- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ءدىن جاراسىمدىلىعىن كۇش سالا جەبەپ، باياندى تىنىشتىقتى ساقتاۋدى بىرگە كوزدەدى
ميھىرگۇل وبىل
2016.05.19 14:39 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
كوپ ۇلت، كوپ ءدىن قاتار ءومىر ءسۇرۋ شينجياڭنىڭ تيپتىك ەرەكشەلىگى. ۇلت، ءدىن ءتۇرلى ىستەرمەن بىتە قايناسقان، بۇل شينجياڭ قىزمەتىنىڭ رەال جاعدايى. «ءدىن قىزمەتىن دەن قويا جاقسى ىستەپ، ءدىندى سوتسياليزمگە سايكەسۋگە بەلسەنە جەتەكتەپ، ءدىن سالاسىنداعى قايراتكەرلەر مەن دىنگە سەنەتىن بۇقارانىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جەبەۋدەگى بەلسەندى رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋ كەرەك». ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى 2 - رەتكى اڭگىمە ماجىلىسىندە، باس شۋجي شي جينپيڭ ءدىن قىزمەتىنىڭ پرينسيبىن، تاسىلدەرىن جانە جولىن العا قويدى، بۇل شينجياڭنىڭ ۇلتتار ىنتىماعىن، ءدىن جاراسىمدىلىعىن جەبەۋدەگى يدەيالىق نۇسقاۋ جانە ءتۇبىرلى دايەك.
ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعان 2 جىلدان بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم، ۇكىمەت ورتالىقتىڭ شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، ورتالىقتىڭ ءدىن قىزمەتى جونىندەگى كەلەلى باعىت - ساياساتتارىن شينجياڭنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىمەن تىعىز ۇشتاستىرىپ، بۇرىنعى قىزمەت تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلاپ، جاڭا يدەيا، تىڭ ءتاسىل، سونى شارالار قاراستىرىپ، وزگەرىس، رەفورما جاساپ، ءدىن قىزمەتىن دەن قويا جاقسى ىستەپ، ءدىندى سوتسياليزممەن سايكەسۋگە بەلسەنە جەتەكتەپ، كورنەكتى تابىستارعا قول جەتكىزدى.
وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەر قوسىنىن قۇرۋعا ءمان بەرىپ، كەڭ كولەمدى كۇش ۇيىستىرىپ، شينجياڭنىڭ اناعۇرلىم جاقسى، اناعۇرلىم تەز دامۋىن ىلگەرىلەتتى
مامىراجاي مامىر ايىندا، باي اۋدانىنداعى ۇلكەن مەشىتتىڭ حاتىبى، وتانشىل ءدىني قايراتكەر ابەيدوللا نۇرلا ءوزىنىڭ جاڭادان اشقان شاعىن دۇكەنىنە زات كىرگىزىپ ابىگەر، رەتتى تىزىلگەن زات سورەلەرىنە يمپورت ەتىلگەن ءتۇرلى ازىقتىقتار مەن سۋسىندار تولتىرا قويىلعان، دۇكەندەگى ءبىر كومپيۋتەر دامىلسىز جۇمىس ىستەۋدە. اشىق ويلى ابەيدوللا كوزقاراسىن وزگەرتىپ، ورايدى مىقتاپ ۇستاي ءبىلدى، سونىمەن دە ول قىرۋار بايلىق جينادى.
1992 - جىلى ابەيدوللا شينجياڭ ءىسلام مەدرەسەسىنەن وقۋ تاۋىسقان، ول مەكتەپتە جۇيەلى ءدىني ءبىلىم العان. وقۋ تاۋىسقان سوڭ، ول اۆتونوميالى رايون ۇيىمداستىرعان وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردىڭ كۋرستارىنا نەشە مارتە قاتىناستى ءارى ىشكى ولكەلەرگە دە بارىپ ەكسكۋرسيالاپ قايتتى. ونىڭ كوز اياسى اشىلىپ، ۇيرەنۋگە دە اناعۇرلىم اشىق پوزيتسيا ۇستادى ءارى وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردىڭ رولىن بەلسەنە ساۋلەلەندىرىپ، دۇرىس سەنىم، دۇرىس ارەكەتتەن جازباي، دىنگە سەنەتىن بۇقارانى قوعامدىق قۇرىلىستارعا ات سالىسۋعا جەتەكتەدى.
وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەر كۋرسىن اشۋ − اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ءدىن قىزمەتىن كۇشەيتۋدەگى، جاراسىمدى شينجياڭ قۇرۋداعى ماڭىزدى شاراسى. قازىرگە دەيىن، رايونىمىز وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردىڭ كەڭ كولەمدى كۋرسىن ءۇرتىس 16 جىل اشتى، اعا بۋىن، ورتا بۋىن، جاس بۋىن ءۇش ۇرپاق وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردى ىشكى ولكەلەرگە بارىپ ەكسكۋرسيالاۋعا، تەكسەرۋگە ۇيىمداستىردى، سونىمەن قاتار رايونىمىز پارمەندى شارا قولدانىپ، ءدىن سالاسىنداعى قايراتكەرلەردىڭ ساپاسىن ءوسىردى، ءدىن سالاسىنداعى قايراتكەرلەردى وتاندى، حالىقتى سۇيۋدەي اسىل ءداستۇردى ساۋلەلەندىرۋگە اتتانىسقا كەلتىردى، تەرىس ۋاعىزدارعا باعىتتامالى تۇردە تويتارىس بەردى، وتانشىلدىق، بەيبىتشىلىك، بەرەكە، ورتا جول، كەڭ پەيىلدىلىك، ىزگىلىك يدەياسىن كەڭ كولەمدى ۇگىتتەدى، سوتسياليستىك قۇرىلىسقا ءتيىمدى جاقسى كوزقاراستاردى بەلسەنە دارىپتەدى، وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جەبەۋدەگى بەلسەندى رولىن ساۋلەلەندىردى، دىنگە سەنەتىن بۇقارانى بەرەكەگە شاقىرىپ، شينجياڭنىڭ اناعۇرلىم جاقسى، اناعۇرلىم تەز دامۋىن بىرگە ىلگەرىلەتتى.
2015 - جىلى 14 - ماۋسىمدا اۆتونوميالى رايون وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردىڭ شينجياڭنىڭ تاريحىنداعى ەڭ كولەمدى، ەڭ جوعارى دەڭگەيدەگى اڭگىمە ءماجىلىسىن وتكىزىپ، «بەستە جاقسى ءدىني قايراتكەرلەردىڭ» ۋاكىلدەرىن سالتاناتپەن سيلادى، ماداقتادى، ءدىن سالاسىن ۇزاق مەزگىل مازالاعان كوپتەگەن ماسەلەگە جاۋاپ بەردى، ءدىن سالاسىنداعى قايراتكەرلەردى «بەستە جاقسى ءدىني قايراتكەر» بولۋعا ۇندەدى.
اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم، ۇكىمەت ءدىني قايراتكەرلەرگە ەجەلدەن ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ جانە ءمان بەرىپ كەلەدى. مەرەكە - مەيرامداردا ءار دارەجەلى پارتكوم، ۇكىمەت باسشىلارى مەشىتتەردى ارالاپ، وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردىڭ وتباسىلارىنا بارىپ، ءدىني قايراتكەرلەرمەن جانە مۇسىلمان جۇرتشىلىقپەن اڭگىمەلەسىپ، ولاردىڭ جۇرەك ءۇنىن تىڭداپ، ولاردىڭ تۇرمىسىنا كوڭىل ءبولىپ كەلەدى.
قاراپايىم ءبىر ۇيعۇر ازاماتتان ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇسىپ وقىعان، ودان ۇكىمەت قاراجاتىمەن شەتەلدە ءبىلىم العان مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، شينجياڭ ءىسلام مەدرەسەسىنىڭ باستىعى داموللا ابدۇقيۇم تۇنياز بىلاي دەدى: وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەردىڭ جەتىلۋىن پارتيانىڭ ۇزاق ۋاقىتتان بەرگى قامقورلىعىنان بولە قاراۋعا بولمايدى.
ءدىن قىزمەتى ءدىننىڭ زاڭدىلىعى بويىنشا جاقسى ىستەلىپ، پارتيانىڭ ءدىن ساياساتى جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى
ءار جىلى ءىسلام كالەندارىنىڭ ورازا ايىندا، ۇرىمجىدەگى اق مەشىتتىڭ يمامى ابدىراحمان ءبىر جىلدىڭ ەڭ قاربالاس كەزىن قارسى الادى. ءار كۇنى تاڭعى ساعات 5 بولماي، ول ورنىنان تۇرىپ، كۇن شىعاردان بۇرىن سارەسى ءىشىپ، ونان كەيىن ءبىر كۇندىك جۇمىسىنا كىرىسەدى. ءۇرىمجى قالاسىنىڭ قان بازارىنا ورنالاسقان اق مەشىتتىڭ 80 جىلدان استام تاريحى بار، بۇل جەرگە ناماز وقۋعا كۇنىنە شامامەن 1200 مۇسىلمان كەلەدى، ال ورازا ايىندا ءار كۇنى ناماز وقۋعا كەلەتىن مۇسىلماندار 3000 ادامنان اسادى، جۇما كۇندەرى 10 مىڭداي ادام جينالادى. «ءار كۇنگى 5 ۋاق ناماز مۇسىلمانداردىڭ ءوز ەركى بويىنشا جۇرىلەدى»، - دەيدى ابدىراحمان.
ۇزاقتان بەرى، اۆتونوميالى رايون «زاڭدىلارىن قورعاۋ، زاڭسىزدارىنا تيىم سالۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ، ءسىڭىپ كىرۋگە قارسى تۇرۋ، قىلمىسقا سوققى بەرۋ» نەگىزگى پرينسي−بىنە ساي، ءدىن ىستەرىن زاڭ - ەرەجەلەر بويىنشا باسقارىپ، ءدىني سەنىم ەركىندىگىن زاڭ بويىنشا قورعاپ، قالىپتى ءدىني قيمىلداردىڭ ءتارتىپتى جۇرىلۋىنە كەپىلدىك ەتىپ، ءدىني ۇيىمداردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قامتاماسىز ەتتى. تولىقسىز ساناققا نەگىزدەلگەندە، شينجياڭدا 20 مىڭنان استام مەشىت بار ەكەن، مۇنىڭ 8000نان استامىندا جۇما نامازى وقىلادى. حوتانداعى ءجاما مەشىتىن تاياۋ جىلدارى ۇكىمەت قارجى ءبولىپ سالدىرعان بولاتىن، مەشىت ۇيعۇردىڭ ءداستۇرلى قۇرىلىس ستيلىن ساقتاعان. شينجياڭنىڭ جەر - جەرىندە الدىندا الاڭى بار ايتىكار مەشىتى سياقتى مەشىتتەر بار. قۇربان ايت جانە ورازا ايت نامازدارىنان كەيىن، جۇرت الاڭدا ءبي بيلەپ، ءان سالادى.
2015 - جىلى 17 - شىلدە كۇنى مۇسىلمانداردىڭ ورازا ايىنىڭ سوڭعى كۇنى بولاتىن. سول كۇنى كەشتە، ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى جاڭ چۇنشيان شينجياڭ ءىسلام مەدرەسەسىنىڭ مەكتەپ اسحاناسىنا ارنايى بارىپ، ءىسلام ءدىنى سالاسىنداعى ۋاكىل قايراتكەرلەرمەن جانە ءار ۇلت مۇسىلمان بۇقاراسىمەن كەزدەسىپ، جۇرتپەن بىرگە اۋىز اشار استان ءدام تاتتى. ءۇرىمجى قالاسى شىچيحۋ مەشىتىنىڭ يمامى حى يۇيچيڭ تەبىرەنە: ومىرىمدە تۇڭعىش رەت اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ نەگىزگى باسشىسىمەن بىرگە اۋىز اشار استان ءدام تاتتىم، - دەدى.
اۆتونوميالى رايون ءدىن قىزمەتىن ءدىننىڭ زاڭدىلىعى بويىنشا جاقسى ىستەۋگە تاباندى بولىپ، ازاماتتاردىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگىنە تولىق قۇرمەت ەتىپ، دىنگە سەنەتىن بۇقارانىڭ دۇرىس ءدىني ساۋاتتاردى يگەرۋىنىڭ زاڭدى ارنالارىن بەلسەندى، ورنىقتى تۇردە كەڭەيتتى، دىنگە سەنەتىن بۇقارانىڭ ورىندى ءدىني قاجەتى نەگىزىنەن قاناعاتتاندىرىلدى. 2015 - جىلى جەلتوقسان ايىندا، شينجياڭ مۇسىلماندارى سايتى اشىلىپ، «شينجياڭ مۇسىلماندارى» قوس ايلىق جۋرنالى رەسمي شىعا باستادى. اۆتونوميالى رايون ءىسلام ءدىنى باسىلىمدارىن باسپادان شىعارۋ قىزمەتىن ءتارتىپتى تۇردە ىلگەرىلەتتى، 2014 - جىلدان بەرى 40 نەشە ءتۇرلى، تيراجى ءبىر ميلليون نۇسقادان استام باسىلىم باسپادان شىقتى.
دۇرىس سەنىم، دۇرىس ارەكەت ارقىلى جەتەكتەپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىقتى قورعايتىن كۇش توپتادى
2015 - جىلى شىلدە ايىندا قالىڭ مۇسىلماندار ورازا ايىن قارسى الدى، باتىستاعى كەيبىر اقپارات قۇرالدارى «ۇكىمەت شينجياڭ مۇسىلماندارىنىڭ ورازا ۇستاۋىن شەكتەدى» دەگەن قاۋەسەت تاراتتى. اۆتونوميالى رايونىمىزداعى قالىڭ وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەر دەرەۋ كۇشتى اڭىس ءبىلدىرىپ، وتىرىكتى پاش ەتىپ، شىندىقتىڭ بەتىن اشىپ كورسەتتى.
«<قۇران كارىمدە> ورازا ايىندا مۇسىلماندار ءبىر اي ورازا ۇستاۋى، ناماز وقىپ، كوبىرەك جاقسى ءىس ىستەۋى كەرەك دەپ تۇسىندىرىلگەن. شينجياڭنىڭ قاي جەرىندە دە ورازا ايى تىنىش، بەرەكەلى ءوتتى. ونىڭ ۇستىنە ءار جىلى ورازا ايىندا، ءار دارەجەلى ۇكىمەتتەر ءار جاقتان ىسكە كىرىسىپ، دىنگە سەنەتىن بۇقارا ءۇشىن جاراسىمدى تىنىش ورتا ازىرلەپ، ءتۇرلى ءدىني قيمىلداردىڭ قالىپتى، ءتارتىپتى جۇرىلۋىنە كەپىلدىك ەتتى، بۇنىڭ ءبارىن ءبىز كورىپ - ءبىلىپ، كوكەيىمىزدە ساقتاپ كەلەمىز. ءسويتىپ، الگى وتىرىك ءوز - وزىنەن پاش بولدى»، - دەدى ءۇرىمجى قالاسى نوعاي مەشىتىنىڭ داموللاسى مۇحتارام.
اماليات مىنانى دالەلدەدى: شينجياڭنىڭ بولشەكتەۋشىلىككە قارسى كۇرەسىنىڭ جاعدايى ايرىقشا اۋىر شەشۋشى كەزەڭدە تۇرعان ساتتە، اۆتونوميالى رايونىمىزداعى قالىڭ وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەر قاشاندا دەرەۋ كەۋدە كەرە العا شىعىپ، باتىلدىقپەن اشىق پوزيتسيا ءبىلدىرىپ، تۋى ايقىن تۇردە ءدىني ۇشقارى يدەياعا سايىس جاريالاپ، دۇرىس سەنىم، دۇرىس ارەكەت ارقىلى وتاندى، شينجياڭدى سۇيەتىن، ۇلتتار ىنتىماعىن قورعايتىن، قوعام ورنىقتىلىعىن قورعايتىن وڭ ەنەرگيا توپتادى.
شينجياڭدا ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ءار ۇلت حالقىنا زيان سالاتىن كەرتارتپا ءمانىن تانىعان دىنگە سەنەتىن بۇقارا كوبەيىپ كەلەدى، جۇرتتىڭ باي - باقۋاتتىلىققا، وسىزاماندانۋعا، وسى زامان وركەنيەتىنە بەت الۋ سەنىمى بارعان سايىن كۇشەيىپ، وڭاي قولعا كەلمەگەن باقىتتى، جايلى ءومىردى بۇرىنعىدان دا قاستەرلەپ، كورىكتى اتا مەكەن قۇرۋشىلار جانە ونى قورعاۋشىلار قاتارىنا سانالى تۇردە قوسىلىپ، تۋى ايقىن تۇردە قوعام ورنىقتىلىعى مەن ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاپ، ءدىني ۇشقارى يدەيادان ءوزىن اۋلاق ۇستاۋ ءۇنى كۇن سايىن كۇشەيىپ كەلەدى.
ءدىن سالاسىنداعى قالىڭ قايراتكەرلەر پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ توڭىرەگىنە تىعىز توپتاسىپ، پارتيانىڭ ءدىن ساياساتى مەن مەملەكەتتىڭ قاتىستى زاڭ - ەرەجەلەرىن مۇقيات ۇيرەنىپ، زورلىقتى كۇشكە قارسى تۇرىپ، زاڭمەن جونگە سالۋدى، ءتارتىپتى دارىپتەپ، دىنگە سەنەتىن بۇقارانى تاربيەلەپ، جەتەكتەپ، مەملەكەت تانىمىن، ازامات تانىمىن جانە زاڭ - ءتۇزىم تانىمىن بەرىك ورناتىپ، ۇلى وتانعا، جۇڭحۋا ۇلتىنا، جۇڭحۋا مادەنيەتىنە، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا، جۇڭگوشا سوتسياليزمگە دەگەن ورتاق تانىمدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ەلىمىزدەگى دىندەردىڭ بەيبىتشىلىكتى، ىنتىماقتى، ورتا جولدى دارىپتەيتىن تاماشا داستۇرىنە قۇلشىنا مۇراگەرلىك ەتىپ جانە ونى ساۋلەلەندىرىپ، دۇرىس سەنىمدە، دۇرىس ارەكەتتە تاباندى بولىپ، ۇشقارىلىققا باتىل قارسى تۇرىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جەبەۋ، ۇلتتار ىنتىماعىن، ءدىن جاراسىمدىلىعىن، قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ ءۇشىن بەلسەندى ۇلەس قوستى.
كەلۋ قاينارى: شينجياڭ گازەتى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى (پراكتيكانت)
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
