ستيل قۇرىلىسىن ۇدايىلاندىرۋ، باياندى ەتۋ ءتۇزىم مەحانيزمى كەمەلدەندىرىلدى (ورتالىقتىڭ سەگىز ءتۇرلى بەلگىلەمەسىنىڭ رۋحى قاجىماي - تالماي تياناقتاندىرىلدى)

”بۇرىن ءتۇرلى قىزمەت توبىنداعى ۇقتىرۋلار بىرىنەن سوڭ ءبىرى كەلىپ تۇراتىن، قازىر قىزمەت توبى كوڭىلدى بولۋدا، كوپشىلىك قىزمەت اياق الىسىن ءتىپتى دە جاقسى تالقىلاپ، ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى تىلدەرىنە تيەك ەتەتىن بولدى“ - دەدى تاياۋدان بەرگى قىزمەتتەگى وزگەرىستەردى تىلگە تيەك ەتكەندە تيانجين قالاسى حىدۇڭ رايونى شياڭياڭلۋ ءمالى باسقارماسى سۇييۇنلي الەۋمەتتىك اۋماق پارتكومىنىڭ شۋجيى، تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى يان پيڭ.

فورماشىلدىقتى جونگە سالىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن، حىدۇڭ رايونى نەگىزگى ساتىعا ەنەرگيا بەرۋدىڭ 10 ءتۇرلى شاراسى مەن نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋدىڭ 10 ءتۇرلى شاراسىن بەلگىلەپ، «حىدۇڭ رايونى دارەجەلى 2025 - جىلدىق الەۋمەتتىك اۋماق ۇيىمدارىنىڭ قىزمەت مىندەتتەرىنە زاڭ بويىنشا سەلبەسۋ جوسپار ءتىزىمىن» باسىپ تاراتىپ، الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتىنە ايقىن شەكارا بەلگىلەپ، نەگىزگى ساتى كادرلارىنا ”ساندى مالىمەت گرافالارىن جولداۋدىڭ ازايعانىن، جيىننىڭ قىسقارعانىن، بۇقارا ءۇشىن ناقتى ىستەر ىستەۋگە اناعۇرلىم كوپ ۋاقىت بولىنگەنىن“ شىنايى سەزىندىردى.

ورتالىقتىڭ سەگىز ءتۇرلى بەلگىلەمەسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرۋ جونىندەگى ۇيرەنۋ تاربيەنى تىڭعىلىقتى ورىستەتۋدە، جەر - جەر، تاراۋلار ”قولما - قول تۇزەتۋ“ مەن ”ۇزاق ۋاقىت ورناتۋدى“ ءوزارا ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، ستيل قۇرىلىسىنىڭ ۇدايىلانعان، باياندى ءتۇزىم مەحانيزمىن كەمەلدەندىردى.

ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارى قىزمەت كوميتەتتەرى «ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارى قۇرىلىسىنداعى ۇلگىلى ورگان، ۇلگىلى ورىن جانە وزات تاراۋلاردى باعالاۋ - ماداقتاۋ ادىسىنە» وزگەرىس ەنگىزىپ، ”ورگان اۋرۋى“، ”جامبىل“ ستيلىن شىن مانىندە جويۋ سىندى تالاپتاردى سونىڭ ىشىنە ەنگىزدى. «ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارىنداعى جاستاردىڭ نازاريا ۇيرەنۋ گرۋپپاسىنىڭ ۇيرەنۋ ەرەجەسىن» جاساپ، ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارىنداعى جاس كادرلاردىڭ نازاريا ۇيرەنۋ، پارتيالىلىق شىنىعۋ، نەگىزگى ساتىنىڭ امالياتى سىندى 3 ساباقتى جاقسى ءوتۋىن ىلگەرىلەتتى.

ەڭ جوعارى حالىق سوتى مەكەمەسى 12368 ارىز - شاعىم قىزمەت وتەۋ ىستىق لەنياسىنىڭ ”حالىق تىلەگى جەلىسى“ ”تىڭدارماندارعا قىزمەت وتەۋ“ سىندى ارنالارىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ارناۋلى لەنيالى جۇمىس تالونىن جابىق باسقارۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، قاتىستى تاراۋلارمەن جانە تومەن دارەجەلى سوت مەكەمەلەرىمەن سايكەسىپ، بىرلەسىپ، بۇقارانىڭ ارىز - شاعىم تالاپتارىنا تەز ءۇن قوسىپ، دەركەزىندە اڭىس قايتارىپ وتىردى ءارى ”دەلو تۇرعىزباۋ“ ارىز - شاعىم ارناسىن ىركىلىسسىزدەندىرىپ، بۇقارا اڭىس ەتكەن ءتۇرلى فورماداعى ”دەلو تۇرعىزباۋ“ ماسەلەلەرىن ءبىر - بىرلەپ قۋزاپ، باتىل تۇردە تۇزەتتى. بۇقارانىڭ تالاپ - تىلەكتەرىنە ”تىزگىن ۇشىمەن جاۋاپ قايتارىپ، دەلو قابىلداسا دەرەۋ ءبىتىرۋدى“ جۇزەگە اسىردى.

قاتىناس - تاسىمال مينيسترلىگى قۇجات دايىنداۋ مەن نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋدىڭ بىردەيلىگىن باعالاۋدى ورىستەتىپ، قۇجاتتى ىقشامداۋ، ءماجىلىستى ىقشامداۋ، باعالاۋ - تەكسەرۋدى باقىلاۋ، ۇلگى كورسەتۋ قيمىلدارىن ورىستەتۋ، سىنداۋ جانە ماداقتاۋ سياقتى ”بەس ۇنامسىز ءتىزىمدى“ اتقاردى. قاتىناس - تاسىمال مينيسترلىگىنىڭ باقىلاۋ - تەكسەرۋ، باعالاۋ - قۋزاۋ ىستەرىنىڭ ”اشىق كارتچكاسىن“ جاساپ، تەكسەرىپ - زەرتتەۋ قىزمەتىن باسقارۋ، كورمە جانە تالقى مىنبەسى قيمىلدارىن باسقارۋدى كۇشەيتۋ سىندى قاتىستى تۇزىمدەردى شىعارىپ، فورماشىلدىقتى جونگە سالىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ قىزمەتىندە شىنايى، ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتتى.

مەملەكەت حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى ىشكەرىلەي ۇيرەنۋگە، زەرتتەۋ - تالقىلاۋعا تاباندى بولۋ نەگىزىندە، ىشكەرىلەي جاپپاي تەكسەرۋدى، دالمە - ءدال كۇش سالا وزگەرتۋدى، ۇنەمى جونگە سالۋدى، ۇزاق ۋاقىت ءونىمدى قۇرۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، ستيل قۇرىلىسىنا قاتىستى ءبىر قىدىرۋ تۇزىمدەرگە وزگەرىس ەنگىزىپ جانە ونى ورىنداپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋدە تۇيىندە تۇرىپ تەكسەرىپ - زەرتتەۋ مەحانيزمىن جانە 10 باقىلاۋ ءتۇيىنىن ورناتتى. بۇدان سىرت، شىرىكتەسۋدى بىرگە تەكسەرۋ، بىرگە جونگە سالۋ تاقىرىبىنا دا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋدى ىلگەرىلەتتى.

چيڭحۋا داشۋەسى وقىتۋشى - وقۋشىلاردىڭ مۇڭ - مۇقتاجى ماسەلەسىنە جانە ورتالىقتىڭ سەگىز ءتۇرلى بەلگىلەمەسىنىڭ رۋحىنا قايشىلىق ىستەۋ ماسەلەسىنە نازار اۋدارىپ، ارناۋلى ارەكەت پەن ارناۋلى جونگە سالۋدى تىڭعىلىقتى ورىستەتىپ، قاتىستى ءتۇزىم مەحانيزمى قۇرىلىسىن اناعۇرلىم كۇشەيتتى. ءىشىنارا تاراۋلار مەن ورىندار جاريالاعان قىزمەت ۇقتىرۋلارىنىڭ تىم كوپ بولۋ، شۋەيۋان - فاكۋلتەت وقىتۋشى - وقۋشىلارىنىڭ كەستە تولتىرۋى كوپ بولۋ، كەستە جوبالاۋى كۇردەلى بولۋ سىندى ماسەلەلەردى توڭىرەكتەپ، ۇقتىرۋلاردى، كەستەلەردى ىقشامداۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، قوسىمشا كەستە تولتىرۋ جۇيەسىن، ساندى مالىمەتتەردەن ورتاق يگىلىكتەنۋ ارناسىن اشىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن شىنايى جەڭىلدەتتى.

”ءبىر عانا ماسەلەنى شەشۋدەن“ ”ءبىر توپ ماسەلەنى شەشۋگە“ دەيىن، جەر - جەر، تاراۋلار ءتۇزىم قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ۇيرەنۋ تاربيە جەتىستىكتەرىن حالىق ءۇشىن قىزمەت وتەۋدىڭ، دامۋدى جەبەۋدىڭ باياندى قوزعاۋشى كۇشىنە ۇزدىكسىز اينالدىردى.

تاياۋدا جياڭشي ولكەسى جيۋجياڭ قالاسىنداعى مەكتەپتەردىڭ اسحاناسىن زاتپەن قامدايتىن ەكى كاسىپورىن قارا تىزىمدىككە ەنگىزىلدى. بۇل جەرگىلىكتى ورىنداردا «زاتپەن قامداۋشى كاسىپورىنداردىڭ سەنىمدىلىگىن باسقارۋ ءادىسى (سىناق رەتىندە اتقارىلادى)» اتقارىلعاننان كەيىن، ەرەجەگە قايشىلىق ىستەگەن كاسىپورىندارعا تۇڭعىش رەت قىزىل كارتا جازاسىن بەرۋى سانالادى.

ورتالىقتىڭ سەگىز ءتۇرلى بەلگىلەمەسىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋ تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، جيۋجياڭ قالاسى نازاردى ورتا - باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ مەكتەپ اۋلاسىنداعى ازىق - تۇلىك حاۋىپسىزدىگى مەن ازىق - تۇلىك قاراجاتىن باسقارۋداعى كورنەكتى ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىپ، ارناۋلى جونگە سالۋدى ورىستەتىپ، ساتىپ الۋ، باسقارۋ، باقىلاۋ، قىزمەت وتەۋ، باعالاۋ سياقتى جاقتاردا ءوزارا بايلانىستى جونگە سالۋ جاعدايىن كۇش سالا قالىپتاستىردى. مەكتەپ اۋلاسىنداعى تاعامداردىڭ حاۋىپسىز تۇتىنۋدان قورەكتىك قۇنى جوعارى بولۋعا، جۇيەلى باسقارۋدان ساپالى قىزمەت وتەۋگە، ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋدەن تۋ باستان جونگە سالۋعا بۇرىلىس جاساۋعا قاراي ىلگەرىلەتتى. مۇنىڭ ىشىندە، جيۋجياڭ قالاسى قالاعا توتە قاراستى مەكتەپتەردىڭ ”اسحاناعا قاجەتتى ازىق - تۇلىك ماتەريالدارىن جاريا، زەردەلى ساتىپ الۋ تۇعىرىن“ ارناۋلى قۇرىپ، مەكتەپتەردىڭ تۇعىر ارقىلى اسحانانىڭ زاتتىق ماتەريالدارىن شوعىرلى ساتىپ الۋ جانە جەتكىزۋ، ازىق - تۇلىك حاۋىپسىزدىگىنەن ساقتاۋ، باسقارۋ - مەڭگەرۋ، ساتۋشى ساۋداگەرلەردى باسقارۋ، تەكسەرىپ - باعالاۋ، ساتىپ الۋ قارجىسىنىڭ ەسەبىن جابۋ سياقتىلاردى جۇرگىزۋىنە قولداۋ كورسەتىپ، بۇرىنعى بىتىراندى ساتىپ الۋ، ساپاسىن مەڭگەرۋ قيىن بولۋ، باعاسى جالعان بولۋ، قىمبات بولۋ جاعدايىن وزگەرتىپ، بوساتىلعان قارجى كەڭىستىگى وقۋشىلاردىڭ تاماعىنا تىكەلەي تيىمدىلىك جاسادى.

”قىستاق كوشەلەرىنىڭ ەسكى شىراعىنىڭ ورنىنا جاڭا شىراق ورناتىلدى، اينالا كۇندىزگىدەي جايناپ كەتتى!“ گۋاڭدۇڭ ولكەسى گۋاڭجوۋ قالاسى حۋادۋ رايونى حۋاچىڭ ءمالى باسقارماسى لوشيان قىستاعى كاڭمي وزەنى ماڭىنداعى قىستاق تۇرعىندارى جاڭادان ورناتىلعان كوشە شىراقتارىن كورىپ، اۋىز جاپپاي القادى. بۇرىن بۇل جولدىڭ شىراعى كونەرىپ، جارىق شىعارۋى ناشارلاعان ەدى، شىراق باعاناسىنىڭ ءوزى دە ەسكىرىپ كەتكەن بولاتىن، دەيتۇرعانمەن، كوشە شىراقتارىن اۋىستىرۋ كوپتەگەن تاراۋلارعا ساياتىندىقتان، ءمالى باسقارماسى مەن قىستاق پارتيا ياچەيكاسى وزدەرى شەشە الماي كەلگەن.

ۇيرەنۋ تاربيە قيمىلى ورىستەتىلگەننەن كەيىن، حۋادۋ رايونى ”10 - ءنومىرلى قىزمەت كەڭسەسىنىڭ“ بۇقارامەن بايلانىس جاساۋ، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋ مەحانيزمىن تەرەڭدەتىپ، ءار ايدىڭ 10 - كۇنىن شوعىرلى قىزمەت وتەۋ كۇنى ەتىپ، جاعداي ايتا كەلگەن حالىقتى كۇتىپ الۋدى، ارالاپ تەكسەرىپ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋدى ۇيىمداستىردى. رايونعا توتە قاراستى قاتىستى تاراۋلار ناق مايداندا جۇمىس جۇرگىزىپ، قوعامداعى ىنتالى كاسىپورىنداردى بىرگە كۇش سالۋعا جۇمىلدىرىپ، بيىل 6 - ايدىڭ سوڭىندا لوشيان قىستاعىنا 60 جاڭا تۇرپاتتى كۇن ەنەرگيالى كوشە شىراعىن ورناتتى.

كەيبىر جاس كادرلاردىڭ ”ناقتى شايقاستا شىنىعۋى جەتەرسىز بولۋ، قامال الۋ قابىلەتى ءالسىز بولۋ“ ماسەلەسىنە مەڭزەس، جىجياڭ ولكەسى چۇيجوۋ قالاسى چۇيجياڭ رايونى ”اشكەرەلەۋ، قيىنشىلىقتى شەشۋدىڭ“ تۇتاس تىزبەكتى مەحانيزمىن ساپالىلاندىرىپ، رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ مىندەتىن ”بايگە الاڭى“ ەتىپ، مىندەت باستاماشىسى بولعان تاراۋلاردىڭ باسشىلارى جەتەكشى بولىپ، باعالاۋ ناتيجەسىن مىندەتكە تاعايىنداۋمەن، وسىرۋمەن بايلانىستىرىپ، جاس كادرلاردىڭ بەلسەندىلىگى مەن ءىس ىستەۋ ىنتاسىن قوزعادى.

ۇيرەنۋ تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، چۇڭچيڭ قالاسى نانچۋان رايونى تيجارات - ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋدىڭ 25 ءتۇرلى ساياساتتىق شاراسىن ىركەس - تىركەس العا قويىپ، كاسىپورىنداردىڭ ”جاقىن ماڭنان تەز ءبىتىرۋى“، كاسىپورىنداردىڭ ”ءبىر تەرەزەدە ءبىتىرۋى“، جەردەن پايدالانۋدى تەكسەرىپ بەكىتۋدىڭ ”ءبىر نومىرمەن ءبىتىرۋى“، اكىمشىلىك زاڭ اتقارۋدىڭ ”ءبىر رەت جان - جاقتى تەكسەرۋى“، سۋ - ەلەكتر - گاز سالاسىنىڭ ”ءبىر كەستەمەن ايقىنداۋى“ سىندى قىزمەت وتەۋ شارالارىن جالعاستى ورتاعا قويىپ، سەزىنۋگە بولاتىن ءىس جۇزىندىك ونىمدىلىك ارقىلى كاسىپورىندار مەن بۇقارانىڭ قۇپتاۋىنا يە بولدى.

يۇننان ولكەسى باۋشان قالاسى نازاردى ىشكەرىلەي تەكسەرىپ انىقتاۋدا بايقالعان باسقارۋ ولقىلىقتارىنا شوعىرلاندىرىپ، «پارتيالى كادرلاردىڭ ”سەگىز ساعاتتان سىرتقى“ ارەكەتىن باقىلاۋدى كۇشەيتۋ جونىندەگى ناقتى شاراسىن» جاساپ، قارىم - قاتىناس شەڭبەرى، تۇرمىس شەڭبەرى، كوڭىل اشۋ شەڭبەرى سىندى 3 جاقتان جيىنى 30 ءتۇرلى ۇنامسىز تىزىمدىكتى شىعارىپ، ءتۇيىندى باقىلاۋ ارەكەتىن ايقىنداۋ ارقىلى پارتيالى كادرلاردىڭ ”سەگىز ساعاتتان سىرتقى“ ارەكەتىنە قىزىل سىزىق بەلگىلەدى.

(«حالىق گازەتىنىڭ» تىلشىلەرى گىڭ لەي، جۋ لەي، شىن تۇڭرۇي، ۋي جىجى، ۋ يۋە، شي يۇيكۇن، حان شين، لي جياديڭ، ليۋ جۇنگو، ۋاڭ شينيۋە، جاڭ شى)