وشپەس ەڭبەك، شۇعىلالى رۋح
− باس شۋجي شي جينپيڭ كوڭىل بولگەن 221 - زاۆودىنان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرمەن سۇحبات
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى گاۋ جيڭ، پان شۇي، شۇي حايتاۋ، لي لينحاي
2021.06.18 14:53 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
6 - اي، جينيىنتان ساحاراسىنا جاز كەلدى. جاسىل ءشوپ بىتىك ءوسىپ، اقشا بۇلتتار جەر باۋىرلاي قالىقتاپ، ادامعا كەزىندە وسى اراداعى كۇندەي كۇركىرەگەن زەڭبىرەك ءۇنىن ۇمىتتىراتىنداي قۇلپىرىپ تۇر.
جينيىنتان چيڭحاي ولكەسى حايبەي زاڭزۋ اۆتونوميالى وبلىسىندا ەلىمىزدىڭ ءبىرىنشى يادرولىق قارۋ زەرتتەپ جاساۋ بازاسى − مەملەكەت مەنشىگىندەگى 221 - زاۆودىنىڭ كونە ورنى. ەلىمىزدىڭ ءبىرىنشى اتوم بومبىسى، ءبىرىنشى سۋتەگى بومبىسى وسى ارادا دۇنيەگە كەلىپ، بۇل ارا جۇڭگونىڭ اتوم قالاسى دەپ اتالعان.
قازىر بۇل ارا اسكەري مىندەتىن حاۋىپسىز اياقتاتىپ، ساياحات كورىنىس اۋماعىنا اينالدى. كەزىندە وسى ارادا كۇرەس جاساعان يادرو ونەركاسىپ جۇمىسشىلارى بۇكىل ەلدىڭ 27 ولكەسىنىڭ 532 اۋدانىنا، قالاسىنا ورنالاستىرىلدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ 221 - زاۆودىنان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرگە ايرىقشا كوڭىل ءبولىپ، تالاي رەت ماڭىزدى نۇسقاۋ بەرىپ، بەكىتۋ جازىپ، دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرلەردىڭ تۇرمىستا كەزدەسكەن قيىنشىلىقتارى مەن ماسەلەلەرىن شەشۋدى تالاپ ەتتى.
سەكسەننىڭ سەڭگىرىنەن اسقان وسى ساقا جولداستار وزدەرىنىڭ ”221 - زاۆودىنىڭ حيكايالارىمەن“، بويلارىنا سىڭگەن ”ەكى بومبى، ءبىر جاساندى سەرىك“ رۋحىمەن وتاننىڭ جەر - جەرىندە الىگە دەيىن مۇمكىندىكتەرىن ساۋلەلەندىرىپ، قاجىر - قايراتىن ايگىلەپ كەلەدى.
سوناۋ شالعاي جەردە وتانعا ءوزىن ارنادى
6 - ايدىڭ 2 - كۇنى شينيڭ قالاسى دىليڭحا جولىنداعى جۇڭگو يادرو ونەركاسىبى توبى 221 شاعىن اۋماعىنان «كوممۋنيستىك پارتيا بولماسا، جاڭا جۇڭگو بولماق ەمەس»، «ىنتىماق − كۇش» ءان اۋەندەرى اسقاقتاي شىقتى... ءاندى 221 - زاۆودىنان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر مەن ولاردىڭ وتباسىنداعىلار شىرقاپ جاتىر.
85 جاستاعى ياڭ سۇييىڭ قاريا ارنايى جاسانىپ الىپتى، ”بەينەتتى كۇندەردى باستان كەشكەننەن كەيىن، قازىرگى تۇرمىسىمىز بالداي ءتاتتى ءوتىپ جاتىر“، - دەدى ول، - پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىزدى ۇمىتپاعاندىعىنا العىس ايتامىز“.
قاريالار مىنالاردى ءبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قامقورلىعىندا وسى 2 جىلدا مامىلە جاقسارىپ، ناۋقاس تەكسەرتۋدە، ەمدەلۋدە ءتىپتى دە الاڭدامايتىن بولدىق، جۇڭگو يادرو ونەركاسىبى توبى قاتارلى ورىندار جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ باسپانالارىن جاقسارتىپ، الەۋمەتتىك اۋماق ورتاسىن كورىكتەندىرىپ، تۇرمىسىمىز جايلى بولا ءتۇستى.
1958 - جىلى باتىستىڭ يادرولىق بوپساسىنىڭ قاتەرى الدىندا، پارتيا ورتالىق كوميتەتى چيڭحاي جينيىنتاندا جۇڭگونىڭ ءبىرىنشى يادرولىق قارۋ زەرتتەپ جاساۋ بازاسىن قۇرۋدى ۇيعارىپ، سىرتقا قاراتا ”چيڭحاي ولكەسى 5 - قۇرىلىس ينجەنەريا سەرىكتەستىگى“، ”چيڭحاي كەن رايونى“ دەپ اتادى.
جينيىنتان ءۇستىرت، سۋىق، وتتەگى كەمشىل ءوڭىر، ءبىر جىلدىڭ 8 − 9 ايىندا تۇگەلدەي ماقتالى ىشىك كيىپ جۇرۋگە تۋرا كەلەدى. باتىس بولىك ءان پاتشاسى ۋاڭ لوبين وسى ارادا «سوناۋ الىس اۋىلدا» دەگەن كلاسسيكالىق ءاندى جازعان.
1961 - جىلى ياڭ سۇييىڭ سول كەزدە 4 ايلىق قىزىن الىپ، حىنانداعى اتا مەكەنىنەن كۇيەۋىنە ىلەسىپ 221 - زاۆودىنا كەلىپ قىزمەت ىستەدى.
”ول كەزدە ارپا ۇنى مەن قارا بۇرشاق ۇنىن جەيمىز، وتە جابىسقاق بولعاندىقتان، كەڭىردەكتەن ءوتۋى مۇڭ بولىپ ىستىق سۋمەن ايداۋعا تۋرا كەلەتىن. استىق پەن ماي شاقتاپ بەرىلەدى، ءبىز ءوزىمىز ازداپ كارتوپ ەگىپ تالعاجاۋ ەتەمىز“، - دەدى ياڭ سۇييىڭ ەسكە الىپ.
بيىل 80 جاستاعى دۇڭ ديانجۇي انحۇيدىڭ حىفەي قالاسىنىڭ تۋان - ان جاڭا قىستاعىندا تۇرادى. سول جىلداردى تىلگە العاندا، قاريانىڭ جانارى جايناپ سالا بەردى −
1959 - جىلى نەبارى 18 جاستاعى ول زاۆودقا كىرىپ قىزمەت ىستەگەننەن نەشە ونداعان جىلدار بويى تابان اۋدارماپتى.
”ول كەزدە شارت - جاعداي جاپالى، ءبىز ۋاقىتشا مالشىلار كوشىپ كەتكەننەن كەيىن قالعان سيىر قورالاردا، قوي قورالاردا تۇرامىز، كەيدە تاۋدان ۇڭگىر قازىپ ۇيىقتايمىز، تۇندە قاسقىردىڭ ۇلىعانىن ەستىپ جاتاتىنبىز. قىستا ماقتالى مالاقاي كيىپ ۇيىقتايمىز، ەرتەسى كورپەمىزگە، مالاقايىمىزعا قىراۋ تۇرىپ قالاتىن“.
بيىل 86 جاستاعى ليۋ جاۋمين 2 - بولىمشە زاۆودتا جارىلعىش ءدارى زەرتتەپ جاساعان. ”سول جىلدارى ءبىز ءوزىمىزدىڭ نەندەي قىزمەت ىستەيتىنىمىزدى ءوزىمىز دە بىلمەيتىنبىز، اۆتوبۋز بەلەتىن الىپ، اعاش ساندىعىمىزدى سۇيرەپ قانا كەلدىك، مەنىمەن بىرگە ءبىر جىلدىقتا وقىعان 20 مەكتەپتەسىم كەلدى“، - دەدى ول.
ليۋ جاۋمين كەلگەننەن كەيىن عانا ءوزىنىڭ ”ەرەكشە“ ىسپەن اينالىساتىندىعىن بىلەدى. بەستون زەرتتەپ جاساۋ، جارىلعىش ءدارىنىڭ قوپارىلىس تولقىنىن زەرتتەۋ ونىڭ نەگىزگى قىزمەتى بولعان.
سول جىلدارى كوپتەگەن عالىمدار ءتۇن ورتاسىنا دەيىن قىزمەت ىستەيتىن، قانشا كەدەي بولساق تا، ءسوز جوق، ”داڭق بومبىسىن“ جاساپ شىعۋىمىز كەرەك دەيتىن ورتاق سەنىم جۇرەكتەرىندە وتتاي لاۋلاپ جانىپ تۇراتىن ەدى.
لي فۋشۋە 1959 - جىلى زاۆودقا كەلىپ، باستىسى، ”ميكرو سەكۋندتىق ەلەكتر بەستوندى“ زەرتتەپ جاساۋ مىندەتىمەن شۇعىلدانعان.
”بۇرىن ەل ىشىندەگىنىڭ بارلىعى سەكۋند دارەجەلى بولاتىن، اتوم بومبىسى ميكرو سەكۋندتىق ەلەكتر بەستوندى قاجەت ەتەدى، بۇرىن ىستەلگەن تاجىريبە دە، ۇلگى دە جوق، بارلىعىن ءوز كۇشىمىزگە سۇيەنىپ زەرتتەپ اشتىق“. قاريانىڭ ءۇنى ساڭقىلداي شىقتى.
تولىمدى ەلەكتر بەستوندى جاساپ شىعۋ ءۇشىن زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى سىناق رەتىندە جاساۋدان تۇراقتاندىرۋعا دەيىنگى 2 جىلدان استام ۋاقىتتا 50 مىڭ رەتتەن استام تاجىريبە جاسادى.
1962 - جىلى جاڭاشا ميكرو سەكۋندتىق ەلەكتر بەستون جاسالىپ شىقتى، سىناق رەتىندە ءساتتى جارعان اتوم بومبىسىنا، سۋتەگى بومبىسىنا تۇگەلدەي وسى ەلەكتر بەستون ىستەتىلدى! مۇنى ايتقاندا 88 جاستاعى قاريانىڭ جۇزىنەن ماقتانىش لەبى ەستى.
1964 - جىلى 10 - ايدىڭ 16 - كۇنى ەلىمىزدىڭ ءبىرىنشى اتوم بومبىسى ءساتتى جارىلدى!
1967 - جىلى 6 - ايدىڭ 17 - كۇنى ەلىمىزدىڭ ءبىرىنشى سۋتەگى بومبىسى ءساتتى جارىلدى!
2015 - جىلدىڭ باسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ ەلىمىزدىڭ يادرو ونەركاسىبى قۇرىلعاندىعىنىڭ 60 جىلدىعى جونىندە ماڭىزدى نۇسقاۋ بەردى: ”60 جىلدان بەرى بىرنەشە ۇرپاق يادرو ونەركاسىپ قىزمەتكەرلەرى قاجىرلىلىقپەن ناتيجە شىعارىپ، ءورىس اشا جاڭالىق اشىپ، ەلىمىزدىڭ يادرو ونەركاسىبىنىڭ جوقتان بار بولۋىن، كىشكەنەدەن ۇلعايۋىن ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە ءجۇزىن جالت قاراتقان تابىسقا قول جەتكىزىپ، مەملەكەتتىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن ەكونوميكالىق قۇرىلىسقا كورنەكتى ۇلەس قوستى“.
قارۋدى سايمانعا اينالدىرىپ، ماڭگى بەيبىتشىلىك ءۇشىن ىستەدى
جىلداردىڭ شاڭ - توزاڭىن قاقساق، 221 دەگەن اتتان ماڭگىلىك شۇعىلا شاشادى. 221 - زاۆودىنىڭ قۇرىلىسشىلارى ەلىمىزدىڭ مەملەكەت قورعانىسىنىڭ وسىزاماندانۋىنا كەلەلى ۇلەس قوستى.
تاريحتىڭ سالقار دارياسى توقتاۋسىز العا جوڭكىلۋدە. سوعىستىڭ كىرەۋكەسى وشكىندەپ، بەيبىتشىلىك پەن دامۋ بىرتىندەپ ءداۋىردىڭ نەگىزگى تاقىرىبىنا اينالدى. 1987 - جىلى 6 - ايدا مەملەكەتتىك كەڭەس پەن ورتالىق اسكەري كوميتەتى 221 - زاۆودىن كۇشىنەن قالدىرۋ ۇيعارىمىن جاسادى.
كوزگە ىستىق جاس كەلىپ، كوڭىلدە قانشا قيماستىق بولسا دا، ادامدار ەشقانداي نالىعان جوق، ءبىر جاعىنان، ۇزدىكسىز قامال الىپ، زەرتتەپ جاساۋ جانە ءوندىرىس مىندەتىن ساپاعا، سانعا كەپىلدىك ەتە وتىرىپ ءساتتى ورىندادى؛ ەندى ءبىر جاعىنان، يادرو قۇرىلعىلارىن اسكەري مىندەتتەن شەگىندىرىپ ءبىر جاقتى ەتۋدىڭ حالىقارادا ورتاق قولدانىلاتىن ولشەمى بويىنشا، ۇرپاقتارعا دەگەن وسكەلەڭ جاۋاپكەرشىلىك رۋحتى نەگىز ەتىپ، قۇرىلعىلاردى، جابدىقتاردى ماڭگىلىك زالالسىزداندىرىپ ءبىر جاقتى ەتتى.
1993 - جىلى 6 - ايدا اسكەري مىندەتتەن شەگىندىرۋ، جونگە سالۋ قىزمەتى جاپپاي ورىندالىپ، زاۆود رايونىنىڭ قۇرىلعىلارى ەشقانداي شەكتەمەسىز، سىرتقا ماڭگىلىك اشۋ ولشەمىنە جەتتى.
1995 - جىلى 5 - ايدا شينحۋا اگەنتتىگى حابار جاريالاپ، دۇنيە جۇزىنە ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش يادرولىق قارۋ زەرتتەپ جاساۋ بازاسى جالپى بەتتىك اسكەري مىندەتتەن شەگىندى دەپ جاريالادى.
زاۆودتى كۇشىنەن قالدىرعان كەزدە 221 - زاۆودىندا 10 مىڭعا جۋىق جۇمىسشى - قىزمەتكەر بار بولاتىن، ونىڭ ىشىندە 4924 ادام دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان، بالا - شاعالارىن قوسقاندا جالپى جان سانى شامامەن 30 مىڭ ادام بولاتىن. شتاتتاعى جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر جەر - جەردەگى كاسىپورىندارعا، مەكەمە - ورىندارعا ورنالاستىرىلدى، جۇڭگو يادرو ونەركاسىبى باس سەرىكتەستىگى يادرو ونەركاسىپ 221 - زاۆودىنان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرلەردى باسقارۋ مەكەمەسىن قۇرىپ، دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرلەرگە قىزمەت وتەۋگە، باسقارۋعا ارناۋلى جاۋاپتى ەتتى.
”ۇيلەسىمدى شوعىرلاندىرۋ، لايىقتى بىتىراتۋ“ پرينسيبى بويىنشا ليۋ جاۋمين قاتارلى 600دەن استام ادام شينيڭ قالاسىنداعى 221 وتباسىنداعىلار اۋلاسىنا قام - قايعىسىز تۇرمىس وتكىزۋگە ورنالاستىرىلدى.
دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان 700دەن استام جۇمىسشى - قىزمەتكەر حىفەيگە ورنالاستى، كەيبىرەۋلەر شاندۇڭ زىبوعا باردى، تاعى كەيبىر دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان جۇمىسشىلار مەن تەحنيكالىق كادرلار چيڭحايدان اتا مەكەندەرىنە قايتتى، شاڭحاي قالاسى شاڭگاڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا دا 80 نەشە ادام شوعىرلى قونىستانعان.
قۇپيا دا شۇعىلالى جىلداردى ەسكە العاندا بۇل قاريالاردىڭ ”ەگەر قازىر قاجەت ەتسە، مەن تاعى دا ىستەيمىن“ دەيتىن كوكىرەك كەرنەگەن ىنتاسى قاۋلاپ تۇر.
”ەكى بومبى قىستاعىندا“ تۇراتىن تاۋ رۇيبين 89 جاسقا كەلدى، ونىڭ 1964 - جىلى اتوم بومبىسىن سىناق ەتۋ قارساڭىندا ”بومبى قورعاۋ“ كەشىرمەلەرى ەسىنەن ەش كوتەرىلمەستەي بولىپ ورناپ قالىپتى.
سول كەزدە زاۆودقا ەندى عانا كىرگەن تاۋ رۇيبين نەيترون كوزىن قورعاپ جەتكىزۋ قىزمەتىن ىستەۋگە ورنالاستىرىلادى. جابدىقتى سىناق رەتىندە قوپارىلىس جاساتۋ مۇناراسىنا ءبىر كيلومەتر قالعاندا قاراڭعى ءتۇسىپ كەتەدى.
”قۇبا تۇزدە كەلە جاتىرمىز، جىعىلىپ قالۋدان الاڭداپ كەلەمىز، تاعى ەكى جولداس بىرەۋى سولدا، بىرەۋى وڭدا بەينە تۇتقىندى ۇستاپ كەلە جاتقانداي مەنى ۇستاپ كەلەدى، ۇشەۋىمىز شارتتى ءسوز ايتىپ ءجۇرىپ كەلەمىز، قولىمداعى تاق - تۇق دوپتىڭ ۇلكەندىگىندەي عانا نەيترون كوزىن قىسىپ ۇستاپ كەلەمىن“، - دەدى تاۋ رۇيبين سول شاقتاعى قورقىنىشتى ءساتتى بەينە اڭگىمە ايتقانداي جاي عانا بايانداپ.
”مەن 1964 - جىلى زاۆودقا كىرگەنمىن، اتوم بومبىسى، سۋتەگى بومبىسى سىناعىن جانە شىعىس جەلى 3 - ءنومىرلى سىناعىن باستان كەشىردىم“، - دەدى ونىمەن ۇقساس ”ەكى بومبى قىستاعىندا“ تۇراتىن شۇي جىنگۇي ەسىنە الا، چيڭحايعا قىزمەت ىستەۋگە اۋىستىرىلعاندا جۇبايى ىلەسە بارادى دا، اكە - شەشەسى مەن بالالارىن قالدىرماسىنا بولمايدى. قۇپيالىقتى ساقتاۋ تالابى قويىلعاندىقتان، قىزمەت جونىندە اكە - شەشەسىنە، بالالارىنا ءتىس جارىپ ەشنارسە ايتپايدى.
مەملەكەتتى باستى ورىنعا قويىپ، قۇپيالىقتى ساقتاۋ ءتارتىبىن كوكەيدە بەرىك ساقتادى.
”سول كەزدە شاڭحايدا ماڭايىمداعىلاردىڭ كەيبىرى مەنى چيڭحايعا ەڭبەكپەن وزگەرتىلۋگە كەتتى دەپ سىرتىمنان تون پىشكەندەر دە بولدى، ايتسە دە مەن ەشقانداي ءتۇسىندىرىپ جاتپادىم“، - دەدى شۇي جىنگۇي.
بۇگىنگى تاڭدا اتوم قالاسىنىڭ اتى شيحاي قالاشىعى دەپ وزگەرتىلدى. كەزىندەگى سىرلى، شەكتەلگەن رايون قازىر ۇستىرتتىك ەكولوگيالىق ساياحات جاڭا قالاسىنا اينالدى. جينيىنتان ساحاراسى قايتادان جاسىل جەلەك جامىلىپ، تابىن - تابىن سيىر، قورا - قورا قوي ءورىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى ەڭ تاماشا جايلاۋعا اينالدى.
شيحاي قالاشىعى مىنيۋان جولى 2 - ءنومىر. ”جۇڭگو تۇڭعىش يادرولىق قارۋ زەرتتەپ جاساۋ بازاسى“ ەسكەرتكىشى ءۇن - ءتۇنسىز قاسقايىپ، جۇڭگو عالىمدارىنىڭ ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ جاڭالىق اشۋ رۋحىن، بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ سەنىمى مەن ەڭبەگىن ايگىلەپ تۇر.
ەسكەرتكىشتىڭ توبەسىنە ويىلعان ءتورت بەيبىتشىلىك كوگارشىنى دۇنيە جۇزىنە عالىمداردىڭ بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ سىندى ومىرلىك كۇرەسىنىڭ ءمانىن جاريا ەتىپ تۇرعانداي.
ءومىردىڭ سوڭعى شاقتارى جەتتى مە دەپ نالىما، اسپان اجارلانادى ارايلى شاپاققا مالىنا
”بۇل سول كەزدەگى 221 - زاۆود جۇمىسشىلارى مەن تەحنيك كادرلارى كيگەن قورعانۋ كيىمى“، - دەدى شۇي جىنگۇي كورمە سارايىنداعى بۇرىن ءوزى كيگەن كورمە بۇيىمىن كورەرمەندەرگە نۇسقاپ.
بۇل ەرەكشە كورمە سارايىنىڭ اتى ”ەكى بومبى، ءبىر جاساندى سەرىك“ وتانشىلدىق تاربيە بازاسى، مۇنى 221 - زاۆودىنىڭ دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان 80 نەشە قىزمەتكەرى مەن شاڭگاڭ الەۋمەتتىك اۋماعى بىرگە قۇرعان.
قارت جولداستار كوپ جىل بويى قاستەرلەپ ساقتاعان تاريحي سۋرەت، كۋالىك، ەستەلىك زناك سياقتىلاردى وزدىكتەرىنەن اتاپ، جول اقىسىن وزدەرى شىعارىپ چيڭحايداعى بازاعا بارىپ تاريحي ماتەريالدار توپتاپ، قابىلداۋ جانە ءتۇسىندىرۋ قىزمەتىن اقىسىز ىستەدى.
”ۇكىمەت ءبىزدىڭ ’ەكى بومبى، ءبىر جاساندى سەرىك‘ رۋحى جونىندە ۇگىت لەكسيا جاساۋىمىزدى توتەنشە قولدادى“، - دەدى 81 جاستاعى چىن فۋلياڭ. العاش قۇرىلعان كەزدە كورمە سارايى نەبارى 20 نەشە شارشى مەتر، قۇرىلعىلارى قاراپايىم بولاتىن. پۋدۇڭ جاڭا رايونىنىڭ قولداۋىندا كوشىرىلىپ، جاڭالانىپ، قازىر قۇرىلىس اۋماعى 1000نان استام شارشى مەترگە كەڭەيتىلىپ، ەكسكۋرسيالاۋشىلار 160 مىڭ ادام - رەتتەن استى.
”وسى 2 جىلدا زەينەتاقىمىز جىل سايىن جوعارىلادى، ورگان ءىسورىننىڭ زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنان ءبىر تۇتاس جوسپارلاي تولەنەدى. بۇل پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ قارت جولداستارعا ايرىقشا كوڭىل ءبولۋى، قامقورلىق جاساۋى سانالادى“، - دەدى چىن فۋلياڭ.
وتكەن بىرنەشە جىلدا جاعداي وزگەشە بولدى. كەيبىر 221 - زاۆودىنان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەكاقىسىنىڭ ارتۋ جىلدامدىعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ اياق الىسىنا ىلەسە المادى، كەيبىر وتباسىلار نەگىزىنەن قارت جولداستاردىڭ زەينەتاقىسىنا سۇيەنەتىندىكتەن، تۇرمىستا قيىنشىلىققا دۋشار بولدى. 30 نەشە جىلدىڭ الدىندا بولگەن عيمارات ۇيلەردىڭ قۇرىلعىلارى كونەرىپ، كەيبىر قارت جولداستاردىڭ تۇرمىسى ىقپالعا ۇشىرادى.
باس شۋجي شي جينپيڭ 221 - زاۆودىنىڭ قارت جولداستارىن ەسىنەن شىعارمادى، ولاردىڭ قارتايعان كەزدەگى تۇرمىس جاعدايىنا كوڭىل ءبولدى. باس شۋجي ماڭىزدى نۇسقاۋ بەرىپ، 221 - زاۆودىنان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرلەردىڭ تۇرمىسىنا كوڭىل ءبولىپ، شەشىپ، 221 - زاۆودىنىڭ قوسقان ۇلەسىن زور كۇشپەن ۇگىتتەۋدى تالاپ ەتتى.
قارت جولداستار ويلاعان، ارمانداعان ىستەردى ۇعىسىپ، ماسەلەنى دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن، بار كۇشپەن شەشتى.
جۇڭگو يادرو ونەركاسىبى توبى يادرو ونەركاسىبى 221 - زاۆودىنان دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرلەردى باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى گى شياۋحاي بىلاي دەپ تانىستىردى: قارت جولداستاردىڭ قارتتىق ءومىرىن الاڭسىز وتكىزۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ ءۇشىن، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ جانە قاتىستى تاراۋلاردىڭ ءبىر تۇتاس ورنالاستىرۋىنا ساي، زەينەتكە شىققانداردى ورگانداردىڭ، ءىسورىندارىنىڭ زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ ءبىر تۇتاس جوسپارىنا قاتىناسۋعا ۇيىمداستىرىپ، زەينەتاقىنى قالىپتى ءوسىرۋ مەحانيزمىنەن يگىلىكتەندىردىك؛ دەمالىسقا شىققاندارعا مەملەكەتتىڭ دەمالىسقا شىعۋ قاراجاتىن جانە ۇستەمە، قوسىمشا قاراجات بەرۋ ولشەمىن رەتتەۋ ساياساتى بويىنشا دەر كەزىندە زەينەتاقى تاراتتىق.
سول جىلدارى 221 - زاۆودىندا ىستەگەندەردىڭ كوبى سالت جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر بولاتىن، قارت جولداستار قايتىس بولعاننان كەيىن ارتىندا قالعان بالا - شاعاسىنىڭ تۇرمىسى ءبىرشاما قيىنداسقان. وسى 2 جىلدا جۇڭگو يادرو ونەركاسىبى توبى مەملەكەتتىڭ قاتىستى بەلگىلەمەسىنە ساي، ارتىندا قالعان بالا - شاعاسىنا بەرىلەتىن تۇرمىستىق كومەك قاراجات ولشەمىن جوعارىلاتۋ ساياساتىن دەر كەزىندە تياناقتاندىردى ءارى ءۇي ىشىندەگىلەردى، ارتىندا قالعان بالا - شاعاسىن جەرگىلىكتى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى جانە سالماقتى ناۋقاس قامسىزداندىرۋى سياقتىلارعا قاتىناسۋعا ۇيىمداستىرىپ، تۇرمىس قىسىمىن جەڭىلدەتتى.
وسى بىرنەشە كۇندە گى شياۋحاي ءۇي جوندەۋ ينجەنەرياسىن وتكىزىپ الۋمەن، قورىتىندىلاۋمەن قاربالاس ءجۇردى.
جۇڭگو يادرو ونەركاسىبى توبى شينيڭ، حىفەي، زىبو سياقتى شوعىرلى ورنالاستىرىلعان تۇيىندەگى 1555 ءۇيدى جوندەۋ جانە ”ءۇش قامداۋ، ءبىر قوجالىق“ نىسانى بويىنشا جاڭالاۋ جۇمىسىن بۇكىلدەي اياقتاتتى، قارت جولداستاردىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى بارىنشا جوعارىلادى. باسقا جەردەگى بىتىراي ورنالاستىرىلعان ورىنداردى دا دەن قويا ۇيىمداستىرىپ، وزدەرى جوندەگەندەرگە قوسىمشا قاراجات بەرۋ ءتاسىلىن قولدانىپ، ءۇي جوندەۋ قىزمەتىن دە اياقتاتۋ الدىندا تۇر.
جاز كۇندەرى شينيڭدەگى 221 شاعىن اۋماعى جاپ - جاسىل تۇسكە بولەندى، ءتىلشى بۇل جەردەگى ليۋ جاۋمين وتباسىنا باردى.
عيماراتتىڭ سىرتىنا جىلۋلىقتى ساقتاۋ قاباتى جاڭادان جاپسىرىلىپتى، بۇرىن جەل گۋلەپ تۇراتىن تەمىر تەرەزەلەر جىلۋلىقتى ساقتاۋ ونىمدىلىگى ءتىپتى جاقسى اليۋمين پلاستيكالىق تەرەزەلەرگە اۋىستىرىلىپ، قاراعاندا تازا دا جارىق كورىندى.
”شينيڭدە قىس وتە سۋىق بولادى، وسى 2 جىلدا ۇيلەر جوندەلگەننەن كەيىن بۇرىنعىدان كوپ جىلى بولدى“، - دەدى ليۋ جاۋمين.
كەزىندە 221 - زاۆودىندا ىستەگەن اعا بۋىن يادرو ونەركاسىپ قىزمەتكەرلەرىن ەستە ساقتاۋ جانە ەسكە الۋ ءۇشىن بيىل 4 - ايدا ”جۇڭگو اتوم قالاسى ەسكەرتكىش باقشاسىنىڭ ەسكە الۋ زالى“ سالىندى.
”بۇل ءبىر ەستە ساقتاۋ، اۋەلى ’ەكى بومبى، ءبىر جاساندى سەرىك‘ رۋحىنا مۇراگەرلىك ەت−ۋ سانالادى“، - دەدى دۇڭ ديانجۇي.
2019 - جىلى 12 - ايدىڭ 16 - كۇنى حالىق سارايىنىڭ جينسى زالىندا باس شۋجي شي جينپيڭ دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان كادرلاردىڭ مەملەكەتتىك وزات كوللەكتيۆتەرىن جانە وزات جەكەلەرىن ماداقتاۋ - سيلاۋ جينالىسىنا قاتىناسقان ۋاكىلدەرمەن كەزدەستى. چىن فۋلياڭ جينالىسقا قاتىناستى ءارى جينالىستا ءسوز سويلەدى.
چىن فۋلياڭ بىلاي دەدى: باس شۋجي شي جينپيڭ بىزدەن ”داڭقتى تاريحتى قاستەرلەپ، ساياسي قاسيەتتى ماڭگى ساقتاۋدى“ ءۇمىت ەتتى، ءبىز زەينەتكە شىقساق تا، قاسيەتىمىزدى جوعالتپاۋعا، قىزمەت ورنىمىزدان قول ۇزسەك تە، پارتيادان قول ۇزبەۋگە قاي - قاشان دا تاباندى بولىپ، ءوز ءتاسىلىمىز ارقىلى ”ەكى بومبى، ءبىر جاساندى سەرىك“ رۋحىن اسقاقتاتامىز.
تاياۋدا، ”ەكى بومبى، ءبىر جاساندى سەرىك“ وتانشىلدىق تاربيە بازاسى دىر - دۋمانعا بولەندى. 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى ءتىلشى تىلشىلىك ىستەگەندە، الدىن الا ۋادەلەسكەن ۇيىمدار مەن كورەرمەندەر 6 - ايدىڭ 24 - كۇنىنە دەيىن وشىرەتكە تۇرىپتى.
”قاربالاس كەزدە جۇبايلارىمىزبەن كەزەك اۋىسا شىعامىز، ءۇي ىشىمىزدەگىلەردىڭ كوبى ءتۇسىندىرۋ قىزمەتىنە قاتىناسادى“، - دەدى چىن فۋلياڭ.
ءومىردىڭ سوڭعى شاقتارى جەتتى مە دەپ نالىما، اسپان اجارلانادى ارايلى شاپاققا مالىنا.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 14 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
