2024.07.02 16:13 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
شينحۋا اگەنتتىگى، 7 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنى، بەيجيڭ. 7 ـ ايدىڭ 2 ـ كۇنىنەن 6 ـ كۇنىنە دەيىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استانادا وتكىزىلەتىن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر مەملەكەت باسشىلارى القالار كەڭەسىنىڭ 24 ـ رەتكى ماجىلىسىنە قاتىناسادى ءارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زۇڭتۇڭى توقايەۆتىڭ، تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زۇڭتۇڭى راحموننىڭ ۇسىنىسىمەن ەكى ەلدە مەملەكەتتىك ساپاردا بولادى. 7 - ايدىڭ 1 - كۇنى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەمەشىسى ماۋ نيڭ كەزەكتى تىلشىلەر جينالىسىندا قاتىستى جاعدايلاردى تانىستىردى.
ءبىر ءتىلشى: جۇڭگو جاق ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ قازاقستانعا بارىپ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ باسشىلار باس قوسۋىنا قاتىناساتىنى جونىندەگى حاباردى جاريالادى. ءتوراعا شي جينپيڭ ماجىلىسكە قاتىناسقان باسشىلارمەن قانداي ماسەلەلەر جونىندە پىكىر الماستىرادى، جۇڭگو جاق باسشىلار ماجىلىسىنەن قانداي ءۇمىت كۇتەدى؟ بۇدان سىرت، بيىل استانا باس قوسۋىنان كەيىن جۇڭگو شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى بولادى. جۇڭگو جاقتىڭ ءتوراعا ەل قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى ءتۇيىنىن تانىستىرۋعا بولا ما ەكەن؟ − دەپ سۇرادى.
ماۋ نيڭ بىلاي دەدى: شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى قۇرىلعان 23 جىلدان بەرى مۇشە ەلدەر باستان – اياق ءوزارا سەنىمدى، ءوزارا پايدالى، تەپە - تەڭ، كەڭەسەتىن، الۋان ءتۇرلى وركەنيەتكە قۇرمەت ەتەتىن، بىرگە دامۋعا ۇمتىلاتىن ”شاڭحاي رۋحىن“ ۇستانىپ، ىنتىماقتى، ءوزارا سەنىمدىلىكتى بىرگە جەبەپ، كوپ جاقتى سەلبەستىكتى ورىستەتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىن وزىندىك قۇن ءوڭىرىنىڭ حاۋىپسىزدىك قالتقىسى، سەلبەستىك كوپىرى، دوستىق دانەكەرى جانە سىندارلى كۇش – قۋاتى ەتىپ ءساتتى تۇلعالاپ، جاڭاشا حالىقارالىق قارىم - قاتىناس پەن جاڭاشا ۇلگى ورناتتى. وتكىزىلۋ الدىندا تۇرعان استانا باس قوسۋى بيىلعى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى اياسىنداعى ەڭ ماڭىزدى قيمىل بولماق. ءماجىلىس كەزىندە ءتوراعا شي جينپيڭ ماجىلىسكە قاتىناسقان ءار ەل باسشىلارىمەن جاڭا جاعدايدا ءار سالاداعى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ جانە قازىرگى كەلەلى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەر جونىندە ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىرىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەلەسى قادامداعى دامۋى جونىندە جوبا جانە ورنالاستىرۋ جاسايدى. جۇڭگو جاق وسى رەتكى باسشىلار باس قوسۋىنىڭ ءار جاقتىڭ اناعۇرلىم كوپ ورتاق تانىمىن ۇيىستىرىپ، سەلبەستىكتىڭ شىت جاڭا داستانىن جازىپ، ءار ەلدىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن جانە دامۋىن، گۇلدەنۋىن جەبەۋگە، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋگە بەلسەندى ۇلەس قوساتىنىنا سەنەدى.
ماۋنيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: استانا باسشىلار ماجىلىسىنەن كەيىن جۇڭگو شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ 2024 − 2025 - جىلعا دەيىنگى كەزەكتى ءتوراعا ەلى مىندەتىن وتكىزىپ الادى. بۇل − اراعا 7 جىل سالىپ جۇڭگونىڭ تاعى دا ءتوراعا ەل مىندەتىن اتقارۋى. جۇڭگو بۇعان ايرىقشا ءمان بەرەدى، دايىندىق قىزمەتىن جاپپاي باستادى، ءار جاقپەن بىرگە، ”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ جەتەكشىلىگىندە، ساياسي، حاۋىپسىزدىك، ەكونوميكا - ساۋدا، گۋمانيتارلىق سالالارداعى سەلبەستىكتى اناعۇرلىم تەرەڭدەتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ اناعۇرلىم تىعىز تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، وسى وڭىردەگى حالىققا اناعۇرلىم كوپ ىرىس - قۇت اكەلۋدى قالايدى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ باياندى بەيبىتشىلىگى مەن بىرگە گۇلدەنۋىنە اناعۇرلىم كوپ كۇش قوسادى.
ءبىر ءتىلشى: ءتوراعا شي جينپيڭ قازاقستاندا، تاجىكستاندا مەملەكەتتىك ساپاردا بولۋ الدىندا تۇر، مالىمدەمەشى وسى رەتكى ساپاردىڭ باستى ورنالاستىرۋىن جانە جۇڭگو جاقتىڭ جۇڭگو - قازاقستان، جۇڭگو - تاجىكستان قارىم - قاتىناسىن دامىتۋ جونىندەگى ءۇمىتىن تانىستىرا الا ما؟
ماۋنيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: قازاقستان − جۇڭگونىڭ دوس كورشىسى جانە ماڭگىلىك جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىگى. ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقان 32 جىلدان بەرى جۇڭگو ـ قازاقستان قارىم ـ قاتىناسى باستان ـ اياق اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋ ارىنىن ساقتادى، ەكونوميكا ـ ساۋدا، قارجى قوسۋ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، ەنەرگيا، گۋمانيتارلىق سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتىڭ كورىنەۋ تۇيىندەرى ارت ـ ارتىنان جارىققا شىعىپ، كورشى ەلدەر اراسىنداعى تاتۋ كورشىلىك دوستىقتىڭ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدىڭ سەلبەستىك ۇلگىسىنە اينالدى. بىلتىر ءتوراعا شي جينپيڭ مەن توقايەۆ زۇڭتۇڭ شي - اندا، بەيجيڭدە ەكى رەت ديدارلاسىپ، جۇڭگو - قازاقستان قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋى ءۇشىن جاڭا ورنالاستىرۋ، جاڭا جوبا جاساپ، جۇڭگو - قازاقستان سەلبەستىگىنىڭ جەدەل دامۋدىڭ ”التىن مەزگىلىنە“ قادام تاستاۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى.
”وسى رەتكى ساپار − ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ قازاقستانعا 5 - رەتكى ساپارى. ساپار كەزىندە ءتوراعا شي جينپيڭ توقايەۆ زۇڭتۇڭمەن كەڭەس وتكىزىپ، ەكى جاقتى قارىم - قاتىناس، ءتۇيىندى سالالارداعى سەلبەستىك، سونداي - اق حالىقارالىق جانە وڭىرلىك جاعداي جونىندە ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىرادى ءارى قارسى الۋ سالتى، قول قويۋ سالتى جانە قارسى الۋ قوناعاسى سياقتى مەملەكەت ىستەرى قيمىلدارىنا، سونداي - اق قاتىستى سايكەستى قيمىلدارعا قاتىناسادى“. ماۋ نيڭ بىلاي دەدى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ساپارىنىڭ جۇڭگو - قازاقستان قارىم - قاتىناسىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋدى، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى اناعۇرلىم ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەلدىڭ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋ سەلبەستىگىنىڭ مازمۇنىن بايىتىپ، ەكى ەل حالىقتارىنىڭ ىرىس - قۇتىن اناعۇرلىم ارتتىراتىنىنا سەنەمىن.
ماۋنيڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: تاجىكستان − جۇڭگونىڭ دوس كورشىسى جانە جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىگى. تاياۋ جىلداردان بەرى ءتوراعا شي جينپيڭ مەن راحمون زۇڭتۇڭنىڭ ستراتەگيالىق جەتەكشىلىگىندە جۇڭگو - تاجىكستان قارىم - قاتىناسى تاماشا دامۋ ارىنىن ساقتادى، ەكى ەلدىڭ ساياسي ءوزارا سەنىمى ۇزدىكسىز بەكەمدەلىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سەلبەستىگى سۇبەلى تابىستارعا قول جەتكىزىپ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىسى اناعۇرلىم تەرەڭدەپ، حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەردە سەلبەستىكتى جيىلەتتى. بىلتىر 5 ـ ايدا ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى ۇرپاقتان ـ ۇرپاققا جالعاسقان دوس، بەينەت پەن زەينەتتى بىرگە وتكەرىپ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن جۇڭگو ـ تاجىكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى بىرگە جاريالادى.
”وسى رەتكى ساپار − ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ اراعا 5 جىل سالىپ تاجىكستاندا تاعى دا مەملەكەتتىك ساپاردا بولۋى. ساپار كەزىندە ءتوراعا شي جينپيڭ راحمون زۇڭتۇڭمەن كەڭەس وتكىزىپ، ەكى جاقتى قارىم - قاتىناس، ءتۇيىندى سالالارداعى سەلبەستىك، سونداي - اق حالىقارالىق جانە وڭىرلىك جاعداي جونىندە ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىرىپ، جۇڭگو - تاجىكستان قارىم - قاتىناسىنىڭ كەلەسى قادامداعى دامۋى ءۇشىن جاڭا جوبا، جاڭا ورنالاستىرۋ جاسايدى. ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى تاعى كوپ رەتكى جەلىلەس قيمىلدارعا قاتىناسادى“. ماۋنيڭ بىلاي دەدى: جۇڭگو جاق تاجىكستان جاقپەن بىرگە وسىنى وراي ەتىپ، ساياسي ءوزارا سەنىمدىلىكتى اناعۇرلىم بەكەمدەپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋ سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، حالىق تىلەگىنىڭ توعىسۋىن جەبەپ، جۇڭگو - تاجىكستان قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىنا جاڭا قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەپ، جۇڭگو مەن تاجىكستاننىڭ جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىنىڭ ۇزدىكسىز تىڭ ساتىعا كوتەرىلۋىن ىلگەرىلەتۋدى كۇتەدى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى