2024.06.28 15:26 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدا عىلىم ـ تەحنيكانىڭ وسىزاماندانۋىن تىرەك ەتۋگە سۇيەنۋ، جوعارى ساپالى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋدا عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ارقىلى جاڭا قوزعاۋشى قۋاتتى جەتىلدىرۋگە سۇيەنۋ كەرەك“. مەملەكەتتىك عىلىم ـ تەحنيكا جينالىسىندا، مەملەكەتتىك عىلىم ـ تەحنيكا سيلىعىن بەرۋ جينالىسىندا، ەكى اكادەميانىڭ اكادەميكتەر جينالىسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ عىلىم - تەحنيكانىڭ ستراتەگيالىق جەتەكشىلىك ورنى مەن ءتۇبىرلى تىرەكتىك رولىن ەگجەي - تەگجەيلى بايىمداپ، ”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدىڭ ىشكەرىلەي توعىسۋىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋعا دەم بەرۋ“ توڭىرەگىندە كەلەلى ورنالاستىرۋ جاساپ، توعىسۋدىڭ نەگىزىن، توعىسۋدىڭ تەتىگىن، توعىسۋ جولىن تەرەڭ بايىمدادى.
عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جاڭا كاسىپ سالاسىن، جاڭا ۇلگىنى، جاڭا قوزعاۋشى كۇشتى تۋىنداتادى، ول − جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدىڭ وزەكتى فاكتورى. جاڭا داۋىردەن بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى مەملەكەتتىڭ دامۋ جالپى جاعدايىنىڭ وزەكتى ورنىنا قويۋدا تاباندى بولىپ، عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ جەتەكشىلىك، باستاماشىلىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەدەل قالىپتاستىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا تاسقىنداعان قوزعاۋشى كۇش قوستى. ينتەگرالدى تىزبەك، جاساندى زەردە سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى قارىشتاپ دامۋدان ەلىمىزدە وندىرىلگەن ءىرى ۇشاقتاردىڭ ساۋدالىق ۇشۋىن جۇزەگە اسىرۋعا، ونان جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيلدەردىڭ بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى اۆتوموبيل كاسىبىنە تىڭ قوزعاۋشى كۇش قوسۋىنا دەيىن، ءبىر توپ جوعارى دەڭگەيلى، زەردەلىلەنگەن، جاسىلدانعان جاڭاشا تىرەكتى كاسىپ سالاسى جەدەل ەڭسە كوتەرىپ، ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى ساپالى، اناعۇرلىم ءونىمدى، اناعۇرلىم ءادىل، اناعۇرلىم باياندى، اناعۇرلىم حاۋىپسىز دامۋ جولىنا ءتۇسۋىن ىلگەرىلەتتى. قازىر جاڭا كەزەكتى عىلىم ـ تەحنيكا توڭكەرىسى مەن كاسىپ وزگەرىسى ىشكەرىلەي دامىپ، تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ بۇرىن ـ سوڭدى بولماعان تىعىز، جاندى كەزەڭگە ءوتتى. عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدىڭ ىشكەرىلەي توعىسۋىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ارقىلى كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، جوعارى دەڭگەيلى حاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتكەندە عانا، عىلىم ـ تەحنيكا باسەكەسى مەن بولاشاق دامۋدىڭ بيىك تۇرعىسىن يەلەپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋعا دەم بەرىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن، جاڭا ابزالدىعىن سومداۋعا بولادى.
”توعىسۋدىڭ نەگىزى − جوعارى ساپالى عىلىم ـ تەحنيكا قامداۋىن ارتتىرۋ“. جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەر، باستىسى، تەحنيكالىق توڭكەرىستىك جاڭالىقتاردان تۋىنداعان، بۇل بىزدەن عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى، اسىرەسە، ءتول جاسامپازدىق، ورنىن باسۋ سيپاتتى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى كۇشەيتىپ، شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋ شايقاسىن ويداعىداي جۇرگىزىپ، ءتول جاسامپازدىق، ورنىن باسۋ سيپاتتى عىلىم ـ تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىن ىركەس ـ تىركەس جارىققا شىعارىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋدىڭ، دامىتۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن جەتىلدىرۋدى تالاپ ەتەدى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى تالابىن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، نازاردى وسىزاماندانعان كاسىپ جۇيەسى قۇرىلىسىنداعى ءتۇيىندى سالالار مەن ءالسىز بۋىندارعا شوعىرلاندىرىپ، ينتەگرالدى تىزبەك، ونەركاسىپ نەگىزگى ماشيناسى، نەگىزدىك جۇمساق بولشەك، وزىق ماتەريال، عىلمي زەرتتەۋ اسپاپتارى، وزەكتى تۇقىم قاينارى سياقتى كەدەرگىلەرگە باعىتتاي وتىرىپ، تەحنيكالىق زەرتتەۋ ـ اشۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ماڭىزدى كاسىپ تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ دەربەس، حاۋىپسىز، مەڭگەرىمدى بولۋىن عىلىم ـ تەحنيكالىق تىرەكپەن قامداۋ؛ بولاشاقتاعى عىلىم ـ تەحنيكا مەن كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ بيىگىن كوزدەپ، جاڭا بۋىن ينفورماتسيا تەحنيكاسى، جاساندى زەردە، كۆانتتىق عىلىم ـ تەحنيكا، بيولوگيالىق عىلىم ـ تەحنيكا، جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريال سياقتى سالالارداعى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى جەدەلدەتىپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى مەن بولاشاق كاسىپ سالالارىن جەتىلدىرىپ جانە دامىتىپ، جاڭا تەحنيكالاردان بەلسەنە پايدالانىپ، ءداستۇرلى كاسىپ سالالارىن جاڭالاپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى دەڭگەيلى بولۋىن، زەردەلىلەنۋىن، جاسىلدانۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ”توعىسۋدىڭ تەتىگى − كاسىپورىنداردىڭ عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋداعى نەگىزگى تۇلعالىق ورنىن كۇشەيتۋ“. كاسىپورىن − جاڭالىق اشۋدىڭ نەگىزگى تۇلعاسى، جاڭالىق اشۋدى، جاسامپازدىقتى ىلگەرىلەتۋدىڭ جالىندى كۇشى. كاسىپورىنداردىڭ عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋداعى نەگىزگى تۇلعالىق ورنىن ءتۇزىم جاعىنان تياناقتاندىرىپ، كاسىپورىنداردىڭ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ شەشىمىنىڭ، زەرتتەۋ ـ اشۋ ۇسىنىلىمىنىڭ، عىلمي زەرتتەۋ ۇيىمدارىنىڭ جانە جەتىستىكتەردى كادەگە جاراتۋدىڭ نەگىزگى تۇلعاسىنا اينالۋىن ىلگەرىلەتىپ، بازار سۇرانىمىنىڭ، شوعىرلى جاڭالىق اشۋدىڭ، ۇيىمدىق تۇعىردىڭ ابزالدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، عىلىم ـ تەحنيكا قۇدىرەتتەنۋدەن كاسىپورىن قۇدىرەتتەنۋگە، كاسىپ سالاسى قۇدىرەتتەنۋگە، ەكونوميكا قۇدىرەتتەنۋگە دەيىنگى جولدى اشۋ؛ عىلىم ـ تەحنيكادا كوشباسشى كاسىپورىنداردىڭ باستاماشىلىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ورتا، شاعىن كاسىپورىندار مەن حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋىنا دەم بەرىپ، كاسىپورىنداردىڭ مەملەكەتتىڭ كەلەلى عىلىم ـ تەحنيكا نىساندارىنا باستاماشى بولۋىن نەمەسە ات سالىسۋىن قولداۋ؛ كاسىپورىنداردىڭ ”سۇراۋ شىعارۋشى“، ”جاۋاپ بەرۋشى“، ”ەمتيحان قاعازىن تەكسەرۋشى“ بولۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، كاسىپورىنداردى جوعارى مەكتەپتەرمەن، عىلمي زەرتتەۋ قۇرىلىمدارىمەن تىعىز سەلبەسۋگە جەتەكتەپ، جاڭالىق اشۋ بىرلەستىگىن قۇرۋ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تۇعىرىن قۇرۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى كاسىپ سالاسىنىڭ قاجەتىنە باعىتتاي وتىرىپ، عىلىم - تەحنيكا ماسەلەلەرىن بىرگە سۇرىپتاپ، عىلمي زەرتتەۋدەن قامال الۋدى بىرلەسىپ ورىستەتىپ، عىلىم - تەحنيكا دارىندىلارىن سەلبەسىپ جەتىلدىرىپ، كاسىپورىن جەتەكشى ورىندا تۇراتىن ءوندىرۋ، وقىتۋ، زەرتتەۋدى توعىستىرا جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
”توعىسۋدىڭ جولى − عىلىم ـ تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋدى، قولدانۋدى جەبەۋ“. عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن مەملەكەتتىڭ قاجەتىمەن، حالىقتىڭ تالابىمەن، بازار قاجەتىمەن ۇشتاستىرىپ، عىلمي زەرتتەۋ، تاجىريبە اشۋ، جالپىلاستىرۋ، قولدانۋ سىندى ءۇش دارەجەلى سەكىرىستى ورىنداعاندا عانا، جاڭالىق اشۋ قۇنىن شىن مانىندە جۇزەگە اسىرىپ، جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋگە بولاتىنىن جەتە تانۋ كەرەك. عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن رەال وندىرگىش كۇشكە اينالدىرۋدىڭ بەينەلەنۋ فورماسى جاڭا كاسىپ سالالارىن تۋىنداتۋ، كاسىپ سالاسىنىڭ ىشكەرىلەي تيپىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋىن ىلگەرىلەتۋ بولىپ تابىلادى. عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدىڭ ىشكەرىلەي توعىسۋىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىن ناقتى كاسىپ سالاسى مەن كاسىپ تىزبەگىنە دەر كەزىندە قولدانىپ، وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى تالابىن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ەلىمىزدىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ نەگىزدىك ابزالدىعى مەن ەرەكشە كەڭ كولەمدى بازار ابزالدىعىنا سۇيەنىپ، مەملەكەتتىڭ تەحنيكا اۋىستىرۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ساياساتتىق قولداۋ مەن بازار قىزمەت وتەۋىن كەمەلدەندىرىپ، دەربەس قامال الاتىن ونىمدەردى جالپىلاستىرۋدى، قولدانۋدى جانە دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەبەپ، ءتىپتى دە كوپ عىلىم ـ تەحنيكا جەتىستىكتەرىن ۇلگىدەن ونىمگە اينالدىرىپ، كاسىپ سالاسىن قالىپتاستىرۋ؛ عىلىم - تەحنيكا فينانسى سىندى وسى ءىستى ويداعىداي ىستەپ، فينانس كاپيتالىن ەرتە قارجى قوسۋعا، شاعىن كولەمدە قارجى قوسۋعا، ۇزاق ۋاقىت قارجى قوسۋعا، قۋاتتى عىلىم - تەحنيكاعا قارجى قوسۋعا جەتەكتەۋ كەرەك.
جوعارى ساپالى دامۋ − جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ ماڭداي الدى مىندەتى، جاڭا ءداۋىردىڭ بۇلجىماس قاعيداسى. جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋ − جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ىشكى تالابى جانە ماڭىزدى كۇش سالۋ ءتۇيىنى. جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا جەتەكشىلىك ەتۋدە تاباندى بولىپ، جاڭالىق اشۋدى يگەرۋ − دامۋدى يگەرۋ، جاڭالىق اشۋدى كوزدەۋ − بولاشاقتى كوزدەۋ دەيتىن ۇستانىمدى بەرىك ورناتىپ، عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا جاڭالىق اشۋدىڭ ىشكەرىلەي توعىسۋىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتكەندە عانا، ءسوز جوق، جاڭاشا وندىرگىش كۇش ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋدى پارمەندى ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋعا بەرىك زاتتىق، تەحنيكالىق نەگىز قالاپ، جاڭا جورىقتا ۇزدىكسىز ىرىقتىلىققا، باسىمدىققا، بولاشاققا قول جەتكىزۋگە بولادى.