بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى دەر شاعىندا جۇرگىزىلۋدە، استىق ءوندىرىسى ورنىقتى باستالدى

2024.03.15 21:37     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  «حالىق گازەتى»، 3 - ايدىڭ 14 - كۇنى، بەيجيڭ (تىلشىلەر جۋ جۇن، ۋاڭ حاۋ، چاڭ چين). بارشا تىرشىلىك جاندانىپ، كوكتەمگى ءوندىرىس قاۋىرت جۇرگىزىلۋدە. شاندۇڭ ولكەسى چيڭيۇن اۋدانى سۇيكوۋ قالاشىعى جوۋشىن قىستاعىندا ءبيداي مايساسى جاپ – جاسىل بولىپ ءوسىپ، تۇنىق سۋ اتىزدى اينالىپ اعۋدا. ” تەمپەراتۋرا قايتا جىلىندى، الدىمەن سۋارىپ، ونان سوڭ ۇستەمەلەپ تىڭايتقىش بەرەمىز. بيىل تىڭايتقىش بەرگەندە، ءبىز تىڭايتقىش پەن تۇقىمدى قوسىپ شاشۋ ماشيناسىن ىستەتەمىز، تىڭايتقىشتى ۇنەمدەپ قالماستان، تەگىس سەۋىپ، داقىلداردىڭ قورەكتىكتى ءسىمىرۋى ءتىپتى دە جاقسى بولادى، مەجەمەن مۋ باسىندىق ءونىم ءبى رمىڭ 300 جىڭعا جەتەدى“ دەدى استىق ەگەتىن ءىرى وتباسى جوۋ چيڭزىڭ.

  استىق حاۋىپسىزدىگى − مەملەكەتتىڭ زور ءىسى. بيىلعى ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا استىق ءونىمىن ءبىر تريلليون 300 ميلليارد جىڭنان اسىرۋدى دامۋدىڭ باستى مەجەلى نىسانالارىنىڭ ءبىرى ەتۋ ايقىن بەلگىلەندى. قازىر بۇكىل ەل بويىنشا كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە قاراي جاپپاي ورىستەتىلۋدە.

  جەر - جەر، تاراۋلار جاۋاپكەرلىكتى ناقتىلاندىرىپ، جەر كولەمىن ورنىقتىرىپ، بىرلىك ءونىمدى جوعارىلاتىپ، باسقارۋدى كۇشەيتىپ، استىق داقىلدارىن تەحنيكاعا سۇيەنىپ ەگۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، تۇتاس جىلدا استىقتان مول ءونىم الۋعا بەرىك نەگىز قالادى.

  ءتىلشىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگىنەن ۇعىسۋىنشا، قازىر كوكتەمگى ەگىس ءوندىرىسىنىڭ جاعدايى ورنىقتىلىق بارىسىندا جاقسارعان. ەڭ جاڭا اۋىل شارۋاشىلىق جاعدايىن ورنالاستىرۋعا قاراعاندا، قازىر بۇكىل ەل بويىنشا كۇزدىك ءبيدايدىڭ قايتا كوكتەۋىندە 1 -، 2 - تۇردەگى مايسانىڭ سالىستىرماسى %89.3 بولىپ، مايسانىڭ ءوسۋ جاعدايى جالپى جاقتان وتكەن بۇرىنعى جىلدارداعىدان جاقسى بولعان؛ بۇكىل ەل بويىنشا كۇزدىك قىشىنىڭ 1 -، 2 - تۇردەگى مايسالارىنىڭ سالىستىرماسى %85.1 بولىپ، بۇرىنعى جىلدارداعىمەن قارايلاس بولىپ، جازعى استىق، مايلى داقىل ءوندىرىسىنىڭ نەگىزى جاقسى بولعان. بيىل استىق داقىلدارى ەگىلمەك بولعان جەر كولەمى وتكەن جىلداعىدان ورنىقتىلىق بارىسىندا ارتقان. قازىر كوكتەمگى ەگىس اياق الىسى ءساتتى بولدى، وڭتۇستىك رايونداردا ەرتە پىساتىن كۇرىش مايساسىنىڭ وتىرعىزىلۋى 30 پايىزدان استى، سولتۇستىك رايونداردا جازدىق ءبيداي ەگىلە باستادى، شىعىس سولتۇستىك رايونداردا كۇرىش مايساسى مەجەمەن 4 – ايدىڭ باس شەنىنەن باستاپ جەتىلدىرىلەدى. 3 - ايدىڭ 13 – كۇنىنە دەيىن بۇكىل ەل بويىنشا كوكتەمگى ەگىس كولەمى % 2.4 ورىندالدى. ەرتە پىساتىن كۇرىشتىڭ مايسا جەتىلدىرۋى %32.6، مايسا كوشىرىلۋى %3.2، جۇگەرىنىڭ ەگىلۋ شاماسى %1.8، جازدىق ءبيدايدىڭ ەگحلۋ شاماسى %3.8، كارتوپ تەكتەستەردىڭ ەگىلۋ شاماسى %15.2، كوكتەمگى سويا بۇرشاقتىڭ ەگىلۋ شاماسى %0.6 بولدى.

  ساياسات پارمەندى بولىپ، شارۋالاردىڭ استىق ەگۋ مەجەسىن ورنىقتىردى. بيىل كۇرىش پەن ءبيدايدىڭ ەڭ تومەنگى ساتىپ الۋ باعاسى ساياساتى ۇزدىكسىز اتقارىلىپ، ءبيدايدىڭ ەڭ تومەنگى ساتىپ الۋ باعاسى لايىقتى جوعارىلاتىلىپ، بۇكىل ەل بويىنشا ءۇش ۇلكەن نەگىزگى استىق ءوندىرىسىنىڭ وزىندىك قۇنى مەن كىرىسىن قامسىزداندىرۋ ساياساتى اتقارىلىپ، استىق ەگەتىن شارۋالاردىڭ كىرىسىن قامتاماسىزداندىرۋ مەحانيزمى اقاۋسىزداندىرىلادى... جاقسى ساياسات شاراۋالاردىڭ استىق ەگۋ، جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ استىق يگەرۋ بەلسەندىلىگىن جۇمىلدىردى. تاياۋدا قازىنا مينيسترلىگى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل – قىستاق مينيسترلىگىمەن بىرگە ورتالىق قازىنانىڭ اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىندەگى اپاتتان ساقتانۋ، اپاتتان قۇتقارۋ قارجىسىنان 830 ميلليون يۋان ءتۇسىرىپ، 12 ولكەنىڭ (رايون) ەگىس داقىلدارىن وزگەرتىپ ەگۋ، تولىقتاپ ەگۋ سياقتى اپاتتان ساقتانۋ، اپات زيانىن ازايتۋ، اپاتتان قۇتقارۋ قىزمەتىن جەدەل جاقسى ىستەۋىنە قولداۋ كورسەتىپ، جازعى استىق، مايلى داقىل ءوندىرىسىنىڭ جاقسى باستالۋىن، جاقسى قادام تاستاۋىن جەبەۋگە پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.

  عىلىم - تەحنيكا استىق ءوندىرىسىنىڭ تاعانىن بەكەمدەدى. بيىل ورتالىقتىڭ 1 - ءنومىرلى قۇجاتىندا بىرلىك ءونىمدى كەڭ كولەمدە جوعارىلاتۋدى استىق ءونىمىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزدى ءتۇيىنى ەتۋ ورتاعا قويىلدى. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل – قىستاق مينيسترلىگىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنانى ءبىلدىردى: ”قۇنارلى اتىز، ساپالى تۇقىم، تاماشا ءادىس، تاماشا وراي، ساپالى ءتۇزىم سىندى ’بەس جاقسى‘ تەحنيكانى جيناقتاپ، تىعىز ەگۋ، سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ سياقتى تەحنيكالىق شارالاردى ءتۇيىندى جالپىلاستىرىپ، بىرلىك ءونىمدى كەڭ كولەمدە جوعارىلاتۋ كەرەك“. بيىل اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى جۇگەرىنىڭ بىرلىك ءونىمىن جوعارىلاتۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، ءبيدايدىڭ بىرلىك ءونىمىن جوعارىلاتۋ ارەكەتىن باستاپ، ءتۇسىمى جوعارى، ورنىقتى، تىعىز ەگۋگە، جىعىلۋعا ءتوزىمدى جەتەكشى سورتتاردى سارالاپ جاريالاپ، تۇقىم سەبۋ، سۋ مەن تىڭايتقىشتى دالمە - ءدال تىزگىندەۋ تۇرعىسىنداعى 296 نەگىزگى تەحنيكانى قولداندى.

  قامتاماسىز ەتۋ پارمەندى بولىپ، كوكتەمگى ەگىس وندىرىسىنە دەمەۋشى بولدى. اۋىل شارۋاشىلىق ماتەريالدارىمەن قامداۋ جەتكىلىكتى بولدى. تانىستىرۋعا قاراعاندا، تۇقىم، حيميالىق تىڭايتقىش، ەگىس دارىلەرى سياقتى اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىس قۇرال - جابدىقتارى جالپى تۇلعالىق جاقتان كوكتەمگى ەگىس ءوندىرىسىنىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىرا الادى ەكەن. جەر - جەر وتباسىلارىن ارالاۋدى جەدەلدەتۋدە، قازىر حيميالىق تىڭايتقىشتىڭ اۋدانعا ءتۇسۋ شاماسى %70 تەن استى، تۇقىمنىڭ وتباسىلارىنا كىرۋ شاماسى %30 تەن استى، اياق الىسى بۇرىنعى جىلدارداعىمەن قارايلاس بولدى. قارجى دەر كەزىندە تياناقتانىپ، ءارقايسى فينانس قۇرىلىمى كوكتەمگى ەگىس دايىندىعىنا قارىز بەرۋدى جەدەلدەتتى. بيىل 2 – ايدىڭ سوڭىنا دەيىن جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىق بانكەسىنىڭ كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى قارىز اقشاسى تىڭنان 19 ميلليارد 200 ميلليون يۋان ارتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 70 ميلليارد 200 ميلليون يۋان ارتىپ، ارتۋ مولشەرى تاريحتاعى ۇقساس مەزگىلدەگى ەڭ جوعارى ورەنى جاراتتى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى