- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋىنا بارىن ارناپ، قالتقىسىز ۇلەس قوستى
2016.08.31 13:27 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
«ۇرپاق باۋلۋ ۇلاعاتتى ءىس. كەزىندە جوعارى مەكتەپ تاۋىسقان جاقىن دوسىم شيزاڭعا بارۋعا، وتانىمىزدىڭ ەڭ قاجەت ەتكەن جەرىندەگى وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنە كومەكتەسۋگە تىزىمدەلگەن، ونىڭ بۇل ىسىنە شىنايى سۇيىنگەنمىن. مىنە ەندى ورتا جاسقا جەتكەن شاعىمدا ءوزىمنىڭ دە وعان ۇقساس شەكارا ءوڭىردىڭ ۇلتتىق وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنە كومەكتەسەرىمدى ويلاماعان ەدىم»، - دەيدى ساي شيۋمەي. ول 11 جىلدىڭ الدىنداعى ءبىر رەتكى شينجياڭعا ساياحات ساپارىنىڭ كەيىنگى كەزدە وڭتۇستىك شينجياڭداعى «قوس ءتىل» وقۋ - اعارتۋىمەن تىعىز قاتىستى بولعانىن تىلگە تيەك ەتتى.
قازىر ول ياركەن اۋداندىق وقۋ - اعارتۋ قىزمەت كوميتەتىنىڭ شۋجي، وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى.
ەندى 2 جىلدان كەيىن ول زەينەتكە شىعادى، ايتسە دە ول جاس مۇعالىمدەرمەن بىرگە وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنە ءوزىنىڭ زەيىن - زەردەسى مەن بار كۇشىن باياعىسىنشا ارناپ كەلەدى.
ءتالىم - تاربيەگە بارىن سالعان ىزگى نيەت، كىرشىكسىز كوڭىل
سانشي ولكەسى يۇنچىڭ قالاسىنىڭ وقۋ - اعارتۋ تاراۋىندا قىزمەت ىستەيتىن ساي شيۋمەي 2005 - جىلى جەلتوقساندا كۇيەۋىمەن بىرگە ءپايزاۋات اۋدانىنا ساياحاتتاي، ساۋدا ىستەرى جونىندە اۋجاي تۇيە كەلگەن، وسى جولعى ساياحاتتان كەيىن ول شينجياڭعا وقۋ - اعارتۋ جاعىنان كومەكتەسۋ ماقساتىمەن شينجياڭدا تياناقتاپ قالدى.
ءبىر رەتكى ساۋداگەر شاقىرۋ ءماجىلىسى كەزىندە ءپايزاۋات اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى ۋاڭ يۇڭجى ساي شيۋمەيدىڭ 20 نەشە جىلدىق نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋمەن شۇعىلدانۋ تاجىريبەسى بار ەكەنىنەن، مەكتەپ باستىعى مىندەتىن دە وتەگەنىنەن حابار تاپقاننان كەيىن، ەرلى - زايىپتى ەكەۋىن ءپايزاۋات اۋدانىنىڭ مەكتەبىن ەكسكۋرسيالاۋىن ءارى ساي شيۋمەيدىڭ جەرگىلىكتى ورىننىڭ وقۋ - اعارتۋ قىزمەتى ءۇشىن تاماشا ۇسىنىس - پىكىرلەر بەرۋىن ءۇمىت ەتتى.
ساي شيۋمەي باسشىلارعا نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋ ساتىسىندا «قوس ءتىل» وقىتۋىن جالپىلاستىرۋ قىزمەتىن سابيلەردەن باستاۋ كەرەكتىگىن؛ ۇيعۇر ۇلتى ءان مەن بيگە شەبەر بولعاندىقتان، وسى ەرەكشەلىكتى مىقتى يگەرىپ، وقىتۋ بارىسىندا ۇلتتىق ەرەكشەلىكتى كورنەكتىلەندىرۋ كەرەكتىگىن؛ وسىلاي تاربيەلەنىپ شىققان جاستاردىڭ امبەباپ ساپاسى جوعارى بولاتىنىن ايتتى.
سول كەزدەگى مەكتەپ باستىعى ءمۇتالىپ وبۇل: «قوس ءتىل» بالا باقشاسىن قۇرۋ ەڭ جاقسى ءادىس، ايتسە دە اۋدانىمىز كەدەي، دارىندىلار ەرەكشە تاپشى. تۇتاس اۋدان اتتانىسقا كەلىپ، ءبىر مەكتەپ قۇرۋعا كۇش سالدى دەگەن كۇندە دە مۇنى كىم باسقارادى؟ كىم وقىتادى؟ - دەپ ساي شيۋمەيدىڭ ۇسىنىسىنا وراي، سول كەزدەگى وقىتۋ جاعدايىن ءتۇسىندىردى.
ەرتەسى ءمۇتالىپ وبۇل ساي شيۋمەي ەرلى - زايىپتىلار جاتقان قوناقسارايعا كەلىپ، وقۋ - اعارتۋ ىسىنە شىنايى قول ۇشىن بەرۋگە شاقىردى.
− ساي مەكتەپ باستىعىنىڭ تاجىريبەسى مول، تاماشا ءادىس - امالدارى بار، وسى بالا باقشانى قۇرىپ، اۋدانىمىزدىڭ وقۋ - اعارتۋ ىسىنە قول ۇشىن بەرسەڭىز!؟
ايتسە دە وڭتۇستىك شينجياڭعا ميلليون يۋان قارجى سالىپ مەكتەپ قۇرۋ جونىنەن ەرلى - زايىپتىلار ءبىر بايلامعا كەلە المادى.
ءبىر اي وتكەننەن كەيىن، ياعني 2006 - جىلى كوكتەم مەرەكەسىندە ساي شيۋمەي ۋاڭ يۇڭجىنىڭ شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋ ىسىنە كومەكتەسۋگە شاقىرعان تەلەفونىن قابىلدادى. سول جىلى ناۋرىز ايىندا ءمۇتالىپ وبۇل يۇنچىڭ قالاسىنداعى ساي شيۋمەيگە امانداسا باردى.
ساي شيۋمەي ولاردىڭ «وقىمىستىلاردى قادىرلەي بىلەتىن» ىزگى تىلەگىنە ءسۇيىندى ءارى اسەرلەندى. ەرلى - زايىپتىلار ءاسىلى مىس كەنىنە قارجى سالۋعا دايىنداعان 6 ميلليون يۋان اقشانى بالا باقشا قۇرۋعا ارناپ، ءپايزاۋات اۋدانىنان دوستىق سەنترلى «قوس ءتىل» بالا باقشاسىن قۇردى.
2007 - جىلى ساي شيۋمەيدى ۇيىم ءپايزاۋات اۋداندىق وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ءارى ءپايزاۋات اۋداندىق 2 - ورتا مەكتەبىنىڭ باستىعى مىندەتىنە تاعايىندادى.
مىندەتتى تاپسىرىپ العان ساي شيۋمەي وڭتۇستىك شينجياڭداعى وقۋشىلاردىڭ وقۋعا ءتۇسۋ الدىنداعى ءتالىم - تاربيەدەن تولىق ورتاعا دەيىنگى كەزەڭىنە باپ كەلەتىن «قوس ءتىل» وقىتۋ ۇلگىسى جونىنەن ىزدەنىس جاسادى ءارى ونى ءپايزاۋات اۋدانىندا جالپىلاستىردى.
2014 - جىلدىڭ سوڭىندا 51 جاستاعى ساي شيۋمەي ياركەن اۋداندىق وقۋ - اعارتۋ قىزمەت كوميتەتىنىڭ شۋجيى، وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى مىندەتىنە اۋىستىرىپ تاعايىندالىپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى جان سانى ەڭ كوپ ياركەن اۋدانىنداعى وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنىڭ تىڭ ساپارىن باستادى. تاۋلى وڭىردەگى 1980 وقۋشىعا جاڭا جاتاقتى مەكتەپ سالىپ بەردى
ياركەن اۋداندىق 7 - ورتا مەكتەپ ورتالاۋ 2 - جىلدىعىنىڭ وقۋشىسى ابدۇسالام مامەت تىلشىگە ءوزى ءسۇيىپ جاتتايتىن «تاۋ ۇلىمىن» اتتى ولەڭىن وقىپ بەردى. ۇلى تاۋدىڭ ۇلانىمىن... دەپ باستالاتىن وسى ولەڭىندەگى ۇلى تاۋ الىپ كۇنلۇن تاۋىن مەڭزەيدى. ونىڭ ءۇيى دامىسى اۋىلدىق ورتا مەكتەپتەن 5 كيلومەتر جەردە ەدى. مەكتەپكە باراتىن جولدا تاعى 5 بۇلاقتان وتەدى. تاۋعا جاڭبىر جاۋسا، دەرەۋ سەل، تاسقىن جۇرەدى، مەكتەپكە باراتىن جولدىڭ حاۋپى كۇشەيەدى.
«دامىسى اۋىلى، قوشىراپ اۋىلى ەڭ شالعايدا، ءبىز ءۇي ارالاي احۋال يەلەۋ ءۇشىن قىستاقتارعا باراردا تاۋ جولىنا كەلگەندە، جازدىڭ وزىندە ماقتالى شاپان كيىنىپ الدىق، تاۋ جولى كۇدىرلى بولعاندىقتان، بالالار مەكتەپكە بارۋ ءۇشىن كوپ جول باسادى، تاسقىن مەزگىلى نەمەسە قىستاعى قالىڭ قار جاۋعان كەزدەردە جول بوگەلىپ قالادى، اۋىلدىق ورتا مەكتەپتىڭ وقۋعا ءتۇسۋ سالىستىرماسى نەبارى %30 عانا؛ مەكتەپكە قۇبىر سۋى جەتكىزىلمەگەندىكتەن، اۋىز سۋ ماسەلەسىن وقۋشى - وقىتۋشىلار ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ شەشەدى»، - دەيدى ساي شيۋمەي.
وسىنىڭ ءبارىن كوزىممەن كورىپ، «مەكتەپكە بارار جولدىڭ الىستىعىنا بولا بالالاردى وقىتۋ ىسىنە نۇقسان جەتكىزۋگە بولمايدى» دەگەندى كوڭىلىمە ءتۇيدىم. شالعاي، تاۋلى وڭىردەگى بالالاردى باسقا جەردەن وقىتۋدىڭ جوباسى العا قويىلدى، ءارى اۋداندىق پارتكومنىڭ، ۇكىمەتتىڭ قولداۋىنا يە بولدى. 2015 - جىلى قىركۇيەكتە دامىستى اۋىلى مەن قوشىراپ اۋىلىنىڭ ورتالاۋ مەكتەبى اۋدان ىشىنە كوشىرىلىپ، ياركەن اۋداندىق 7 - ورتا مەكتەپپەن بىرىكتىرىلىپ، شوعىرلى وقىتۋ ءىسى باستالدى.
اۋداننىڭ شىعىسىنا ورنالاسقان 7 - ورتا مەكتەپتىڭ 20 نەشە وقىتۋ عيماراتى بوي كوتەردى، وعان قوسا پلاستماسسالى جۇگىرۋ الاڭى جانە رەتتى فۋتبول الاڭى سايكەستى قۇرىلدى. كەڭ دە جارىق ساباقحاناعا كەلگەننەن كەيىن، ابدۇسالام ەندى الاڭسىز وقيتىن بولدى، كەزەكتە جاڭادان بىرىكتىرىلگەن وسى مەكتەپ جاتاقتى مەكتەپتىڭ وقىتۋ ۇلگىسىن قولداندى، تاۋلى وڭىردەن كەلگەن 1980 وقۋشى قالا بالالارىمەن بىردەي وقىتۋ شارت - جاعدايىنان يگىلىكتەندى، وقۋشىلاردىڭ مەكتەپكە كەلۋ سالىستىرماسى %99تەن استى. «قوس ءتىل» وقىتۋىندا «سىرلاسۋ ۇلگىسىندەگى وقىتۋ ءادىسى» اسىلعا اينالدى
«ءبىز ساي شۋجي قۇراستىرعان «قوس ءتىل» وقىتۋ ۇلگىسىندەگى وقىتۋ ءادىسىن پايدالانعان ەدىك، نەبارى ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتا تاۋلى وڭىردەگى حانزۋ ءتىلىن بىلمەيتىن بالالار قازىر حانزۋ تىلىندە سويلەسە الاتىن، ماقالا جازا الاتىن دەڭگەيگە جەتىپ، العا باسۋى توتەنشە تەز بولدى. سونىمەن قوسا، بالالار تازالىققا ءمان بەرەتىن، ادەپ - يبانى بىلەتىن بولدى، رۋحاني كەلبەتىندە زور وزگەرىستەر جارىققا شىقتى»، - دەيدى اۋداندىق 7 - ورتا مەكتەپ پارتكومىنىڭ شۋجيى نۇرگۇل.
نۇرگۇل ايتقان «قوس ءتىل» وقىتۋ ۇلگىسى ساي شيۋمەيدىڭ 10 جىلدان بەرى ىزدەنىس جاساپ قورىتىندىلاعان وڭتۇستىك شينجياڭداعى بالالاردىڭ «قوس ءتىل» ۇيرەنۋىنە ۇيلەسەتىن وقىتۋ ءادىسى بولاتىن.
ۇيعۇر بالالار ءان - بيگە شەبەر كەلەدى. ساي شيۋمەي ولاردىڭ وسى ەرەكشەلىگىنەن پايدالانىپ، مۋزيكالى وقىتۋ ءادىسىن جوبالادى. كەي بالالار بالا باقشاعا العاش كەلگەن كۇنى سويلەۋدەن تارتىناتىن. سونىمەن وقىتۋشىلار مۋزيكا قويىپ، ۇيعۇرشا ءبي بيلەپ، بالالاردى بىرگە بيلەۋگە جەتەلەيتىن. بارا - بارا بالا باقشانىڭ ساباقحاناسىندا ءان اۋەلەدى.
«وقىتۋشى ساناتىندا مەن وقۋشىلارمەن سىرلاسۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن قانىق بىلەمىن. <قوس ءتىل> وقىتۋىمىز بالالاردىڭ ءوسۋ زاڭدىلىعىنا ۇيلەسۋى كەرەك. وقىتۋشى بالالارمەن دوستاسا ءبىلۋى، ەڭ ماڭىزدىسى، بالالار وقىتۋشىنى ۇناتۋى كەرەك. وقىتۋشىدا باۋراۋ قۋاتى بولعاندا عانا، بالالاردىڭ نازارىن اۋدارىپ، ءبىلىم بەرە الادى. وقىتۋشى مەن وقۋشىنىڭ قويۋ قاتىناسى − <قوس ءتىل> وقىتۋىنىڭ جاۋھارى»، - دەيدى ساي شيۋمەي.
10 جىلدان بەرى ساي شيۋمەي قورىتىندىلاعان جانە قولدانعان وقىتۋ ءادىسى 20 نەشە تۇرگە جەتتى. قازىر ونىڭ «سىرلاسۋ ۇلگىسىندەگى وقىتۋ ءادىسى» اتتى وقىتۋ يدەياسى جەرگىلىكتى ورىننىڭ «قوس ءتىل» وقىتۋىنداعى اسىلعا اينالدى. ءپايزاۋات اۋدانى مەن ياركەن اۋدانى تاربيەلەگەن بالالار دا اۆتونوميالى رايون وتكىزگەن «قوس ءتىل» جارىسىندا ءۇرتىس تالاي جىل بويى جۇلدە الىپ كەلەدى.
دانەكەر بولىپ، ىشكى ولكەلەردەن وڭتۇستىك شينجياڭعا 2000نان استام دارىندى ەنگىزدى
وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ «قوس ءتىل» وقۋ - اعارتۋىن دامىتۋدا وقىتۋشىلار قوسىنى − تەتىك. ال وڭتۇستىك شينجياڭدا وقۋ - اعارتۋ دارىندىلارى توتەنشە تاپشى بولىپ وتىر.
دارىندى ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن، ساي شيۋمەي 2006 - جىلى بۇكىل شينجياڭنان بىرنەشە جەرگىلىكتى تاڭداۋلى وقىتۋشىنى قىزمەتكە قابىلدايدى ءارى گانسۋ، سانشي، حىنان، بەيجيڭ قاتارلى جەرلەرگە بارىپ، كاسىپتىك جوعارى مەكتەپتەرمەن، وقىتۋ قۇرىلىمدارىمەن بايلانىس جاساپ، دارىندى ەنگىزەدى. ونىڭ دانەكەر بولۋىندا سول جىلى يۇنچىڭداعى بالا باقشا تاربيەشىلەرى ينستيتۋتىنىڭ 15 تۇلەگى ءپايزاۋات اۋدانىنا كەلىپ، بالالارعا حانزۋ ءتىلىن ۇيرەتەدى.
سوڭعى جىلدارى ساي شيۋمەيدىڭ كۇش سالا تانىستىرۋىندا، تەك سانشي ولكەسىنىڭ يۇنچىڭ بالا باقشا تاربيەشىلەرى ينستيتۋتى، يۇنچىڭ پەداگوگيكا جوعارى تەحنيكۋمى، يۇنچىڭ ينستيتۋتى قاتارلى جوعارى مەكتەپتەردەن وقۋ تاۋىسقان 001دەن استام وقۋشى ىلگەرىندى - كەيىندى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋ ىسىنە ات سالىستى.
24 جاستاعى جاڭ شيا: شينجياڭدىق بالالار ماعان ىنتالىلىعىمەن، اشىق - جارقىندىعىمەن، قاعىلەزدىگىمەن تەرەڭ اسەر قالدىردى. «پاتشانىڭ جاڭا كيىمى» دەگەن ساباقتى وتكەندە بالالاردى پاتشا، ءۋازىر، اتقوسشى رولىنا شىعارعان ەدىم. بالالار ءوز رولىن ويداعىداي سومدادى، - دەدى. ول 2015 - جىلى يۇنچىڭنان ياركەن اۋدانىنا كەلگەن 87 «قوس ءتىل» وقىتۋشىنىڭ ءبىرى.
كوزدى اشىپ - جۇمعانشا 10 جىل وتە شىقتى. ساي شيۋمەي ىشكى ولكەلەردەن ءپايزاۋات اۋدانى مەن ياركەن اۋدانىنا 2000نان استام دارىندى ەنگىزىپ، وسى 2 اۋداننىڭ وقۋ - اعارتۋ دارىندىلارى تاپشى بولۋ قيىنشىلىعىن بارىنشا جەڭىلدەتتى.
ءوزىنىڭ شينجياڭداعى ءىس - ىزدەرىن ەسكە العاندا، ساي شيۋمەي تەبىرەنە: سانشي ولكەسىندە قىزمەت ىستەگەن بولسام، ەشنارسەدەن قام جەمەس ەدىم. ءبىراق شينجياڭعا كەلگەننەن كەيىن، قۇلشىنىسىم ارقىلى كوپتەگەن كەدەي وتباستارى مەن بالالاردىڭ تاعدىرىن وزگەرتتىم. وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ نەگىزگى ساتى وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنە ۇلەس قوسقانىمدى باقىت سانايمىن. وسى كەشىرمەلەرىمنىڭ ءوزى ءومىرىمنىڭ تەككە وتپەگەنىن تۇسىندىرەدى، - دەدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
