بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ۇلكەن ارناسىن جەدەل قۇرايىق

«حالىق گازەتىنىڭ» شولۋشىسى

2023.11.14 16:01     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدەرى الاتاۋ ساعاسى شەكارا وتكەلى ارقىلى مەملەكەت قاقپاسىنان شىقتى، جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيلدەر، اۋىر تۇرپاتتى جۇك اۆتوموبيلدەرى باقتى شەكارا وتكەلىنەن ءتىزىلىپ شىقتى، جۇك تيەگەن تيەۋىش قوراپتى جۇك اۆتوموبيلدەرى حونجيراپ شەكارا وتكەلىندە كەدەننەن تەز ءوتتى... تاياۋ جىلداردان بەرى ەلىمىزدىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋى، باتىس بولىكتى قاۋىرت اشۋ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سياقتىلاردىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، شينجياڭ سالىستىرمالى توماعا - تۇيىق ىشكى قۇرلىقتان سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە اينالىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ جاڭا جورىعىندا جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ جاڭا تاراۋىن قۇلشىنا جازدى. شينجياڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونىن قۇرۋ − پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كەلەلى شەشىمى، جاڭا داۋىردە رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى ىلگەرىلەتۋدەگى ماڭىزدى ستراتەگيالىق شارا، تاياۋدا مەملەكەتتىك كەڭەس «جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ جالپى جوباسىن» باسىپ تاراتتى، جوبانىڭ اتقارىلۋى، ءسوز جوق، ازيا - ەۆروپا التىن ارناسىن جانە ەلىمىزدىڭ باتىسقا ەسىك اشۋداعى كوپىرىن سالۋعا دەم بەرىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋعا بەلسەندى ۇلەس قوسادى.

  ”بەس وتكەل سەگىز ەلگە تۇتاسادى، ءبىر جول ەۆروپا مەن ازياعا تۇتاستىرادى“. شينجياڭ ازيا - ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىنىڭ كىندىگىنە ورنالاسقان، ەلىمىزدىڭ قۇرلىقتاعى شەكارا وتكەلى ەڭ كوپ ولكە، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن قۇرۋدا ورنىن وگەيسىتۋگە بولمايتىن ورىنعا جانە رولعا يە. ”شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋىنىڭ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىنا ەنگىزىپ، اشىق تيپتەگى ەكونوميكالىق تۇزىلىستە جاڭالىق اشىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ءىرى ارناسىن جەدەل ورناتىپ، حالىقارا، ەل ءىشى سىندى ەكى بازاردان، ەكى ءتۇرلى بايلىقتان اناعۇرلىم ويداعىداي پايدالانىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەنە قىزمەت ەتۋ جانە توعىسۋ كەرەك“، باس شۋجي شي جينپيڭ ستراتەگيالىق جانە جالپى جاعداي تۇرعىسىنان شينجياڭنىڭ بولاشاعىن جوسپارلادى، ءوزى جوبالاپ، ءوزى ورنالاستىرىپ، ءوزى ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ ىشكى قۇرلىقتىق ەسىك اشۋ مەن شەكارا بويىنداعى ەسىك اشۋ بيىگىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋمەن اناعۇرلىم ويداعىداي توعىسىپ، شينجياڭنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ كەڭدىگى مەن تەرەڭدىگىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋىنە، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ اناعۇرلىم ساپالى، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى جاڭا دامۋىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا جاڭا جاۋاپكەرلىك ارقالاۋدى، جاڭا ىسكەرلىك كورسەتۋدى ايگىلەۋىنە قۇلشىنۋ بەتالىسىن كورسەتىپ، ماڭىزدى تياناق ازىرلەدى.

  بورىش ادامدى العا باسۋعا جەبەيدى، ناقتى ىستەۋ ارماندى جۇزەگە اسىرادى. ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىق پورت رايونى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، وسى زامانعى زات اينالىمى، حالىقارالىق ساۋدا، وزىق جاساۋ، جوعارى دەڭگەيلى قىزمەت وتەۋ سايكەستى داميتىن اشىق وسىزاماندانعان كاسىپ جۇيەسىن ورناتتى؛ قاشقار، قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايوندارىنىڭ ساپالى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، ورتا ازياعا، باتىس ازياعا، وڭتۇستىك ازياعا جانە ەۆروپاعا باعىتتالعان ەرەكشە كاسىپ شوعىرىن قۇردى؛ شەكارا وتكەلى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ ورنالاسۋىن ساپالىلاندىرىپ، شەكارا وتكەلىنىڭ ورنىن تۇراقتاندىرۋ يقۋاتى مەن سايكەستى نەگىزدىك قۇرىلعىلارىن كەمەلدەندىردى؛ جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسىن وتكىزىپ، شينجياڭنىڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتتى... شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى ماڭىزدى سوزدەرى مەن ماڭىزدى نۇسقاۋلارىنىڭ، بەكىتۋلەرىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، سىرتقا ەسىك اشۋ دانەكەرىن بايىتىپ، سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، اشىق ەكونوميكالىق تۇزىلىستە جاڭالىق اشتى. 2022 - جىلى شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى 246 ميلليارد 360 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %57 ارتتى. بيىل الدىڭعى 3 توقساندا شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى 252 ميلليارد 840 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %47.3 ارتتى. بۇگىنگى شينجياڭدا ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ وزەكتى رايون قۇرىلىسىندا ماڭىزدى كەزەڭدىك تابىسقا قول جەتىپ، ەسىك اشۋ، سەلبەستىك جاساۋ اياسى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، ”شىعىسپەن بايلانىس جاساپ، باتىسقا شىعارۋ“، ”باتىستان ەنگىزىپ، شىعىسقا جونەلتۋ“ بارىسىندا جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ تەرەڭدەۋىنە، ناقتىلانۋىنا دەم بەردى.

  تاريحتىڭ جالپى اۋقىمىمەن ورنىقتى ىلگەرىلەپ، دۇرىس جولمەن الىسقا ساپار شەگۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ دارىپتەدى: ”شينجياڭنىڭ وزگەشە وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەنە قىزمەت وتەپ جانە توعىسىپ، سىرتقا ەسىك اشۋ قىزمەتىن ءىس جۇزىندىكتى تياناق ەتە وتىرىپ ويداعىداي يگەرىپ، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول‘ وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن تەزدەتىپ، شينجياڭدى ەلىمىزدىڭ باتىسقا ەسىك اشۋداعى الدىڭعى شەبىنە اينالدىرۋ كەرەك“. العا باسۋ جولىندا پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دۇرىس، جان - جاقتى دايەكتىلەندىرىپ، مەملەكەتتىڭ دامۋ جالپى جاعدايىنداعى ستراتەگيالىق ورنىن مىقتاپ يگەرىپ، بايلىق قاسيەتىن، وڭىرلىك باسىمدىعىن جانە كاسىپ نەگىزىن تياناق ەتىپ، ”ءبىر پورت، 2 رايون، 5 ۇلكەن ورتالىق، شەكارا وتكەلى ەكونوميكالىق بەلدەۋى“ قۇرىلىسىن نەگىزگى جەلى ەتىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ۇلكەن ارناسىن جەدەل قۇرىپ، ءتۇيىندى سىرتقا ەسىك اشۋ تۇعىرىن كۇشەيتىپ، توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن ەكونوميكا - ساۋدا، قارجى قوسۋ سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، قۇرلىق پەن تەڭىز، ءىش پەن سىرت بىرلەسىپ ارەكەتتەنەتىن، شىعىس پەن باتىس قوس باعىتتا ءوزارا كومەكتەسەتىن جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋ جاعدايىن قالىپتاستىرۋعا دەم بەرىپ، شينجياڭنىڭ ساپالى دامۋ ارناسىنا ءتۇسۋىن ىلگەرىلەتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە تىڭ دا اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋ كەرەك.

  2022 - جىلى 7 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ باستاماسى العا قويىلعان بىرنەشە جىلدان بەرى كەسەك تابىستارعا قول جەتتى. ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، شينجياڭ ارا ەندىگارى شەت - شالعاي ءوڭىر بولماستان، قايتا ءبىر وزەكتى وڭىرگە اينالدى، توراپ ءتۇيىنى وڭىرىنە اينالدى. سىزدەر تاريحي مانگە يە ءىس ىستەپ جاتىرسىزدار، وتە جاقسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدىڭىزدەر، كۇش ۇستىنە كۇش قوسساڭىزدار، بولاشاقتارىڭىز نۇرلى بولادى“. جاڭا جورىقتا شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا دامۋ جاعدايىنا بەلسەنە قىزمەت ەتىپ جانە توعىسىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى اشىق ەكونوميكالىق جاڭا ءتۇزىلىس ورناتۋعا دەم بەرىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ اناعۇرلىم ساپالى، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى جاڭا دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، تاپسىرمانى ەستە بەرىك ساقتاپ، قايراتتانا ۇمتىلساق، شينجياڭ، ءسوز جوق، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ بارىسىندا تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزىپ، تىڭ ساتىعا كوتەرىلەدى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى