باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ مادەنيەتتى جالعاستىرۋ، دامىتۋ اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى شينجياڭدا قىزۋ اڭىس قوزعادى −
ءبىزدىڭ وسى داۋىرگە ءتان جاڭا مادەنيەتتى بىرگە قۇلشىنا جاراتامىز
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
2023.06.05 17:02 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
”جاڭا باستامادا مادەنيەتتى گۇلدەندىرۋدى، مادەنيەتتە قۋاتتى ەل قۇرۋدى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن كوركەيتۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ − ءبىزدىڭ جاڭا داۋىردەگى جاڭا مادەنيەت بورىشىمىز“. 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ مادەنيەتتى جالعاستىرۋ، دامىتۋ اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى جۇڭحۋا مادەنيەتىن جالعاستىرۋ، دامىتۋ جونىندەگى ءبىر قىدىرۋ كەلەلى نازاريالىق جانە امالياتتىق ماسەلەلەرگە جان - جاقتىلى، جۇيەلى، تەرەڭ بايىمداۋ جاساپ، رايونىمىزدا قىزۋ اڭىس قوزعادى.
كوپشىلىك مىنالاردى ءبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن جەتەكشى ەتىپ، مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ زاڭدىلىعى جونىندەگى تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، جاڭا مادەنيەت بورىشىن اناعۇرلىم ويداعىداي ارقالاپ، مادەنيەت سەنىمىن بەكەمدەپ، بورىش ارقالاپ، قايراتتانا ءىس تىندىرىپ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، ءبىزدىڭ وسى داۋىرگە ءتان جاڭا مادەنيەتتى بىرگە قۇلشىنا جاراتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن كوركەيتەمىز.جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن كوركەيتۋگە بەتالىس نۇسقادى
”باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ءسوزى ءبىزدى توتەنشە جىگەرلەندىردى جانە شابىتتاندىردى“! شينجياڭ داشۋەسى تاريح شۋەيۋانىنىڭ باستىعى مىڭ نان بىلاي دەدى: ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى اسا كۇشتى ساياسي سيپاتقا، يدەيالىق سيپاتقا، ستراتەگيالىق سيپاتقا، جەتەكشىلىك سيپاتقا يە بولىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن كوركەيتۋگە ايقىن بەتالىس كورسەتتى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىندەگى كوپتەگەن ماڭىزدى فاكتورلار جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ كورنەكتى ەرەكشەلىگىن بىرگە سومدادى.
”باس شۋجي جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ كورنەكتى ۇلاسپالىلىققا، جاڭالىق اشۋ سيپاتىنا، ءبىر تۇتاستىققا، سيىسىمدىلىققا، بەيبىتشىلىك سيپاتقا يە ەكەندىگىن ايتتى، بۇل شينجياڭ ءوڭىرىنىڭ تاريح سالقار كوشىندە تولىق ايگىلەندى“! مىڭ نان بىلاي دەدى: جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتى شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىنا ۇزدىكسىز ءنار بەرىپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ ۇلى وتاندى وسكەلەڭ دارەجەدە شىنايى مويىنداۋىن قالىپتاستىردى. شەكارا وڭىردەگى وقىمىستى رەتىندە، باس شۋجيدىڭ تالابى بويىنشا ءىلىم - ءپان ارقىلى شەكارانى قورعاۋدى ءوز مىندەتىم ەتىپ، جاڭا مادەنيەت بورىشىن ارقالايمىن.
جۇڭگو مادەنيەتى ارىدان جالعاسقان، جۇڭحۋا وركەنيەتى كەنىشتى دە شۇرايلى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ تاريحىن جان - جاقتى، ىشكەرىلەي تۇسىنگەندە عانا، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتۋدى، جاڭالىق اشا دامىتۋدى اناعۇرلىم ءونىمدى ىلگەرىلەتۋگە بولادى“.
مۇراجايداعى ناقتى زاتتار تاريحتى ءتىپتى دە تىكەلەي بەينەلەيدى، وركەنيەتتى ايگىلەيدى، الەۋمەتتىك مادەنيەت تاراتۋ جانە وقۋ - اعارتۋ سالاسىندا ورنىن وگەيسىتۋگە بولمايتىن رولعا يە. اۆتونوميالى رايوندىق مۇراجاي زەرتتەۋ كەڭسەسىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى، اعا مادەنيەت قىزمەتكەرى ءالميرا مىنالاردى ءبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن كوركەيتۋ سىندى كەلەلى تاقىرىپتى العا قويىپ، ءبىزدىڭ بۇدان كەيىنگى قىزمەتىمىزگە ايقىن بەتالىس كورسەتتى. ءبىز جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تاريحىن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى ارناسىن زەرتتەۋدى كۇشەيتىپ، شينجياڭداعى ءار ۇلتتىڭ ارالاسۋىنىڭ تاريحي فاكتتەرىن، ارحەولوگيالىق ناقتى زاتتاردى، مادەنيەت مۇرالارىن تولىق اشىپ جانە ولاردان ءونىمدى پايدالانىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ، پايدالانۋ جانە مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ، وعان مۇراگەرلىك ەتۋ دەڭگەيىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋعا مول تاريحي ءنار بەرۋىمىز كەرەك.مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ زاڭدىلىعى جونىندەگى تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتەمىز
باس شۋجي شي جينپيڭ: 5000 جىلدان استام جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ مىعىم نەگىزىندە جۇڭگوشا سوتسياليزمدى اشۋ جانە دامىتۋ، ماركسيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جۇڭگونىڭ ناقتى ءىس جۇزىندىگىمەن، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىمەن ۇشتاستىرۋ، ءسوزسىز، باسىپ وتەتىن جول. بۇل ءبىزدىڭ جۇڭگوشا سوتسياليزم جولى جونىندە ىزدەنىس جاساۋ بارىسىندا قورىتىندىلاعان زاڭدىلىق سيپاتتى تانىمىمىز، ءبىزدىڭ تابىسقا جەتۋىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن اسىلىمىز دەپ باسا دارىپتەدى ءارى ”ەكىنشى ۇشتاستىرۋ“ جونىندە جان - جاقتىلى، تەرەڭ بايىمداۋ جاسادى.
2023 - جىلى جۇڭگو ادەبيەت - كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگىنىڭ شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ نەگىزگى تاقىرىپتىق كورمە قيمىلى ”جاڭا ءداۋىر، جاڭا جورىق“ اسەمونەر تۋىندىلارى كورمەسى 6 - ايدىڭ 6 - كۇنى جۇرتشىلىقپەن بەت كورىسەدى، دايىندىق قىزمەتىمەن قاربالاس جۇرگەن شينجياڭ اسەمونەرشىلەر قوعامىنىڭ ءتوراعاسى كۋاي جىنميڭ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىن مۇقيات ۇيرەندى.
”باس شۋجي ايتقانداي، ’ەكىنشى ۇشتاستىرۋ‘ تاعى ءبىر رەتكى يدەيانى ازات ەتۋ بولدى“. كۋاي جىنميڭ بىلاي دەدى: ءبىز باس شۋجيدىڭ تالابى بويىنشا ەرتەدەگىنى بۇگىنگىگە پايدالانۋ، كونەنى تاستاپ، جاڭانى جارىققا شىعارۋ جاعىندا بەلسەنە ىزدەنىس جاساپ، ماركسيزم يدەياسىنىڭ جاۋھارىن جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ جاۋھارىمەن ساباقتاستىرىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىستا قولدانعانىمەن سەزىنە بەرمەيتىن ورتاق قۇن كوزقاراسىمەن توعىستىرىپ ، بۇكىل شينجياڭنىڭ اسەمونەر ىستەرىنىڭ دامۋىن ۇزدىكسىز كوزدەپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن ويداعىداي جالعاستىرىپ، دامىتىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمىز ارقىلى شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ قىزمەتىن تياناقتاندىرىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىن اسەمونەر سىندى كوركەمونەر فورماسىمەن تولىق ايگىلەيمىز.
”ەكىنشى ۇشتاستىرۋ“ − پارتيامىزدىڭ ماركسيزمنىڭ جۇڭگوشالانۋىنىڭ، زامانالانۋىنىڭ تاريحي تاجىريبەسىن تەرەڭ قورىتىندىلاۋى، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعىن تەرەڭ يگەرۋى... باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى شينجياڭ كوركەمونەر تەاترحاناسى پارتكومىنىڭ شۋجيى ساي شياۋرۇڭدى تەرەڭ اسەرلەندىردى. ”بۇل پارتيامىزدىڭ جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرۋدا مادەنيەت جاسامپازدىعىن ىلگەرىلەتۋ سانالىلىعىنىڭ جاڭا دەڭگەيگە جەتكەندىگىن ايگىلەيدى“. ول بىلاي دەدى: جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ اسىل قازىناسى سوتسياليستىك مادەنيەت ىستەرىن كوركەيتۋگە سارقىلماس تىرشىلىك تىنىسىن ازىرلەدى.
تاياۋ جىلداردان بەرى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتۋ، جاڭالىق اشا دامىتۋ“ ۇستانىمىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، شينجياڭ كوركەمونەر تەاترحاناسى ءداستۇرلى مۋزيكا، ءبي، تەاتر، اسپاپتىق مۋزيكا سياقتى كوركەمونەر تۇرلەرىن جالعاستىرۋ جانە ولاردان پايدالانۋ جاعىندا بەلسەندىلىكپەن جاڭالىق اشىپ، كۇش سالدى، كولەمدى مۋزيكا، ءبي، ولەڭ، سۋرەت قويىلىمى «جەلەگىڭدى اش − شينجياڭ جاقسى جەر»، «مۇقام اسەرى» سياقتى ءار ۇلت كورەرمەندەرى ايرىقشا ۇناتاتىن ادەبيەت - كوركەمونەر سارا تۋىندىلارى بۇقارانىڭ رۋحاني مادەنيەت قاجەتىن قاناعاتتاندىردى. ساي شياۋرۇڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: ءبىز مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ زاڭدىلىعى جونىندەگى تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، شينجياڭنىڭ جاڭا داۋىردەگى جاڭا كەلبەتىن بەينەلەيتىن اناعۇرلىم كوپ ادەبيەت - كوركەمونەر سارا تۋىندىلارىن، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ رۋحاني بەلگىسى مەن مادەنيەت مايەگىن ايگىلەيتىن ساحنالىق تاڭداۋلى تۋىندىلاردى جاراتۋىمىز كەرەك.مادەنيەت سەنىمىن بەكەمدەپ، جاڭا مادەنيەت بورىشىن اناعۇرلىم ويداعىداي ارقالايمىز
ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ ارقىلى كوپشىلىكتىڭ باعىتى اناعۇرلىم ايقىندالدى، سەنىمى اناعۇرلىم بەكەمدەلە ءتۇستى، ولار ءبىر اۋىزدان مىنالاردى ءبىلدىردى: جاڭا مادەنيەت بورىشىن اناعۇرلىم ويداعىداي ارقالاپ، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ ۇگىت، يدەيا، مادەنيەت قىزمەتى جونىندەگى ءتۇرلى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، مادەنيەت سەنىمىن، الۋەتتىلىگىن نىعايتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن جانە سوتسياليستىك مادەنيەتتە قۋاتتى ەل قۇرۋدى شينجياڭنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىمەن بىرلەستىرە وتىرىپ تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتەمىز.
اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسىنىڭ 2 - دارەجەلى شارلاۋشىسى لي جۇن بىلاي دەدى: شينجياڭنىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەرىن قورعاۋ، جالعاستىرۋ ىستەرى جاعىندا ءبىز قورعاۋدى ءبىرىنشى ورىنعا قويۋ العى شارتى استىندا، قۇنىن اشۋدى، ءونىمدى پايدالانۋدى كۇشەيتىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى جانداندىرۋىمىز كەرەك. سونىمەن بىرگە شينجياڭنىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەرىن زەرتتەۋدى، ءتۇسىندىرۋدى كۇشەيتىپ، مادەنيەت مۇرالارىن كورسەتۋ، ۇگىتتەۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ قىزمەتىن ناقتى، جاندى، ءونىمدى تۇردە ويداعىداي ىستەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ جاعىندا بەلسەندى رول ساۋلەلەندىرۋىمىز كەرەك.
تۇرپان قالالىق مادەنيەت، دەنە تاربيە جانە ساياحات مەكەمەسى كاسىپ سالاسىن جوبالاۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى گو شۋشىڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: ”باس شۋجيدىڭ ىزىمەن“ سىندى وسى نەگىزگى تاقىرىپتى ارقاۋ ەتىپ، ىشكەرىلەي ۇقىپتىلىقپەن زەرتتەپ، تۇرپاننىڭ مول تاريحي مادەنيەت بايلىق باسىمدىعىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، ساياحات كورىنىس وڭىرلەرىنىڭ مادەنيەت ءمانىن جوعارىلاتۋ ينجەنەرياسىن اتقارىپ، تۇرپاننىڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى كورمە سارايى سياقتىلاردى جوبالاپ، قۇرىپ، تۋراشىلدىقتان اينىماي جاڭالىق اشاتىن ادىلدىك پەن ارىن ارقىلى تاريحي مادەنيەت تامىرلاستىعىن جالعاستىرىپ، قازىرگى زاماننىڭ تارتىمدى تاراۋىن جازۋعا قۇلشىنامىز.
جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ۇزاق تاريحىن تانۋ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ كەنىشتى دە شۇرايلى ەكەندىگىن سەزىنۋ ارحەولوگيادان قول ۇزە المايدى. شينجياڭ مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىن ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى لي ۋىنيىڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: زەرتتەۋ ورنىمىز ”جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنى مەن العاشقى كەزدەگى دامۋىن جالپىلىق زەرتتەۋ“، ”ارحەولوگياداعى جۇڭگو“ سياقتى كەلەلى نىسانداردى ارقاۋ ەتىپ، كەلەسى قادامداعى ارحەولوگيالىق قىزمەت جوباسىن جاسادى. الداعى جەردە نازاردى شينجياڭ وڭىرىندەگى ادامزاتتىڭ توركىنى، العاشقى وركەنيەتتەنۋ ءۇردىسى سياقتى كەلەلى تاريحي ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىپ، ارحەولوگيالىق تاقىرىپتاردى سۇرىپتاپ، اشۋ جانە زەرتتەۋ ىستەرىن ورىستەتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنا اقىل - پاراسات جانە كۇش - قۋات ارنايدى.
بيىل جىل باسىندا التاي ايماقتىق مادەنيەت مۇرالارى مەكەمەسىنىڭ زەردەلى مۇراجاي قۇرىلىسى نىسانى رەسمي ينتەرنەت جەلىسىنە شىعارىلىپ، ”تۇتاس كورىنىستىك مۇراجاي“ كورەرمەندەردىڭ ۇيدەن شىقپاي - اق جەرگىلىكتى تاريحي مادەنيەتتى تۇسىنۋىنە وراي جاراتتى. وسى مەكەمەنىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەرىن قورعاۋ ءبولىمىنىڭ جاۋاپتىسى زويا باقىت بىلاي دەدى: مادەنيەت مۇرالارىنىڭ قورعاۋشىسى، جارشىسى رەتىندە، ءبىز جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتۋ مەن جاڭالىق اشا دامىتۋدى ءتۇيىندى ويداعىداي ىستەپ، اناعۇرلىم اسقاق جىگەرمەن ءداۋىردىڭ ۇلكەن مىندەتىن ارقالاپ، مادەنيەتتىڭ جاڭا كەلبەتىن جارىققا شىعارىپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋعا كۇشتى قوزعاۋشى كۇش قوسۋىنا مۇمكىندىك جاسايمىز.
(ءتىلشى جاڭ يانفاڭ، قاتىناسقان تىلشىلەر جاۋ شييا، جيا چۇنشيا، لي لي، يىن لۋ، ياۋ گاڭ، جاڭ حايفىڭ، جاڭ تيڭ، جاڭ رۇيلين)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
تەلەفون: 65367915-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ باسپا ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەي كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2023 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى
