بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

جولبارىس اترەتىنىڭ رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتىپ، جۇڭگو مەن امەريكانىڭ حالىقتار دوستىعىن ىلگەرىلەتتى

«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى جاڭ مىڭشۇي، جاڭ پىڭحۇي، لي جىۋەي

2023.09.21 16:31     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  9 - ايدىڭ 12 - كۇنى مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ امەريكا - جۇڭگو اۆياتسيا مۇرالارى قور قوعامىنىڭ ءتوراعاسى گرين مەن جولبارىس اترەتىنىڭ ساقا جاۋىنگەرلەرى مويە، مايكميۋللەندەرگە جاۋاپ حات جازىپ، ”جاڭا داۋىردە جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋى جاڭا داۋىردەگى جولبارىس اترەتى مۇشەلەرىنىڭ قاتىناسۋى مەن قولداۋىنا مۇقتاج، جولبارىس اترەتى رۋحىنىڭ ەكى ەل حالىقتارى اراسىندا ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسۋىن ءۇمىت ەتەمىن“ دەپ دارىپتەدى.

  ”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتىنىڭ ءمانى زور“، ”دوستىق، قۇرمەتتەۋ، ءتۇسىنۋ ەكى ەل ءۇشىن وتە ماڭىزدى“، ”ءبىزدى ءتىپتى دە نۇرلى بولاشاققا قاراي العا باسۋعا ىنتالاندىردى“... جولبارىس اترەتىنىڭ ساقا اسكەرلەرى مەن امەريكا وقىمىستىلارى بىلاي دەپ قارادى: جولبارىس اترەتىنىڭ رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتىپ، امەريكا مەن جۇڭگونىڭ حالىقتار دوستىعىن ىلگەرىلەتۋ ەكى ەل قاتىناسى جونىنەن العاندا توتەنشە ماڭىزدى، امەريكا مەن جۇڭگو بەينە جولبارىس اترەتى سياقتى ءتىپتى دە كوپ سەلبەستىك حيكاياسىن جازىپ، اعا بۋىنداردىڭ دوستىعى نەگىزىندە ۇزدىكسىز العا باسۋى كەرەك.

  ”ەكى ەل حالىقتارىنىڭ دوستىعىن قاستەرلەۋدى ايگىلەدى“

  امەريكا - جۇڭگو اۆياتسيا مۇرالارى قور قوعامى 1998 - جىلى قۇرىلعان، جۇڭگو - امەريكا اۆياتسيا تاريحي وقيعالارىن زەرتتەۋدى جانە ەسكە ءتۇسىرۋدى جەبەۋ ماقساتىمەن قۇرىلعان امەريكانىڭ حالىقتىق دوستىق ۇيىمى. تاياۋدا قور قوعامىنىڭ ءتوراعاسى گرين مەن جولبارىس اترەتىنىڭ ساقا اسكەرلەرى مويە، مايكميۋللەندەر ءتوراعا شي جينپيڭگە بىرگە حات جولداپ، قور قوعامى مەن جولبارىس اترەتىندەگى ساقا جاۋىنگەرلەردىڭ جۇڭگو مەن امەريكانىڭ دوستىق بارىس - كەلىسىن قولداۋ، ىلگەرىلەتۋ جاعدايىن تانىستىرىپ، جۇڭگو - امەريكا سەلبەستىگىنىڭ قاستەرلى رۋحاني بايلىعىن جالعاستىراتىندارىن جانە اسقاقتاتاتىندارىن بىلدىرگەن بولاتىن.

  ”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتىنىڭ ءمانى زور، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جولبارىس اترەتىندەگى ساقا جاۋىنگەرلەرگە جانە ولاردىڭ وتباسىنداعىلارعا كوڭىل بولگەنىنە العىس ايتامىن. ءتوراعا شي جينپيڭ امەريكا - جۇڭگو اۆياتسيا مۇرالارى قور قوعامىنىڭ جولبارىس اترەتىنىڭ رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتۋگە جانە ونى ساۋلەلەندىرۋگە قوسقان ۇلەسىن تۇراقتاندىردى، بۇل بىزگە زور شابىت بەردى“ دەدى گرين.

  جولبارىس اترەتىنىڭ ساقا اسكەرى مويە مەن مايكميۋللەن 100 جاس شاماسىندا، سولاي بولسا دا، جۇڭگو مەن امەريكانىڭ حالىقتار دوستىعىن ىلگەرىلەتۋگە كۇش سالۋدا. بيىل كۇز، قىس ماۋسىمدارىندا امەريكا - جۇڭگو اۆياتسيا مۇرالارى قور قوعامى، جۇڭگو حالقىنىڭ شەتەلدەرمەن دوستىق قوعامى جانە جۇڭگونىڭ كوپتەگەن ولكە، قالاسى ”قاھارمانداردى ەستە بەرىك ساقتاۋ − جولبارىس اترەتى جانە 14 - اۆياتسيا اترەتىنىڭ جۇڭگوعا كومەك بەرگەنىنىڭ 80 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ سۋرەت كورمەسىن“ بىرگە وتكىزەدى، مويە مەن مايكميۋللەن جۇڭگوعا تاعى دا كەلەدى.

  مويە ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتىن تاپسىرىپ العاننان كەيىن گازەتىمىزدىڭ تىلشىسىنە بىلاي دەدى: ”جولبارىس اترەتى رۋحى امەريكا مەن جۇڭگو ەلدەرىنە كوپتەگەن پايدالى وي سالدى. بۇرىن امەريكا مەن جۇڭگونىڭ ارميالارى مەن حالىقتارى قول ۇستاسا وتىرىپ ولىسپەي بەرىسپەيتىن شايقاس جاساپ، تەرەڭ دوستىق ورناتتى. امەريكا مەن جۇڭگونىڭ دوستىق سەلبەستىگى ەكى ەل حالىقتارىنا باقىت جاراتتى. قازىر امەريكا مەن جۇڭگو سەلبەستىكتى كۇشەيتۋى كەرەك، بۇل ءبىزدىڭ ورتاق بولاشاعىمىزعا تەرەڭ ىقپال جاسايدى“.

  ”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتى ەكى ەل حالىقتارىنىڭ دوستىعىن قاستەرلەيتىنىن ايگىلەدى“. مايكميۋللەن بىلاي دەدى: جولبارىس اترەتى رۋحى − امەريكا - جۇڭگو دوستىعى مەن سەلبەستىگىنىڭ سيمۆولى، ەكى ەلدىڭ جاس ۇرپاقتارىنىڭ جولبارىس اترەتى رۋحىن ۇزدىكسىز جالعاستىرۋىن جانە ساۋلەلەندىرۋىن، امەريكا – جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ ورنىقتى دامۋىن ءۇمىت ەتەمىن.

  ”امەريكا مەن جۇڭگو سەلبەسسە بولادى، ونىڭ ۇستىنە ءسوزسىز سەلبەسۋى كەرەك“

  1941 - جىلى امەريكالىق گەنەرال چەننارد ”جۇڭگو اۋە ارمياسىنىڭ امەريكانىڭ جۇڭگوعا ەرىكتى كومەك بەرۋ اۋە قاتىناس اترەتىن“ (جولبارىس اترەتى) قۇرىپ، جۇڭگو ارمياسىمەن بىرگە جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوققى بەردى. جولبارىس اترەتى جاپونيانىڭ 2 مىڭ 600 دەن استام اسكەري ۇشاعىن اتىپ ءتۇسىردى، 44 سوعىس كەمەسىن سۋعا باتىردى، قيراتتى، جاپون ارمياسىنىڭ 60 مىڭنان استام ادامىن اتىپ ءولتىردى. جولبارىس اترەتىنىڭ مۇشەلەرى جۇڭگو ارمياسىمەن جانە حالقىمەن قول ۇستاسا كۇرەس جۇرگىزىپ، جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ قاستەرلى پاراعىن جازىپ قالدىردى.

  ءتوراعا شي جينپيڭ جاۋاپ حاتىندا بىلاي دەپ دارىپتەدى: وتكەندى ەسكە العاندا، جۇڭگو - امەريكا ەكى ەل حالىقتارى جاپون فاشيستەرىنە قارسى كۇرەس بارىسىندا جاۋعا بىرگە كەكتەنىپ، قان مەن وتتىڭ سىنىنان ءوتىپ، تەرەڭ دوستىق ورناتتى. بولاشاققا كوز جىبەرسەك، جۇڭگو مەن امەريكا ەكى ءىرى ەل رەتىندە، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى، ورنىقتىلىعى جانە دامۋى جونىنەن اناعۇرلىم ماڭىزدى جاۋاپكەرلىك ارقالايدى، ءوزارا قۇرمەت ەتۋدى، بەيبىت قاتار تۇرۋدى، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى، ءسوز جوق، جۇزەگە اسىرۋ كەرەك.”جولبارىس اترەتى رۋحى ۋاقىت پەن كەڭىستىكتەن اسىپ، دوستىق پەن سەلبەستىكتىڭ سيمۆولى، امەريكا مەن جۇڭگو حالىقتارىنىڭ ورتاق رۋحاني مۇراسى بولدى“ دەدى گرين.

  امەريكا - جۇڭگو اۆياتسيا مۇرالارى قور قوعامى قازىرگە دەيىن جولبارىس اترەتىندەگى 500 گە جۋىق ساقا جاۋىنگەردى جانە جۇزدەگەن ساقا اسكەرلەردىڭ وتباسىنداعىلاردى باستاپ جۇڭگوعا ساپارلاي كەلدى، ولار جۇڭگونىڭ 12 ولكەسىندەگى 25 قالانى ارالاپ، جۇڭگو حالقىنىڭ قىزۋ قارسى الۋىنا يە بولدى. جولبارىس اترەتىنداعى ساقا اسكەرلەر جۇڭگونىڭ دامۋ وزگەرىسىنە تاڭ قالىپ، جۇڭگونىڭ قول جەتكىزگەن وراسان زور تابىستارىنا قۋاندى. ”امەريكا مەن جۇڭگونىڭ سەلبەسۋىنە بولادى، ونىڭ ۇستىنە ءسوزسىز سەلبەسۋى كەرەك، بۇل ءبىزدىڭ بەرىك سەنىمىمىز. ءبىز ءبىرقىدىرۋ قيمىل وتكىزۋ ارقىلى امەريكا مەن جۇڭگونىڭ جاس ۇرپاقتارى اراسىندا دوستىق پەن سەلبەستىك ۇستانىمىن تاراتۋدى ءۇمىت ەتەمىز. ءبىز كوپتەگەن امەريكالىقتارعا جۇڭگونىڭ ولاردىڭ ويلاعانىنا ۇقسامايتىنىن، دوستىق، قۇرمەتتەۋ، ءتۇسىنىسۋ ەكى ەل ءۇشىن وتە ماڭىزدى ەكەنىن ايتتىق“ دەدى گرين.

  امەريكا جاڭا مەكسيكا شتاتتىق داشۋەسىنىڭ تاريح عىلىمى پروفەسسورى كەننيس حاموند تىلشىلەرگە بىلاي دەدى: ءتوراعا شي جينپيڭ تاياۋدان بەرى امەريكاداعى دوستارعا تالاي رەت جاۋاپ حات جازدى، بۇل ادامدارعا مىنانى ەسكەرتەدى: امەريكا - جۇڭگو سەلبەستىگىنىڭ تاريحى ۇزاق، حالىق بۇقاراسى اراسىندا تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك بار. قازىر امەريكا مەن جۇڭگونىڭ 80 نەشە جىلدىڭ الدىندا ورناتقان دوستىعىن قايتا ەسكە الۋ ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىنا تەرەڭ وي سالادى. ”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتى ءبىزدى اناعۇرلىم نۇرلى بولاشاققا قاراي ىلگەرىلەۋگە جىگەرلەندىردى“. حاموند بىلاي دەدى: امەريكا مەن جۇڭگو كوپتەگەن ورتاق سايىسقا ءدوپ كەلىپ وتىر، ماسەلەنى سەلبەستىك ارقىلى شەشۋ كەرەك.

  ”ەكى ەلدىڭ حالىقتار دوستىعىن تەرەڭدەتۋگە بەلسەندى ىقپال جاسايدى“ءتوراعا شي جينپيڭ جاۋاپ حاتىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ ءۇمىتى حالىقتا، نەگىزى حالىق اراسىندا، بولاشاعى جاستاردا. گرين مۇنى ىشتەي قۇپتايدى. ول مىنانى ءبىلدىردى: 80 نەشە جىلدىڭ الدىندا امەريكانىڭ كوپتەگەن جاستارى جولبارىس اترەتىنە قاتىناسىپ، جۇڭگو حالقىمەن تىزە قوسا شايقاس جاساپ، جاپون فاشيستەرىنىڭ شاپقىنشىلىعىنا بىرگە سوققى بەردى، بۇل تاريح امەريكا مەن جۇڭگونىڭ سەلبەستىك جانە دوستىق كۇشىن ايگىلەدى. بۇگىنگى تاڭدا كوزى ءتىرى اعا بۋىن جولبارىس اترەتىنىڭ مۇشەلەرى بارعان سايىن ازايعانىمەن، جولبارىس اترەتىنىڭ اڭگىمەسىن ەستىگەن جاستار امەريكا مەن جۇڭگو اراسىنداعى تاماشا، بەرىك سەلبەستىك قارىم - قاتىناستىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنەدى.

  امەريكا - جۇڭگو اۆياتسيا مۇرالارى قور قوعامى دوستىق مەكتەبى نىسانىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، جولبارىس اترەتىنىڭ ساقا اسكەرلەرىنىڭ ۇرپاعى ماگريت جينكاننۇڭ گازەتىمىزدىڭ تىلشىسىنە بىلاي دەدى: ”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتىنداعى جۇرت كوڭىلىن جەلپىندىرگەن سوزدەر ءبىزدى امەريكا - جۇڭگو حالىقتارىنىڭ 80 نەشە جىلدىڭ الدىندا قالىپتاستىرعان جولبارىس اترەتى رۋحىنىڭ بۇگىنگى تاڭدا ەكى ەلدىڭ حالىقتار دوستىعىن تەرەڭدەتۋگە بەلسەندى ىقپال جاساپ وتىرعانىنا سەندىردى. مەن جولبارىس اترەتىنىڭ رۋحىن ساۋلەلەندىرۋ قۇلشىنىسىنا قاتىناسقانىما وتە قۋانىشتىمىن“.

  امەريكا كۋن قور قوعامىنىڭ ءتوراعاسى روبەرت لاۋرەنس كۋن بىلاي دەدى: ءتوراعا شي جينپيڭ امەريكالىق دوس قايراتكەرلەرگە جاۋاپ حات جازىپ، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ امەريكا مەن جۇڭگو حالىقتار دوستىعىنا ءمان بەرەتىنىن ايگىلەدى. وسى جاۋاپ حاتتار امەريكا - جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە كەلەلى ماڭىز الادى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى