شي جينپيڭ جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى تالقى مىنبەرىنىڭ 4 - كەزەكتى مينيستر دارەجەلىلەر ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناستى ءارى ارقاۋ ءسوز سويلەدى

5 - ايدىڭ 13 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭدەگى مەملەكەتتىك ءماجىلىس ورتالىعىندا جۇڭگو ـ لاتىن امەريكاسى جانە كارايب ەلدەرى ورتاق تۇلعاسى تالقى مىنبەرىنىڭ 4 ـ كەزەكتى مينيستر دارەجەلىلەر ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناستى ءارى ارقاۋ ءسوز سويلەدى.

سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى يان بوگۋ تۇسىرگەن

5 - ايدىڭ 13 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭدەگى مەملەكەتتىك ءماجىلىس ورتالىعىندا جۇڭگو ـ لاتىن امەريكاسى جانە كارايب ەلدەرى ورتاق تۇلعاسى تالقى مىنبەرىنىڭ 4 ـ كەزەكتى مينيستر دارەجەلىلەر ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناستى ءارى ارقاۋ ءسوز سويلەدى. سۋرەتتە: شي جينپيڭ ماجىلىسكە قاتىناسقان سيلى قوناقتارمەن توپتىق سۋرەتكە تۇسۋدە.

سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ديڭ حايتاۋ تۇسىرگەن

«حالىق گازەتى»، 5 - ايدىڭ 13 - كۇنى، بەيجيڭ (تىلشىلەر حۋ زىشي، ۋاڭ رۇڭ). 5 - ايدىڭ 13 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ مەملەكەتتىك ءماجىلىس ورتالىعىندا جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى جانە كارايب ەلدەرى ورتاق تۇلعاسى تالقى مىنبەرىنىڭ 4 - كەزەكتى مينيستر دارەجەلىلەر ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناستى ءارى ارقاۋ ءسوز سويلەدى. شي جينپيڭ مىنانى جاريالادى: جۇڭگو جاق لاتىن امەريكاسىمەن 5 ءىرى ينجەنەريانى قول ۇستاسا باستاپ، دامۋدى، گۇلدەنۋدى بىرگە جوسپارلاپ، جۇڭگو مەن لاتىن امەريكاسىنىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرادى.

جاز باسىندا تىرشىلىك تىنىسى جالىنداپ تۇر. مەملەكەتتىك ءماجىلىس ورتالىعىندا جۇڭگو، لاتىن امەريكاسى جانە كارايب ەلدەرىنىڭ مەملەكەت تۋلارى، سونداي ـ اق قاتىستى وڭىرلىك ۇيىمداردىڭ تۋى ءبىر ـ بىرىنە ءسان قوسىپ تۇر.

شي جينپيڭ لاتىن امەريكاسى ورتاق تۇلعاسىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى كولۋمبيانىڭ زۇڭتۇڭى پەترو، برازيليانىڭ زۇڭتۇڭى لۋلا، چيليدىڭ زۇڭتۇڭى بوريچ، لاتىن امەريكاسى جانە كارايب ەلدەرى، سونداي ـ اق وڭىرلىك ۇيىمدار ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باستىقتارىمەن ىقىلاسپەن قول الىستى ءارى توپتىق سۋرەتكە ءتۇستى.

قىزۋ قول شاپالاق ءۇنى ىشىندە شي جينپيڭ «جۇڭگو ـ لاتىن امەريكاسى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدىڭ جاڭا تاراۋىن جازايىق» دەگەن تاقىرىپتا ارقاۋ ءسوز سويلەدى (ءسوزدىڭ تولىق مازمۇنىن «حالىق گازەتىنىڭ» 2 - بەتىنەن وقي الاسىزدار).

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: 2015 - جىلى مەن لاتىن امەريكاسى جانە كارايب ەلدەرىنىڭ ۋاكىلدەرىمەن بىرگە بەيجيڭدە جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى تالقى مىنبەرىنىڭ تۇڭعىش كەزەكتى مينيستر دارەجەلىلەر ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناسىپ، جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى ەلدەرى تالقى مىنبەرىنىڭ قۇرىلعاندىعىن جاريالادىم. 10 جىلدان بەرى ەكى جاقتىڭ دەن قويا جەتىلدىرۋىندە، جۇڭگو ـ لاتىن امەريكاسى تالقى مىنبەرى بالعىن قالامشادان ۇلكەن اعاشقا اينالدى. ەكى جاق تىزە قوسا وتىرىپ، ءبىرىن ـ ءبىرى قولدادى، لاتىن امەريكاسى مەن كارايب وڭىرىندەگى ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان ەلدەر باستان ـ اياق ءبىر جۇڭگو پرينسيبىنە تاباندى بولدى، جۇڭگو جاق لاتىن امەريكاسى جاقتىڭ ءوز مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن دامۋ جولىمەن ءجۇرۋىن باتىل قولدايدى، لاتىن امەريكاسى جاقتىڭ مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعى مەن تاۋەلسىزدىگىن قورعاۋىن، سىرتقى كيلىگۋگە قارسى تۇرۋىن قولدايدى؛ ەكى جاق باتىلدىقپەن تولقىن جارا العا ىلگەرىلەپ، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلىپ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋ اۋقىمىنا سايكەسىپ، ساۋدا، قارجى قوسۋ، فينانس، عىلىم ـ تەحنيكا، نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسى سياقتى سالالارداعى ناقتى سەلبەستىكتەردىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىن ىلگەرىلەتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇردى؛ ەكى جاق ءوزارا قارايلاسىپ، ۋاقىتتىق قيىندىقتى بىرگە جەڭىپ، اپاتتان ساقتانۋ، اپات زيانىن ازايتۋ، اپاتتان قۇتقارۋ سەلبەستىگىن بەلسەنە ورىستەتىپ، سۇراپىل داۋىل، جەر سىلكىنىسى سياقتى جاراتىلىستىق اپاتتارعا جانە عاسىرلىق ىندەتكە قول ۇستاسا توتەپ بەردى؛ ەكى جاق ىنتىماقتاسا سەلبەسىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، حالىقارالىق ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىكتى بىرگە قورعاپ، دۇنيە جۇزىلىك جونگە سالۋ جۇيەسى رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋى مەن حالىقارالىق قاتىناستىڭ دەموكراتيالانۋىن جەبەدى. اماليات جۇڭگو مەن لاتىن امەريكاسى قول ۇستاسا بىرگە ىلگەرىلەيتىن تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاعا اينالعاندىعىن، ونىڭ ايقىن نەگىزى تەڭ تۇرعىدا مامىلە جاساۋ، قۇدىرەتتى قوزعاۋشى كۇشى ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ، كەڭ پەيىل قاسيەتى اشىق، سيىسىمدى بولۋ، ءتۇبىرلى تالپىنىسى حالىققا باقىت جاراتۋ ەكەندىگىن، جالىندى ومىرشەڭدىك كۇشكە جانە كەڭ دامۋ بولاشاعىنا يە ەكەندىگىن دالەلدەدى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: قازىر دۇنيە ءجۇزىنىڭ 100 جىلدىق وزگەرىس جاعدايى جەدەل قۇبىلىپ، قات ـ قابات حاۋىپ ـ قاتەر قاباتتاستى، ءار ەل ىنتىماقتاسا سەلبەسكەندە عانا دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعىن قورعاپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋىن، گۇلدەنۋىن جەبەۋگە بولادى. كەدەن باجىسى سوعىسىندا، ساۋدا سوعىسىندا جەڭىمپاز بولمايدى، زورەكەرلىك تەك ءوزىن وقشاۋ قالدىرادى. جۇڭگو لاتىن امەريكاسى جانە كارايب ەلدەرىمەن بىرگە دۇنيە ءجۇزىنىڭ وڭتۇستىگىندەگى ماڭىزدى مۇشە، دەربەس، ءوز - وزىنە قوجا بولۋ − ءبىزدىڭ داڭقتى ءداستۇرىمىز، دامۋ، گۇلدەنۋ − ءبىزدىڭ تابيعي ۇقىعىمىز، ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىك − ءبىزدىڭ ورتاق تالپىنىسىمىز. جۇڭگو جاق لاتىن امەريكاسى جاقپەن قول ۇستاسا وتىرىپ 5 ءىرى ينجەنەريانى باستاپ، دامۋدى، گۇلدەنۋدى بىرگە جوسپارلاپ، جۇڭگو مەن لاتىن امەريكاسىنىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋدى قالايدى.

ءبىرىنشى، ىنتىماق ينجەنەرياسى. ءبىر ـ ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە جانە ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان كەلەلى ىستەرىنە ساياتىن ماسەلەلەردە ۇزدىكسىز ءبىرىن ـ ءبىرى قولداپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن ۇيىتقى ەتكەن حالىقارالىق جۇيە مەن حالىقارالىق زاڭدى نەگىز ەتكەن حالىقارالىق ءتارتىپتى باتىل قورعاپ، حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەردە ورتاق ءۇن قاتۋ كەرەك. الداعى 3 جىلدا جۇڭگو ءار جىلى لاتىن امەريكاسى ورتاق تۇلعاسىنا مۇشە ەلدەردىڭ ساياسي پارتيالارىنىڭ كادرلارىنان 300 ادامدى جۇڭگوعا كەلىپ قىزمەت تەكسەرۋگە، ساپاردا بولۋعا ۇسىنىس ەتەدى.

ەكىنشى، دامۋ ينجەنەرياسى. دۇنيە جۇزىلىك دامۋ باستاماسىن بىرگە تياناقتاندىرىپ، كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىن باتىل قورعاپ، دۇنيە جۇزىلىك كاسىپ تىزبەگى مەن قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتى، ىركىلىسسىز بولۋىن قورعاپ، اشىق، سەلبەسكەن حالىقارالىق ورتانى قورعاۋ كەرەك. دامۋ ستراتەگياسىن ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ كەرەك. جۇڭگو جاق لاتىن امەريكاسىنان اناعۇرلىم كوپ ساپالى ونىمدەردى يمپورت ەتەدى، جۇڭگو كاسىپورىندارىن لاتىن امەريكاسىنا قارجى قوسۋدى كەڭەيتۋگە شابىتتاندىرادى.

ءۇشىنشى، وركەنيەت ينجەنەرياسى. دۇنيە جۇزىلىك وركەنيەت باستاماسىن بىرگە تياناقتاندىرىپ، تەرەزەسى تەڭ، ءوزارا ۇلگى الاتىن، تىلدەسەتىن، سيىسىمدى وركەنيەت كوزقاراسىن ورناتىپ، بەيبىتشىلىك، دامۋ، ادىلدىك، ادىلەتتىلىك، دەموكراتيا، ەركىندىك سىندى بۇكىل ادامزاتتىڭ ورتاق قۇنىن ساۋلەلەندىرۋ كەرەك. جۇڭگو مەن لاتىن امەريكاسىنىڭ وركەنيەت اۋىس ـ كۇيىسىن، ءوزارا ۇلگى الۋىن تەرەڭدەتىپ، جۇڭگو مەن لاتىن امەريكاسىنىڭ وركەنيەت پىكىرلەسۋى جينالىسىن وتكىزۋ كەرەك.

ءتورتىنشى، بەيبىتشىلىك ينجەنەرياسى. دۇنيە جۇزىلىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن بىرگە تياناقتاندىرىپ، اپاتتى جونگە سالۋ، ينتەرنەت حاۋىپسىزدىگى، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، شىرىكتەسۋگە قارسى تۇرۋ، ەسىرتكىگە تيىم سالۋ، ەل اتتاعان ۇيىمدىق قىلمىسقا سوققى بەرۋ سياقتى سەلبەستىكتەردى كۇشەيتىپ، ءوڭىردىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن ورنىقتىلىعىن قۇلشىنا قورعاۋ كەرەك.

بەسىنشى، حالىق تىلەگى ينجەنەرياسى. الداعى 3 جىلدا جۇڭگو لاتىن امەريكاسى ورتاق تۇلعاسىنا مۇشە ەلدەردى ۇكىمەتتىڭ وقۋ سيلىق اقشاسى بويىنشا 3 مىڭ 500 سانمەن، جۇڭگوعا كەلىپ تاربيەلەنۋ بويىنشا 10 مىڭ سانمەن، حالىقارالىق جۇڭگو ءتىلى وقىتۋشىلارىنىڭ وقۋ سيلىق اقشاسى بويىنشا 500 سانمەن، كەدەيلىكتى ازايتۋ تەحنيكالىق دارىندىلارىن تاربيەلەۋ بويىنشا 300 سانمەن، ”حانزۋ ءتىلى كوپىرى“ نىسانىندا جۇڭگوعا كەلەتىن ۇيىرمە بويىنشا مىڭ سانمەن قامداپ، 300 ”شاعىن ءارى كوركەم“ حالىق تۇرمىسى نىسانىن اتقارىپ، لاتىن امەريكاسى ورتاق تۇلعاسىنا مۇشە ەلدەردىڭ جۇڭگو ءتىلى تاربيەسىن ورىستەتۋىنە قولداۋ كورسەتەدى. جۇڭگو جاق تۇڭعىش توپتا لاتىن امەريكاسى مەن كارايب رايونىنداعى 5 مەملەكەتكە ۆيزاسىز كىرىپ - شىعۋ ساياساتىن اتقارادى ءارى وڭىردەگى ەلدەردى قامتۋ كولەمىن لايىقتى مەزگىلدە كەڭەيتەدى.

شي جينپيڭ سوڭىندا بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: حالىقارالىق جاعداي قالاي وزگەرسە دە، جۇڭگو باستان ـ اياق لاتىن امەريكاسى مەن كارايب ەلدەرىنىڭ جاقسى دوسى، جاقسى سەرىگى بولىپ، لاتىن امەريكاسىمەن وزدەرىنىڭ وسىزاماندانۋ ساپارىندا تىزە قوسا العا باسىپ، جۇڭگو ـ لاتىن امەريكاسى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدىڭ تىڭ داستانىن بىرگە جازدى.

لاتىن امەريكاسى ورتاق تۇلعاسىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى كولۋمبيانىڭ زۇڭتۇڭى پەترو، برازيليانىڭ زۇڭتۇڭى لۋلا، چيليدىڭ زۇڭتۇڭى بوريچ، جاڭا اشۋ بانكەسىنىڭ باستىعى، برازيليانىڭ بۇرىنعى زۇڭتۇڭى روسەف جەكە ـ جەكە ارناۋ ءسوز سويلەدى. لاتىن امەريكاسى ورتاق تۇلعاسىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى ۋرۋگۆايدىڭ زۇڭتۇڭى ورسيدىڭ ەرەكشە ۋاكىلى زۇڭتۇڭنىڭ قۇتتىقتاۋ حاتىن وقىدى. ولار لاتىن امەريكاسى ـ جۇڭگو تالقى مىنبەرىنىڭ 10 جىلدىق دامۋدا قول جەتكىزگەن سۇبەلى تابىستارىن جوعارى باعالاپ، جۇڭگونىڭ لاتىن امەريكاسى مەن جۇڭگونىڭ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋگە، لاتىن امەريكاسىنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن جەبەۋگە قوسقان كەلەلى ۇلەسىن القادى. ءارقايسى جاق ءبىر جۇڭگو پرينسيبىن باتىل قولدايتىندىعىن قايتالاي دارىپتەدى. ءارقايسى جاق مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ ۇستانىمى مەن 3 ءىرى دۇنيە جۇزىلىك باستاما دۇنيە جۇزىنە بەيبىت، گۇلدەنگەن، العا باسقان نۇرلى بولاشاق اشتى. تۇراقسىزدىققا تولى دۇنيە ءجۇزى الدىندا لاتىن امەريكاسى مەن جۇڭگو قول ۇستاسا سەلبەسىپ، تار جول، تايعاق كەشۋلەردەن بىرگە ءوتىپ، لاتىن امەريكاسى مەن جۇڭگونىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى قۇرىلىسىندا ۇزدىكسىز تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتىپ، لاتىن امەريكاسى ـ جۇڭگو سەلبەستىگىنىڭ كوركەم بولاشاعىن بىرگە جاراتادى. لاتىن امەريكاسى مەن جۇڭگو ءوزارا قۇرمەت ەتۋگە تاباندى بولىپ، قارسى جاقتىڭ يەلىك ۇقىعىن قورعاۋىن جانە دامۋ جولىن دەربەس تاڭداۋىن باتىل قولداۋى؛ لاتىن امەريكاسىنداعى ءار ەلدىڭ دامۋ ستراتەگياسىن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ باستاماسىمەن ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، ساۋدا، قارجى قوسۋ، نەگىزدىك قۇرىلعى، اۋىل شارۋاشىلىعى، عىلىم - تەحنيكا، جاڭا ەنەرگيا، وقۋ - اعارتۋ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتىپ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى جۇزەگە اسىرۋ؛ وركەنيەتتەر اۋىس - كۇيىسىن، تىلدەسۋىن ىلگەرىلەتىپ، لاتىن امەريكاسى مەن جۇڭگو حالقىنىڭ ءوزارا ءتۇسىنىسۋىن، ەتەنە بولۋىن كۇشەيتۋ؛ بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ بەدەلىن باتىل قورعاپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ جانە ءوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعىن قورعاپ، كوپ جاقتىلىقتى، ەركىن ساۋدانى قولداپ، سىڭار جاقتىلىققا، قورعانىمپازدىققا، وكتەمدىك ساياسيعا جانە زورەكەرلىك ارەكەتتەرگە قارسى تۇرىپ، دۇنيە جۇزىندەگى وڭتۇستىك ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن قورعاۋ كەرەك.

سول كۇنى تۇستە شي جينپيڭ لاتىن امەريكاسى جاقتىڭ باسشىلارىنا جانە ۋاكىلدەر ۇيىرمەلەرىنىڭ باستىقتارىنا ارناپ قارسى الۋ قوناعاسىن وتكىزدى.

ساي چي، يىن لي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.

ۋاڭ ي اشىلۋ سالتىن باسقاردى.

كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى