەن قويىپ، بىلتىر جىل باسىندا شينجياڭ تەلەۆيزياسىنىڭ از ۇلت تىلىندەگى كوركەم باعدارلامالاردى دامىتۋ گرۋپپاسىن جانە ونىڭ ارناۋلى گرۋپپاسىن قۇردى. ەڭ اۋەلى، ۇيعىر تىلىندە ناۋا باعدارلاماسىن جاسادى. وندا ەلىمىزدىڭ كوركەم تەلە باعدارلامالارىنان تاجىريبە قورىتا وتىرىپ، ۇيعىر تىلىندە ەڭ الدىمەن ناۋانى باستادى. سوسىن، ناۋانىڭ قوعامدىق ىقپالى جاقسى بولدى، شينجياڭ تەلەۆيزياسىندا ەندى قازاق تىلىندە وسىنداي ءبىر باعدارلاما جاساساق دەگەن وي بولىپ، اتالعان مىندەتتى بىزگە تاپىسردى. مۇنداي جاڭالىق، بۇنداي كەڭسەنىڭ قۇرىلۋى، تەلەۆيزيانىڭ حالىقارالىق دامۋى تۇرعىسىنان ايتقاندا، تەلە باعدارلامالاردى جاساۋ مەن تاراتۋدى ايىرۋ تالابىنا ساي بولدى. ال بۇل از ۇلت تىلىندەگى باعدارلامالاردا ءتىپتى جوقتىڭ قاسى ەدى. دەمەك، وسى جاعىندا دا بىراز رەفورما جاساپ، ويعا العان باعدارلامامىزدى مادەنيەت تاراتۋ ىسىمەن اينالىساتىن سەرىكتىكتەرىمەن سەلبەسىپ، باسقارۋ ويىمىزعا ءتۇستى. ءسۇيتىپ، قوعامدا قازاق مادەنيەتىن دامىتۋدى ماقسات تۇتقان ءارى سول ارقىلى كاسىپتەنىپ جۇرگەن ءار الۋان سەرىكتىكتەرمەن كەزدەسۋدە بولىپ، ەڭ سوڭىندا حالقىمىزدىڭ بەلدى دە بەدەلدى ءانىشسى، ونەر يەسى وتانبەك ەڭسەقان ۇلى باستاعان ءبىل مادەنيەت دامىتۋ شەكتى سەرىكتىگىمەن سايكەسۋدىڭ ورايى كەلدى. وراي بولعانىمەن دە كوركەم باعدارلامانى الىپ شىعۋ، جوقتان بار جاساۋ ءبىز ءۇشىن وڭاي بولعانى جوق. تەلەۆيزيامىز ىشكەرىدەگى دامىعان تەلەۆيزيالاردىڭ باعدارلامالارىن كوپ كورىپ، وسى جعىنان كوپ سايكەسىپ، اقىرى، سولارعا ەلىكتەۋدىڭ ءوزى دە ءبىز ءۇشىن ءبىر جاڭالىق بولار دەگەن ويمەن، جۇڭگو داۋىسى باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى جوباسىن قابىلدادىق. سونداي-اق وعان وعان وزىندىك ەرەكشەلىكتەر دە ەنگىزدىك.
وسى جوبا نەگىزىندە اعالارمەن اقىلداسا كەلىپ، «كۇمىس كومەي» دەپ ات قويدىق. اتىمىز ۇلكەن، زاتىمىز قالاي، قانات ەرەجەپ ۇلى اعامىز «كۇمىس كومەي» دەپ ات قويىپ الىپ، ەڭ سوڭىندا انىشىمىزدەن كۇمىس كومەي تابىلماي ۇياتقا جولداس بولمايىق» دەپ تە ءبىر جاعى ءازىل، ءوز تالابىن ءبىلدىردى. كەيىن كۇمىس كومەي جوق بولسادا، كۇمىس كومەي ىزدەۋ بارىسىمىزدى كورسەتەلىك. بالكىم، حالىقتا تۇسىنەتىن شىعار دەپ سانادىق. سوندا وسى جارىستىڭ ەرەجەسىنە دە جوبا جاسادىق. ول جاعىندا تەلەۆيزيا باسشىلارى دا بار. تەلەۆيزيانىڭ كۇمىس كومەيگە ارناۋلى قۇرعان گرۋپپاسى، رەجيسسەرلەر، ءبىل مادەنيەت سەرىكتىگىنىڭ قاتىستى جىگىتتەرى بار، جارىس ەرەجەسىن كوپ كەڭەسىپ، ول قانداي بولۋ كەرەك،قانشا سان، قانشا ءانشى بولۋ كەرەك. ءبىز ساندا قانشا ءانشى قاتىناسۋى كەرەك دەگەن سياقتى جاقتاردى ەكى-ءۇش اي اسىقپاي تالقىلاپ، مامانداردان پىكىر سۇراپ، اقىرى قازىرگى جۇيەگە ءتۇستى. سوسىن، قيمىل ۋاقىتىن جارىم جىل بولسىن، ۇيتكەنى ۇزىن سونارلاۋ بولسا كورەرمەندى جالىقتىرىپ الامىز با دەپ 26 اپتاعا 26 سان بولادى دەپ كەلىستىك. كۇمىس كومەي ءان بايقاۋى حالىق ىشىندە كاسىپتەن سىرتقى انشىلەردى حالىقا تانىتۋ، ءوز ونەرىن كورسەتۋ دەگەن ماقساتپەن وتەتىن بولدى. ونى وزدەرىڭىز كورىپ جاتىرسىزدار. ىشكەرىدەگى وزىق جوبالار سياقتى بىزدە دە ءتورت تالىمگەر بولدى. ءبىز وسى ءتورت تالىمگەردى تاڭداۋدا كىمدەر بولادى دەپ كوپ ويلاندىق. وسى جەردە تۇسىنىك بەرە كەتەتىن ءبىر ءىس، كۇمىس كومەي ءان بايقاۋى ەسىترادالىق اندەر نەگىزىندە جۇرەتىن ءان بايقاۋى، سول ءۇشىن ءتورت تالىمگەر تاڭداۋدا ءبىز جۇڭگو قازاعىنىڭ ەسىترادا جاعىنداعى ءان شولپانى دەيتىندەي، وسى سالامەن شۇعىلدانىپ جۇرگەن ءارى حالىق مويىندايتىنداي، ءوزى دە قازاق مادەنيەتىن دۇنيەگە، ەلىمىزگە تانىتىپ جۇرگەن انشىلەر بولسىن دەدىك. ەل اراسىندا «توقان قايدا، دالەلقان قايدا، باعدات نەگە شىقپايدى، كۇلان نەگە بولمايدى اناۋ نەگە بولمايدى، مىناۋ نەگە جوق» دەگەن پىكىر بولدى.ٸ دەسەدە ءاننىڭ ءوزى ۇلكەن جاعىنان ءۇش توپقا ياعني، ءداستۇرلى اندەر، ەۆروپاشا اندەر جانە ەسىترادالىق دەپ بولىنەدى، كۇمىس كومەي كاسىپ جاعىنان ايتقاندا ەستىرادالىق ءان بايقاۋى بولعاندىقتان ءتورت تالىمگەردىڭ وسىنداي تاڭدالۋ سەبەبى دە وسى. ءسۇيتىپ جوبانى تۇگەلدەي تامامداپ بولعاننان كەيىن قوعامعا جاريالادىق. تالابىمىزدى بىلدىردىك، جارناما جاسادىق، جارىستىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى ءبىز انشىلەرگە ۇلت شەكتەمەسىن، انگە ءتىل شەكترەمەسىن قويمادىق. قازاق ءتىلى نەگىز. ءبىراق تا وزگە ۇلت اندەرىن ورىنداۋعا دا مۇمكىنشىلىك بولدى، ءبىراق بۇنى ءبىز زامانعا ىلەسۋ، جاستاردىڭ وزىق مادەنيەتتى ۇيرەنۋى دەپ تۇسىندىك. ءبىر ايلىق تىزىمدەلۋ ۋاقىتى بويىنشا 3000 داي ادام تىزىمدەلگەننەن كەيىن، ءبىز ءتورت تالىمگەر جانە شينجياڭ تەلەۆيزياسىنىڭ رەجيسسەرلەرى ءبىر گرۋپپا بولىپ، باعدارلاماعا قاتىناساتىن 90 ادامدى سارالادىق. سارالاۋدا قارجى جاعدايىنا بايلانىستى ءارى كوپ ادامدى اۋرە قىلماۋدى كوزدە ۇستاپ، انشىلەرگە ءان تاسپالارىن الدىرتىپ، ءانشىنى ءان جازعان تاسپا بويىنشا تاڭدادىق. سودان بىلتىر جەلتوقسان ايىنىڭ سوڭىندا كۇمىس كومەي بايقاۋىنىڭ باستاما جارىسىن بەس سان قىلىپ، 90 ءانشىنىڭ جارىمىن شاقىرىپ جارىستى باستادىق. ەكىنشى رەتكى 45 ءانشىنى قاڭتاردىڭ اياعىندا تاعى ءبىر جيىپ الىپ، جارىستىڭ ەرەجەسىنە ساي، 90 نان 64 ءانشىنى تاڭداۋ جوباسى بويىنشا شينجياڭ تەلەۆيزياسىنىڭ ستۋدياسىندا الدىق، ءسۇيتىپ، كۇمىس كومەي تەلە باعدارلاماسى وسىلاي باستالدى.
مۇقامەت: سوندا 3000 ادامنان 90 ادامدى قايتىپ تاڭداپ الدىڭىزدار؟ جارىس ەرەجەسىن اشالاي كەتسەڭىز بولاما؟
وزات: حالىققا جارناما جاريالانىپ 3000 داي ءانشى تىزىمدەلگەننەن كەيىن، ءتورت تالىمگەر جانە شينجياڭ تەلەۆيزياسىنىڭ رەجيسسەرلەر گرۋپپاسى قوسىلىپ، 90 ءانشىنى باعدارلاماعا قاتىناسۋ ۇقىعىنا يە بولادى دەگەن العاشقى ساتىدان ءوتتىك. بۇنى تاڭداۋدا ءتورت تالىمگەر مەن شينجياڭ تەلەۆيزياسىنىڭ ماماندارى تۇگەل وتىرىپ، توراپ ارقىلى كەلگەن تاسپانى ەستىپ، سوسىن بەلگىلەندى. ءبىر گرۋپپادا 7 ادام بولدى. بىزدەن كەتكەن ءبىر اعاتتىق قاتىناسۋشىنىڭ جاندى داۋسىن تىكە تىڭدايتىن وراي بولماعاندىقتان ءارى كەيبىر تاسپالارداعى ءانشى دىبىس تەحنيكالىق وڭدەۋدەن ءوتىپ كەتكەندىكتەن كەي دىبستارعا بىزدە الداندىق. سوندا 90 عا تاڭدالىپ كەلگەندەردىڭ اراسىندا ناق ءتىرى داۋىىسپەن ايتۋعا كەلگەندە كوبى دۇرىس شىققانىمەن، كەيىندە ۇقساماستىق بولدى. وسى سەبەپپەن كەيبىر بالالار قاتا تاڭدالىپ كەتتى. ونى مويىندايمىز. ۇيتكەنى ءبىز ءانشىنىڭ ءوزىن كورىپ تاڭدامادىق. تاسپا ارقىلى تاڭداعانبىز. ال ەندى اپتالىق باعدارلاما بولعان سوڭ 9 ءانشىنى ءبىر سانعا دايىندادىق، ياعني ءبىر اپتادا 9 ءانشىنىڭ ونەرىن كورەسىزدەر. ءتورت تالىمگەر 90 ءانشىنى ىشىنەن ءوزى ۇناتاتىن 16 ءانشسىن تاڭدايدى، ياعني ءبىر انشىگە ءتورت تالىمگەردىڭ شام جاعاتىن ۇقىعى بار. ال وقۋشىنىڭ ءوزى قاي تالىمگەرگە بارۋدى تاڭدايتىن دا ۇقىعى بار. ءوزارا ءبىرىن-ءبىرى تاڭداپ ءتورت تالىمگەر جەكە گرۋپپاسىنا بىرەۋى 16 انشىدەن قۇراما قۇرادى. ياعني تورتەۋى 64 ءانشىنى 16 دان ءبولىسىپ الادى. قالعان 26 ءانشى ءبىرىنشى كەزەڭدە جارىستان قالادى. ەكىنشى رەتكىسى 64 تەن 32نى تاڭداۋ بارىسى بولادى. ياعني 64 وقۋشى جۇپتاسىپ ءوزارا جارىسقا تۇسەدى. جۇپتاسقان ءانشى ارت-ارتىنان ءان ورىندايدى. ءان ورىنداپ بولعان سوڭ ەكەۋ ساحناعا شىعىپ تۇرادى، 3 تالىمگەر باعا بەرەدى. سوڭىندا ۇستازى قايسسىن الىپ قالاتىنىن ءوزى ايتادى. سونىمەن وسى جۇپتاسۋ ارقىلى 32 جۇپتان جەڭگەن 32 ءانشى قالدى، 32 ءانشى ساحنادان قايتادى. وسىلاي جارىس جالعاسىپ ەڭ سوڭىندا ءار تالىمگەردە 4 وقۋشى قالادى. ناعىندا 16 ءانشى ەڭ سوڭعى شەشۋشى جارىستىڭ ۇمىتكەرلەرى.
ەندىگى جارىس 16 دان 8 دى تاڭداۋ، 8 دەن 4 تى تاڭداۋ، 4 تەن ەڭ سوڭعى بىردى تاڭداۋ بارىسى بولادى. ال ناق باعالاۋ جونىندە ءالى ءبىر بەكىمگە كەلە الماي وتىرمىز. ۇيتكەنى ءبىز بارىندە باسقاعا ەلىكتەي بەرسەك تە بولمايدى ەكەن. مەنىڭ ويىمشا، جارىسقا باعالاۋشىلار كوميسسياسى ارالاسىپ، تالىمگەرلەرمەن بىرلىكتە سولاردىڭ تاڭداۋى بويىنشا بولسا بولاما دەپ ويلايمىن.
مۇقامەت: وندا كوميسىسيا مۇشەلەرىنىڭ سانى قانشا بولادى؟
وزات: 31 بولاما ەكەن دەپ تۇرمىز. مىسالى ەكى ادام تۇرسا، ساعان بەلەت تاستايتىن 16 بولىپ، ال وعان 15 بولسا، سەن جەڭەسىڭ. ەڭ سوڭعىنى دا سولاي بەلگىلەيمىز. بۇدان تىس، 4 تالىمگەر ەڭ سوڭعى تورتكە دەيىن دە وزدەرى تاڭداسا دەگەن ويىمىز بار. بۇنى الدا جارىس جاعدايىنا قاراي بەلگىلەيتىن بولامىز.
مۇقامەت: كۇمىس كومەيدىڭ العاشقى بەرىلىمدەرىنەن ءبىر بايقانىمىز، العاشقى كەزەكتەرىندە تالىمگەرلەر انشىلەردى قاربىتىپ تاڭداپ-تاڭداپ جىبەرەدى دە سوڭىن الا، جاقسى ايتقان انشىلەردىڭ ءوزىن مەندە داۋسى ءوزىڭ سياقتى انشىلەر بار ەدى، امال جوق، توبىم تولىپ كەتتى، ايتپەسە ءاندى جاقسى ايتادى ەكەنسىڭ دەگەندەي سەبەپتەرمەن قايتارىپ جىبەرگەنى دە بولدى. سوندا جۇرتتىڭ «نانعا تويىپ الىپ ەتكە قاراماي قالدى» دەپ ازىلدەگەنىندەي، باسقا تۇيمەنىڭ قاتە تۇيمەلەگەنىن سوڭعى تۇيمەنى تۇيمەلەگەندە ءبىر-اق ءبىلىپ قالمايمىز با؟
وزات: ءبىز ءۇشىن بۇل تۇڭعىش رەت وتكىزىلىپ وتىرعان جارىس بولعاندىقتان ءارى تالىمگەردىڭ تاجىريبەسىزدىگى دە سەبەپتى، شىنى كەرەك، باعدارلامانىڭ باسقى بەس سانىندا تالىمگەرلەر وقۋشىلارعا شامدارىن اياماي جاعىپ، تالىمگەرلەگە وقۋشىلاردىڭ سانى ءبىر تالاي دا تولعان جەرى بولدى. سول ءۇشىن ارتىنداعى بەس سانعا كەلگەندە تالىمگەرلەر جاقسى-جاقسى انشىلەردى اتتەگەن-ايمەن الا الماي قالدى. بۇنى كورىپ بىزدە تالىمگەرلەرمەن سويلەستىك. 90 نان 64 تى تاڭداۋدا باعدارلامانىڭ وسىنداي ولقىلىعى بولدى، بۇل پىكىردى ءبىز قابىلدايمىز. تۇڭعىش ىستەلىپ جاتقاننان سوڭ تاجىريبەسىزدىك تە، ءىشىنارا جەكە پەندەشىلدىكتەر دە بولدى. ۇلكەن جاعىنان ايتقاندا، باعدارلامامىزدى ارىزدانىپ تەلەۆيزيا باسىشىلارى قايدا دەپ ىزدەنىپ جۇرەتىندەر بولمادى، ونى قانات اعا دا مويىندادى.
مۇقامەت: ەل اراسىندا وتانبەك تىنىس الۋىن، بەكەش قاشقان دىبىستى، گۇلنۇر قوبالجىعانىن، قازىكەن بيلەگەنىن اڭدىيدى دەگەن دەگەن ءزىل بار. ال ءسىز شى، ءسىز نەلەردى «اڭدىيسىز»؟
وزات: وسى جولعى كۇمىس كومەيگە قاتىناسقان ونەرپازداردىڭ كوبى كاسىپتەن سىرتقى بالالار، بىلايشا ايتقاندا، ولاردىڭ ساحناعا شىعىپ،-ءتۇسۋ، ورىنداۋ ونەرى جاعىنان، كاسىپتىك تالاپ بويىنشا شەتىنەن پىسىپ جەتىلدى دەۋ ەرتەرەك. ال ءبىزدىڭ قىزمەتىمىز تەلە رەجيسسەرى بولعاننان كەيىن، كيىم-كەشەك جاعىنان، ساحناعا شىققانداعى وبرازى، ءاندى جاندى، تولىمدى دۇرىس ايتۋى جاعىنان قاداعالايمىز. ءارى العاشقى جاتتىعۋلاردا ءبارىن الدىن الا كورسەتەمىز. قانداي كيىم كيۋ كەرەك، جۇرگىزۋشىدەن تارتىپ ۇمىتكەرلەرگە دەيىن بارىنە تالابىمىزدى ايتامىز.
مۇقامەت: رەجيسسەر رەتىندە ە اۋىزعا الىپ وتىرسىز، مىسالى، مۇمكىن ءبىزدىڭ كەي ساحنالىق كيىمدەرىمىز سول ادامنىڭ وزىنە جاققانىمەن، كورەرمەنگە جاقپاۋى مۇمكىن. مىسالى، سوسىن، ساحنالىق پورترەتى بۇعان نەدەيسىز؟
وزات: ەڭ اۋەلى، ءبىزدىڭ بۇل جاعىندا تالابىمىز بولادى. ءبىراق كەي كيىمدەرىمىز دە ۇلتتىق سالت-ءداستۇر، ەستەتيكالىق تالعام جاعىندا تولىمسىزدىق بولعانى شىن. بۇل جايلى پىكىرلەردى اعايىن-تۋىس، دوس-جاراندارىمىنان دا ەستىدىم. باعدارلاما رەجيسسەرى رەتىندە كيىم ماسەلەسىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ءوز موينىمىزعا الامىز. بۇل جايلى ايتىلعان پىكىرلەر ورىندى، بۇنى قابىلدايمىز. جالپى ايتقاندا، ورتالىق تەلەۆيزياسىنىڭ، ىشكى ولكەدەگى باسقا باعدارلامالارداعى جۇرگىزۋشىلەر، ونەرپازدار كيىمى، كورشى ەل قازاقستاننىڭ ساحنالىق كيىمى جاعىنان ايتقاندا، وتە اسىپ كەتتى دەي المايمىز. ءبىراق، ءوز ۇلتىمىزدىڭ تالابىنان شىعۋ، ءوز ءداستۇرىمىزدى قورعاۋ بۇل دا ءبىزدىڭ بورىشىمىز. بۇل جاعداي سوڭعى بەرىلىمدەرىمىزدە تۇزەتىلدى. بۇدان سوڭ دا بۇل جاعىن قاداعالايتىن بولامىز.
مۇقامەت: كۇمىس كومەيدەگى مەن بايقاعان تاعى ءبىر ەرەكشەلىك، ەكرانعا حانزۋ ارىپىمەن اۋدارماسىن دا قوسا بەرىپ، كورەمەندەر قۇرامىن مولىقتىرۋ جانە ىقپالىن كەڭىتۋدى ماقسات تۇتقان سياقتىسزدار. ءبىراق، وندا ورىندالاتىن شەتەل اندەرىن، وزگە ۇلت اندەرىن سول ءتىلدى بىلمەيتىن قازاق ءتىلدى كوپ كورەرمەن تۇسىنە العان جوق، سولاردىڭ دا جاعدايىن ويلاپ، ونى نەگە قازاقشا اۋدارىپ جازىپ قويمادىڭىزدار؟
وزات: شىنىن ايتقاندا، بۇل قولدان كەلمەيتىن ءىس ەمەس، ۇيتكەنى ءبىز قازاق تىلىندەگى اندەرگە، سوزدەرگە حانزۋ تىلىندە جازباشا تۇسىندىرمە بەرىپ جاتقان سوڭ، وزگە تىلدەگى اندەردىڭ استىنا دا قازاق تىلىندە تۇسىندىرمە جاساۋ بورىشىمىز بار. ءبىراق قارجىنىڭ دا، ادامىنىڭ دا جەتىسپەستىگى سەبەپتى بۇنى كەمەلدەندىرە المادىق. الدا وسىنداي باعدارلارمالاردا ءسوزسىز ەسكەرىپ، تۇسىنىك بەرەمىز. بۇعان ۋادە بەرىمە بولادى. ال. ءتىل جونىندە كۇمىس كومەي باعدارلاماسى حانزۋ تىلىندە تۇسىنىك بەرۋ ارقىلى از ۇلت تىلىندەگى كوركەمونەرلىك باعدارلامالاردا حانزۋ ءتىلدى كورەرمەننەن ايىرىلىپ قالماۋ جاعىندا قۇلشىندى دەپ ويلايمىن. تەلەۆيزيانىڭ ويى دا وسى. ۇيتكەنى وسى ءارىپ ارقىلى دا وزگە ۇلت كورەرمەندەرىن كۇمىس كومەي ءان بايقاۋىنىڭ دا كورەرمەنى بولۋعا مۇمكىندىك جاراتتى. ەكىنشى، ءوز ۇلتىمىزدىڭ حانزۋ تىلىندە وقىعان بالالارىنا ءوز ۇلتىنىڭ مادەنيەتىن تۇسىنۋىنە مۇمكىندىك تۋىلىپ، قىزمەت ەتتى مەن ەكەن دەپ سانايمىن.
مۇقامەت: كۇمىس كومەي جارىم جىلعا جوسپارلاندى دەدىڭىز، جارىم جىلدان سوڭ شى، كۇيدىڭ، ءداستۇرلى ءاننىڭ، تەرمەنىڭ، ءبيدىڭ «كۇمىس كومەيلەرى» بولاما؟
وزات: قازىرگە دەيىن كۇمىس كومەيدىڭ قوعامداعى ىقپالى جاقسى، ونى كورگەن وزگە ۇلت كورەرمەندەرى دە ءار ءتۇرلى جولدارمەن كوزقاراستارىن جەتكىزىپ كەلەدى. ستانسيا باسشىلارىمىزدىڭ دا باعاسى جوعارى. مەنشە، بۇل كۇمىس كومەي مەن توقتامايدى. ءبىز قازىر كۇمىس كومەي تامىزدىڭ ورتا شەنىندە توقتاسا ودان كەيىن نە ىستەۋدى ويلانىپ جاتىرمىز. ۇيتكەنى ءبىز وسى باعدارلاما ارقىلى جۇما كۇنى كەشتە حالىقتى ەكرانعا جيىپ الدىق. دەمەك، ەندى وسى جاقسى ادەتكە قول جەتكەننەن كەيىن، جۇما كۇننىڭ كەشىن قايتا قولدان شىعارماۋ كەرەك. ءوز باسىم قازىر اقىنداردىڭ ايتسىن، اۆتونوم، وبىلىس، ايماق، اۋدان وتكىزەدى. ءبىز ءوز كەزىندە ورەندەردىڭ اقىندار ايتىسىن تەلە باعدارلاماسى ەتىپ تۇسىرگەنبىز. سول تاجىريبەگە نەگىزدەلگەندە ەندى ءبىز حالىقتىڭ التىن قازىناسى-اقىندار ايتسىن تەلە بەعدارلاما ەتىپ، ەرەسەكتەردىڭ بايگەسىن ۇيىمداسىترساق بولادى. ونىڭ دا قيان-كەسكى جارىس ەرەجەسىن تاۋىپ، جارىم جىل وتكىزسەك، قوعامدىق ىقپالى، ءداستۇرىمىزدى جالعاستىرۋداعى ەڭبەگى، كورىلىمى، كۇمىس كومەيدەن كەم بولماس دەپ ۇمىتتەنىپ وتىرمىز.
مۇقامەت: كۇمىس كومەيدىڭ كورىلىمى قانشا بولىپ ەدى؟
وزات: كۇمىس كومەيدىڭ تۇڭعىش سانى تاراتىلعاندا كورىلىمى 2.18 پايىزعا جەتىپ تەلەۆيزيانىڭ سول اپتاداعى بارلىق تىلدەگى باعدارلامالاردى ىشىندە الدى بولدى. قازىر ءار اپتا سايىنعى سانى قازاق تىلىندەگى باعدارلامالار ىشىندە، شۇكىر، ماڭدايى بولىپ كەلەدى.
مۇقامەت: دەمەك كۇمىس كومەيدىڭ كورىلىمى ونىڭ ونىڭ كوپ كوڭىلىندەگى ورنىن كورسەتەدى عوي، كۇمىس كومەي نەسىمەن قۇندى دەپ ويلايىسز؟
وزات: كۇمىس كومەي جاسالادى دەگەندە كونسەرتتىك باعدارلاما كوبەيىپ كەتتى مە، نە قاجەتى بار دەگەن سياقتى ءار ءتۇرلى الاڭداۋلار بولدى. جىلدا ءبىر الىناتىن ناۋرىز، قۇربان ايت كونسەرتتەرى كوبىنە ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسىندەگى كاسىپتىك ونەرپازدارعا بەيىمدەلەدى. ال ەندى ەل ىشىندە كو،ىلىپ جاتقان ونەر سۇيەر جاساتارعا كۇمىس كومەي وراي بولدى. ۇيتكەنى وسى كۇمىس كومەي ارقىلى تانىلماي جۇرگەن ءبىر تالاي انشىلەردى تانىدىق. سوسىن، كۇمىس كۇمىس كومەي باسقالاردىڭ تىكە كوشىرمەسى عانا ەمەس، شام جاعۋ نەمەسە ساحنا جوبالاۋ جاعىندا دا دارا ەرەكشەلىك قالىپتاستىردى. بۇرىن كورەرمەن نەگىزگى كورىنىس بولسا، قازىر كورەرمەن كورىنبەي تۇرا تۇرىپ، جارىسقا قاتىناسىپ تۇرعان وقۋشى كورىنەدى، تاعى سونداي-سوندايلار. قازاقشا ايتقاندا كۇمىس كومەيدىڭ قيراتىپ جىبەرگەن ەشتەمەسى بولماعانىمەن، ءبىز باستىسى جاس وركەن ونەرپازداردىڭ بولاشاعىنا شىراق جاقتىق. دەسەدە، ونەردەگى كەي ازاماتتارىمىزدىڭ ءوزى بىزگە «كۇمىس كومەي ارقىلى نە ىستەي الاسىڭدار،نە ىستەپ بەرمەكشىسىڭدەر، كۇمىس كومەيگە شىقتى، سوندا قىزمەتكە ورنالاستىرا الاسىڭدار ما» دەگەن سوزدەردى دە ايتتى. وسىنى ەستىپ مەنىڭ ءىشىم ۋداي اشىدى. كۇمىس كومەيگە ءىشىم اشىعان جوق، سول كىسىلەردىڭ ادامگەرشىلىگىنە، ويلامىنا ءىشىم اشىدى. كۇمىس كومەيدىڭ باستى ماقساتى-جاس ونەرپازداردى حالىققا تانىستىرۋ. قىزمەت بەرەسىڭدەرمە دەيدى، بالكىم وسىنداعى ونەرلى قاستاردى كورىپ، تانىپ، ۇكىمەتتىڭ ءوزى جۇمىسقا شاقىرۋى ابدەن مۇمكىن عوي. شاقىرىپ تا جاتىر دا سوسىن. بىزگە ءبىر جاقسى وراي بولعان جەرى، ورتالىق تەلەۆيزيانىڭ مۋزىكا ارناسى بىلتىردان باستاپ اسەم اۋەن اتىندا از ۇلتتاردىڭ ءان جارسىن وتكىزدى. بيىل سول ۇلتتاردىڭ قۇرامىنا قازاق تا كىرىپ وتىر. ورتالىق تەلەۆيزياسى بۇل جارىستى ەندىگى جەردە شينجياڭ تەلەۆيزياسىمەن دە سەلبەسىپ جۇرگىزبەكشى. وسىعان ساي شينجياڭ تەلەۆزياسىنىڭ باسشىلاردى دا كۇمىس كومەي گرۋپپاسى سايكەسسىن دەگەن شەشىمگە كەلدى. ەندىگى جەردە كۇمىس كومەيدىڭ انشىلەرى ورتالىق تەلەۆيزيانىڭ ءان جارسىنا قاتىناسۋ ورايىنا يە دەگەن ءسوز. بىلايشا ايتقاندا، ءبىزدىڭ انشىلەرىمىز ءۇشىن كۇمىس كومەيدىڭ ساحناسى كىشىرەيدى. ولار الدا حالقىمىزدىڭ باي قازىناسىن دۇنيەگە شىرقايتىن بولادى.
مۇقامەت: اڭگىمەڭىزگە كوپ راقىمەت، ىستەرىڭىزگە تابىس تىلەيىمىن.
سۇحباتتاسقان: مۇقامەت اياتحان ۇلى
«اۋە تولقىنى» جۋرنالىنان دايىنداعان: ارداق سولتانعازى قىزى
كەلۋ قاينارى: التاي اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
