- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تاريحتىڭ تايبۋىرىلى*
(وچەرك)
نۇربولات ءابدىقادىر
2015.08.07 15:19
ارماننىڭ سان اسۋلارىن ارتىنا تاستاپ، سوڭىنان ەرگەن ءبىر شوعىر سايگۇلىكتەردى دە ءوزى باستاپ، تاعى دا ارمان دەپ، كەكىلىن كەربەز دالانىڭ كەر سامالى تاراپ ءسۇزىپ، وق بويى الدا قارا ءۇزىپ جالعىز، شاباندوز ءبىر بۋىرىل كەلەدى. بولات تۇياقتارى جەر تانابىن قۋىرا قۇيىنداي جۇيتكىپ، سەزىمى سەرگەك جۇرەگىن سۋىرا اۋزىنا تىستەپ، جۇلدىزداي اعىپ زىمىراپ، توق بايگەدە توپ جارعان بۋىرىل بارادى. تابىسى تالعار، ۇشقىر شابىستى بۇل بۋىرىل كۇلىك – تاريحتىڭ تايبۋىرىلى ەدى.
باقساق، كەشەگى بىرلىك ۇلى مىرزاقانوۆ بالا جاقىپ – بۇگىن اعا جاقىپ، دانا جاقىپ. جاقىپ مىرزاقانوۆ 1940 – جىلى قىركۇيەكتە قورعاس اۋدانىنىڭ ساربۇلاق اۋىلىندا دۇنيە ەسىگىن اشقان. 1958 – جىلى شىلدەدە شينجياڭ ينستيتۋتى تاريح – جاعىراپيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. 1959 – جىلى اقپاندا جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ شينجياڭ بولىمشەسى تاريح زەرتتەۋ بولىمىنە عىلمي قىزمەتكەر بولىپ ورنالاسقان. 1983 – 1985 – جىلدار ورتالىق پارتيا مەكتەبىنىڭ اسپرانت كلاسىن بىتىرگەن. 1986 – 2001 – جىلعا دەيىن شينجياڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ ورىنباسار باستىعى، 1998 – 2003 – جىلعا دەيىن اۆتونوميالى رايوندىق 9 – كەزەكتى حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ جوراسى. قازىر، اۆتونوميالى رايوندىق قوعامدىق عىلىمدار بىرلەستىگىنىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى. شينجياڭ قازاق ءتىل – مادەنيەت عىلمي قوعامىنىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى. 1988 – جىلدان بەرى ءۇش رەت «اۆتونوميالى رايون بويىنشا ەرەكشە ۇلەس قوسقان تاڭداۋلى مامان» اتاعىن العان. 1991 – جىلدان گو – ۋ – يۋان جاعىنان مەملەكەت بويىنشا ۇلەس قوسقان ماماندارعا بەرىلگەن ستەندەنيا يەگەرى. 1992 – جىلى تاريح عىلىمىنىڭ اعا زەرتتەۋشىسى اتاعىن العان. 1960 – جىلدان باستاپ ادەبي شىعارمالارىن جاريالاعان. 1979 – جىلدان جۇڭگو جازۋشىلار قوعامىنىڭ مۇشەسى. جۇڭگو ۇلتتار تاريحى، ەتنوگرافياسى، از ۇلت جازۋشىلارى، ورتا ازيانى زەرتتەۋ عىلمي قوعامى قاتارلى قوعامداردىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى. ەلىمىزدەگى كوپتەگەن عىلمي قوعامداردىڭ ءتوراعاسى جانە جوراسى.
ومىردە، تازا ونەردىڭ داڭعىل جولى قايدا بار؟ كۇدىرلەردەن قارعىپ وتكەن، نامىسىنىڭ تۋى جەلبىرەپ، ونەردىڭ اسقارىنا دا ابايلاپ اسىعىپ ورلەگەن جاقاڭ ەندى بىردە، الپىس الاتاۋىنىڭ سەڭگىرىنەن بىزگە: «ءارقانداي ءبىر ەستى ادام ەڭ الدىمەن تۋعان حالقىنىڭ، ءوزى وسكەن ەلدىڭ تاريحىنان وزىندىك بىلىمگە يە بولۋعا تالپىنادى. ونىڭ ۇستىنە، ءارقانداي ءبىر ۇلت ءوزىنىڭ تاريحىندا وتكەن ۇلى تۇلعالارىن حالىق بولىپ قالىپتاسۋىنىڭ، ەل بولىپ ەڭسە كوتەرىپ تۇرۋىنىڭ سيمۆولى، ۇرپاعىنىڭ ۇلگىسى، بولاشاعىنىڭ ءۇمىتى، جارشىسى دەپ قارايدى» دەپ قايتالاپ ايتىپ تۇر.
بيىلعى جىلى (2004) 13 – ماۋسىمدا ءۇرىمجى قالاسىندا اۆتونوميالى رايوندىق قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى، اۆتونوميالى رايوندىق جازۋشىلار قوعامى جاعىنان ۇيىمداستىرىلعان تاريحشى عالىم، اعا زەرتتەۋشى، جازۋشى، ەتنوگراف بىرلىك ۇلى جاقىپ مىرزاقانوۆتىڭ شىعارماشىلىق كەشى – اڭگىمەمىزگە باس پروتوتيۆ جاقاڭنىڭ پاكەنە پەندەلىكتەن اۋلاق اسقاق ادامي ءتارتىبىن، اسپانداي رۋحاني جان دۇنيەسىن تاعى ءبىر مارتە جارقىراتقانى شىن. ءار ۇلت عالىم، مامان، زەرتتەرمەندەردىڭ جاقاڭ شىعارماشىلىعى جايلى باعامداعان تولعاقتى وي – تۇيىندەرى عالىم جاقاڭنىڭ تاريحتا، ادەبيەتتە، ەتنوگرافيادا، الەۋمەتتىك سالادا قول جەتكىزگەن تالعامدى تابىستارىن تارازى تالقىسىنا سالعانى جانە ايعاق. شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم شۋجيىنىڭ ورىنباسارى، اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەستىڭ ءتوراعاسى اسحات كەرىمباي ۇلى، اتالعان عىلمي تالقىعا ارناپ سويلەگەن «قوعامدىق عىلىم جانە ادەبيەت – كوركەمونەر سالاسىنداعى دارىندىلاردى زەرتتەۋدى تىڭ ورەگە كوتەرەيىك» اتتى ماقالاسىن: «... جاقاڭ ەلىمىزگە عانا ەمەس، حالىقاراعا تانىمالى تاريح عالىمى جانە ايگىلى جازۋشى. بۇل كۇندەرى ونىڭ ەلىمىزدىڭ قوعامدىق عىلىم سالاسىندا مەملەكەت جانە اۆتونوميالى رايون دارەجەلى ەرەكشە ۇلەس قوسقان تاڭداۋلى مامان جانە كورنەكتى جازۋشى ەكەنى بارشاعا ايان. جاقاڭنىڭ شىعارمالارى جونىندەگى زەرتتەۋلەر 1980 – جىلداردىڭ باسىنان تارتىپ باستالىپ كەتكەنىن بىلەمىز...» دەپ باستاپ، 29 – مامىر كۇنى ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ 12 – رەتكى توپتىق ۇيرەنۋىندە، ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى حۋ جينتاۋدىڭ كەزەكتە فيلوسوفيا – قوعامدىق عىلىم سالاسى كەڭدىككە، جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە، جاڭالىققا، ستيلگە، تەبىنگە يە بولۋى كەرەكتىگى جونىندە سويلەگەن ءسوزىن جەرگىلىكتى جۇرتشىلىقتىڭ امالياتىمەن قورىتا بايانداي كەلە، جاقاڭدى وسى سالادا «... بار قاجىر – قايراتىن، قابىلەت – دارىنىن سارقا جۇمساپ كەلە جاتقان مىقتى قوعام قايراتكەرى» رەتىندە تۇراقتاندىردى ءارى ءسوزىنىڭ سوڭىندا، اۆتونوميالى رايونىمىزدا قوعامدىق عىلىم سالاسىنىڭ جارىققا شىعۋى، تۋىندىلاردى وزگە تىلگە اۋدارۋ، دارىندىلاردى باۋلۋ جانە زەرتتەۋ تۋراسىندا دا ىستەلگەن جانە ىستەلۋگە ءتيىستى ءبىر قىدىرۋ ماسەلەلەردى كوپ تالقىسىنا سالدى. شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم شۋجيىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى، اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەستىڭ بۇرىنعى ءتوراعاسى ءجانابىل سىماعۇل ۇلى جازۋشىلىعىنان گورى تاريحشىلدىعىن بەكەم ايتىپ، جاقاڭدى جۇڭگودا ۇلتىمىزدا نىعىمەت مىڭجانيدان كەيىنگى ەل ءىشى – سىرتىنا تانىس بىردەن – ءبىر ەكىنشى تاريحشى عالىمىمىز دەپ اتادى. اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى مەڭگەرۋشىسىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى قادىس ءجانابىل ۇلى ارناۋلى «ازامات ەڭبەگىمەن قادىرلى» دەگەن ماقالاسىندا جاقاڭ تۋرالى ايتىلعان: «... دانالار تاعدىردان ءوز تارتۋىن ءوز تالانتىمەن الادى دەگەنىمىز وسى بولسا كەرەك!» دەگەن فيلوسوفيالىق پىكىرىنە دالەلدەر جاسادى.
جاقاڭ، جاقىپ مىرزاقانوۆ تۋرالى ەسىمى ەل ءىشى – سىرتىنا ءمالىم وقىمىستىلاردان شينجياڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ باستىعى، پروپەسسور ۋ فۋحۋان، شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق ادەبيەت – كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، اعا زەرتتەۋشى ليۋ بيڭ، عالىم، جازۋشى سۇلتان جانبولاتوۆ، پروفەسسور، جازۋشى، سىنشى اۋەلقان قالي ۇلى، اعا زەرتتەۋشى جۇڭ گاۋ، سونداي – اق شينجياڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، تاريحشى حۇڭ تاۋ، شينجياڭ پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، دوكتور تولقىن تۇرداقىن ۇلى، شينجياڭ پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوكتورى، فيلولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باستىعى، پروپەسسور، دوكتور ءدىلمۇرات، جازۋشى ءشامىس قۇمار ۇلى، اعا زەرتتەۋشى ءشارىپقان ءابدالي ۇلى، تەتە اعا زەرتتەۋشى بەكسۇلتان كاسەي ۇلى، اۆتونوميالى رايوندىق ءتىل – جازۋ قىزمەتى كوميتەتىنىڭ تەتە اعا زەرتتەۋشىسى ومارقان اسىل ۇلى، شينجياڭ تەلەۆيزياسىنىڭ تەتە اۋدارماشىسى، سىنشى كەنجەتاي بايقوڭىر ۇلى، كومەكشى زەرتتەۋشى شادىمان احمەت ۇلى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتيا مەكتەبى اكىمشىلىك ينستيتۋتىنىڭ دوتسەنتى راقىمجان ساۋىت ۇلى قاتارلى 15 ءار ۇلت زەرتتەرمەندەرى الۋان تاقىرىپتى ماقالالارىن وقىدى. ءبارى دە، جاقاڭنىڭ وقىرماندارىنا جولداما العان شىعارماشىلىق ەڭبەكتەرىنىڭ قۇندى جەتىستىكتەرىن تۇراقتاندىرىپ، قالامى قارىمدى جاقاڭنىڭ قايتپاس قاجىرلىلىعىن، ماڭگى رۋحپەن سۋارىلعان قاراپايىم دا اسقاق ەر مىنەزىن جوعارى باعالادى. قىدىرقان مۇقاتاي ۇلى، ءزاھارا ءنۇرادىل قىزى قاتارلى اقىندار جاقاڭا ارناۋ جىردان وردەن تاقتى. شينجياڭ پەداگوگيكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا ينستيتۋتى تاراپىنان مىرزاقانوۆقا «شينجياڭ پەداگوگيكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قۇرمەتتى پروپەسسورى» كۋالىگى ۇسىنىلدى.
اتالعان شىعارماشىلىق عىلمي تالقى كەشكە قاتىناسقان 100 گە جاقىن زيالى قاۋىم تايبۋىرىلدىڭ تابىسىنا تاڭىرقاستى. سايىن ساحارا كيەلى ونەر بەسىگىندە تەربەتىلىپ، اققۋ قۇستىڭ قاناتىنا جازىلعان قاسيەتتى جاننىڭ ءدىلى قازباۋىر بۇلتتارعا ۇلاسىپ، سەڭگىردەن ارى زەڭگىردى شارلاسا ەكەن دەپ ءار كىم وزدەرىنىڭ ۇشان كوڭىلگە تولى اقجارىلقاپ سەزىم قالاۋىمەن ىشتەي اق تىلەك ايتتى.
مىرزاقان نەمەرەسى – جازۋشى، ءىرى تاريحشى جانە قوعام قايراتكەرى. قازىرگە دەيىن، تاريحي، ەتنوگرافيالىق زەرتتەۋ، تاريحي ەسسەلىك 7 ءتول كىتاپتىڭ؛ مازمۇنى الۋان 63 عىلمي ماقالانىڭ؛ «ارمان اسۋىندا» (شينجياڭ حالىق باسپاسى جاعىنان قازاقشاسى 1979 – جىلى قازاندا، ال، حانزۋشاسى ياۋ چيڭشۇن، جۇمان ءابىش ۇلىنىڭ اۋدارۋىمەن 1982 – جىلى جارىق كورگەن)، «تاڭقۋراي» (ۇلتتار باسپاسىنان 1984 – جىلى قاراشادا جارىق كورگەن) روماندارىنىڭ؛ ەكى اڭگىمەلەر جيناعىنىڭ (مۇنىڭ ءبىرى، الدا شينجياڭ حالىق باسپاسىنىڭ شىعارىلۋىنا تاپسىرىلماقشى «تاعدىردىڭ تارتۋى» اتتى اڭگىمە – ەسسەلەر جيناعى)؛ باسقا دا قىرۋار اڭگىمەلەردىڭ، 17 وچەرك جانە ەسسەنىڭ اۆتورى. سونداي – اق، جاقاڭ جاپالى دا جاۋاپكەرشىلىگى كۇشتى ءىرى قوعامدىق مىندەتتەردى تىندىرىمدى ارقالاعان، كول – كوسىر كوپ تومدى ەڭبەكتەرگە باس رەداكتور بولعان، جازىلۋىنا قاتىناسقان، ءوز جولىندا جۇك قالدىرماعان قابىرعالى نار.
جاقاڭ ونەردىڭ ەسىگىن ەڭ اۋەلى جازۋشى سالاۋاتىمەن كەلىپ قاقتى. 39 جاسىندا ەلىمىز قازاقتارى بويىنشا تۇڭعىش رومان - «ارمان اسۋىندانى» جاريالادى. بۇل ءارى 1982 – جىلى تۇڭعىش رەت حانزۋ تىلىنە اۋدارىلعان رومان بولدى. موڭعۇلدىڭ ايگىلى جازۋشىسى مالشينحۋ 1984 – جىلى «ۇلتتىق ەرەكشەلىك جانە ءداۋىر رۋحى» دەگەن ماقالاسىن «حالىق گازەتىندە» جاريالاپ، «بۇكىل ەلىمىزدەگى ءارقايسى ۇلتتاردان شىققان اقىن – جازۋشىلار اراسىنداعى ايگىلى جازۋشىلارىمىز قاتارىندا جاقىپ مىرزاقان جانە ونىڭ ‹ارمان اسۋىندا› رومانىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە تاتيدى. وندا، ۇلتتىق پەن ءداۋىر رۋحىن ۇشتاستىرۋدا تىڭ ىزدەنىس جانە جاڭالىق جاراتتى» دەدى. شينحۋا اگەنتىگىنىڭ ءتىلشىسى ۋ شيجۇن 1980 – جىلى «بەيجيڭ كەشكى گازەتىندە» جاريالاعان «كوكتەم قارىلعاشى» دەگەن ماقالاسىندا، زەرتتەۋشى تيە يىڭ حانزۋ تىلىندەگى «شينجياڭ گازەتىنىڭ» 1980 – جىلعى 16 – ناۋرىز كۇنگى سانىندا باسىلعان «العاشقى گۇل اشىلعاندا» اتتى ماقالاسىندا، سىنشى ۋاڭ جۇڭميڭ «‹ارمان اسۋىنداعا› باعا» ماقالاسىندا، ت. ب، جۇڭگوداعى قازاقتاردىڭ وسى ءبىرىنشى جازىلعان رومانى جايلى جەكە باعا – پىكىرلەر بەردى.
«قازاق حالقى جانە ونىڭ سالت – ساناسى» اتتى جاقاڭ جازعان ءىرى مونوگرافيالىق ەڭبەك 1992 – جىلى جارىق كورىسىمەن، وسىعان وراي شەتەل ازاماتىنان سۋات شەرۋشى مىرزا ءبىرىنشى بولىپ ماقالا جاريالادى. جاڭا جارىق كورگەن بۇل ءتول دۇنيەنى دۋكەن ءماسىمقان ۇلى قازاقستان باسپا سوزىندە ارناۋلى تانىستىردى. قازاقستاننىڭ احپارات – باسپا ءسوز دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى، جازۋشى الىبەك اسقاروۆ مىرزانىڭ ايتۋىنشا، اتالعان مونوگرافيا، ءارى، بيىلعى (2004) «جالىن» باسپاسىنان شىعاتىن كىتاپتار ەسىمدىگى قاتارىندا بەكىتىلگەنى ءمالىم. ال، قازاقستان رەسپۋبليكاسى عىلىم مينسترلىگى مەن ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى 1998 – جىلى جاقاڭا قازاق تاريحى مەن ەتنوگرافياسىن زەرتتەۋدەگى تابىستارى، قازاقتىڭ تاريحىن زەرتتەيتىن مامانداردى تاربيەلەۋ جاقتارىندا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن «قۇرمەت گراموتاسىن» تارتۋ ەتتى.
جاقىپ مىرزاقانوۆ ەل ءىشى – سىرتىنداعى كومفەرەنسيالار مەن حالىقارالىق قيمىلدارعا كوپ قاتىناستى، مۇنىڭ باستىلارىنان: 1995 – جىلى تامىزدا، حاكىم ابايدىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدە وتكەن 150 جىلدىق مەرەي تويىنا جۇڭگو مادەنيەت ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەسى رەتىندە، 2002 – جىلى وتكەن دۇنيە ءجۇزى قازاقتارىنىڭ ەكىنشى رەتكى قۇرىلتايىنا جۇڭگو ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەسى رەتىندە قاتىناسقانىن ايتامىز.
جاقاڭ «ابىلاي حان»، «كۇشىلىك حان» سياقتى كىتاپتارىندا دا تاريحي ءبىر وزەكتى، ياعني: «جۇڭگو قازاقتارى وزدەرىنىڭ بايىرعى اتا قونىستارىندا وتىر. قازاقتاردىڭ 18 – عاسىردىڭ ورتا شەنىنەن كەيىن جۇڭگوعا كەلۋى استە جاڭا مەكەنگە ىرگە تەبۋى ەمەس، قايتا، اتا قونىستارىنا قايتا ات باسىن بۇرۋى» دەيتىن باعىتتى ۇستاندى. بۇل اكادەميك ماناش قوزىبايەۆتىڭ، عالىم سۋ بيحايدىڭ تاريحقا كوزقاراستارىمەن ساباقتاستى. ماناش قوزىبايەۆ مىرزاقانوۆتى «شىعىستىڭ تاريح جۇلدىزى» اتادى.
جاقىپ اعانىڭ وسى مارتە وتكەن عىلمي شىعارماشىلىق كەشىنە ارنايى شاقىرۋمەن ىلەدەن (قۇلجا قالاسىنان) 5 كىسى بارىپ قاتىناستىق. ولار: قۇرمانالى ءجۇنىسقان، امانتاي ءابدىقان، نۇرلان سارسەنباي، ءماتقابىل مۇقامەتكەرىم، نۇربولات ءابدىقادىر. ءبىز كەلدى دەپ قۇراق ۇشقان جۇرەگى شۇعىلاعا تولى اعانىڭ قۋانىشىندا شەك بولعان جوق. تۋعان ولكەمنەن ءۇرىمجىنى الىسسىنىپ ىنىلەرىم كەلمەي قالار ما دەگەن الاڭداۋشىلىق تا اعانىڭ كوڭىلىنە بەكەر كىرىپ العان عوي، عىلىم اكادەمياسىنىڭ جاتاعىنان الدىن الا جايلى ورنىمىزدى دا ورنالاستىرىپ قويعان ەكەن. بارا سالعان كۇنى كەشتە، جاقىپ اعانىڭ ۇيىندە قوناقتا بولدىق. اۋىلدىڭ دارقان داستارقانىندا وتىرعانداي قۇددى، اق سارباس قويدىڭ باسى بار تورە تاباق ەتپەن كۇتىلىپ، ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىنا دەيىن جاقاڭ اعا ايتقان ونەر مەن ءومىر جايلى اڭگىمەگە قۇلاعىمىزدىڭ قۇرىشىن قاندىردىق. نۇرجامال جەڭەشەمىزدىڭ يمان ءجۇزدى جايدارى قاباعى جانىمىزدى تەلەگەي قۋانىشقا كەنەلتتى. بالا كوڭىل اعانىڭ وتباسىنداعى ۇمىتىلماس ءساتتى ەسكە الىپ تۇرۋ ءۇشىن، سۋرەتكە ءتۇسىپ ەستەلىك قالدىردىق.
ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنا كەلگەن سوڭ، جاقاڭ جايىنداعى وسى رەتكى ءساليحالى باس قوسۋدىڭ حابارىن ءوز گازەتىمدە («ىلە كەشى» گازەتىن ايتام)، قۇلجاداعى باسقا دا قازاق ءتىلدى باسىلىمداردا جاريالادىم. اتالعان عىلمي ساراپتاماعا قاتىناسقان جۋرناليستەر مەن تىلشىلەردىڭ جاقاڭ تۋرالى ماقالالارىن شينجياڭ ولكەلىك گازەت – جۋرنالدار دا جارىسا جاريالادى. جوعارىداعى سوزىمىزگە مىسال رەتىندە، «شينجياڭ گازەتى» 2004 – جىلى 19 – ماۋسىم سانىندا (3 – بەتتە)، «ىلە گازەتى» 2004 – جىلى 25 – ماۋسىم سانىندا (مەنىڭ «جاقىپ مىرزاقانوۆ شىعارمالارى جونىندەگى عىلمي تالقى ءماجىلىسى ۇرىمجىدە بولىپ ءوتتى» دەگەن حابارىمدى 23 – ماۋسىم كۇنگى سانىنىڭ 1 - بەتىندە)، «ىلە كەشى» گازەتى 2004 – جىلى شىلدەنىڭ 7 – كۇنگى سانىندا، ت.ب، تولىق بەتتەر بويىنشا ارناۋلى تانىستىرۋلار بەرىلگەنىن اتاساق بولادى.
عالىم، جازۋشى سۇلتان جانبولاتوۆتىڭ «جان ينجەنەرى جاقاڭداي ساف، ءدىل بولسىن» اتتى بىرلىك ۇلىنىڭ شىعارمالارى جونىندەگى عىلمي تالقى ماجىلىسىندە بىلدىرگەن لەبىزىندە: «... ءسوزىمنىڭ بۇل بۋىنىنىڭ توق ەتەرى ەكەۋ: ءبىرى - جاقاڭا قاباعات رازىلىق، راحىمەت! ەندى ءبىرى – اينالايىن جاستار، زاماندارىڭ جاقسى، جاقسى زاماننىڭ بەرگەن جاقسىلىعىنا ماساتتانىپ ىسىنبەڭدەر، اۋىر جىلداردان وتكەن اعالارىڭنىڭ ولقىلىعىنا كۇلمەي، ارتىقشىلىعىن ارداقتاي بىلىڭدەر، سەندەردەن دە مىقتى بولار بولاشاق ۇرپاق الدىندا ۇيالماۋدىڭ قامىن جەڭدەر، مىنا جاقىپتاردان كىشى پەيىلدىلىكپەن ۇيرەنىڭدەر دەۋ» دەگەنى ءبىز جاستاردىڭ كوڭىلىنە قونىمدى، تارازى باسقان ءسوز بولدى. وقىرمان ءۇشىن كەرەكتى ءسوز دە، ماقالانىڭ سوڭعى تياناعى دا وسىمەن اياقتاسا كەرەك – تى.
سونىمەن، جاقاڭنىڭ شالقار جاسامپازدىعى، سونداي – اق ءوزى وتەگەن مول قوعامدىق مىندەتتەرى ايتا بەرسە سارقىلمايتىن الەم. الدا، اۆتوردىڭ باسىلىم كورمەگەن ەڭبەكتەرى دە ءبىر توبە كورىنەدى. ۇرىمجىدە ءبارىمىزدىڭ بويىمىزدى ماقتانىش سەزىمى كەرنەدى. جەكە قولتاڭبا جازدىرىپ، جاقىپ اعانىڭ كىتاپتارىن ارقالاپ، بەسەۋمىز دە قۇلجاعا قايتا اتتاندىق.
بىزشە، ەرتەڭگى ۋاقىتتىڭ مارەسى، ەندەشە جاقا، سىزگە جاقىن: كوسىلە شاپقان - تاريحتىڭ تايبۋىرىلى!
2004 – جىل، قۇلجا
*ەسكەرتۋ:«شينجياڭ قوعامدىق عىلىم مىنبەسى» جۋرنالىنىڭ 2012-جىلى 2-سانىندا باسىلعان (اۆتور) .
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
