بەلسەندى قازىنا ساياساتى لايىقتى تۇردە الدىعا قاراي كۇش سالدى
بيىلعى سالىقتى كەمەيتۋ، اقىنى تومەندەتۋ تەبىنى ءتىپتى دە زور بولدى (بەدەلدى جاريالاۋ)
«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى ۋاڭ گۋان
2022.02.23 16:29 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
«2022 - جىلى بەلسەندى قازىنا ساياساتىندا لايىقتى تۇردە الدىعا قاراي كۇش سالىپ، ساياسات قۇرال - سايمان ساندىعىنان ويداعىداي پايدالانىپ، الدىن الا مولشەرلەپ، ەرتە ساياسات شىعارىپ، ەرتە تياناقتاندىرىپ، ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋ كەرەك» دەدى قازىنا مينيسترى ليۋ كۇن 2 - ايدىڭ 22 - كۇنى وتكىزىلگەن مەملەكەتتىك كەڭەس اقپارات كەڭسەسىنىڭ اقپار جاريالاۋ ماجىلىسىندە.
جەرگىلىكتى ۇكىمەتتەردىڭ ارناۋلى زايوم تاراتۋ جانە پايدالانۋ اياق الىسى تەزدەدى
ورتالىقتىڭ ەكونوميكالىق قىزمەت ءماجىلىسى مىنانى تالاپ ەتتى: 2022 - جىلعى بەلسەندى قازىنا ساياساتىنىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، دالمە - دالدىككە، باياندىلىققا اناعۇرلىم ءمان بەرۋ كەرەك.
ليۋ كۇن مىنانى ءبىلدىردى: ونىمدىلىكتى جوعارىلاتۋ ءۇشىن، قازىنا بايلىعىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، مەجە ەسەپ جاساۋدى، تەكسەرۋدى، شىعىستى جانە ونىمدىلىكتى باسقارۋدى كۇشەيتىپ، ونىمدىلىك ناتيجەسى مەن مەجە ەسەپ ورنالاستىرۋىنىڭ ورگانيكالى ۇشتاسۋىن ىلگەرىلەتىپ، اقشا ساياساتى سياقتىلارمەن سايكەسۋدى كۇشەيتىپ، ماكرولىق ساياساتتىڭ ورنىقتى، ءونىمدى بولۋىنا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
دالمە - دالدىككە باسا ءمان بەرۋدە نازاردى جاساۋ كاسىبىنىڭ ساپالى دامۋىنا، ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا شوعىرلاندىرىپ، قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشىپ، جاڭا، اناعۇرلىم زور سەرپىنمەن سالىقتى ازايتىپ، اقىنى تومەندەتۋدى اتقارۋ؛ قازىنالىق شىعىس قۇرىلىمىن ونان ارى ساپالىلاندىرىپ، ۇنەمشىلدىكپەن تۇرمىس كەشىرۋ تالابىن تياناقتاندىرۋمەن بىرگە، نەگىزگى حالىق تۇرمىسىن، ءتۇيىندى سالالاردى، جەرگىلىكتى ورىنداردى، اسىرەسە، نەگىزگى ساتىلاردى قازىنالىق جاقتان قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتۋ كەرەك. باياندى بولۋدى كۇشەيتۋ ءۇشىن، قازىنالىق شىعىستى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ جانە ورنالاستىرىپ، دامۋ بارىسىندا حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋدە جانە جاقسارتۋدا تاباندى بولىپ، قول جەتپەسكە قول سوزباۋ، اراندى اشا بەرمەۋ؛ قىزىل سيفر مولشەرىن لايىقتى تۇراقتاندىرىپ، قارىز كولەمىن عىلمي ورنالاستىرىپ، حاۋىپ - قاتەردەن ءونىمدى ساقتانۋ جانە ونى جويۋ كەرەك.
بيىل قازىنا مينيسترلىگى جەر – جەرگە 2022 – جىلى جاڭادان ارتقان ءبىر تريلليون 460 ميلليارد يۋان ءبىر ءبولىم ارناۋلى زايومدى الدىن الا تۇسىرەدى.
نەلىكتەن الدىن الا تۇسىرىلەدى؟ قازىنا مينيسترلىگى مينيسترىنىڭ ورىنباسارى شۇي حۇڭساي مىنانى ءبىلدىردى: جەرگىلىكتى ۇكىمەتتەردىڭ ارناۋلى زايومى بەلسەندى قازىنا ساياساتىنىڭ ماڭىزدى قۇرالى سانالادى، تاراتۋ ريتىمىن ەكونوميكالىق جاعداي، ماكرولىق رەتتەۋ - مەڭگەرۋ قاجەتىنە ساي ۇيلەسىمدى يگەرۋ كەرەك. قازىر ەلىمىز ەكونوميكاسى جاڭا قۇلدىراۋ قىسىمىنا ءدوپ كەلىپ وتىر، قازىنا ساياساتىنا كۇش سالۋدا ۇيلەسىمدى الدا ءجۇرۋدى تالاپ ەتەدى. ارناۋلى زايوم سوماسىن الدىن الا ءتۇسىرىپ، ارناۋلى زايوم تاراتۋ جانە پايدالانۋ اياق الىسىن تەزدەتۋ، باستىسى، ونىڭ ءونىمدى قارجى قوسۋدى جەبەۋ رولىن ەرتەرەك ساۋلەلەندىرۋ ءۇشىن بولىپ تابىلادى.
«شىعىس ساناعى جاعدايىنان قاراعاندا، ءبىر تريلليون 460 ميلليارد يۋان ارناۋلى زايوم جەرگىلىكتى ورىندارعا ءتۇسىرىلدى، 1 - ايدا جەرگىلىكتى ورىندار جاڭادان 484 ميلليارد 400 ميلليون يۋان ارناۋلى زايوم تاراتىپ، تاراتۋ كولەمى الدىن الا تۇسىرىلگەن سومانىڭ %33.2 ىن، نەگىزىنەن ۇشتەن ءبىرىن ۇستادى. مۇنىڭ ىشىندە شامامەن %30 ى قالا ىستەرى جانە ونەركاسىپ باقشا رايوندارىنىڭ نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىنا، %20 ى قاتىناس نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىنا، %20 ى وقۋ - اعارتۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، زەينەتكەرلىك سياقتى قوعامدىق ىستەر قۇرىلىسىنا جۇمسالادى» دەدى شۇي حۇڭساي.
قارجىنىڭ «جولداعى» ۋاقىتىن ازايتتى قازىناداعى تىكەلەي جەتكىزۋ مەحانيزمى
2021 - جىلى قازىنا مينيسترلىگى قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە قازىنا قارجىسىن تىكەلەي جەتكىزۋ مەحانيزمىن اتقارۋدى ۇدايىلاندىردى ءارى كولەمىن كەڭەيتتى. وتكەن جىلعى تۇتاس جىلدىق اينالىم جاعدايىنان قاراعاندا، قازىناداعى تىكەلەي جەتكىزۋ مەحانيزمى «ءبىر جولدا تۇبەگەيلى كىرىسۋ» ابزالدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، باسقارۋ ونىمدىلىگى مەن قارجى ونىمدىلىگىن بىردەي جوعارىلاتقان. ونىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرى مىنالار:
ءبىرىنشى، ءتۇسىرىلۋى تەز. قارجى تومەنگە ءتۇسىرۋدىڭ «توتە پويەزىنە» شىعىپ، نەگىزگى ساتىعا تىكەلەي جەتىپ، كاسىپورىندارعا، حالىققا تىكەلەي تيىمدىلىك جاساپ، «جولداعى» ۋاقىت بارىنشا ازايادى. وتكەن جىلى قارجىنى باقىلاۋ - مەڭگەرۋ جۇيەسىنىڭ اڭىس ەتۋ جاعدايىنان قاراعاندا، كوپ ساندى جەرلەر 10 كۇن اينالاسىندا قارجى ءبولىسىن ورىنداعان.
ەكىنشى، بەتالىسى ءدال بولدى. تۇتاس جىلدىق ساناققا قاراعاندا، 2 تريلليون 800 ميلليارد يۋان قارجىنىڭ ناقتى قالىپتاسۋ شىعىسى 2 تريلليون 670 ميلليارد يۋان بولىپ، نەگىزىنەن نەگىزگى ساتىداعى تۇرعىنداردىڭ جۇمىستانۋىنا كەپىلدىك ەتۋ، نەگىزدىك حالىق تۇرمىسىنا كەپىلدىك ەتۋ، بازار تۇلعالارى مەن ەڭبەكاقىعا كەپىلدىك ەتۋ، اينالىمعا كەپىلدىك ەتۋ سياقتى جاقتارعا جۇمسالادى ەكەن. تولىقسىز ساناققا قاراعاندا، زەينەتكەرلىك، مىندەتتى وقۋ – اعارتۋ، نەگىزدىك ەمدەۋ، نەگىزدىك تۇرعىن ءۇي سياقتى حالىق تۇرمىسىنا جۇمسالعان شىعىس 2 تريلليون يۋانعا تاياعان، جۇمىستاندىرۋعا تىكەلەي جۇمسالعان شىعىس 51 ميلليارد يۋاننان اسقان، كاسىپورىندارعا تىكەلەي تيىمدىلىك جەتكىزەتىن قاتىستى شىعىس 600 ميلليارد يۋاننان اسقان، ءار تۇردەگى بازار تۇلعاسىنان ءبىر ميلليون 660 مىڭنان استامى يگىلىككە كەنەلىپ، دالمە – ءدال «تامشىلاتىپ سۋارۋ» ونىمدىلىگى كورنەكتى بولعان.
ءۇشىنشى، باقىلاۋ - باسقارۋ قاتاڭ بولدى. تىكەلەي جەتكىزىلگەن قارجىنى باقىلاۋ - مەڭگەرۋ جۇيەسىنىڭ رولى اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرىلىپ، ءتىپتى دە كوپ ادامنىڭ تىكەلەي جەتكىزىلگەن قارجىنى قاداعالاۋىنا مۇمكىندىك جاراتىلىپ، ورىنسىز پايدالانۋ ءجايتى تەجەلدى. قازىنالىق باقىلاۋ مەكەمەسى اتقارعان مەملەكەتتىڭ كەلەلى ساياساتتارىنىڭ تياناقتاندىرىلۋى، ىزىنە ءتۇسىپ قازىنالىق باقىلاۋ جۇرگىزۋ جاعدايىنان قاراعاندا، تىكەلەي جەتكىزىلگەن قارجىدا بەلگىلەمەگە قايشىلىق جاساۋ ماسەلەسى ءبىرشاما از، بەلگىلەمەگە قايشى سومانىڭ سالىستىرماسى دا ءبىرشاما تومەن بولعان، قارجىنىڭ جۇمسالۋى سالىستىرمالى تۇردە ايتقاندا اناعۇرلىم ارناعا تۇسكەن.
«بيىل ءبىز تىكەلەي جەتكىزىلگەن قارجىنىڭ كولەمىن ونان ارى كەڭەيتىپ، قارجىنى تىكەلەي جەتكىزۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، قارجىنى باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، تىكەلەي جەتكىزىلگەن قارجىدان حاۋىپسىز، جوعارى ءونىمدى پايدالانۋعا كەپىلدىك ەتەمىز» دەدى شۇي حۇڭساي.
سالىقتى ازايتىپ، اقىنى تومەندەتىپ، نازاردى ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا دالمە - ءدال شوعىرلاندىردى
جۋىق جىلداردان بەرى قازىنا مينيسترلىگى سالىقتى ازايتىپ، اقىنى تومەندەتۋدى بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن تاسقىنداتۋدىڭ ماڭىزدى «بەتاشارى» ەتۋدە تاباندى بولىپ، ۇكىمەت كىرىسىنىڭ «ازايتۋ امالى» ارقىلى كاسىپورىن ونىمدىلىگىنىڭ «قوسۋ امالى» مەن بازار ومىرشەڭدىك كۇشىنىڭ «كوبەيتۋ» امالىنا قول جەتكىزىپ، سالىقتى كەمەيتۋ، اقىنى تومەندەتۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ ارتۋىن ىلگەرىلەتتى.
شۇي حۇڭساي مىنانى ءبىلدىردى: بيىل قازىنا تاراۋلارى قۇراما فورماداعى سالىقتى، اقىنى ازايتۋدى مۇقيات اتقارىپ، بازار تۇلعالارىنىڭ اناعۇرلىم زور دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن تاسقىنداتۋىنا دەم بەرەدى.
ءبىرىنشى، سەرپىن اناعۇرلىم زورايادى. عىلىم - تەحنيكا، جۇمىستانۋ، يگىلىك جاراتۋ، ەمدەۋ، وقۋ - اعارتۋ سياقتى 11 ءتۇرلى سالىق - اقى جەڭىلدىك ساياساتى ءۇرتىس اتقارىلىپ، ءىشىنارا قازىرگى ساياسات نەگىزىندەگى تيىمدىلىك جاساۋ تەبىنى ارتتىرىلادى، سونداي - اق كەيبىر جاڭا ساياساتتىق شارالار ەرتەرەك جارىققا شىعارىلادى.
ەكىنشى، دالمە - ءدال كۇش سالىنادى. جاساۋ كاسىبىنىڭ ساپالى دامۋىنا، ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردىڭ قيىنشىلىعىن شەشۋگە جانە عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا نازار اۋدارىلىپ، دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ شارالارى اقىلداسىپ شىعارىلادى.
ءۇشىنشى، سايكەستى شارا قولدانىلادى. سالىقتى كەمەيتۋ، اقىنى تومەندەتۋ ساياساتىنىڭ باسقا دا قازىنا ساياساتى، اقشا ساياساتى، شارۋاشىلىق ساياساتى سياقتىلارمەن سايكەسۋىنە، ىقپالداسۋىنا ءمان بەرىلىپ، قيىنشىلىق قىسپاعىنان شىعارىپ دامىتۋدىڭ بىرىككەن كۇشى قالىپتاستىرىلادى.
«ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندار − حالىق شارۋاشىلىعى مەن قوعامدىق دامۋدىڭ ماڭىزدى كۇشى، كەلەسى قادامدا قازىنا مينيسترلىگى نازاردى ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردىڭ قيىنشىلىق قىسپاعىنان ارىلىپ دامۋىنا دالمە - ءدال شوعىرلاندىرىپ، سالىق، اقى جاعىندا تيىمدىلىك جاساۋ سەرپىنىن اناعۇرلىم ارتتىرىپ، قارجى قۇراۋ كەپىلدىگى، قارىز اقشا ءوسىمى، سيلىق قوسىمشا قاراجاتى سياقتى تاسىلدەردەن جان - جاقتى پايدالانىپ، فينانس بايلىعىنىڭ ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا اعىلۋىنا جەتەكشىلىك ەتەدى» دەدى قازىنا مينيسترلىگى مينيسترىنىڭ ورىنباسارى يۇي ۋەيپيڭ.
زەينەتاقىنىڭ ۋاعىندا، تولىعىمەن تاراتىلۋى قامتاماسىز ەتىلەدى
قوعامداعى ءار سالا زەينەتاقى اينالىمىنا ەرەكشە نازار اۋدارىپ وتىر، قازىر زەينەتاقىنىڭ ۋاعىندا، تولىعىمەن تاراتىلۋى قامتاماسىز ەتىلۋدە.
تاياۋ جىلداردان بەرى قازىنا تاراۋلارى ءبىرقىدىرۋ شارالاردى بەلسەنە قولدانىپ، جەر - جەردەگى زەينەتاقىنىڭ دەر كەزىندە تولىق تاراتىلۋىنا كەپىلدىك ەتتى. ءبىر جاعىنان، ورتالىق قازىنا كاسىپورىن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرىنىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ قورىنا كومەك قاراجات بەرۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، 2021 - جىلى 600 ميلليارد يۋاننان استام كومەك قارجى ورنالاستىرىپ، جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ قور كىرىس - شىعىس قىسىمىن جەڭىلدەتۋىنە قولداۋ كورسەتتى. ەندى ءبىر جاعىنان، 2021 - جىلى كاسىپورىندارداعى جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ قورىن ورتالىق رەتتەۋ سالىستىرماسى %4.5 كە، رەتتەۋ جالپى كولەمى 930 ميلليارد يۋاننان استامعا جەتتى. بۇدان سىرت، ورتالىق دەڭگەيىندە جالپى 93 ورتالىق كاسىپورنى مەن ورتالىق فينانس قۇرىلىمدارىنىڭ مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاپيتالىنىڭ جالپى سوماسى ءبىر تريلليون 680 ميلليارد يۋان بولىپ، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ قورىن تولىقتادى. يۇي ۋەيپيڭ بىلاي دەدى: كاسىپورىن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرىنىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىندا بيىل 1 – ايدىڭ 1 – كۇنىنەن باستاپ بۇكىل ەل بويىنشا ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ اتقارىلدى، قارجى بۇكىل ەل كولەمىندە ءبىر – ءبىرىن تولىقتايدى، بۇل قوردىڭ كولەم اسەرىن ساۋلەلەندىرىپ، تىرەكتىك قۋاتىن ارتتىرۋعا ءتيىمدى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
