بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

شي جينپيڭ جەكە ـ جەكە قىرعىزستان زۇڭتۇڭىمەن، تاجىكستان زۇڭتۇڭىمەن، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭىمەن، وزبەكستان زۇڭتۇڭىمەن كەزدەستى

2025.06.19 15:00     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى استانادان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر ياڭ يجۇن، ليۋ كاي). جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استانادا 2 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقان كەزىندە قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆپەن كەزدەستى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ديپلوماتيالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتقان 33 جىلدان بەرى، جۇڭگو مەن قىرعىزستاننىڭ قارىم ـ قاتىناسى قارىشتاپ دامىدى، قازىر تاريحتاعى ەڭ جاقسى مەزگىلدە تۇر. بيىل 2 ـ ايدا ءبىز بەيجيڭدە سۇبەلى جەتىستىككە يە ديدارلاسۋ وتكىزىپ، ءبىر قىدىرۋ ماڭىزدى ورتاق تانىمعا كەلىپ، ەكى ەل سەلبەستىگىنە جاڭا قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەدىك. جۇڭگو جاق قىرعىزستان جاقپەن بىرگە دامۋ ستراتەگيالارىن ءتۇيىلىستىرۋدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ءبىر ـ ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە جانە ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان كەلەلى ىستەرىنە ساياتىن ماسەلەلەردە ۇزدىكسىز ءبىر ـ بىرىنە باتىل قولداۋ كورسەتىپ، ەكى جاقتىڭ ورتاق جانە ۇزاق بولاشاقتىق مۇددەسىن ويداعىداي قورعاۋدى قالايدى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو - قىرعىزستان سەلبەستىگىنىڭ بولاشاعى نۇرلى. ەكى جاق ساۋدا جانە قارجى قوسۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، فينانس سەلبەستىگىن تەرەڭدەتۋى؛ ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ تورىن كەمەلدەندىرىپ، جۇڭگو - قىرعىزستان - وزبەكستان تەمىر جول قۇرىلىسىن جوعارى ساپالى ىلگەرىلەتۋى؛ جاڭادان گۇلدەنگەن سالالارداعى سەلبەستىكتى كەڭەيتىپ، تازا ەنەرگيا، جاسىل كەن، جاساندى زەردە سياقتى جاقتاردا جاڭادان ارتۋ ءتۇيىنىن جەتىلدىرۋى؛ مادەنيەت، ساياحات، وقۋ ـ اعارتۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ سياقتى سالاداعى اۋىس ـ كۇيىستى تەرەڭدەتىپ، حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزەتىن ءتىپتى دە كوپ نىساندى اتقارۋى كەرەك. جۇڭگو - قىرعىزستان ەكى ەل تۇگەلدەي ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ يگىلىگىن كورۋشىلەر، سىڭار جاقتىلىققا بىرگە قارسى تۇرىپ، حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا ءتارتىبىن باتىل قورعاپ، اناعۇرلىم ءادىل، ۇيلەسىمدى الەمدىك باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋى كەرەك. ەكى جاق ىلگەرىندى ـ كەيىندى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ءتوراعا ەلى مىندەتىن اتقارادى ءارى باسشىلار ءماجىلىسىن ۇيىمداستىرىپ وتكىزەدى، جۇڭگو جاق قىرعىزستان جاقپەن ءوزارا قولداۋ كورسەتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ اناعۇرلىم زور دامۋعا قول جەتكىزۋىن بىرگە ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.

جاپاروۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ەرەن باسشىلىعىندا، جۇڭگو گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋ، بايۋ، قۇدىرەتتەنۋ جولىمەن قايراتتانا العا ىلگەرىلەپ، ۇلى دامۋ تابىستارىنا قول جەتكىزدى، حالىقارالىق ساحنادا شەشۋشى جەتەكشىلىك رولىن ساۋلەلەندىرۋدە. قىرعىزستان جاق جۇڭگومەن قارىم ـ قاتىناسىن دامىتۋعا ايرىقشا ءمان بەرەدى، ەكى جاقتىڭ ءبىر ـ بىرىنە قۇرمەت ەتۋ، تەڭ تۇرعىدا ءوزارا پايدا جەتكىزۋ، تاتۋ كورشى ـ دوس بولۋ سىندى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن قاستەرلەيدى، جۇڭگونىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن ماسەلەلەردە جۇڭگو جاقتىڭ تۇرعىسىن باتىل قولدايدى، ءبىر جۇڭگو پرينسيبىن باتىل اتقارادى، ءارقانداي فورماداعى ”تايۋاندى دەربەستەندىرۋگە“ قارسى تۇرادى، ءارقانداي كۇشتىڭ جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋىنە قارسى تۇرادى. جۇڭگو قىرعىزستاننىڭ ەڭ ۇلكەن ساۋدا جانە قارجى قوسۋ سەرىگى، قىرعىزستان جاق ءتىپتى دە كوپ جۇڭگو كاسىپورنىنىڭ قىرعىزستانعا بارىپ شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋىن قارسى الادى، جۇڭگو جاقپەن بىرگە جۇڭگو - قىرعىزستان - وزبەكستان تەمىر جول قۇرىلىسى سياقتى نىسانداردى ويداعىداي اتقارىپ، ەنەرگيا، جاسىل كەن سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، ەكى ەل حالقىنا اناعۇرلىم ويداعىداي باقىت جاراتۋدى قالايدى. قىرعىزستان جاق ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ءۇش ۇلكەن الەمدىك باستامانى بەلسەنە قولدايدى، جۇڭگو جاقپەن بىرگە امالياتتا ايگىلەپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى، جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمىندە تىعىز سايكەسىپ جانە سەلبەسىپ، ءوڭىردىڭ جانە دۇنيە ءجۇزىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن جانە دامۋىن، گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىن جەبەۋدى قالايدى.

كەزدەسۋدەن كەيىن، ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى ەكى جاقتىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، كەدەن، عىلىم ـ تەحنولوگيا، مەديا سياقتى سالالاردا كوپتەگەن ەكى جاقتى سەلبەستىك حۇجاتىنا قول قويىلعاندىعىن جاريالاۋىنا بىرگە كۋا بولدى.

ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى استانادان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر سۇن حاۋ، جىڭ يۇي). جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استانادا 2 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقان كەزىندە تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمونمەن كەزدەستى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بىلتىر مەن تاجىكستاندا مەملەكەتتىك ساپاردا بولدىم، ءبىز جۇڭگو مەن تاجىكستاننىڭ جاڭا داۋىردەگى جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناس ورناتقاندىعىن بىرگە جاريالادىق ءارى ەكى ەلدىڭ جان ـ جاقتى سەلبەستىگىنە جاڭا جوبا جانە ورنالاستىرۋ جاسادىق، ەكى جاق تياناقتاندىرۋدى مىقتى يگەرىپ، ءتىپتى دە كوپ ناقتى جەتىستىككە قول جەتكىزىپ، جۇڭگو - تاجىكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن جوعارى ساپالى قۇرۋى كەرەك.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو تاجىكستاننىڭ سەنىم ارتاتىن كورشىسى جانە سەرىگى، تاجىكستان جاقتىڭ مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن، يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋىن باتىل قولدايدى. ەكى جاق جۇڭگو - تاجىكستان سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى ستراتەگيالىق كەڭەس مەحانيزمىنىڭ رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، ءار سالاداعى سەلبەستىكتى سايكەسە ىلگەرىلەتۋى؛ ەكى جاقتى ساۋدا جانە قارجى قوسۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، قاتىناس نەگىزدىك قۇرىلعىلارى نىسانى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋى؛ كۇڭزى شۋەيۋانىنىڭ، لۋبان شەبەرحاناسىنىڭ، جۇڭگوشا شيپاگەرلىك، دارىگەرلىك ورتالىعىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، بيىل كۇزدە تاجىكستاندا وتكىزىلەتىن ”جۇڭگو مادەنيەت كۇنىن“ ويداعىداي وتكىزۋى؛ زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگىن اناعۇرلىم جيىلەتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ سوققى بەرۋ تەبىنىن ارتتىرۋى كەرەك. جۇڭگو - تاجىكستان ەكى جاق كوپ جاقتىلىقتى قورعاۋ جانە حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا ءتارتىبىن قورعاۋ جاعىندا ورتاق مۇددەگە يە، جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگى سياقتى كوپ جاقتى مەحانيزمدە سايكەسۋدى، سەلبەسۋدى كۇشەيتۋى كەرەك. جۇڭگو جاق تاجىكستان جاقتىڭ حالىقارالىق كليماتتى وڭاۋدا ماڭىزدى رول اتقارۋىن قولدايدى.

راحمون مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، جۇڭگونىڭ ەكونوميكاسى، قوعامى كەلەلى دامۋ تابىسىنا قول جەتكىزدى، حالىقارالىق ىستەردە ماڭىزدى رول اتقاردى. ءتوراعا شي جينپيڭ بىلتىر تاجىكستاندا تاريحي سيپاتتى مەملەكەتتىك ساپاردا بولىپ، ەكى ەلدىڭ قارىم ـ قاتىناسى ءۇشىن جاڭا بولاشاق اشىپ، تاجىكستان مەن جۇڭگونىڭ ستراتەگيالىق سەلبەستىگىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەردى. ەكى جاق ساپار جەتىستىگىن بەلسەنە تياناقتاندىرىپ، ءار سالاداعى سەلبەستىكتى قاۋىرت ورىستەتۋدە. تاجىكستان جاق جۇڭگو جاقپەن جوعارى جىكتەگىلەردىڭ ءجيى بارىس ـ كەلىسىن ساقتاپ، ستراتەگيالىق تىلدەسۋدى كۇشەيتۋدى؛ ساۋدا، قارجى قوسۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى سياقتى ءداستۇرلى سالالارداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، جاڭا ەنەرگيا، جاسىل كاسىپ سالاسى جانە جاساندى زەردە سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن سالالارداعى سەلبەستىكتى كەڭەيتۋدى؛ گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىستى جيىلەتىپ، تاجىكستان ”جۇڭگو مادەنيەت كۇنىن“ ويداعىداي وتكىزۋدى؛ زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگىن تەرەڭدەتۋدى؛ سايكەسۋدى جانە سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ، جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمىنىڭ اناعۇرلىم زور رول اتقارۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.

كەزدەسۋدەن كەيىن، ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى ەكى جاقتىڭ ديپلوماتيا، ەكونوميكا ـ ساۋدا، قاتىناس، عىلىم ـ تەحنولوگيا سياقتى سالالارداعى كوپتەگەن ەكى جاقتى سەلبەستىك حۇجاتىنا قول قويىلعاندىعىن جاريالاۋىنا بىرگە كۋا بولدى.

ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى استانادان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر ۋىن شين، گوۋ حۇڭجيڭ). جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استانادا 2 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقان كەزىندە تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى بەردىمۇحامەدوۆپەن كەزدەستى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن تۇركمەنستان اراسىندا بەرىك ساياسي ءوزارا سەنىمدىلىك، كۇشتى سەلبەستىك نيەتى، تاماشا ءوزارا تولىقتاۋ ابزالدىلىعى بار. جۇڭگو جاق تۇركمەنستان جاقپەن بىرگە ءوزارا قۇرمەت ەتۋ، سەلبەستىك جاساپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ نەگىزىندە سەلبەستىك كومەسكى كۇشىن تولىق جارىققا شىعارىپ، ەكى ەل سەلبەستىگىنىڭ تەرەڭدىگىن، كەڭدىگىن، كولەمىن جان ـ جاقتى كەڭەيتىپ، جۇڭگو - تۇركمەنستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. ەكى جاق ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىن ”جىبەك جولىن گۇلدەندىرۋ“ ستراتەگياسىمەن ءتۇيىلىستىرۋدى ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، ەكى ەلدىڭ تابيعي گاز سەلبەستىگى كولەمىن كەڭەيتىپ، بايلىققا جاتپايتىن سالالارداعى سەلبەستىكتى ۇلعايتىپ، ساۋدا قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، وڭىرلەردى ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋى؛ ءوزارا مادەنيەت جىلىن وتكىزۋ نەگىزىندە ءتىپتى دە كوپ گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىس قيمىلىن وتكىزىپ، ءوزارا مادەنيەت ورتالىعىن قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، جۇرت تىلەگىنىڭ توعىسۋىن جەبەۋى؛ زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى جانە قورعانىس ىستەرى سەلبەستىگىن اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ بىرگە سوققى بەرىپ، ينتەرنەت حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگى دەڭگەيىن جوعارىلاتۋى كەرەك.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو تاتۋ كورشى، تىنىش كورشى، باي كورشى بولۋ، تاتۋ، ادال، قايىرىمدى، كەڭ پەيىل بولۋ ۇستانىمىن، باعىتىن ۇستانىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپالى بىرگە قۇرۋدى نەگىزگى تۇعىر ەتىپ، تۇركمەنستاندى قامتىعان توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن قول ۇستاسا وتىرىپ كوركەم بولاشاقتى بىرگە جاراتادى. جۇڭگو جاق تۇركمەنستان جاقتىڭ دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرۋىن، 5 ـ رەتكى اۋعانستانعا كورشى ەلدەر سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى ءماجىلىسىن ويداعىداي وتكىزۋىن قولدايدى، تۇركمەنستاننىڭ ماڭگىلىك بەيتاراپ ەل رەتىندە، حالىقارالىق ىستەردە اناعۇرلىم زور سىندارلى رول اتقارۋىن كورۋدى قالايدى. تۇركمەنستان جاقپەن حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەردە سايكەسۋدى جانە سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىن جانە جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىنىڭ ورتاق مۇددەسىن بىرگە قورعاۋدى قالايدى.

بەردىمۇحامەدوۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى كەزىندە ءتوراعا شي جينپيڭمەن ديدارلاسقانىما ەرەكشە قۋانىشتىمىن، باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ ورتا ازياداعى ەلدەردىڭ جۇڭگومەن سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتىپ عانا قويماي، تۇركمەنستان مەن جۇڭگونىڭ ەكى جاقتى سەلبەستىگىن دە جەبەيتىندىگىنە سەنەمىن. تۇركمەنستان - جۇڭگو قارىم ـ قاتىناسىنىڭ جان ـ جاقتى، ىشكەرىلەي دامۋى ماڭىزدى ستراتەگيالىق مانگە يە. تۇركمەنستان جاق جۇڭگومەن سەلبەستىگىن جاپپاي كەڭەيتىپ، جۇڭگوعا تابيعي گاز ەكسپورت ەتۋدى كەڭەيتىپ، ماشينا جاساۋ، توقىماشىلىق سياقتى بايلىققا جاتپايتىن سالالارداعى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، ۇلاستىرۋدى، تۇتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، وقۋ ـ اعارتۋ، مادەنيەت سياقتى گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىستى ىلگەرىلەتىپ، زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگىن جيىلەتىپ، جۇڭگو جاقپەن بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى تۇعىرداعى سايكەسۋدى جانە سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قورعاۋدى قالايدى.

كەزدەسۋدەن كەيىن، ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى ەكى جاقتىڭ ەكى ەل ۇكىمەتى اراسىنداعى ەكونوميكالىق، تەحنولوگيالىق سەلبەستىك كەلىسىمىنە قول قويىلعاندىعىن جاريالاۋىنا بىرگە كۋا بولدى.

ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى استانادان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر حاۋ ۋيۋي، جاۋ بيڭ). جەرگىلىكتى ۋاقىت 6 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ استانادا 2 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقان كەزىندە وزبەكستان زۇڭتۇڭى مىرزيويەۆپەن كەزدەستى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بىلتىر ءبىز بەيجيڭدە جانە استانادا 2 رەت ديدارلاسىپ، ەكى ەلدىڭ قارىم ـ قاتىناسىن دامىتۋ جونىندە ستراتەگيالىق جوبا جاسادىق، جۇڭگو مەن وزبەكستاننىڭ ءار سالاداعى سەلبەستىگى جاپپاي ورىستەتىلىپ، كۇننەن ـ كۇنگە كوركەيگەن تاماشا جاعداي جارىققا شىقتى. جۇڭگو جاق وزبەكستان جاقپەن دامۋ ستراتەگيالارىن ءتۇيىلىستىرۋدى جانە ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرىن اۋىستىرۋدى كۇشەيتىپ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن ءتىپتى دە كوپ سەلبەستىك نىسانىن اتقارىپ، ءوز ەلدەرىنىڭ دامۋىنا كۇش قوسىپ، ءتىپتى دە باي وزىندىك مانگە جانە ومىرشەڭ كۇشكە يە جۇڭگو - وزبەكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرۋدى قالايدى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو - وزبەكستان ەكى جاق ساۋدانىڭ ەركىن، قولايلى بولۋى جونىندە ءتىپتى دە كوپ شارا شىعارىپ، ەكى جاقتىڭ ساۋدا جانە قارجى قوسۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، جۇڭگو - قىرعىزستان - وزبەكستان تەمىر جولىن جوعارى ساپالى قۇرىپ، ستەرەولدى بايلانىسۋ ارناسىن تۇلعالاپ، جاساندى زەردە، جاڭا ەنەرگيا، زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىعى، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن سالاداعى ناقتى سەلبەستىكتى كەڭەيتۋى؛ ءوزارا مادەنيەت ورتالىعىن قۇرۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، 2 ـ كەزەكتى 100 مەكتەپ سەلبەستىگى تالقى مىنبەرىن ويداعىداي وتكىزىپ، كەدەيلىكتى ازايتۋ سەلبەستىگىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ەكى ەل جۇرت تىلەگىنىڭ توعىسۋىن جەبەۋى؛ زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ بىرگە سوققى بەرىپ، جاڭا حاۋىپكە، جاڭا سىن ـ سايىسقا قول ۇستاسا توتەپ بەرىپ، ءوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىن، ورنىقتىلىعىن قورعاۋى كەرەك. ەكى جاق جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى تۇعىردا ىستەستىكتى كۇشەيتىپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى بىرگە قورعاۋى، حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا ءتارتىبىن قورعاۋى كەرەك.

مىرزيويەۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭ دۇنيە جۇزىندەگى ۇزدىك ساياساتشى، جۇڭگوعا باسشىلىق ەتىپ توتەنشە تابىستى ىشكى ـ سىرتقى ساياساتتى اتقارىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە سۇبەلى جەتىستىككە قول جەتكىزدى، جۇڭگو ەكونوميكاسى دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ماڭىزدى قوزعالتقىشىنا اينالدى. قازىر دۇنيە جۇزىندەگى ءارقانداي كەلەلى ماسەلەنى شەشۋدىڭ ءبارى جۇڭگودان ايرىلا المايدى. وزبەكستان مەن جۇڭگو اعا ـ باۋىرداي جاقىن، ءار جىكتەگى بارىس ـ كەلىسى تىعىز، ءار سالاداعى سەلبەستىگى كۇشتى بولىپ، ەكى ەل قارىم ـ قاتىناسى تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى. وزبەكستان جاق جۇڭگومەن دوستىق قارىم ـ قاتىناسىن قاستەرلەيدى، جۇڭگو جاقتىڭ ۇزاق ۋاقىتتان بەرى وزبەكستاننىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا كورسەتكەن قالتقىسىز قولداۋىنا العىس ايتادى، ءبىر جۇڭگو پرينسيبىن بۇلجىماي اتقارادى. وزبەكستان جاق جۇڭگو جاقپەن ەل باسقارۋ تاجىريبەلەرىن اۋىستىرۋدى كۇشەيتىپ، جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تاجىريبەسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋدى؛ ساۋدا، قارجى قوسۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، جوعارى، جاڭا تەحنولوگيا، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، جاسىل ەنەرگيا سياقتى سالاداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، ەكى ەل قارىم ـ قاتىناسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى؛ زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ باتىل سوققى بەرۋدى قالايدى. ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ءۇش ۇلكەن الەمدىك باستاما كەلەلى داۋىرلىك مانگە يە، وزبەكستان جاق مۇنى ايرىقشا القايدى، جۇڭگو جاقپەن ىشكەرىلەي امالياتتا ايگىلەپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىنىڭ باس ماقساتىن، پرينسيبىن بىرگە قورعاپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قورعاپ، دۇنيە ءجۇزى بەيبىتشىلىگىن جانە دامۋىن العا باستىرۋ ىستەرىن جەبەۋدى قالايدى.

ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى قازىرگى ورتا شىعىس جاعدايى جونىندە پىكىر اۋىستىردى. شي جينپيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: يزرايل يرانعا اسكەري ارەكەت قوزعاپ، ورتا شىعىس ءوڭىرىنىڭ شۇعىل جاعدايىن تۇتقيىل اسقىندىردى، جۇڭگو جاق بۇدان ايرىقشا الاڭدايدى. ءبىز وزگە ەلدىڭ يەلىك ۇقىعىنا، حاۋىپسىزدىگىنە جانە تەرريتوريا تۇتاستىعىنا سۇعاناقتىق جاسايتىن ءارقانداي ارەكەتكە قارسى تۇرامىز. اسكەري قاقتىعىس ماسەلەنى شەشۋ جولى ەمەس، وڭىرلىك جاعدايدىڭ ۋشىعۋى حالىقارالىق قوعامنىڭ ورتاق مۇددەسىنە ۇيلەسپەيدى. ءارقايسى جاق قاقتىعىستىڭ جەدەل باسىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، شۇعىل اۋقىمنىڭ ونان ارى ورشۋىنەن ساقتانۋى ءتيىس. جۇڭگو جاق ءارقايسى جاقپەن بىرگە قۇلشىنىپ، ورتا شىعىس ءوڭىرىنىڭ بەيبىتشىلىگىن، ورنىقتىلىعىن قالپىنا كەلتىرۋدە سىندارلى رول اتقارۋدى قالايدى.

كەزدەسۋدەن كەيىن، ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى ەكى جاقتىڭ وزبەكستاننىڭ دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرۋ جونىندەگى ەكى جاقتى كەلىسىم حاتىنا قول قويىلعاندىعىن جاريالاۋىنا بىرگە كۋا بولدى.

ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.

جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى