شينجياڭدىق بۇل جاس جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا قاراي ىلگەرىلەۋدە
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى يۇي جياڭيان
2023.01.09 16:43 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
شينجياڭداعى ەڭ ”تەرەڭ قاتپارعا بويلاعان“ جاس كىم؟ مۇندا ليۋ حۇڭتاۋعا ەشكىم تەڭ كەلگەن ەمەس.
دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك شىڭ چومولاڭما شىڭىن جەر شارىنا توڭكەرىپ اكەلىپ جەر استىنا 8848.86 مەتر تەرەڭدىككە بويلاتساڭىز دا، ليۋ حۇڭتاۋ بارعان تەرەڭدىككە جەتە المايدى.
تارىم مۇناي الابى مۇناي - تابيعي گاز ينجەنەرياسى زەرتتەۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى رەتىندە، 10 جىلدان بەرى، ول ۇجىم باستاپ ۇڭعىلاۋ تەرەڭدىگىن 6000 مەتردەن 8000 مەترگە، ودان 9000 مەترگە جەتكىزدى، قازىر تاعى 10 مىڭ مەتر تەرەڭدىكتە ۇڭعىلاۋدىڭ دۇنيە جۇزىلىك قيىن ماسەلەسىنەن قامال الۋعا جەتەكشىلىك ەتۋدە.
ول نە ءۇشىن جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا قاراي ۇزدىكسىز شەرۋ تارتادى؟ تارىم ويپاتى − ەلىمىزدەگى ەڭ ماڭىزدى تەرەڭ جەردەگى مۇناي - تابيعي گاز ستراتەگيالىق ورىن باسۋ ءوڭىرى، تەرەڭ جەردەگى مۇناي - تابيعي گاز بايلىعى بۇكىل ەلدىڭ مۇناي - تابيعي گاز بايلىعىنىڭ ％43ىن يەلەيدى. سوناۋ 2016 - جىلى باس شۋجي شي جينپيڭ مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جينالىسىندا: ”جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا شەرۋ تارتۋ − ءبىز، ءسوز جوق، شەشۋگە ءتيىستى ستراتەگيالىق عىلىم - تەحنيكا ماسەلەسى“، - دەپ اتاپ كورسەتتى. ليۋ حۇڭتاۋ ءار جولى جەر استىنا قاراي ءبىر مەتر ارتىق تەرەڭدەسە، ەلىمىزدىڭ مۇناي ونەركاسىبىن ايرىقشا تەرەڭ، كۇردەلى سالاعا قاراي ءبىر قادام ىلگەرىلەتەدى.
ليۋ حۇڭتاۋ 1983 - جىلى حيلۇڭجياڭنىڭ داچيڭىندا تۋىلعان. كىشكەنتاي كەزىنەن قۇرىش ادامنىڭ رۋحىنان ءنار العان ول جوعارى مەكتەپكە ەمتيحان تاپسىرىپ شي - نان مۇناي داشۋەسىنە قابىلدانادى. 2006 - جىلى داشۋە بىتىرگەن سوڭ، ليۋ حۇڭتاۋ تارىم مۇنايلىعىنا كەلەدى. ”قۋ مەديان قۇمدى ءشول بولادى، ال ماعىناسىز ءومىر بولماق ەمەس“. تاكلاماكان قۇمدى ءشول تاس جولدىڭ شەتىندەگى 14 ارىپتىك ۇلكەن جازۋ ونى شينجياڭدا تامىر تارتۋعا جىگەرلەندىردى.
ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن تەرەڭ جەردەگى مۇناي مەن گازدىڭ قوردالانعان ءوڭىرى رەتىندە، تارىم ويپاتى دۇنيە ءجۇزى اشىق مويىنداعان بۇرعىلانىپ بولعان ۇڭعىمانىڭ 13 ءتۇرلى قيىندىق كورسەتكىشىنىڭ جەتەۋىندە دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىرىنشى بولىپ، بارلاپ اشۋ قيىندىق دەڭگەيى ”دۇنيە جۇزىندە سيرەك، ەلىمىزدە ەرەكشە“ بولدى. 2012 - جىلى ليۋ حۇڭتاۋ ءوندىرىس ورنىنان عىلمي زەرتتەۋ ورنىنا اۋىسىپ، دۇنيە جۇزىلىك عىلىم - تەحنيكا قيىن ماسەلەسىنە ءدوپ كەلەدى. 10 جىلدان بەرى ليۋ حۇڭتاۋ ەشقاشان بوساڭسىماي، نەگىزىنەن دەمالىسىن الماي، بۇكىل ىنتا - پەيىلىمەن عىلمي زەرتتەۋ مەن ءوندىرىس قىزمەتىنە بەرىلەدى.
2013 - جىلى ليۋ حۇڭتاۋ جۇمىس باسىنا ىشكەرىلەي ەنىپ جوعارى قىسىمدى گاز ۇڭعىماسىنىڭ ءوندىرىس كومەسكى كىناراتتارىن ءبىر - بىردەن تەكسەرىپ شىعادى، جىلدىڭ سوڭىندا گاز ۇڭعىماسى كىناراتتان ارىلادى، الايدا ليۋ حۇڭتاۋ اۋىرىپ جىعىلىپ تۇسەدى، ول اۋرۋ ازابىنا ءتوزىپ، جىل سوڭىندا بارلىق قىزمەتتى اياقتاتقان سوڭ عانا شيپاحاناعا بارادى، بولماشى ناۋقاسىن كورسەتپەي سوزاقتاتىپ ءجۇرىپ وپەراتسيا جاسايتىن سالماقتى ناۋقاس ەتىپ اسقىندىرىپ الادى. ول بىلاي دەدى: ”ءبىزدىڭ ۇجىمىمىز قۇلشىنىس جاساپ جاتقاندا، باستاماشى بولعان مەن ۇلگى كورسەتۋىم كەرەك - قوي“.
2018 - جىلى قىستا تارىمداعى ءبىر ۇڭعىمادا حاۋىپتى جاعداي تۋىلادى، ليۋ حۇڭتاۋ باستان - اياق قاتەردەن اراشالاۋ قىزمەتىنە ات سالىسادى. ول كەزدە تاڭعى ساعات 2 بولىپ كەتكەن، قۇمدى ءشولدىڭ تەمپەراتۋراسى نولدەن تومەن ℃20 بولاتىن، ليۋ حۇڭتاۋ بۇيرىق بويىنشا بۇرعىلاۋ تۇعىرىنا شىعىپ ماي قۇبىرىنىڭ ىلگىشىن جالعايدى، بۇل ۇڭعىمانىڭ اتقىلاۋ حاۋپىن تىزگىندەۋدىڭ شەشۋشى جۇمىسى بولاتىن. 40 مينۋت شايقاس جاساۋ ارقىلى وسى جۇمىستى اقىرى اياقتاتادى. ”ەگەر جالعاي الماعان بولساق، كەرى قايتىپ شىققان قۇم تۇيىرشىكتەرى تەمىر بۇرعىعا جاناسىپ، ۇشقىن شىعىپ جارىلىس تۋىلۋ سياقتى حاۋىپ - قاتەر ءتىپتى دە زور بولۋشى ەدى“. ليۋ حۇڭتاۋ ۇڭعىما تۇعىرىنىڭ باسپالداعىنان تۇسكەن كەزدە بۋىنى بوساپ دىرىلدەپ كەتكەندىگىن ايتتى.
قازىر تارىم مۇنايلىعىندا 8000 مەتر تەرەڭدىكتەن اساتىن 58 ۇڭعىما بار، ەڭ تەرەڭ جوبالانعان ۇڭعىما 9000 مەتردەن اسادى. تاياۋدا مەملەكەتتىڭ تەرەڭ بۇرعىلاپ بارلاۋ قاجەتى بويىنشا، جۇڭگو مۇناي توبى 10 مىڭ مەتر تەرەڭدىكتەگى 3 ۇڭعىما عىلىم - تەحنيكا نىسانىن تۇراقتاندىردى، ولار جەكە - جەكە 10 مىڭ مەتر تەرەڭدىكتەگى ۇڭعىما تەحنيكاسىنان قامال الۋ، ەرەكشە جوعارى قىسىمدى ۇڭعىما اۋزى جابدىعىن زەرتتەپ اشۋ، 15 مىڭ مەترلىك بۇرعىنى زەرتتەپ اشۋ ەدى. ليۋ حۇڭتاۋ وسى 3 نىساننان قامال الۋدا تۇگەلدەي ماڭىزدى مىندەت ارقالايدى. ”2025 - جىلدان بۇرىن تابىسقا جەتەمىز“، - دەدى ليۋ حۇڭتاۋ.
2022 - جىلى 10 - ايدا 17 - كەزەكتى جۇڭگو جاستار عىلىم - تەحنيكا سيلىعى تالقى مىنبەرىندە مالىمەت بەرگەن كەزدە ليۋ حۇڭتاۋ سول كەزدە شينجياڭعا نە ءۇشىن كەلگەندىگىن، شينجياڭعا كەلىپ قايتىپ ىستەگەندىگىن، وسى جىلداردا نە ىستەگەندىگىن جانە شينجياڭنىڭ عىلمي زەرتتەۋ ورتاسىنداعى زور وزگەرىستى تىلگە تيەك ەتىپ، سوڭىندا الدىڭعى 10نىڭ قاتارىنا كىرىپ، 17 - كەزەكتى جۇڭگو جاستار عىلىم - تەحنيكا سيلىعىنىڭ ەرەكشە سيلىعىن ەنشىلەپ، وسى سيلىق تاراتىلعاننان بەرگى شينجياڭنان تۇڭعىش وسى زور داڭققا يە بولعان عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرىنە اينالادى.
تولىقسىز ساناققا قاراعاندا، قازىرگە دەيىن بۇكىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 10 مىڭ مەتر تەرەڭدىكتەگى ۇڭعىمادان نەبارى بەس - التاۋى عانا بار ەكەن، مۇنىڭ ىشىندە ەڭ تەرەڭ ۇڭعىما رەسەيدىڭ ساحالين ارالىنداعى ۇڭعىما بولىپ، 12 مىڭ 345 مەتر. ونىڭ ۇستىنە قازىر بەلگىلى بولعان 5 − 6 10 مىڭ مەترلىك ۇڭعىما دا، نەگىزىنەن، عىلمي زەرتتەۋ ۇڭعىماسى سانالادى، ارناۋلى مۇناي - گاز بارلايتىن ۇڭعىما ەمەس.
”ءبىزدىڭ ءدوپ كەلىپ وتىرعان ماسەلەمىز ’القىمداپ‘ وتىرعان قيىن ماسەلە ەمەس، قايتا دۇنيە ءجۇزىنىڭ الدىنا شىعىپ، ىرىقتى تۇردە عىلمي زەرتتەۋ جۇرگىزىپ قامال الۋ سىندى دۇنيە جۇزىلىك قيىن ماسەلە“، - دەدى ليۋ حۇڭتاۋ، - ”بۇل جولدا ءبىز عىلىمنىڭ بيىك شىڭىنا شىعىپ، عىلمي جەتىستىككە قول جەتكىزەتىن ءبىرىنشى توپتاعى ادامدارمىز“.
تارىم مۇنايلىعىندا ليۋ حۇڭتاۋ جاڭالىق اشۋ كەڭسەسى قۇرىلعان، بۇل مەملەكەتتىك ۇلگى كورسەتۋ سيپاتتى ەڭبەك ەرى جانە ۇستا دارىندى جاڭالىق اشۋ كەڭسەسى، زەرتتەۋ اكادەمياسىنداعى تۇرلىشە سالاداعى 50 نەشە جاس تىرەكتىنى جيناعان. ”قىران سياقتى قىزمەتكەر، قاسقىر سياقتى ۇجىم بولۋ“ − كەڭسەنىڭ جاڭالىق اشۋ مادەنيەتى. كەڭسە مۇشەلەرىنىڭ ورتاشا جاسى 30 نەشەدە، ولار ءبولىم اتتاپ، ءپان اتتاپ اقىل - پاراساتتى شوعىرلاندىرىپ قامال الىپ، تارىم ويپاتىنىڭ تەرەڭ جەر ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن بۇرعى، بۇرعىلاۋ سۇيىقتىعى، بولگىش، گاز الۋ قۇرىلعىسى سياقتى جوعارى دەڭگەيلى قۇرالداردى، جابدىقتاردى جانە ماتەريالدى ۇزدىكسىز زەرتتەپ جاسادى.
”مۇراتتاس جولداستارمەن بىرگە جۇمىس ىستەگەنىمدى وتە داڭقتى سەزىنەمىن“. ليۋ حۇڭتاۋ بىلاي دەدى: عىلمي زەرتتەۋ جولىندا دارەجەنىڭ، وقۋ ماعلۇماتىنىڭ جوعارى - تومەنى بولمايدى، ءبىزدىڭ كوزدەگەنىمىز − ماسەلەنى شەشۋ، عىلىم ورداسىندا اركىم ءوز ويىن ورتاعا سالىپ، يدەيانىڭ توعىسۋى ارقىلى جاڭالىق اشۋدىڭ ۇشقىنىن قاۋلاتۋ.
ولاردىڭ ”ماشاقاتقا وتە ءتوزىمدى، شايقاسقا ەرەكشە شەبەر“ رۋحىنىڭ اسەرىندە، قازىرگە دەيىن 8 اكادەميك ۇسىنىستى قابىلداپ قىزمەت كەڭسەسىنىڭ عىلمي جەتەكشىسى بولدى.
ساۋلە ۇيىسسا جارقىرايدى. ليۋ حۇڭتاۋ وسى ۇيىسقان ساۋلەنىڭ، ءسوزسىز، ”اجال تەڭىزىن“ نۇرلاندىرىپ، 10 مىڭ مەتر تەرەڭدىكتەگى مۇناي مەن گازدىڭ قۇپياسىن اشاتىندىعىنا كامىل سەنەدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
