دەموكراتيا ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن قولدانىلادى (حالىق تالقى مىنبەسى)

جىلىنا ءبىر رەت وتكىزىلەتىن مەملەكەتتىك ەكى ءماجىلىس كەلدى. بۇل − بۇكىل ەل حالقىنىڭ ساياسي ومىرىندەگى ءىرى ءىس، ۇلكەن ءىس بولاتىن سەبەبى، بەلگىلى تۇرعىدان الىپ ايتقاندا، بىزبەن تىنىستاس بولعان ءاربىر ءىستى شەشەتىندىگىندە.

بەيجيڭدەگى سۇن حانىم جىجياڭ ولكەسى نانشۋ قالاشىعىندا سەيىلدەپ جۇرگەندە اياعىن جارالاپ الادى، شيپاحاناعا بارىپ شۇعىل ەمدەۋ بولىمىندە ەمدەلىپ، ەمدەلۋ اقىسىن قامسىزداندىرۋدان كوتەرتپەك بولادى، قايتۋ كەرەك؟ ”مەملەكەتتىك ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنان قىزمەت وتەۋ تۇعىرى“ APP ىن اشىپ، ”باسقا جەردە ەمدەلۋدى ەستەلىككە الۋ ءوتىنىشىن“ تاڭداپ، ينفورماتسيا تولتىرىپ، كودتى جايمالاپ، ءنومىر الدى... وسىلايشا ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنان ەسەپتەن كوتەرۋ وپ - وڭاي جۇزەگە استى، ەسەپتەن كوتەرۋدە الدىن الا اقشا تولەۋدىڭ قاجەتى جوق، ”ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىندا باسقا جەردە ەسەپ جابۋدىڭ“ وسىنداي زور كومەگى بار.

مۇنداي ابزال ساياسات قالاي پايدا بولدى؟ بۇقارا ماسەلەلەردى اڭىس ەتتى، حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرى ۇسىنىس قويدى، ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا ورنالاستىرۋ جاسالدى، تاراۋلار مەحانيزم ورناتىپ، تياناقتاندىرۋدى يگەردى… ارىز - ارمان بىلدىرۋدەن يگىلىككە كەنەلۋگە دەيىنگى بارىس جالپى بارىستىق حالىق دەموكراتياسىنىڭ حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى ارىز – ارمان، تىلەكتەرگە جاۋاپ قايتارۋىنىڭ، ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشۋىنىڭ جاندى بەينەسى بولىپ تابىلادى.

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”دەموكراتيا اشەكەي بۇيىم ەمەس، ونى ءتىزىپ قويۋعا ەمەس، قايتا ونى حالىق شەشۋدى قاجەت ەتىپ وتىرعان ماسەلەلەردى شەشۋگە پايدالانۋ كەرەك“. بۇل ەڭ الدىمەن حالىقتىڭ كەڭ كولەمدى قاتىناسۋ ۇقىعىنىڭ بار - جوقتىعىنان، ولاردىڭ ماسەلەسىنىڭ ءونىمدى شەشىلۋ - شەشىلمەۋىنەن بەينەلەنەدى.

57 جاستاعى ۋاڭ يۇڭچىڭ − 14 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىنىڭ ىشىندەگى بىردەن - ءبىر سوقىر ۋاكىل. مىندەت وتەۋ بارىسىندا ول قاتىستى تاراۋلاردىڭ سوقىرلار تىلىندەگى ارناۋلى جاۋابىن تاپسىرىپ الدى؛ بەيجيڭگە ماجىلىسكە كەلگەندە جينالىس وعان ارناۋلى سوقىرلار تىلىندەگى ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامانى دايىندادى. ”ءبىر ادام ءۇشىن ىقىلاسپەن ىستەۋ“ دەگەن قامقورلىق ”بىردە - ءبىر ادامدى قاعىس قالدىرماۋ“ دەيتىن كەڭ ايامەن ۇشتاستى. سوقىرلار توبى باسقالاردى كورە الماعانىمەن، ءبىراق ەكى ءماجىلىس سىندى وسى دەموكراتيالىق ساحنادا ولار تۇتاس قوعام جاعىنان ”كورىنەدى“، ولار تاپ بولعان قيىنشىلىقتارعا دا اناعۇرلىم كوپ نازار اۋدارىلادى. بۇكىل قوعام بىرگە ءادىس - امال قاراستىرىپ، سوقىرلار قاۋىمىنىڭ تۇرمىسىن ونان ارى جاقسارتۋعا قۇلشىنۋدا.

ءار رايوننىڭ، ءار سالانىڭ، ءار ۇلتتىڭ ءوز ۋاكىلى بولادى، ءارقايسى پارتيا - توپتىڭ، ءارقايسى ۇيىمنىڭ، ءارقايسى جىكتىڭ، ءار سالا قايراتكەرلەرىنىڭ ءوز مۇشەلەرى بولادى. مەيلى كاسىپورىنشىلار، عالىمدار، وقىتۋشىلار بولسىن، الدە جۇمىسشىلار، شارۋالار، مۇگەدەك قايراتكەرلەر بولسىن، كوپشىلىكتىڭ ءۇنى ەستىلەدى، كوپشىلىكتىڭ تالاپ - تىلەكتەرىنە بىرەۋلەر ”جارشى“ بولادى. مىنە، بۇل − مەملەكەتتىك ەكى ءماجىلىس، نازاردى حالىق بۇقاراسىنىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن تالپىنىسى مەن شۇعىل، قيىن، كوكەي تەستى ماسەلەلەرىنە شوعىرلاندىرادى، سونداي - اق ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام ادامنىڭ ارمان - تىلەگىن مەملەكەتتى دامىتۋدىڭ جوعارى دەڭگەيلى جوباسىمەن توعىستىرادى.

ەكى ءماجىلىس – جالپى بارىستىق حالىق دەموكراتياسىنىڭ ءبىر بۋىنى. جۇڭگونىڭ ۇلان - بايتاق دالاسىندا دەموكراتيا شىنايى، ءونىمدى بولدى. بۇقارانىڭ جانىندا نەگىزگى ساتىنىڭ جالىندى دەموكراتيالىق امالياتى ۇزدىكسىز جارىققا شىعىپ، ومىرشەڭدىك كۇشكە تولى بولدى.

شاڭحاي حۇڭچياۋ كوشەسىندە كورشىلەس ەكى شاعىن رايوننىڭ اراسىندا ەسىك بار، ونى اشىپ قويۋ كەرەك پە، الدە قۇلىپتاپ قويۋ كەرەك پە؟ ەكى شاعىن رايونداعى تۇرعىندار تالاي جىل اۋاشالانىپ تۇردى. تۇرعىندار رايونى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ باستاماشىلدىعىندا، كوپ رەت اقىلداسۋ ارقىلى ەڭ سوڭىندا ورتاق تانىمعا كەلىپ، ەسىكتى اشىپ قانا قويماي، داۋالدى شاعىپ، 2 شاعىن اۋماقتىڭ اراسىنان ورتاق يگىلىكتەنەتىن گۇل باقشاسىن سالدى... دەموكراتيالىق كەڭەستە كوپشىلىك قالانى جونگە سالۋدىڭ ”سەنترلەس شەڭبەرىن“ اقىلداستى.

دەموكراتيالىق كەڭەستەن ”شاعىن اۋلا كەڭەس كەڭسەسىنە“ دەيىن، ينتەرنەت جەلىسىندەگى كەڭەس شوعىرىنان باسشىلاردىڭ ءسوز قالدىرۋ تاقتاسىنا دەيىن، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگودا ءار ءتۇرلى ارنا جارىققا شىقتى، بۇل كوپشىلىكتىڭ تالاپ - تىلەكتەرىن، كەڭەس كوزقاراستارىن ءارقانداي ۋاقىتتا، ءارقانداي جەردە جەتكىزۋىنە قولايلىلىق تۋدىردى. قانداي كوزقاراس، ۇسىنىس بولسا دا، سىندارلى تۇردە العا قويىپ، بۇكپەسىز پىكىرلەسۋگە بولادى، كوپشىلىك بىرگە ءادىس - امال قاراستىرىپ، ورتاق تانىمدى جەبەپ، دامۋدى كوزدەيدى.

دەموكراتيا ۇشى – قيىرى جوق شاتقال ەمەس، ۇران دا ەمەس، قۇرعاق ۇعىم دا ەمەس، ءسوز جوق، مەملەكەت جاعدايىن، ءىس جۇزىندىكتى شىعار ءتۇيىن ەتىپ، رولىن شىنايى ساۋلەلەندىرىپ، ماسەلەنى شىنايى شەشىپ، حالىقتىڭ وزىنە - ءوزى قوجايىن بولۋ ۇقىعىن شىنايى تياناقتاندىرۋ كەرەك.

حالىقتىڭ ەركىن بەينەلەيتىن، حالىقتىڭ ۇقىق - مۇددەسىن قامتاماسىزداندىراتىن، حالىقتىڭ جاسامپازدىعىنا دەم بەرەتىن دەموكراتيا جولى، ءسوز جوق، بارعان سايىن كەڭەيىپ، تۇرمىسىمىز، ءسوز جوق، بارعان سايىن جاقسارادى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى