بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن قايتكەندە جەدەل جەتىلدىرۋگە بولادى (ساياساتتىق سۇراۋ – جاۋاپ، 2024 - جىلى جۇڭگو ەكونوميكاسىندا وسىلاي ىستەيمىز)

«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى لو شانشان

2024.01.10 16:42     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  سىرتقى ساۋدا − ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەيتىن ماڭىزدى قوزعالتقىش، ەل ءىشى مەن حالىقارا سىندى قوس اينالىمدى بايلانىستىراتىن ماڭىزدى توراپ. ورتالىقتىڭ ەكونوميكالىق قىزمەت ماجىلىسىندە ”سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن جەدەل جەتىلدىرۋ كەرەك“ دەپ دارىپتەلدى. 2024 - جىلى سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن قايتكەندە جەدەل جەتىلدىرۋگە بولادى؟

  سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورتى ەل ءىشى - سىرتىنداعى ەكى بازارعا سايادى، سىرتقى ساۋدا شەتەل قارجىسىنىڭ نەگىزگى جاعدايىن بەكەمدەۋدە الدىمەن ىشكى - سىرتقى اۋقىمدى ايقىنداۋ كەرەك.

  ”دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ قالپىنا كەلۋ بەتالىسى ورنىقسىز، قوزعاۋشى قۋاتى جەتكىلىكسىز، وسىدان تۋىنداعان سىرتقى سۇرانىستىڭ ۇزدىكسىز السىرەۋى سىرتقى ساۋدانىڭ بەتالىسىنا ىقپال جاسايتىن باستى سەبەپكە اينالدى“. ساۋدا مينيسترلىگى سىرتقى ساۋدا تارماق مەكەمەسىنىڭ باستىعى لي شيڭچيان بىلاي دەپ قارادى: ءبىز سىرتقى ساۋدانىڭ دامۋى ءدوپ كەلگەن قيىنشىلىقتار مەن سىن - سايىسقا تولىق دۇرىس قاراۋىمىز كەرەك، الايدا ورنىقتىلىق بارىسىندا جاقسارۋعا بەت العان كەيبىر بەلسەندى فاكتورلاردىڭ ۇزدىكسىز شوعىرلانعانىن دا كورە ءبىلۋىمىز كەرەك.

  ناقتىلاپ ايتقاندا، جاڭا ونىمدەر مەن جاڭا كاسىپ كۇيىنىڭ كومەسكى كۇشى جەتكىلىكتى، ”جاڭا ءۇش ءتۇرلى“ ونىمدەر، ەنەرگيا ساقتايتىن ونىمدەر سياقتى جاسىل، تومەن كومىرتەكتى تيپكە بۇرىلىس جاساپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋعا جەتەكشىلىك ەتەتىن ونىمدەر دۇنيە ءجۇزى ەنەرگياسىنىڭ دامۋ قاجەتىنە ۇيلەسەدى، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا، شەتەل قامباسى، قورعامالى سالىق جوندەۋى سياقتى جاڭا كاسىپ كۇيى، جاڭا ۇلگىلەر قارىشتاپ دامىدى. جۇڭگونىڭ سىرتقى ساۋداسى باياندى جاڭالىق اشۋ قابىلەتىنە جانە ورنىقتى، جوعارى ءونىمدى، سەرپىمدىلىككە تولى ونىمدەرمەن قامداۋ تىزبەگىنە يە، حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ قالپىنا كەلۋىنە، جاقسارۋىنا جانە دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ قالپىنا كەلۋىنە، ارتۋىنا ۇزدىكسىز پارمەندى جاڭا قوزعاۋشى كۇش ازىرلەيدى.

  سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن جەتىلدىرۋدە ءتۇيىندى قىزمەتتەردى يگەرۋ كەرەك. ”جۇڭگو ءۇرتىس 12 جىل دۇنيە جۇزىندەگى ارالىق بۇيىمداردى ەكسپورت ەتۋدەگى ءبىرىنشى ءىرى ەلگە اينالدى، ارالىق بۇيىمداردىڭ سىرتقى ساۋدانىڭ ارتۋ مولشەرىنە قوسقان ۇلەسى %60 كە تايادى“. لي شيڭچيان مىنانى ءبىلدىردى: ارالىق بۇيىمدار ساۋداسىن كەڭەيتىپ، حالىقارالىق ساۋدانىڭ دامۋ اعىمىنا سايكەسۋ − ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ شاراسى. ساۋدا سەرىكتەرىمەن سەلبەستىك دانەكەرىن ونان ارى بەكەمدەپ، ولاردىڭ جاساۋ كاسىبىن دامىتۋداعى رەال قاجەتىن قاناعاتتاندىرىپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ قالپىنا كەلۋىنە قوزعاۋشى كۇش ازىرلەۋ كەرەك.

  ساۋدا مينيسترلىگى حالىقارالىق ساۋدا ەكونوميكالىق سەلبەستىگىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ تەتە اعا زەرتتەۋشىسى جۋ سىچياۋ بىلاي دەپ قارادى: شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا دامۋ قارقىنى ەڭ تەز، كومەسكى كۇشى ەڭ زور، جەتەكتەۋ رولى ەڭ كۇشتى سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا كاسىپ فورماسى رەتىندە حالىقارالىق ساۋدانىڭ ماڭىزدى دامۋ بەتالىسىنا اينالۋدا. قازىر ەلىمىزدىڭ شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا ەكسپورت كولەمىنىڭ جالپى ەكسپورتتاعى سالىستىرماسى %7 تەن استى، نەگىزگى تۇلعاسى 100 مىڭنان استى، دەربەس پۋنكتى 200 مىڭنان استى، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا شەتەل قامباسى ءبىر مىڭ 500 دەن استى، اۋماعى 19 ميلليون شارشى مەترگە تايادى.

  لي شيڭچيان بىلاي دەدى: شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا ەكسپورتىن كەڭەيتۋدى ارقاۋ ەتىپ، كەدەننەن ءوتۋ، سالىق، شەتەل اقشاسى سياقتى جاقتارداعى ساياساتتاردى ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، باقىلاۋ - باسقارۋدىڭ قولايلىلانۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، كاسىپورىنداردىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋىنا دەم بەرۋ كەرەك. شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا جالپىلىق سىناق رايونى، كاسىپتىك ۇيىمدار جانە كاسىپورىندار سياقتىلاردىڭ ”جىبەك جولى ەلەكتروندىق ساۋداسىنا“ بەلسەنە ات سالىسۋىنا، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىنە بەلسەنە ات سالىسۋىنا قولداۋ كورسەتۋ كەرەك.

  سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن جەتىلدىرۋدە ساۋدانىڭ سيفرلانۋىن، جاسىلدانۋىن ىلگەرىلەتىپ، سىرتقى ساۋدا شەتەل قارجىسىنىڭ نەگىزگى جاعدايىن بەكەمدەپ، ساۋدادا قۋاتتى ەل قۇرۋدى جەدەلدەتۋ كەرەك. ساۋدا مينيسترلىگى جەر - جەرمەن، تاراۋلارمەن بىرگە شىعارىلعان سىرتقى ساۋدانى ورنىقتىرۋ ساياساتتارىن ۇزدىكسىز ويداعىداي تياناقتاندىرادى. سونىمەن بىرگە، جاڭا جاعدايعا، جاڭا مىندەتكە باعىتتاي وتىرىپ، جاڭا ساياساتتىق شارالاردى زەرتتەپ جانە زاپاس ساقتاپ، سىرتقى ساۋدا كاسىپورىندارىنىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋىنا دەر كەزىندە دەم بەرەدى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى