شي جينپيڭ 2 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناستى ءارى ارقاۋ ءسوز سويلەدى

جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 - ايدىڭ 17 - كۇنى تۇستەن كەيىن 2 - كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى استاناداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا وتكىزىلدى. قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ ءماجىلىستى باسقاردى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆ، تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمون، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى بەردىمۇحامەدوۆ، وزبەكستان زۇڭتۇڭى مىرزيويەۆ قاتىناستى. سۋرەتتە: شي جينپيڭ «”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ اسقاقتاتىپ، وڭىرلىك سەلبەستىكتىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەيىك» تاقىرىبىندا ارقاۋ ءسوز سويلەۋدە.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى حۋاڭ جيڭۋىن تۇسىرگەن

جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 - ايدىڭ 17 - كۇنى تۇستەن كەيىن 2 - كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى استاناداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا وتكىزىلدى. قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ ءماجىلىستى باسقاردى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆ، تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمون، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى بەردىمۇحامەدوۆ، وزبەكستان زۇڭتۇڭى مىرزيويەۆ قاتىناستى. سۋرەتتە: شي جينپيڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن بىرگە توپتىق سۋرەتكە تۇسۋدە.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى شيە حۋانچى تۇسىرگەن

جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 - ايدىڭ 17 - كۇنى تۇستەن كەيىن 2 - كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى استاناداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا وتكىزىلدى. قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ ءماجىلىستى باسقاردى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆ، تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمون، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى بەردىمۇحامەدوۆ، وزبەكستان زۇڭتۇڭى مىرزيويەۆ قاتىناستى. سۋرەتتە: شي جينپيڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن بىرگە جۇڭگو - ورتا ازيا كەدەيلىكتى ازايتۋ سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ، وقۋ - اعارتۋ اۋىس - كۇيىس سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ، شولەيتتەنۋدەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ جانە ساۋدانى ىركىلىسسىزدەندىرۋ سەلبەستىك تۇعىرىنىڭ ماڭدايشالىقتارىن اشۋ سالتىنا قاتىناسۋدا.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى يىن بوگۋ تۇسىرگەن

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى استانادان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر ني سي ـ ي، جاۋ يۇي، حاۋ ۋيۋي). جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن 2 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى استاناداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا وتكىزىلدى. قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ ءماجىلىستى باسقاردى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆ، تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمون، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى بەردىمۇحامەدوۆ، وزبەكستان زۇڭتۇڭى مىرزيويەۆ قاتىناستى. مەملەكەت باسشىلارى شي ـ ان باسشىلار ماجىلىسىنەن بەرگى جۇڭگو مەن ورتا ازيانىڭ ءار سالاداعى سەلبەستىك جەتىستىكتەرىنە دوستىق بەينەدە بىرگە قايىرىلا قاراپ، بولاشاق دامۋ بەتالىسىنا كوز جىبەرىپ، ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ اسقاقتاتىپ، ماڭگىلىك تاتۋ كورشىلىككە، دوستىققا تاباندى بولىپ، قول ۇستاسىپ جۇڭگو - ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا قۇرىلىسىندا ۇزدىكسىز تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتۋدى ءبىر اۋىزدان ۇيعاردى.

شي جينپيڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن توپتىق سۋرەتكە ءتۇستى، سوڭىنان باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسىپ، «”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ اسقاقتاتىپ، وڭىرلىك سەلبەستىكتىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەيىك» تاقىرىبىندا ارقاۋ ءسوز سويلەدى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: 2 جىلدىڭ الدىندا ءبىز جۇڭگونىڭ شي ـ انىندا باس قوسىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگىنىڭ ”شي ـ ان بولاشاعىن“ بىرگە كەسكىندەدىك. 2 جىلدان بەرى، جۇڭگو ورتا ازيا ەلدەرىمەن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدى تەرەڭدەتىپ، ناقتىلاندىرىپ، ءار سالاداعى سەلبەستىكتى بەلسەنە ىلگەرىلەتتى، جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمىنىڭ نەگىزگى جۇلگەسى نەگىزىنەن قالىپتاستى، تۇڭعىش كەزەكتى باسشىلار ماجىلىسىندەگى ورتاق تانىم جاپپاي تياناقتانىپ، سەلبەستىك جولى جۇرگەن سايىن كەڭەيىپ، دوستىق گۇلى بارعان سايىن قۇلپىرا اشىلدى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ءبىزدىڭ سەلبەستىگىمىز 2000 جىلدان استام دوستىق بارىس ـ كەلىستە تامىر تارتقان، ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقان 30 نەشە جىلدان بەرگى ىنتىماق، ءوزارا سەنىمدىلىكتە بەكەمدەلدى، جاڭا داۋىردەن بەرگى ەسىك اشىپ، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋدە دامىدى. ۇزاق ۋاقىتتىق اماليات بارىسىندا، ءبىز ىزدەنىس جاساۋ ارقىلى ”ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، ءوزارا سەنىپ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، جوعارى ساپالى دامۋ ارقىلى بىرگە وسىزاماندانۋدى ىلگەرىلەتۋ“ سىندى ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ قالىپتاستىردىق: ءوزارا قۇرمەت ەتۋگە، تەپە ـ تەڭ تۇرعىدا مامىلە جاساۋعا تاباندى بولىپ، مەملەكەتتەردى ۇلكەن ـ كىشىگە بولمەي تەڭ تۇرعىدا مامىلە جاساپ، ءىس بولسا كوپشىلىك اقىلداسىپ ءبىتىرىپ، كەڭەسىپ بىرلىككە كەلگەن سوڭ شەشىم جاسادىق؛ ءوزارا سەنىمدىلىكتى تەرەڭدەتۋگە، ۇندەس بولىپ سايكەسۋگە تاباندى بولىپ، مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىن، يەلىك ۇقىقتى، تەرريتوريا تۇتاستىعىن جانە ۇلتتىق ار ـ نامىستى قورعاۋدا ءبىر ـ ءبىرىمىزدى باتىل قولداپ، ءبىر ـ ءبىرىمىزدىڭ وزەكتى مۇددەمىزدى زياندايتىن ءارقانداي ءىس ىستەمەدىك؛ ءوزارا پايدا جەتكىزىپ بىرگە يگىلىككە كەنەلۋگە، بىرگە دامۋعا تاباندى بولىپ، ءوزارا الدىمەن ويلاستىراتىن سەرىك بولىپ، ءوزارا دامۋ ورايىن سيلاپ، ءار جاقتىڭ مۇددەسىنە تەڭ ءمان بەرىپ، بارلىعى يگىلىككە كەنەلە قاتار ءومىر ءسۇرۋدى جۇزەگە اسىردىق؛ ءوزارا قارايلاسۋعا، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭۋگە تاباندى بولىپ، ءبىر ـ ءبىرىمىزدىڭ مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن دامۋ جولىمەن ءجۇرۋىمىزدى قولداپ، ءوز ءىسىمىزدى ويداعىداي ءبىتىرىپ، ءار ءتۇرلى حاۋىپ ـ قاتەرلەرگە، سىن ـ سايىستارعا كۇش بىرىكتىرە توتەپ بەرىپ، ءوڭىردىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن بىرگە قورعادىق. ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحى“ ۇرپاقتار بويى جالعاسقان دوستىق، سەلبەستىك ءۇشىن ماڭىزدى بويسۇنۋ ولشەمىن ازىرلەدى، ونى باستان ـ اياق بەرىك ۇستانۋىمىز، ۇزدىكسىز اسقاقتاتۋىمىز، ساۋلەلەندىرە بەرۋىمىز كەرەك.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىر 100 جىلدىق وزگەرىس جەدەل قۇبىلىپ، دۇنيە ءجۇزى جاڭا الاساپىران وزگەرىس مەزگىلىنە ءوتتى. تەك ادىلدىك، تۋراشىلدىق نيەتىنەن جازباعاندا، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ بىرگە يگىلىككە كەنەلۋ جىگەرىنەن ايرىلماعاندا عانا دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاپ، بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى. كەدەن باجىسى شايقاسىندا، ساۋدا شايقاسىندا جەڭىمپاز بولمايدى، سىڭار جاقتىلىق، قورعامپازدىق، زورەكەرلىك ءوزىن دە، وزگەنى دە زيانعا ۇشىراتادى. تاريحتى كەرى شەگىندىرۋگە كەلمەيدى، تەك العا ىلگەرىلەۋ كەرەك؛ دۇنيە ءجۇزىن بولشەكتەۋگە بولمايدى، ىنتىماقتاسۋ كەرەك؛ ادامزاتتىڭ ورمان زاڭىنا قايتۋىنا بولمايدى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ كەرەك. ءبىز ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ جەتەكشى ەتىپ، اناعۇرلىم تالاپتى بەينەمەن جانە اناعۇرلىم ناقتى شارامەن سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ نىساناسىنا قاراي قايراتتانا العا ىلگەرىلەۋىمىز كەرەك.

ءبىرىنشى، ءبىر ـ بىرىنە سەنىم ارتاتىن، ءوزارا قولداۋ كورسەتەتىن ىنتىماقتاستىق اۋەلگى ماقساتىنان اينىماۋ كەرەك. جۇڭگو جاق باستان ـ اياق ورتا ازيانى توڭىرەكتىك ديپلوماتيانىڭ الدىمەن ويلاستىرىلاتىن بەتالىس دەپ قارايدى، تاتۋ كورشى، تىنىش كورشى، باي كورشى بولۋ، تاتۋ، ادال، قايىرىمدى، كەڭ پەيىل بولۋ ۇستانىم ـ باعىتىنا تاباندى بولىپ، ورتا ازيا ەلدەرىمەن تەرەزەسى تەڭ بارىس ـ كەلىستە بولىپ، شىن پەيىلمەن مامىلە جاسايدى، ماڭگى تۋىس ـ تۋعان، كورشى ـ قولاڭدارداي ءوزارا تاتۋ ـ باقىتتى ءوتۋدى ءۇمىت ەتەدى. 6 ەل ماڭگىلىك تاتۋ كورشىلىك، دوستىق سەلبەستىك كەلىسىمىن جاساسىپ، ۇرپاقتار بويى جالعاسقان دوستىق پرينسيبىن زاڭدىق فورمادا تۇراقتاندىردى، بۇل 6 ەلدىڭ قارىم ـ قاتىناس تاريحىنداعى تىڭ بەلەس، سونداي ـ اق جۇڭگونىڭ توڭىرەكتىك ديپلوماتياداعى جاسامپازدىعى، ەڭبەگى بۇگىندە، يگىلىگى ەرتەڭدە.

ەكىنشى، ناقتى دا جوعارى ءونىمدى، تەرەڭ توعىسقان سەلبەستىك ورنالاسىمىن ساپالىلاندىرۋ كەرەك. ءبىز 2025 ـ جىلدان 2026 ـ جىلعا دەيىنگى ۋاقىتتى ”جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگىندەگى جوعارى ساپالى دامۋ جىلى“ ەتىپ تۇراقتاندىردىق، نازاردى ساۋدانى ىركىلىسسىزدەندىرۋ، كاسىپ سالاسىنا قارجى قوسۋ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، جاسىل كەن، اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋ، ادامداردىڭ بارىس ـ كەلىسى سياقتىلارعا شوعىرلاندىرىپ، اناعۇرلىم كوپ ناقتى نىسانداردى اتقارىپ، جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋىمىز كەرەك. جۇڭگو جاق جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىك جۇلگەسى ىشىندە كەدەيلىكتى ازايتۋ، وقۋ ـ اعارتۋ اۋىس ـ كۇيىسى، شولەيتتەنۋدەن ساقتانۋ ـ تىزگىندەۋ سىندى ءۇش ۇلكەن سەلبەستىك ورتالىعىن جانە ساۋدانى ىركىلىسسىزدەندىرۋ سەلبەستىك تۇعىرىن ورناتىپ، ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ حالىق تۇرمىسى جانە دامۋ نىساندارىن اتقارۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، الداعى 2 جىلدا ورتا ازيا ەلدەرىنە 3000 باۋلۋ سانىن بەرۋدى ۇيعاردى.

ءۇشىنشى، بەيبىت تە تىنىش، بەينەت پەن زەينەتتى بىرگە وتكەرەتىن حاۋىپسىزدىك ارناسىن تۇلعالاۋ كەرەك. ءبىز ءوڭىردىڭ حاۋىپسىزدىگىن باسقارۋدى كۇشەيتىپ، زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ۇشقارى يدەيادان قول ۇستاسا ساقتانىپ جانە وعان قارسى تۇرىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ باتىل سوققى بەرىپ، ءوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىن، ورنىقتىلىعىن بىرگە قورعاۋىمىز كەرەك. جۇڭگو جاق ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ لاڭكەستىك پەن مەملەكەت اتتاعان ۇيىمداسقان قىلمىسقا سوققى بەرۋىنە، ينتەرنەت جانە بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى قورعاۋىنا قولدان كەلگەنىنشە كومەك بەرۋدى قالايدى.

ءتورتىنشى، نيەتتەس، تىلەكتەس، ءوزارا تۇسىنىسەتىن، ءوزارا ەتەنە گۋمانيتارلىق دانەكەردى شيراتۋ كەرەك. جۇڭگو جاق ورتا ازيا ەلدەرىمەن زاڭ شىعارۋ قۇرىلىمى، ساياسي پارتيا، ايەلدەر، جاستار، مەديا، اقىلماندار قويماسى سياقتى جاقتارداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرىن اۋىستىرۋدى ىشكەرىلەي ورىستەتەدى. ورتا ازيادا اناعۇرلىم كوپ مادەنيەت ورتالىعىن، جوعارى مەكتەپتەردىڭ بولىمشەلەرىن، لۋبان شەبەرحاناسىن اشىپ، ورتا ازياداعى ءار ەلگە اناعۇرلىم كوپ جوعارى ساپالى دارىندى جەتىلدىرىپ بەرۋدى قالايدى. جەرگىلىكتى ورىندار سەلبەستىگىن تەرەڭدەتۋدى قولداپ، ورتالىقتان جەرگىلىكتى ورىنعا دەيىنگى، ءمانساپتىلاردان حالىق اراسىنا دەيىنگى، كورشىلەس وڭىرلەردەن اناعۇرلىم كەڭ وڭىرگە دەيىنگى ”جۇرەك توعىستىرۋ“ جۇلگەسىن بىرگە تۇلعالايدى.

بەسىنشى، ءادىل دە ۇيلەسىمدى، تەپە ـ تەڭ دە جۇيەلى حالىقارالىق ءتارتىپتى قورعاۋ كەرەك. ءبىز حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قول ۇستاسا قورعاپ، زورەكەرلىك پەن وكتەم ساياسيعا قارسى تۇرىپ، تەپە ـ تەڭ، ءتارتىپتى دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن، جالپىعا ءتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىن بەلسەنە ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك. بيىل جۇڭگو حالقىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسى مەن دۇنيە جۇزىلىك فاشيزمگە قارسى سوعىسى جەڭىسىنىڭ 80 جىلدىعى جانە بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى قۇرىلعاندىعىنىڭ 80 جىلدىعى. اسا ماشاقاتتى سوعىس جىلدارىندا جۇڭگو ورتا ازيا وڭىرىندەگى حالىقپەن ءوزارا ءبىر ـ ءبىرىن قولداپ، بەينەت پەن زەينەتتە بىرگە بولىپ، ادامزاتتىڭ ادىلەت ىستەرى ءۇشىن بىرگە ماڭىزدى ۇلەس قوستى. دۇرىس تاريح كوزقاراسىن اسقاقتاتىپ، دۇنيە جۇزىلىك 2 ـ سوعىس جەڭىسىنىڭ جەتىستىگىن قورعاپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن وزەك ەتكەن حالىقارالىق جۇيەنى قورعاپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋى ءۇشىن اناعۇرلىم كوپ ورنىقتىلىق، ايقىندىلىق قوسۋ كەرەك.

شي جينپيڭ ەڭ سوڭىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىن، ۇلتتى گۇلدەندىرۋ ۇلى ءىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە، مەيلى حالىقارالىق جاعداي قالاي وزگەرسە دە جۇڭگو سىرتقا ەسىك اشۋعا باستان ـ اياق اۋىتقىماي تاباندى بولادى. جۇڭگو ورتا ازيا ەلدەرىمەن بىرگە قۇلشىنىپ، اناعۇرلىم جوعارى ساپالى سەلبەستىك ورىستەتىپ، مۇددەلەردىڭ توعىسۋىن تەرەڭدەتىپ، بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگىنىڭ ۇزدىكسىز تىڭ تابىسقا قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى!

قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ قاتارلى ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ باسشىلارى ءبىر اۋىزدان مىنانى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ەرەن باسشىلىعىندا، جۇڭگو كۇللى دۇنيەنى جالت قاراتقان دامۋ تابىستارىنا قول جەتكىزدى، جۇڭگونىڭ ورتا ازيا ەلدەرىمەن جان ـ جاقتى سەلبەستىك ورىستەتىپ، ءار ەلگە باعالى دامۋ ورايىن سيلاعاندىعىنا العىس ايتامىز. جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمى ەكى جاقتىڭ تىلدەسۋىن، سەلبەسۋىن جەبەيتىن، ورتا ازياداعى ءار ەلدىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن ىلگەرىلەتەتىن ماڭىزدى تۇعىرعا اينالدى. ايقىنسىزدىققا تولى دۇنيە جۇزىندە جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمىنىڭ ستراتەگيالىق ءمانى اناعۇرلىم كورنەكتىلەنىپ، جۇڭگونىڭ گۇلدەنىپ قۇدىرەتتەنۋى توڭىرەگىندەگى ەلدەرگە تيىمدىلىك جەتكىزۋدە. جۇڭگو - ورتا ازياداعى ءار ەلدىڭ ماڭگى سەنىم ارتۋعا بولاتىن ستراتەگيالىق سەرىگى جانە ناعىز دوسى. ورتا ازياداعى ءار ەل جۇڭگومەن ءوزارا قۇرمەت ەتەتىن، تەپە ـ تەڭ تۇردە ءوزارا پايدا جەتكىزەتىن سەلبەستىك ۇلگىسىن ايرىقشا قاستەرلەيدى، جۇڭگومەن جان ـ جاقتى سەلبەستىكتى جيىلەتىپ، ساۋدا، قارجى قوسۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپالى بىرگە قۇرىپ، ونەركاسىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، عىلىم ـ تەحنولوگيا، نەگىزدىك قۇرىلعىلار، جاڭا ەنەرگيا، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى جەبەپ، وڭىرلىك حاۋىپسىزدىك جاقتا ىستەستىكتى كۇشەيتىپ، مادەنيەت، وقۋ ـ اعارتۋ، ساياحات سياقتى سالالارداعى گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىستى نىعايتىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمىن وڭىرلىك سەلبەستىكتىڭ تيپتىك ۇلگىسى ەتىپ تۇلعالاپ، دامۋدان، گۇلدەنۋدەن بىرگە يگىلىكتەنىپ، بەيبىتشىلىكتى، ورنىقتىلىقتى بىرگە جەبەپ، اناعۇرلىم تىعىز تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا قۇرۋدى ءۇمىت ەتەدى. ءار جاق جۇڭگونىڭ حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەردە ساۋلەلەندىرگەن سىندارلى رولىن بارىنشا القايدى، ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن جانە ءۇش ۇلكەن الەمدىك باستامانى بەلسەنە قولدايدى، جۇڭگو جاقپەن تىعىز سايكەسىپ جانە سەلبەسىپ، ەركىن ساۋدا جانە كوپ جاقتى ساۋدا جۇيەسىن باتىل قورعاپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى بىرگە قورعاۋدى قالايدى.

باسشىلار ءماجىلىسى كەزىندە شي جينپيڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن «2 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى استانا جارناماسىنا»، «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىمەن، قىرعىزستان رەسپۋبليكاسىمەن، تاجىكستان رەسپۋبليكاسىمەن، تۇركمەنستانمەن، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىمەن ماڭگىلىك تاتۋ كورشىلىك، دوستىق سەلبەستىك كەلىسىمىنە» قول قويدى.

باسشىلار ماجىلىسىندە ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ، ادامداردىڭ بارىس ـ كەلىسىن قولايلىلاستىرۋ، جاسىل كەن، ساۋدانى ىركىلىسسىزدەندىرۋ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، ونەركاسىپ، كەدەن سياقتى سالالارداعى 12 سەلبەستىك حۇجاتىنا قول قويىلعاندىعى جاريالاندى. باسشىلار ءماجىلىسى كەزىندە جۇڭگو ورتا ازيا ەلدەرىمەن كوپتەگەن دوس قالا كەلىسىمىنە قول قويىستى، ەكى جاقتىڭ دوس قالالار سانى 100 جۇپتان استى.

شي جينپيڭ تاعى ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن بىرگە جۇڭگو - ورتا ازيا كەدەيلىكتى ازايتۋ سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ، وقۋ ـ اعارتۋ اۋىس ـ كۇيىس سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ، شولەيتتەنۋدەن ساقتانۋ ـ تىزگىندەۋ سەلبەستىك ورتالىعىنىڭ جانە ساۋدانى ىركىلىسسىزدەندىرۋ سەلبەستىك تۇعىرىنىڭ ماڭدايشالىق اشۋ سالتىنا قاتىناستى.

ءار جاق جۇڭگونىڭ 2027 ـ جىلى 3 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسىن باس بولىپ وتكىزەتىندىگىن اقىلداسىپ تۇراقتاندىردى.

سول كۇنى كەشتە شي جينپيڭ توقايەۆ زۇڭتۇڭنىڭ باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقان مەملەكەت باسشىلارىنا ارناپ وتكىزگەن قارسى الۋ قوناعاسىنا قاتىناستى.

ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.