”شانشيدە ءداۋىر تولقىنىنىڭ الدىڭعى لەگىندە تۇراتىن، ءداۋىردىڭ سەركەسى بولۋعا تالپىناتىن مۇرات پەن رۋح بولۋى كەرەك“
− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ شانشيدە قىزمەت تەكسەرۋىنەن ەستەلىك
□ حالىق گازەتىنىڭ ءتىلشىسى، شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى
2020.04.26 16:08 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
4 - اي كىرگەننەن بەرى، ەلىمىزدىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋىنىڭ جاقسارۋ بەتالىسى اناعۇرلىم بەكەمدەلدى، ءبىراق شەكارا سىرتىندا ىندەت ۇزدىكسىز ءورشىدى. قايتكەندە ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ ۇدايىلانۋىن ويداعىداي يگەرىپ، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شايقاسىنىڭ تابىستارىن بەكەمدەپ، جۇمىستىڭ، ءوندىرىستىڭ قالپىنا كەلۋىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق ءتارتىپتى جاپپاي قالپىنا كەلتىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ نىسانالارىنىڭ، مىندەتتەرىنىڭ ورىندالۋىنا، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋگە بۇكىل پارتيا، بۇكىل ەل حالقى ەرەكشە نازار اۋداردى.
4 - ايدىڭ 17 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ ءماجىلىسىن باسقارىپ اشىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جاعدايىنا تالداۋ جاسادى، كەزەكتەگى ەكونوميكالىق جاعداي مەن ەكونوميكالىق قىزمەتتى اقىلداستى. 4 - ايدىڭ 20 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ بەيجيڭنەن شانشيگە بارىپ قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرىپ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى.
شاڭلو، انكاڭنان شي - انعا دەيىن، جول بويى باس شۋجي شي جينپيڭ ەكولوگيانى قورعاۋدى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى، جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋدى، قوعامدىق تۇرمىس ءتارتىبىن قالپىنا كەلتىرۋدى، شي - انعا كوشۋ رۋحىن ساۋلەلەندىرۋدى، يان - ان رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتۋدى تىلگە الدى، وي جەلىسى مەن شارالار بارعان سايىن ايقىندالا ءتۇستى...
ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ:
مەملەكەت ءۇشىن نەنىڭ ماڭىزدى ەكەندىگى جونىندە كوڭىلدە ەسەپ بولۋ كەرەك
چينليڭ − باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ شانشيدە قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋىنىڭ ءبىرىنشى بەكەتى.
”ورقاش تاۋلار ۋيشۇيعا ءتونىپ بيىكتەن، جاسىل شىڭدار تىلدەسكەن زەڭگىر كوكپەن“. چينليڭنىڭ تەرەڭ قويناۋلارى، بيىك قۇز - شىڭدارى يرەلەڭدەپ جاتىر، تەرەڭ شاتقالدارىنان قۇستار سايرايدى.
تەڭىز دەڭگەيىنەن 1700 مەتر بيىكتىكتەگى يۋەلياڭيادا باس شۋجي شي جينپيڭ چينليڭنىڭ نيۋبەيلياڭ تالعار شىڭىنا الىستان كوز تاستاپ، وي - قيالى تاريح پەن ۋاقىت كەڭىستىگىن شارلاپ كەتتى: ”چينليڭ − تۇستىك پەن تەرىستىكتى توعىستىرىپ، ەل - جۇرتقا يگىلىك جەتكىزەتىن تاۋ، ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى ەكولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قالتقىسى، تابيعي اۋا رەتتەگىش، حۋاڭحى، چاڭجياڭ الاپتارىنىڭ ماڭىزدى سۋ كوزدەرىن نارلەندىرەتىن ءوڭىر، ەلىمىزدىڭ ’ورتالىق سۋ مۇناراسى‘، وڭتۇستىك پەن سولتۇستىكتىڭ شەكارا سىزىعى، ورگانيزمدەردىڭ گەن قامباسى ءارى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ بابا تامىرى، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ ماڭىزدى سيمۆولى“. ول جانىندا ەرىپ جۇرگەن قاتىستى جاۋاپتى جولداستارعا: ”چينليڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن ويداعىداي قورعاۋ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ باياندى شالقي بەرۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋدە، ’قوس 100 جىلدىق‘ كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدا، باياندى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋدا توتەنشە ماڭىزدى ءارى تەرەڭ مانگە يە“ دەدى تەرەڭ ماعىنادا.
ءبىر كەزدە چينليڭنىڭ سولتۇستىك باۋرايىنداعى شي - ان اۋماعىندا زاڭعا قايشى سالىنعان ساياجايلار چينليڭنىڭ ەتەگىندەگى جاسىل تابيعاتتى ءبۇلدىرىپ، قانشا جونگە سالسا دا تۇزەتىلمەي، تابيعات كوركىن بۇزىپ، جاندى اۋىرتقان ەدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ ىلگەرىندى - كەيىندى 6 رەت ماڭىزدى نۇسقاۋ بەرىپ، بەكىتۋ جازىپ، كورىنىستە بويسۇنعانسىپ كومەسكىدە قايشىلىق جاسايتىن مۇنداي ارەكەتتى تۇبەگەيلى تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتىپ، چينليڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن شىن مانىندە ويداعىداي قورعاۋدى تالاپ ەتكەن ەدى.
بۇلتقا ورانعان ەرەكشە ايباتتى نيۋبەيلياڭ تالعار شىڭى بىردە جاسىرىنىپ، بىردە كورىنىپ ادامدى ءتانتى ەتەدى. شانشي ولكەسىندەگى جاۋاپتى جولداستار چينليڭدە زاڭعا قايشى سالىنعان ساياجايلاردان تەرەڭ ساباق الىپ وزدەرىن تەكسەرىپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ قىزمەتىندە قول جەتكىزگەن ىلگەرىلەۋشىلىكتەردى مالىمدەپ، شانشيدىڭ بۇرىنعىنى عيبىرات ەتىپ، زاڭعا قايشى سالىنعان ساياجايلاردى جونگە سالۋدى قامال الۋ ءتۇيىنى ەتىپ، چينليڭ ەكولوگيالىق قورىعىندا بەتالدى كەسۋ، بەتالدى قيۋ، بەتالدى شىعارۋ، بەتالدى قويا بەرۋ، بەتالدى اشۋ، بەتالدى قازۋ، بەتالدى سالۋ، بەتالدى قۇرۋ، بەتالدى ۇستاۋ، بەتالدى اۋلاۋ سياقتى ەرەجەگە، زاڭعا قايشى ارەكەتتەردى جاپپاي جونگە سالعاندىقتارىن ءبىلدىردى. كورمە تاقتاداعى ناقتى كورىنىستىك سۋرەتتەردە بۇرىنعى زاڭعا قايشى سالىنعان ساياجايلاردىڭ ورنىن جاسىل جامىلعى باسىپ، كوكتەمنىڭ لەبى ەسىپ تۇرعانىن كورۋگە بولادى.
”چينليڭدە زاڭعا قايشى قۇرىلىس جۇرگىزۋ ۇلكەن ساباق. مۇنىڭ ءتۇبى شىرىكتەسۋ!“، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ قاتاڭ اتاپ كورسەتتى: بۇگىننەن باستاپ شانشيدەگى ءمانساپتىلار الدىمەن وسى تاريحتى، وسى ساباقتى ءبىلىپ، ساقتىق دابىلىن ۇزبەي قاعىپ، ءوز قىزمەت جاۋاپكەرشىلىكتەرىن ءبىلىپ، ءوز قىزمەت جاۋاپكەرشىلىكتەرىن ويداعىداي اتقارىپ، چينليڭ ەكولوگياسىنىڭ قورعاۋشىسى بولىپ، تاعى دا شالىس باسۋعا استە جول بەرمەۋ كەرەك.
باس شۋجي مىنانى ەرەكشە باسا دارىپتەدى: ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن باسشى كادرلار سانالى تۇردە ساياسيدى دارىپتەپ، مەملەكەت ءۇشىن نەنىڭ ماڭىزدى ەكەندىگى جونىندە كوڭىلدە ەسەپ بولىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتى كوڭىل بولگەنگە، باسا دارىپتەگەنگە نازار اۋدارىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ەڭ ماڭىزدى مۇددەسىنىڭ نە ەكەندىگىن، باتىل قورعاۋعا ءتيىستى ەڭ قاجەتتى تۇرعىنىڭ نە ەكەنىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ”ءتورت تانىمدى“، ”ءتورت سەنىمدى“، ”ەكىنى قورعاۋدى“ ورىنداۋدى ارەكەتتە شىنايى تياناقتاندىرۋ، تەك ۇران جۇزىندە عانا قالدىرماۋ كەرەك.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ ەكولوگيالىق ورتاعا اۋىر زيان جەتكىزۋ وقيعالارى جونىندە ماڭىزدى نۇسقاۋ بەرىپ، بەكىتۋ جازىپ، شانشيدىڭ يان - انىنداعى تاۋدى جونىپ قالا سالۋ، جىجياڭ حاڭجوۋداعى چيانداۋحۋ كولىندەگى كولگە تاياۋ وڭىردە ەرەجەگە قايشى قۇرىلىس جۇرگىزۋ، چينليڭنىڭ سولتۇستىك باۋرايىنداعى شي - ان اۋماعىندا ەرەجەگە قايشى جەردى قورشاپ ساياجاي سالۋ، شينجياڭنىڭ قارامايلى جاراتىلىستىق قورىعىنىڭ اۋماعىن ەرەجەگە قايشى تۇردە تارايتۋ، تەڭگىر قۇمدى ءشولىن لاستاۋ، چيليانشان ەكولوگيالىق قورىعىندا ەكولوگيالىق ورتانىڭ ءبۇلىنۋى، دۇڭتيڭحۋ كولى اۋماعىنداعى تومەنگى بوگەت كولدى زاڭسىز تۇردە الاسا قورشاۋمەن قورشاۋ سياقتى ماسەلەلەردى قاتاڭ تەكسەرىپ ءبىر جايلى ەتۋدى تالاپ ەتتى، سونىمەن بىرگە ءۇش وزەن قاينارى ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋ، چاڭجياڭ الابىندا جاپپاي قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ، جاپپاي اشۋ ءىسىن جۇرگىزبەۋ، حۋاڭحى الابىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ جانە جوعارى ساپادا دامىتۋ سياقتىلار جونىندە ورنالاستىرۋ جاسادى. باس شۋجي بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: وسى ىستەردى يگەرۋدىڭ بارلىعىندا جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق دامۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋگە، ”قوس 100 جىلدىق“ كۇرەس نىساناسىنىڭ جۇزەگە اسۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋگە نازار اۋدارىلعان، ءبارى دە جالپى جاعدايلىق جوبا، ۇزاق بولاشاقتىق جوسپار، ءبارى دە مەملەكەت ءۇشىن ماڭىزدى. ”ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى قالىڭ اقشانى قولدا الىپ قالۋ ەمەس، قايتا تاريح، ۇرپاق ءۇشىن جۇمىس ىستەۋ. بۇلاردىڭ بارلىعى تاريحقا جازىلۋ كەرەك. ەڭبەك ماعان جازىلماسا دا بولادى دەيتىن دارقاندىقپەن تاريحقا، ۇلتقا شىنايى جاۋاپتى بولىپ، تاريحتا جامان ات قالدىرماۋ كەرەك“.
4 - ايدىڭ 23 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، باس شۋجي شي جينپيڭ ءماجىلىستى باسقارىپ، شانشي ولكەلىك پارتكوم مەن ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداعان كەزدە ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ توتەنشە ماڭىزدىلىعىن قايتالاي باسا دارىپتەدى: ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى پارتيا ورتالىق كوميتەتى جاساعان ەڭ ماڭىزدى شەشىمدەردىڭ ءبىرى ءارى پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋ باستى ماقساتىنىڭ، بيلىك جۇرگىزۋ تۇعىرناماسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىمەن تىعىز قاتىستى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋمەن تىعىز قاتىستى. ءبىزدىڭ تىرشىلىك ەتۋىمىز بەن دامۋىمىزعا سۇيەنىش بولعان ەكولوگيالىق ورتانى جاقسى قورعاپ، ۇرپاقتار ءۇشىن جوسپارلاۋىمىز، ۇزاق ۋاقىتتىق دامۋدى ويلاستىرۋىمىز كەرەك.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ:
الاڭسىز كاسىپپەن شۇعىلدانعاندا عانا تىنىش ءومىر كەشۋگە بولادى
اۆتوكولىك تىگىل تاۋ بەتكەيىندەگى يرەلەڭدەگەن جولمەن ءجۇرىپ كەلەدى. تەرەزە سىرتىندا، ءدان جاڭبىرى ەندى عانا جاۋىپ باسىلعان، دالا جاپ - جاسىل بولىپ تۇر، اق بۇلتتاردىڭ تەرەڭ تۇسىنان ۇيلەر كورىنەدى.
كەدەي بۇقارانى كەدەيلىكتەن ارىلتۋ باس شۋجي ەڭ قام جەگەن ءىس. 2020 - جىلعا جەتكەندە، ەلىمىزدىڭ قازىرگى ولشەمىندەگى اۋىل - قىستاق كەدەي حالقىن كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، كەدەي اۋدانداردىڭ بارلىعىنىڭ كەدەيلىك قالپاعىن الىپ، وڭىرلىك تۇتاس تۇلعالى كەدەيلىكتى جويۋ پارتيامىز تۇراقتاندىرعان نىسانا. جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدا بىردە - بىرەۋىن قاعىس قالدىرۋعا بولمايدى، بۇل پارتيامىزدىڭ تاريحقا، حالىققا بەرگەن ايبىندى ۋادەسى. بىرنەشە جىلدان بەرى، ەلىمىز بۇرىن بولىپ كورمەگەن تەبىنمەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىن جۇرگىزىپ، ءۇرتىس 7 جىل بويى كەدەيلەردى جىل سايىن 10 ميلليوننان استام ازايتىپ وتىردى.
قازىر كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەگەرىپ ەسەپتەۋ كەزەڭىنە ءوتتى. ۋاقىتتىڭ قىسىمى ءار جىلعا، ءار ايعا، ءار كۇنگە دەيىن جىنتىكتەي ورنالاستىرىلدى. 3 - ايدىڭ باسىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن باسقارىپ اشقاندا، ۋاقىتتىڭ تىعىز - تاياڭدىعىن قايتالاي باسا دارىپتەدى: ”بيىل ءبارىن قوسىپ ەسەپتەگەندە 10 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىت، كۇن بويىنشا ەسەپتەگەندە 300 كۇن قالىپتى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ نىسانا - مىندەتتەرىن دەر كەزىندە جۇزەگە اسىرۋدا بۇرىننان - اق شەشۋگە ءتيىستى كوپتەگەن ماشاقاتتى تۇيىندەر بار ەدى، ىندەت قيىندىق دەڭگەيىن تاعى ارتتىرىپ جىبەردى، ءسوز جوق، ەرتەرەك قايتالاي اتتانىسقا كەلتىرۋ، قايتالاي ورنالاستىرۋ جاساۋ كەرەك“.
وسى جىلداردا، باس شۋجي شي جينپيڭ شوعىرلى تۇتاسقان 14 ەرەكشە كەدەي ءوڭىردى تەگىس ارالادى. شاننان تاۋى ءوڭىرى چينبا تاۋلى وڭىرىندەگى شوعىرلى تۇتاسقان ەرەكشە كەدەي وڭىرلەردىڭ وزەكتى ءوڭىرىنىڭ ءبىرى، باس شۋجي بۇعان قاتتى قام جەدى. وسى رەت شاڭلو، انكاڭعا ارنايى كەلۋى بۇل اراداعى اۋىلداستاردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ جاعدايىن ناقتى تەكسەرۋ ءۇشىن ەدى.
شاڭلو قالاسى جاشۇي اۋدانى شياۋليڭ قالاشىعى جينمي قىستاعى تاۋ ىشىنە ورنالاسقان، 9 ۇلەسى تاۋ، قالعان جەرى سۋ مەن اتىز، كەزىندە توتەنشە كەدەي قىستاق بولاتىن. قىستاق تۇرعىندارى جاقسى تۇرمىسقا جەتۋ ءۇشىن، قىستاق اتىن ”جينمي“ دەپ، قىستاقتىڭ جولىن ”ميتاڭ كوشەسى“ دەپ وزگەرتكەندە، قارنىمىز تاماققا جارىپ، ەندىگارى اشتىق ازابىن تارتپاساق دەگەن تىلەگى ەدى.
قازىر تاۋ سول باياعى تاۋ، ءبىراق قىستاق كەلبەتى وزگەردى، اعاش ساڭىراۋقۇلاعىن ەگەتىن جىلىجايلار بىرىنە - ءبىرى تۇتاسىپ، ۇيلەر شىت جاڭا بەينەگە ەنگەن. باس شۋجي اعاش ساڭىراۋقۇلاعىن ەگۋگە باۋلۋ ورتالىعى مەن زەردەلى تۇتاسقان اعاش ساڭىراۋقۇلاعى جىلىجايىنا كىرىپ، اۋىلداستاردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا كومەگى ءتيىپ وتىرعان ”التىن تۇيىرشىكتەردى“ جۇمىس باسىندا كوردى. شارۋا شياۋ چيڭسۇڭ بۇرىن سىرتتا ۋاقىتتىق جۇمىس ىستەيتىن، بىلتىر جۇگىن ارقالاپ اۋىلىنا قايتىپ كەلدى. ول باس شۋجيگە ءوز ءۇيىنىڭ كىرىسىنەن مالىمەت بەرگەندە، ارقا - جارقا قۋانا كۇلىپ تۇرىپ: ”ءبىر ساڭىراۋقۇلاق تاياقشاسىنان 7 يۋان تابۋعا بولادى، 2 جىلىجايدى كوتەرمەگە الساڭىز، جىلىنا 2 رەت ورىم بەرەدى، ءبىر ورىمنان 20 مىڭ يۋان، 2 ورىمنان 40 مىڭ يۋاننان استام اقشا تۇسەدى“ دەدى. ونى ءتىپتى دە الاڭسىز ەتكەنى ”سەرىكتەستىك + شارۋا“ ۇلگىسى ەدى، بازار جاعدايى جاقسى كەزدە بازار باعاسى بويىنشا ساتىلادى، بازار جاعدايى ناشار كەزدە قورعامالى باعادا ساتىلادى.
بەرتىنگى بىرنەشە جىلدا، جينمي قىستاعىنىڭ اعاش ساڭىراۋقۇلاق ەگىمشىلىگى جەرگە ەگۋدەن زەردەلى جىلىجايدا مۇنارا ۇلگىسىندە ەگۋگە، سالبىراتىپ ەگۋگە ءوتتى، قىستاق تۇرعىندارى دا تەسەمەن توپىراق قازۋدان زەردەلى قول تەلەفون ارقىلى ساڭىراۋقۇلاق باپتاۋعا ءوتتى، تاۋ جولى دا بۇرىنعى يرەلەڭدەگەن تار جولدان قاتتىلاندىرىلعان اۆتوكولىك جولىنا وزگەردى، اۋەلى، ەلەكتروندىق ساۋدا دا ەسىك الدىنا دەيىن كەلىپ، شانناننىڭ ءاربىر قالا - اۋدانىندا دەرلىكتەي ەلەكتروندىق ساۋدا قوعامدارى قۇرىلدى. باس شۋجي تىكە تاراتۋ تۇعىرىنىڭ الدىنا كەلىپ، ”ەڭ مىقتى زات جەتكىزۋشىگە“ اينالدى، ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ەلەكتروندىق ساۋدا بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا كومەكتەسىپ قانا قالماستان، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە دە دەم بەرەدى، ونىمەن زور ىستەر تىندىرۋعا بولادى.
كىشكەنە اعاش ساڭىراۋقۇلاعى، ءىرى كاسىپ باس شۋجيگە تەرەڭ اسەر قالدىردى. باس شۋجي بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ ءتۇيىنى بۇقارانى يگىلىككە كەنەلتۋ بولسا، قيىنى باياندى ورنىقتى جۇرگىزۋدە. كاسىپ تىزبەگىن ۇزارتىپ، اناعۇرلىم ورنىقتى مۇدددەلەر بايلانىسى مەحانيزمىن ورناتىپ، كەدەي بۇقارانىڭ كىرىسىنىڭ ۇزدىكسىز، تۇراقتى ارتۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
انكاڭ قالاسى پيڭلي اۋدانى لاۋشيان قالاشىعى جينپيڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنا كەدەي بۇقارادان جيىنى 1346 وتباسى، 4173 ادام كوشىرىلىپ ورنالاستىرىلعان. وسى 2 جىلدا، الەۋمەتتىك اۋماقتا زاۆودتار ىركەس - تىركەس قۇرىلىپ، كوشىپ كەلگەن كەدەي بۇقارا ەسىك الدىندا جۇمىستانىپ، بۇرىنعى كوپتەگەن شارۋالار قالا - قالاشىقتاعى ”قوس جۇمىسشى - قىزمەتكەر“ وتباسىنا اينالدى. تاۋ باسىندا كاسىپ گۇلدەنىپ، تاۋ ەتەگىندە الەۋمەتتىك اۋماق قۇرىلىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتا زاۆود اشىلىپ، ءار جاقتاردىڭ بايلىعى جاندانىپ، كەدەي بۇقارانىڭ شارىقتاپ دامۋى جۇزەگە استى.
باس شۋجي شي جينپيڭ ءبىر مامىق ويىنشىقتار زاۆودىنا كىردى. زاۆود قىزمەتكەرلەرى نەگىزىنەن تۇگەلدەي ايەل جۇمىسشىلار ەكەن، بۇرىن ولار تاۋدا تۇرىپ، نە سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەيتىن، نە قالىپ ۇيگە قارايتىن، تاڭداۋ ەكەۋىنىڭ بىرەۋى عانا ەدى. قازىر تاۋدان ءتۇسىپ قونىستانىپ، جۇمىس ىستەۋمەن بىرگە، ۇيگە دە قارايلاسا الاتىن بولدى. ءبىر ايەل جۇمىسشى كۇيەۋىنىڭ دە اۋدانداعى زاۆودتا جۇمىس ىستەيتىنىن ايتقاندا، باس شۋجي شي جينپيڭ كۇلىمسىرەپ: ”وندا وتباسىلارىڭدا قوس قىزمەتكەر بار ەكەن، كىرىستەرىڭدە كەپىلدىك بولىپتى“، - دەدى.
ءبىر كيىم - كەشەك سەرىكتەستىگىنىڭ ءونىم كورمە زالىندا جىجياڭنىڭ جۋجيىنان كەلگەن ايەل قوجايىن باس شۋجيدى كورىپ، ءوز ءۇيىنىڭ ادامىن كورگەندەي قۋاندى: ”كەلگەنىمىزگە ءبىر جىل بولمادى، پيڭلي اۋدانىندا 4 الەۋمەتتىك اۋماق زاۆودىن قۇردىق، بىلتىر ەكسپورتتان 4 ميلليون دوللار شەتەل اقشاسىن تاپتىق. بيىل 3 - ايدا جۇمىس قالپىنا كەلتىرىلگەننەن بۇگىنگە دەيىن ساتىلىم مولشەرى ءبىر ميلليون 500 مىڭ يۋاننان استى. قازىر شەكارا سىرتىنداعى ىندەت ءالى دە كۇشەيىپ تۇر، تاپسىرىس ازايدى، ءبىز ينتەرنەتتە ساتۋ تەبىنىن ارتتىردىق“. ول ءبىر جۇپ بايپاقتى قولىنا الىپ، پارشا ساتقاندا ءبىر پارى 8.8 يۋان، ينتەرنەتتە 19.9 يۋانعا ساتىلادى، ءبىر جۇپ السا، ءبىر جۇپ قوسىپ سيلاۋمەن بىرگە، جولداۋ اقىسىن كوتەرەمىز دەپ تانىستىردى. باس شۋجي شي جينپيڭ ونى ساۋدا ىستەي بىلەدى ەكەنسىڭ دەپ ماقتادى.
كوشىپ كەلگەن ۋاڭ شيانپيڭ مامىق ويىنشىقتار زاۆودىنىڭ عيماراتىندا تۇرادى، باس شۋجي ونىڭ ۇيىنە كەلىپ قوناق بولىپ، ونىڭ وتباسى كىرىسى، بالالارىنىڭ وقۋعا ءتۇسۋى، ەمدەلۋ جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ سياقتى جاعدايلارىن ەگجەي - تەگجەيلى سۇراستىردى. ۋاڭ شيانپيڭ باس شۋجيگە بۇرىن تاۋدا تۇراتىندىقتارىن، نە ىستەسە دە قولايسىز ەكەندىگىن، كەدەيلىكتەن كوز اشپاعانىن، ال قازىر الەۋمەتتىك اۋماققا كوشىپ كەلگەن سوڭ، نەبارى 10 مىڭ يۋان عانا اقشا شىعارىپ، 3 جاتىن بولمەسى، قوناق بولمەسى، اس بولمەسى بار عيمارات ۇيگە كوشكەندىكتەرىن، اشەكەيلەۋگە 30 مىڭ يۋاننان استام اقشا جۇمساعاندىقتارىن، توتەنشە تىنىستى دا جارىق بولعانىن، ەرلى - زايىپتى ەكەۋىنىڭ قىزمەت تاپقاندىقتارىن، ۇلكەن كىسىلەرگە دە قارايلاسا الاتىندىقتارىن، بالالارىنىڭ جىجياڭ داشۋەسىندە اسپيرانتتىق وقىپ جاتقانىن، وقۋ قاراجاتىنان الاڭدامايتىنىن، بۇرىن ءۇش ۇيىقتاسا دا تۇسىنە كىرمەيتىن تاماشا تۇرمىسقا كەنەلگەندىكتەرىن ايتتى. باس شۋجي مۇنى ەستىپ ايرىقشا قۋاندى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: قونىس جاڭالاعان بۇقارانىڭ تۇراقتاپ قالۋى كەرەك. كەيىنگى سۇيەمەلدەۋ ىسىندەگى ەڭ شەشۋشى ءتۇيىن جۇمىستاندىرۋ. بۇرىن ”تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىرۋدى“ دارىپتەيتىنبىز، بۇل كۇندەرى كوشىپ كەلگەن بۇقارا ءۇشىن ايتقاندا، الاڭسىز كاسىپپەن شۇعىلدانعاندا عانا تىنىش ءومىر كەشۋگە بولادى. ”ءۇي جاقسى بولعانىمەن كىرىس بولماسا، ءبارىبىر ورنىعىپ وتىرا المايدى“. تەك بۇقارانى جۇمىستاندىرۋعا كەپىلدىك ەتكەندە عانا، بۇقارانىڭ قونىس جاڭالاۋىنا، تۇراقتاپ قالۋىنا، بىرتىندەپ اۋقاتتانۋىنا، قايتا كەدەيلەسۋدەن ساقتانۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋگە بولادى. بيىل كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتەتىن جىل، قيىنشىلىعى بار بۇقارانىڭ جۇمىستانۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ توتەنشە ماڭىزدى، ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر كوبىرەك ءادىس - امال قاراستىرۋى كەرەك.
الەۋمەتتىك اۋماقتان شىققان سوڭ، باس شۋجي كولىكپەن يرەلەڭدەگەن تاۋ جولىن بويلاپ، لاۋشيان قالاشىعىنىڭ جياڭجياپيڭ قىستاعىنا كەلدى. بۇل ارانىڭ شاي ەگۋ تاريحى سوناۋ تاڭ داۋىرىندە - اق ەستەلىككە الىنعان، ايتسەدە تالاي جىلدان بەرى اۋىلداستار التىن تاۋدا تۇرسا دا قازان اسا الماي وتىردى. وسى 2 جىلدا پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ساياساتتىق جەتەكشىلىك ەتۋىندە جياڭسۋ مەن شانشيدىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا سەلبەسۋ نىسانى قىستاققا ىرگە تەۋىپ، نۇي - ۋا فىڭحۋاڭ شاي كاسىبى وسى زاماندىق ۇلگى كورسەتۋ باقشا رايونى سالىنىپ، ”پارتيا ياچەيكاسى + باستاماشى كاسىپورىندار + كەدەي وتباسىلار“ سىندى سەلبەستىك ۇلگىسىن قالىپتاستىرىپ، 100دەن استام قيىنشىلىعى بار بۇقارانى كىرىستەرىن ارتتىرۋعا جەتەكتەدى.
تەرەڭ تاۋ قويناۋىندا كوكتەم لەبى ەسىپ، كوكتەم جاڭبىرى سىبەرلەپ تۇر، كوكتەمگى شاي اتىز، مۇنارلى شىڭ، قويۋ بۇلت، تۇمان تۇسكەن اتىز شەتسىز دە شەكسىز سوزىلىپ جاتىر. باس شۋجي شي جينپيڭ باسپالداقپەن جوعارى شىقتى، ساتىلى اتىزدا شاي اعاشتارى قاۋلاپ ءوسىپ تۇر.
شاي ەگىنشىلەرىنىڭ كوبى جەرگىلىكتى قىستاق تۇرعىندارى، ولار باستارىنا ءشي قالپاق كيىپ، بەلدەرىنە شارباقتارىن اسىپ، شادىمان اۋەندەرىن شارىقتاتىپ، ەپتى ساۋساقتارىمەن شاي جاپىراقتارىن جۇلىپ ءجۇر. باس شۋجيدىڭ كەلگەنىن كورىپ، ولار قاۋمالاي كەلىپ، باس شۋجيگە ءار جىلعى تۇسىمدەرىن ەگجەي - تەگجەيلى ايتىپ بەردى: شاي باقشاسىنا پايدالانىلاتىن جەرلەردىڭ اينالىمعا ءتۇسۋ قاراجاتى بار بولۋمەن بىرگە، تاعى پايدا بولىسۋگە قاتىناسامىز، شاي جاپىراعىن جۇلۋدى قالايتىندارعا تاعى جۇمىس اقىسى بەرىلەدى. ”شاي جاپىراعىن جۇلۋ ماۋسىمى ءار جىلى 3 اي بولادى، ىسكەر ادامدار ءبىر كۇنىنە 200 يۋاننان استام اقشا تابادى، جوق دەگەندە 100 يۋانداي اقشا تابادى. ءسىز ايتقانداي، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق!“
ادام جاسىل تاۋدى قادىرلەسە، جاسىل تاۋ دا، ءسوز جوق، ادامعا سي ۇسىنادى، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − ءارى تابيعي بايلىق، ءارى ەكونوميكالىق بايلىق. باس شۋجي شي جينپيڭ قۋانا بىلاي دەدى: ”اۋىلداستاردىڭ شايمەن بايۋ جولىنا ءتۇسۋىن، شايمەن شارۋاشىلىقتى شالقىتۋىن، كەدەيلىكتەن ارىلىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە جەتۋىن ءۇمىت ەتەمىن!“
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ − بۇرىنعىلار ىستەپ كورمەگەن تىڭ باستاما. باس شۋجي شي جينپيڭ تالاي رەت بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”مەن شەگە قاعۋ رۋحىن دارىپتەگەن ەكەنمىن، مۇنى وزىمنەن باستاۋىم كەرەك قوي! بۇل ءىستى شەگە قاعۋ رۋحىمەن جالىقپاي ۇستايمىن“. شاننانداعى ەكى قىستاقتى كورگەننەن كەيىن، باس شۋجي تەبىرەنىپ بىلاي دەدى: ”مەن قازىرگى كورسەتكىشتەگى كەدەيلىكتەن ارىلتۋ مىندەتىنىڭ بيىل جاپپاي ورىندالاتىنىنا سەنىمىم بار، مەنىڭ ەڭ كوڭىل بولەتىنىم كەيىنگى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ ماسەلەسى، ورنىقتى دا باياندى مەحانيزم قالىپتاستىرا الۋ - الماۋ. كوممۋنيستەر ءىس بىتىرگەندە شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەۋى، حالىق بۇقاراسىن ايتسا - ايتقانداي شىنايى يگىلىككە كەنەلدىرۋى كەرەك“.
شانشي ولكەلىك پارتكوم مەن ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداۋ ماجىلىسىندە شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: حالىق تۇرمىسى حالىق باقىتىنىڭ نەگىزى، قوعام جاراسىمدىلىعىنىڭ ارقاۋى. حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولىپ، حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى ناقتى ىستەردى تىڭعىلىقتى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. كورنەكتى ماسەلەلەردى كوزدەپ، دالمە - ءدال شارا قولدانىپ، ەندى قالعان كەدەي حالىقتى كەدەيلىكتەن ارىلتۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ جاعدايىنا قاراي وڭىرلىك ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتىپ، قايتالاي كەدەيلەسۋدەن ساقتانۋدى قاداعالاۋ جانە كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ مەحانيزمىن جىلدام ورناتىپ، كەدەيلەردى قونىس جاڭالاپ سۇيەمەلدەۋدىڭ سوڭعى سۇيەمەلدەۋىن كۇشەيتىپ، كوپ شارانى قاتار قولدانىپ كەدەيلىكتەن ارىلتۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ كەرەك.
جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋ: قاتەردى ورايعا اينالدىرىپ، قيىندىققا قارسى ۇمتىلدى
تۇتقيىل كەلگەن جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا بۇرىن بولىپ كورمەگەن سىن - سايىس اكەلدى. ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى ۇدايىلاندىرۋدى مىقتى، ناقتى، ەگجەي - تەگجەيلى يگەرۋ العى شارتىندا، جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋ، قالىپتى تۇرمىس ءتارتىبىن قالپىنا كەلتىرۋگە قۇلشىنۋ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدى جۇزەگە اسىرۋ، ”13 - بەسجىلدىق“ جوبانى اياقتاتۋ، بيىلعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نىسانا - مىندەتتەرىن ورىنداۋ جونىنەن ايرىقشا ماڭىزدى.
جۋىقتا، جىجياڭدا قىزمەت تەكسەرىپ، جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋ جاعدايىنا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قاتەر مەن وراي قاشاندا بىرگە تۋىپ، قاتار ءومىر سۇرەدى، قاتەردى جەڭسەڭ ورايعا اينالادى. ىشكەرىلەي تالداۋ جاساپ، جان - جاقتى سالماقتاپ، وزگەرىستى ءدال تانىپ، وزگەرىسكە عىلمي سايكەسىپ، ىرىقتىلىقپەن وزگەرۋگە تالپىنىپ، كوز الداعى قاتەردەن، كوز الداعى قيىنشىلىقتان ورايدى يگەرۋگە جانە ورايدى جاراتۋعا شەبەر بولۋ كەرەك.
وسى رەت باتىس بولىكتەگى وڭىرگە بارىپ قىزمەت تەكسەردى، جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋ جاعدايى تەڭىز جاعالاۋىنداعى وڭىرلەرمەن ۇقسامايدى، قاتەردى ورايعا اينالدىرىپ، قيىندىققا قارسى اتتانا الدى ما، جوق پا؟ باس شۋجي شي جينپيڭ باتىس سولتۇستىك وڭىردەگى ىقپالعا يە مەملەكەت مەنشىگىندەگى جاساۋ كاسىپورنى − شانشي اۆتوموبيل جارنا مەڭگەرۋ توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنە ارنايى بارىپ، سول جەردە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى.
سەرىكتەستىكتىڭ الاڭىندا، ءتۇرلى تيپتەگى اۋىر تۇرپاتتى دالالىق اۆتوموبيل، اۋىر تۇرپاتتى جۇك اۆتوموبيل سياقتى جاڭادان زاۆودتان شىققان ونىمدەر رەتتى تىزىلگەن. شي جينپيڭ كورە ءجۇرىپ، ونىمدەردى زەرتتەپ اشۋ، ءوندىرۋ، ساتۋ سياقتى جاعدايلاردى ەگجەي - تەگجەيلى ۇعىستى.
باس قۇراستىرۋ سەحىنا كىرگەندە، ول قىزمەتكەرلەردىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ شارالارىنا ايرىقشا نازار اۋداردى.
كاسىپورىن جاۋاپتىسى مالىمەت بەرىپ بىلاي دەدى: ءبىز ”ماسكى تاعۋعا، تەمپەراتۋرا ولشەتۋگە، شوعىرلى ۋاقىتتان اۋاشالانىپ جۇمىسقا بارىپ - كەلۋگە، قىزمەتكەرلەر ءبولىنىپ تاماقتانۋعا...“ تاباندى بولىپ كەلەمىز. باس شۋجي تۇراقتاندىرىپ بىلاي دەدى: ”ىندەتتەن ساقتانۋ شارالارى تىڭعىلىقتى ەكەن. جۇمىستى قالپىنا كەلتىرۋدى ويداعىداي يگەرۋمەن بىرگە، ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى، ءسوزسىز، بوساڭسىتپاۋ، ىندەتتىڭ قايتالانۋىنان ساقتانۋ كەرەك، ايتپەسە، بار ەڭبەگىمىز سەلگە كەتەدى“.
باس قۇراستىرۋ سەحى قاربالاستىققا تۇسكەن. ءبىر قۇراستىرۋ جۇمىس ورنىندا جۇمىسشى ”ۇستاز“ جاڭا ”شاكىرتىن“ باس شۋجيگە تانىستىرىپ: ”ول بۇرىن تەدال ورناتاتىن، قازىر تۇتىكشەلەردى جالعاۋدى ۇيرەنۋدە، ءبىز كوپ قابىلەتتى قىزمەتكەر تاربيەلەۋگە ءمان بەرەمىز. باس قۇراستىرۋ ءوندىرىس جەلىسىندە 26 جۇمىس ورنى بار، كەيبىر قىزمەتكەرلەر ىندەتتىڭ ىقپالىنان جۇمىسقا كەلە الماسا دا، كوپ قابىلەتتى قىزمەتكەرلەر دەر كەزىندە ونىڭ ورنىن تولىقتايدى“ دەدى.
كاسىپورىن ونىمدەرىنىڭ باستىسى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدىڭ“ بويىنداعى ەلدەرگە ساتىلاتىندىعىن ەستىگەننەن كەيىن، باس شۋجي شي جينپيڭ ىندەتتىڭ كاسىپورىنعا قانشالىق ىقپال جاساعاندىعىن ىقىلاسپەن سۇرادى.
”ىندەتتەن بۇرىن، كۇنىنە ورتا ەسەپپەن 600دە 700 تاپسىرىس قابىلدايتىنبىز، جۇمىستى قالپىنا كەلتىرگەننەن كەيىن ءار كۇنى 1000نان ارتىق تاپسىرىس قابىلدايتىن بولدىق، ءوندىرۋ، ساتۋ جاعدايىمىز ىندەتتىڭ الدىنداعىدان ءبىرشاما جاقساردى“، - دەدى كاسىپورىنعا جاۋاپتى جولداس ماقتانىشپەن.
2 - ايدىڭ سوڭىنان بەرى، پارتيا ورتالىق كوميتەتى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جانە ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ قىزمەتىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋ جونىندە دەر كەزىندە ورنالاستىرۋ جاسادى، ەلىمىزدىڭ جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋى ۇزدىكسىز تەزدەپ، كولەمى كەڭەيىپ، ءارقايسى كاسىپ سالاسى كاسىپ تىزبەگىنىڭ ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋ، ءونىم قۋاتىنا جەتۋ سالىستىرماسى ۇزدىكسىز جوعارىلادى، ىندەت اپاتى الدىندا، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى وراسان زور توزىمدىلىك بايقاتىپ، وسى كاسىپورىننىڭ قيىن جاعدايدا دامۋىنا پارمەندى سىرتقى تىرەك ازىرلەدى. كاسىپورىننىڭ جاۋاپتىسى باس شۋجيگە: كاسىپورىن ءونىمىنىڭ وزەكتى تەحنيكاسى نەگىزىنەن دەربەس زەرتتەپ اشۋعا سۇيەنەدى، ەلىمىزدە ءوندىرىلۋ سالىستىرماسى ەرەكشە جوعارى، ونىڭ ۇستىنە باستىسى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدىڭ“ بويىنداعى ەلدەرگە ساتىلادى، شەكارا سىرتىندا ىندەتتىڭ تارالۋى كاسىپورىننىڭ ءوندىرىسى مەن ساتىلۋىنا تىم كوپ ىقپال جاسامادى، - دەپ مالىمەت بەردى.
”بۇل ورايدى يگەرۋ، حاۋىپ - قاتەردى ورايعا اينالدىرۋ“، - دەدى باس شۋجي شي جينپيڭ ەرەكشە ءسۇيىنىپ. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ناقتى ەكونوميكا ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ جان تامىرى. ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدە مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار نەگىزگى كۇش بولۋ، ومىرشەڭ كۇش بولۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىردى، جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋدى ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار دا نەگىزگى كۇش بولۋ، ومىرشەڭ كۇش بولۋ رولىن ساۋلەلەندىرۋ كەرەك. مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردى نىعايتۋ، كۇشەيتۋ، ساپالىلاندىرۋ − جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىم ابزالدىلىعىنىڭ تولىق ساۋلەلەندىرىلگەندىگىنىڭ ماڭىزدى كەپىلى.
باس شۋجي شانشي اۆتوموبيل توبىندا شانشيدىڭ دامۋىن اۋىزعا الدى: ”شانشي باتىس وڭىرگە ورنالاسقان، جاڭا داۋىردە ءداۋىر تولقىنىنىڭ الدىڭعى لەگىندە تۇراتىن، ءداۋىردىڭ سەركەسى بولۋعا تالپىناتىن مۇرات جانە رۋح تا بولۋ كەرەك. باتىس ءوڭىردى قاۋىرت اشۋ، ’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ سياقتى ماڭىزدى ورايلاردى مىقتى ۇستاۋمەن بىرگە، قاتەردى ورايعا اينالدىرۋعا، قازىرگى داعدارىس پەن سىن - سايىستان وراي جاراتۋعا شەبەر بولىپ، جاڭا ۇلگىلەردى، جاڭا كاسىپ كۇيلەرىن، جاڭا تەحنيكالاردى، جاڭا ونىمدەردى ۇزدىكسىز دامىتىپ، تىڭ ساتىعا ۇزدىكسىز قادام تاستاۋ كەرەك“.
جاساۋ كاسىبى سالاسىنىڭ جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋى تۇتاس ەكونوميكالىق جۇيەنىڭ اينالىمىن قالپىنا كەلتىرۋدىڭ ماتورى، قوعامدىق تۇرمىس سالاسىنداعى ساۋدانى، بازاردى قالپىنا كەلتىرۋ ەكونوميكالىق جۇيەنىڭ اينالىمىن قالپىنا كەلتىرۋدىڭ دەمەۋشىسى. تەكسەرىپ - زەرتتەۋدىڭ ەڭ سوڭعى بەكەتىندە، باس شۋجي شي جينپيڭ دايان مۇناراسىمەن ىرگەلەس جاتقان داتاڭ بۋيەچىڭ جاياۋلار كوشەسىنە كەلدى.
الۋان شىراقتار جانعاندا چۇيجياڭ جاعاسىنا بارىپ شاراپ ءىشۋ، دايان مۇناراسىنا شىعىپ ءسوز قالدىرۋ جالت - جۇلت ەتكەن ساۋلە استىندا ايرىقشا كوز تارتادى، ۇلى تاڭنىڭ سالتاناتتى كورىنىسى مەن وسى زامانعى جايناعان اسەم كورىنىستەر ءوزارا ساۋلە ءتۇسىرىپ ولەڭ - جىردىڭ شاشۋىنداي اسەم بەينەگە ەنگەن.
ىندەت تۋىلعاننان بەرى، ىلگەرى ادامدار قايشالىساتىن جاياۋلار كوشەسى ءبىر مەزەت قاڭىراپ بوس قالىپ، جىم - جىرتتىققا شومعان ەدى، قازىر قايتا دىر - دۋمانعا شوما باستادى. ساياحاتشىلار جول - جونەكەي باس شۋجيدىڭ وسى ارادا جۇرگەندىگىن كورىپ شاتتانعان سەزىمدەرىن باسا الماي الاقايلادى. باس شۋجي شي جينپيڭ ولارعا ءالسىن - ءالسىن قول بۇلعاپ قۇرمەت ءبىلدىردى.
باس شۋجي شي جينپيڭ ايتۋلى شي - ان اسحاناسىنا كەلدى. تاماق ءىشىپ وتىرعاندار، اسحانا قىزمەتكەرلەرى دەرەۋ قاۋمالاي قالدى. قوي ەتى سورپاسى نانى، اسقاباق تاۋىق ەتى، قاتتاما ەت نان، ەلەگەن قوي ەتى، شانبەيدىڭ تارى قابارماسى... باس شۋجي كۇلىمسىرەپ: ”مىنە مۇنىڭ ءبارى اۋىلدىڭ ءدامى“ دەدى. باس شۋجي شي جينپيڭ: كوپشىلىكتىڭ سىرتتان ءدامدى تاعام جەي الاتىن بولعانىن، قالانىڭ قايتادان دۋماندانا تۇسكەنىن كورىپ ايرىقشا قۋاندىم، - دەدى. ول عىلمي ساقتانۋ - تىزگىندەۋ العى شارتىندا ساۋدانىڭ، بازاردىڭ قالپىنا كەلۋىن تارتىپپەن ىلگەرىلەتىپ، قالىپتى تۇرمىس ءتارتىبىن قۇلشىنا قالپىنا كەلتىرىپ، كوپشىلىكتىڭ ەرتەرەك قالىپتى تۇرمىس وتكىزۋىنە مۇمكىندىك جاساۋدى باسا دارىپتەدى.
جاياۋلار كوشەسىنىڭ ەكى جاعالاۋىنداعى دۇكەن قوجايىندارى وسى ءبىر ەرەكشە ”اۋىلداستارىنىڭ“ كەلۋىن اسىعا كۇتتى. تەرى قۋىرشاق ويىن بەيزاتتىق مادەني مۇرا دۇكەنى، تاڭ پاتشالىعى كيىم - كەشەكتەرى بەيزاتتىق مادەني مۇرا دۇكەندەرى، ءتاتتى تاعامدار دۇكەنى، جەرلىك ەرەكشە ونىمدەر دۇكەنى... شەبەرلەردىڭ قولىنان شىققان بالشىق ءمۇسىن، تاڭ ءداۋىرى ۇلگىسىندەگى كونە كيىم - كەشەكتەردەن ءدامى ءتىل ۇيىرەتىن شانشي ۇن تاعامدارىنا دەيىن، باس شۋجي شي جينپيڭ جول بويى ارالاپ، كورىپ، ۇعىسىپ: ساۋدالارىڭ قانداي؟ جۇمىستى قالپىنا كەلتىرۋ جاعىندا قيىنشىلىقتارىڭ بار ما؟ - دەپ سۇرادى.
كەلەسى كۇنى، شانشي ولكەلىك پارتكوم مەن ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداۋ ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ شانشيدىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جانە ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ قىزمەتىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋدە قول جەتكىزگەن بەلسەندى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرىن تۇراقتاندىردى. ول شي - انعا قونىس اۋدارۋ رۋحىن، يان - ان رۋحىن تاعى دا اۋىزعا الىپ، شانشي حالقىندا بايىرعى چيندىقتاردىڭ وزگەشە ”تەبىنى“ بارلىعىن ايتتى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: كەلەلى تاريحي ىلگەرىلەۋشىلىكتىڭ ءبارى اۋىر اپاتتاردان كەيىن بولعان، جۇڭحۋا ۇلتى ءدال وسىنداي جاپا - ماشاقات بارىسىندا شىڭالىپ، تولىسقان. باتىس ءوڭىردىڭ جانە باتىس وڭىردەگى قالىڭ كادرلار مەن جۇرتشىلىقتىڭ جاڭا داۋىردەگى تاريحي جورىقتا جۇڭحۋا ۇلتى ءۇشىن مۇنان دا زور تىڭ ۇلەس قوساتىنىنا سەنەمىن.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 4 - ايدىڭ 24 - كۇنى شي - اننان بەرگەن حابارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
