2024.07.04 16:32 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
سول جەر ۋاقىتى 7 - ايدىڭ 3 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استاناداعى زۇڭتۇڭ سارايىندا قازاقستاننىڭ زۇڭتۇڭى توقايەۆپەن كەڭەس وتكىزدى. توقايەۆ شي جينپيڭگە ارناپ سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى. سۋرەتتە: شي جينپيڭ توقايەۆتىڭ سەرىك بولۋىندا قۇرمەت قاراۋىلىن كوزدەن كەشىرۋدە. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى يۋە يۋەۋەي تۇسىرگەن
سول جەر ۋاقىتى 7 - ايدىڭ 3 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استاناداعى زۇڭتۇڭ سارايىندا قازاقستاننىڭ زۇڭتۇڭى توقايەۆپەن كەڭەس وتكىزدى. سۋرەتتە: شي جينپيڭ توقايەۆپەن قول الىسۋدا. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى پاڭ شيڭلەي تۇسىرگەن
سول جەر ۋاقىتى 7 - ايدىڭ 3 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استاناداعى زۇڭتۇڭ سارايىندا قازاقستاننىڭ زۇڭتۇڭى توقايەۆپەن كەڭەس وتكىزدى. كەڭەستەن كەيىن ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسىنە» بىرگە قول قويدى ءارى ەكونوميكا - ساۋدا، ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ، اۆياتسيا، عارىش، وقۋ - اعارتۋ، اقپارات قۇرالدارى سياقتى سالالارداعى نەشە ونداعان ەكى جاقتى سەلبەستىك قۇجاتتارىن اۋىستىرۋعا كۋا بولدى. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جۇي پىڭ تۇسىرگەن
«حالىق گازەتى»، 7 - ايدىڭ 3 – كۇنى، استانا (تىلشىلەر دۋ شاڭزى، ۋاڭ فاڭ). سول جەر ۋاقىتى 7 - ايدىڭ 3 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استاناداعى زۇڭتۇڭ سارايىندا قازاقستاننىڭ زۇڭتۇڭى توقايەۆپەن كەڭەس وتكىزدى.
شي جينپيڭ اۆتوكولىكپەن زۇڭتۇڭ سارايىنا كەلگەندە، توقايەۆ زۇڭتۇڭ ىستىق ىقىلاسپەن قارسى الدى. قازاقستان اۋە ارمياسىنىڭ 6 سوعىس ۇشاعى زۇڭتۇڭ سارايىنىڭ اسپانىنان ۇشىپ ءوتىپ، جۇڭگونىڭ مەملەكەت تۋىنا سيمۆول بولعان قىزىل، سارى ءتۇستى ءتۇتىن شىعارىپ، شي جينپيڭنىڭ قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەنىن ەڭ جوعارى جول - جوسىنمەن قارسى الدى.
توقايەۆ شي جينپيڭگە ارناپ سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى.
زۇڭتۇڭ سارايىنىڭ زالى ايبىندى، قۇرمەت قاراۋىلى ايباتتى كورىنەدى. ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى جەكە - جەكە قارسى جاققا سەرىك بولىپ بارعاندارمەن ءبىر - بىرلەپ قول الىسىپ قۇرمەت ءبىلدىردى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى پارات مىنبەسىنە شىقتى، اسكەري وركەستر جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ مەملەكەت اندەرىن ورىندادى. شي جينپيڭ توقايەۆتىڭ سەرىك بولۋىندا قۇرمەت قاراۋىلىن كوزدەن كەشىردى.
قارسى الۋ سالتىنان كەيىن ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى شاعىن كەڭەس وتكىزدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بىلتىر توقايەۆ زۇڭتۇڭمەن شي - اندا جانە بەيجيڭدە 2 رەت ديدارلاسىپ، جۇڭگو - قازاقستان قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋى جونىندە جاڭا ورنالاستىرۋ، جاڭا جوبا جاساپ، جۇڭگو - قازاقستان قارىم - قاتىناسىنداعى ”التىن 30 جىلدىڭ“ جەدەل دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتتىك. جۇڭگو جاق جۇڭگو - قازاقستان قارىم - قاتىناسىنا باستان - اياق ستراتەگيالىق بيىكتەن جانە ۇزاق بولاشاقتىق تۇرعىدان قارايدى، قازاقستاندى جۇڭگونىڭ توڭىرەكتىك ديپلوماتياسىنىڭ الدىمەن ەسكەرىلەتىن بەتالىسى جانە ورتا ازياداعى ماڭىزدى سەلبەستىك سەرىگى دەپ قارايدى، جۇڭگو جاق جۇڭگو - قازاقستان قارىم - قاتىناسىن ويداعىداي قورعاۋ، ويداعىداي دامىتۋ تىلەگى مەن بەكىمىنەن مىزعىمايدى، بۇل ءبىر مەزەتتىك بىرەر ىسكە نەمەسە حالىقارالىق اۋمالى - توكپەلى جاعدايعا بولا وزگەرمەيدى. جۇڭگو ماڭگى قازاقستان جاقتىڭ سەنىمدى جاقسى كورشىسى، جاقسى سەرىگى. جۇڭگو جاق قازاقستان جاقپەن تابيعي گاز سياقتى ءداستۇرلى ەنەرگيا سەلبەستىگىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، فوتوۆولت، جەل ەلەكترى سياقتى جاڭا ەنەرگيا سەلبەستىگىن كەڭەيتىپ، ءتىپتى دە كوپ جۇڭگو كاسىپورىندارىنىڭ قازاقستانعا بارىپ قارجى قوسۋىن قولداپ، قازاقستاننىڭ بايلىق ابزالدىعىن دامۋ قۋاتىنا اينالدىرىپ، جاسىل، تومەن كومىرتەكتى، باياندى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنا دەم بەرۋدى قالايدى.
توقايەۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ قازاقستاندا مەملەكەتتىك ساپاردا بولۋى قازاقستان - جۇڭگو قارىم - قاتىناسىن دامىتۋدا تاريحي كەلەلى ماڭىز الادى. جۇڭگو − قازاقستاننىڭ دوس كورشىسى، جاقىن دوسى جانە ماڭىزدى ستراتەگيالىق سەرىگى، قازاقستان - جۇڭگو قارىم - قاتىناسى بەرىك تاتۋ كورشىلىك دوستىق پەن ءبىر - ءبىرىن باتىل قولداۋدى نەگىز ەتىپ، بۇرىن بولماعان تاماشا دامۋ ارىنىن ايگىلەپ، ساۋدا، ەنەرگيا، اۋىل شارۋاشىلىعى، كەن ونىمدەرى سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتە ماڭىزدى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، ەكى ەل حالىقتارىن باقىتقا كەنەلتتى، مۇنى مەملەكەت پەن مەملەكەت قارىم - قاتىناسىنىڭ ۇلگىسى دەۋگە بولادى. قازاقستان جاق جۇڭگو قول جەتكىزگەن جان - جاقتى، تاريحي جەتىستىكتەردى قۇتتىقتايدى، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ءدانىشپان باسشىلىعىندا، جۇڭگونىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىندا، ءسوز جوق، تىڭ دا اناعۇرلىم زور تابىستارعا قول جەتكىزەتىنىنە سەنەدى. قازاقستان جۇڭگومەن بىرگە ەكى ەلدىڭ ەنەرگيا، كەن، جاڭا ەنەرگيا، ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىك كومەسكى كۇشىن ونان ارى اشىپ، ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىن تىڭ دەڭگەيگە كوتەرۋدى قالايدى. قازاقستان جاق جۇڭگو جاقتىڭ قازاقستاننىڭ يەلىك ۇقىعىن، تاۋەلسىزدىگىن، تەرريتوريا تۇتاستىعىن باتىل قولداعانىنا العىس ايتادى، ءبىر جۇڭگو پرينسيبىن باتىل ۇستانىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ باتىل سوققى بەرىپ، ەكى ەلدىڭ ورتاق حاۋىپسىزدىگىن قورعايدى.
وسىدان كەيىن ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى كەڭ كولەمدى كەڭەس وتكىزدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ دوستىعى مىڭ جىلعا جالعاسقان بايىرعى جىبەك جولىنا تامىر تارتقان، سونداي - اق ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان 32 جىلدىق ءوزارا ءتيىمدى سەلبەستىكتىڭ قوردالانۋى ارقىلى ماڭگىلىك جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەردىڭ جوعارى دەڭگەيىنە جەتىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسقان دوستىق، وسكەلەڭ ءوزارا سەنىمدىلىك، بەينەت پەن زەينەتتى بىرگە وتكەرۋ جۇڭگو - قازاقستان قارىم - قاتىناسىنىڭ نەگىزگى اۋەنىنە اينالدى. حالىقارالىق جاعداي مەيلى قالاي وزگەرسە دە، جۇڭگو جاق جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ دوستىعىن قورعاۋ اۋەلگى ماقساتىنان بۇلجىمايدى، جان - جاقتى سەلبەستىكتى ىلگەرىلەتۋدەگى تاباندىلىقتان بۇلجىمايدى، ءبىر - ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسى ماسەلەسىندە ءبىرىن - ءبىرى قولداۋ بەكىمىنەن بۇلجىمايدى، ءوز ەلدەرىنىڭ دامۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ سەنىمىنەن بۇلجىمايدى. جۇڭگو جاق قازاقستان جاقپەن بىرگە اناعۇرلىم باي مازمۇندى جانە ومىرشەڭدىك كۇشكە يە جۇڭگو - قازاقستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرىپ، ءوڭىردىڭ، ءتىپتى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋى مەن ورنىقتىلىعىنا اناعۇرلىم كوپ وڭ ەنەرگيا ۇستەۋدى قالايدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن قازاقستان ەكى ەل وزدەرىنىڭ دامۋىنىڭ، گۇلدەنۋىنىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە تۇر، ەكى جاق ەكى ەلدىڭ دامۋ ستراتەگياسىن ۇشتاستىرۋدى جانە ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرىن اۋىستىرۋدى كۇشەيتىپ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن اناعۇرلىم كوپ سەلبەستىك نىساندارىن اتقارىپ، ءوز ەلدەرىنىڭ دامۋىنا دەم بەرۋى كەرەك. جۇڭگو جاق قازاقستان جاقپەن ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىك دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، بولاشاقتا ەكى جاقتى ساۋدا سوماسىن ەسەلەپ ارتتىرۋ جاڭا نىساناسىن ەرتەرەك جۇزەگە اسىرىپ، قازاقستاننىڭ ساپالى تاۋارلارىن يمپورت ەتۋدى ونان ارى كەڭەيتىپ، ەلەكتروندىق ساۋدا، سيفرلى ەكونوميكا سياقتى سەلبەستىكتىڭ جاڭا ارتۋ تۇيىندەرىن قالىپتاستىرۋدى قالايدى. ەكى جاق ءىرى ءوندىرىس قۋاتىنا قارجى قوسۋ سەلبەستىك كولەمىن كەڭەيتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ، سەلبەستىك جاساۋ كومەسكى كۇشىن اشىپ، ەلەكترلى اۆتوموبيل، جاڭا ەنەرگيا، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا، جاساندى سەرىك حابارلاسۋى سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كەڭەيتۋى كەرەك. جۇڭگو جاق قازاقستان جاقپەن بىرگە كاسپي تەڭىزى حالىقارالىق تاسىمال جەلىسى قۇرىلىسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، كوپ نەگىزدى، سترەولدى، ۇلاسپالى جاعدايدى قالىپتاستىرۋدى قالايدى. جۇڭگو جاق كەلەر جىلى قازاقستاندا ”جۇڭگو ساياحات جىلىن“ وتكىزۋدى قولداپ، قازاقستاندا ەكىنشى لۋبان شەبەرحاناسىن اشۋدى ۇيعاردى. كەشە اۋەجايدا قازاقستاندىق ورەندەردىڭ «وتاندى جىرلايمىز» دەگەن ءاندى ولشەمدى، جاتىق جۇڭگو تىلىندە ورىنداعانىن ەستىگەندە قاتتى اسەرلەندىم. جاستار − جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسقان دوستىعىنىڭ مۇراگەرى. ەكى جاق ەكى ەلدىڭ مادەنيەت ورتالىقتارى مەن بەيجيڭ ءتىل داشۋەسى قازاقستان بولىمشە مەكتەبىنىڭ رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى كۇشەيتىپ، ەكى ەل بۇقاراسىنىڭ، اسىرەسە، جاس بۋىنداردىڭ ءوزارا ءتۇسىنىسۋىن، جاقىنداسۋىن نىعايتىپ، ەكى ەلدىڭ جان - جاقتى سەلبەستىگىنىڭ قوعامدىق، حالىق رايى نەگىزىن بەكەمدەۋى كەرەك.
شي جينپيڭ قازاقستاننىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى مىندەتىن وتەگەنىن جوعارى باعالاپ، قازاقستان جاق باسقارىپ وتكىزگەن استانا باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ تابىستى بولۋىن تىلەدى. شي جينپيڭ مىنانى ءبىلدىردى: استانا باسشىلار ماجىلىسىنەن كەيىن جۇڭگو شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى بولادى، جۇڭگو قازاقستان سياقتى مۇشە ەلدەرمەن بىرگە شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ اناعۇرلىم تىعىز تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى قالايدى. جۇڭگو جاق قازاقستان جاقتىڭ كەلەر جىلى 2 - كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن وتكىزۋىن قولدايدى، قازاقستان سياقتى قاتىستى جاقتارمەن بىرگە جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمىن ساپالىلاندىرىپ، كۇشەيتىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگىنىڭ اناعۇرلىم كوپ تىڭ جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. جۇڭگو جاق قازاقستان جاقپەن بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى ۇيىمدار جۇلگەسىندە تىعىز سەلبەسىپ، ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، ەكى ەلدىڭ جانە قالىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن قورعاۋدى قالايدى.
توقايەۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ قازاقستاندا مەملەكەتتىك ساپاردا بولۋى قازاقستان، جۇڭگو ەكى جاقتىڭ قازاقستان مەن جۇڭگونىڭ ماڭگىلىك جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن ونان ارى جوعارىلاتۋعا بىردەي ايرىقشا ءمان بەرەتىنىن ءارى بارىنشا ءۇمىت ارتىپ وتىرعانىن تاعى ءبىر رەت دالەلدەدى. قازاقستان مەن جۇڭگونىڭ مىڭ جىلدان استام ۋاقىت وتكەن بەرىك دوستىعى بار، ءار سالاداعى سەلبەستىگى سۇبەلى تابىستارعا قول جەتكىزدى. اسىرەسە، سوڭعى جىلدارى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ تىكەلەي كوڭىل ءبولۋى مەن جەتەكشىلىك ەتۋىندە، قازاقستان - جۇڭگو قارىم - قاتىناسى جاڭا ”التىن داۋىرگە“ قادام تاستاپ، ەكى ەلدىڭ كەلەلى سەلبەستىك نىساندارى ءساتتى ىلگەرىلەپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، جاسىل ەنەرگيا، گۋمانيتارلىق سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتە بەلسەندى جەتىستىكتەرگە قول جەتىپ، ەكى ەل حالىقتارىنىڭ ىرىس - قۇتىن ارتتىرۋعا ۇلەس قوستى. قازاقستان ءبىر جۇڭگو پرينسيبىن تاباندىلىقپەن ۇستانادى، جۇڭگونىڭ سەنىمدى دوسى جانە سەرىگى. جۇڭگومەن دوستىق، ستراتەگيالىق سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ − قازاقستاننىڭ مىزعىماس، الدىمەن ويلاستىراتىن ستراتەگيالىق تالعامى. قازاقستان جاق جۇڭگو ۇستانعان بەيبىت ديپلوماتيالىق ۇستانىمدى، سونداي - اق ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ءبىرقىدىرۋ دۇنيە جۇزىلىك باستامانى ايرىقشا القايدى، جۇڭگو جاقتىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىن جەبەۋگە قوسقان ماڭىزدى ۇلەسىن جوعارى باعالايدى، جۇڭگو جاقپەن بىرگە قۇلشىنىپ، قازاقستان - جۇڭگو تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن جانە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. قازاقستان جاق جۇڭگو جاقپەن ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ساپارىنىڭ ماڭىزدى جەتىستىكتەرىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ ۇزدىكسىز جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرىپ، ەكى جاقتى ساۋدا سوماسىن ەسەلەپ ارتتىرۋ نىساناسىن بار كۇشپەن جۇزەگە اسىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، ەكونوميكا - ساۋدا، جاڭا ەنەرگيا، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا، ەلەكترلى اۆتوكولىك سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، كاسپي تەڭىزى حالىقارالىق تاسىمال جەلىسى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋدى ءۇمىت ەتەدى. قازاقستان جاق قازاقستان - جۇڭگو مادەنيەت ورتالىعى مەن لۋبان شەبەرحاناسىن قۇرۋعا ىقىلاس تانىتىپ، كەلەر جىلعى ”جۇڭگو ساياحات جىلىن“ بەلسەنە ويداعىداي وتكىزىپ، ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارىنىڭ سەلبەستىگى مەن وقۋ - اعارتۋ، مادەنيەت سياقتى گۋمانيتارلىق سالالارداعى اۋىس - كۇيىسىن، سەلبەستىگىن جيىلەتەدى. قازاقستان جاق جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمى قۇرىلىسىنا ۇزدىكسىز بەلسەنە ات سالىسىپ، جۇڭگو جاقپەن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەدەگى سايكەسۋدى، سەلبەسۋدى جيىلەتەدى.
كەڭەستەن كەيىن ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسىنە» بىرگە قول قويدى ءارى ەكونوميكا – ساۋدا، ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ، اۆياتسيا، عارىش، وقۋ - اعارتۋ، اقپارات قۇرالدارى سياقتى سالالارداعى نەشە ونداعان ەكى جاقتى سەلبەستىك قۇجاتتارىن اۋىستىرۋعا كۋا بولدى.
سول كۇنى تۇستە شي جينپيڭ زۇڭتۇڭ توقايەۆ وتكىزگەن سالتاناتتى قارسى الۋ قوناعاسىنا قاتىناستى.
ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى