- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
«ماسا - شىركەي اپانىنداعى» شەكارا قورعاۋشى جاۋىنگەرلەر
2016.10.12 13:05 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
11 - قىركۇيەكتە ءبىز قابا اۋدانىنىڭ قازاقستانمەن شەكارالاسىپ جاتقان بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىنا كەلدىك، قاراسۋ، اققابا، ەرتىس وزەندەرىنىڭ قۇيعانىنداعى بۇل ارانىڭ ءشوبى بىتىك وسەتىندىكتەن، جازدا ماسا - شىركەي ءتۇتىپ تۇرادى ەكەن، سونىسىنان دا بولار، بۇل جەر دۇنيە جۇزىندەگى 4 ۇلكەن «ماسا - شىركەي اپانىنىڭ» ءبىرى اتالعان.
بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىنىڭ اۋلاسىنا كۇن ەنەرگيالى ماسا - شىركەي جويۋ ساندىعىنان 10 نەشەسى قويىلىپتى. قاس قارايا تورسىلداق اتىلىپ جاتقانداي جويقىن ءۇن شىعارىپ كۇنىنە 3 كيلوگرامعا جۋىق ماسا - شىركەي قۇرتاتىن كورىنەدى. قىركۇيەكتە بۇل ارادان ماسا - شىركەيدىڭ ىزىڭىن ەستىمەگەنىڭىزبەن، الايدا ماسا ولتىرگىش ساندىقشانىڭ ىشىندە ءولىپ ءۇيىلىپ قالعان قالىڭ ماسا - شىركەي مەن تۇك قويماي ماسا شاعىپ تاستاعان جاۋىنگەرلەردىڭ قولىن كورگەنىڭىزدە ازا بويىڭىز قازا بولادى.
«قۇس تا قونبايتىن جەر»
كازارمانىڭ ارتقى اۋلاسىنداعى 24 مەترلىك قاراۋىلدا 3 اسكەر كوزدەرىن الىسقا قاداپ قازديىپ تۇر، «بۇل ارادا بوران قاتتى بولعاندىقتان، ماسا دا ازىراق، جاۋىنگەرلەر دە وسى اراعا تۇرعىسى كەلەدى»، - دەدى ءبىر جاۋىنگەر.
روتا اۋلاسىنىڭ وڭ جاعىندا 2014 - جىلى سالىنعان مۇراجاي تۇر. مۇراجايداعى «عارىش كيىمىنە» ۇقسايتىن ماسادان قورعاناتىن كيىمدەر ءبىزدى بىردەن قىزىقتىردى، بۇل كيىمدەر 6 رەت شىعارىلعان. ءبىرىنشى رەتكى كيىم ەبدەيلى بولعانىمەن، شارلاۋ، جاتتىعۋ كەزىندە وڭاي جىرتىلىپ قالادى ەكەن. ەكىنشى رەتكى كيىم ءدارى سۋعا توعىتىلعاندىقتان، ۇزاق ۋاقىت كيسە ادام دەنەسىنە وتە زياندى كورىنەدى. ءۇشىنشى رەتكىسى تىم قاراپايىم، ءتورتىنشى رەتكىسىنەن اۋا وتپەيتىندىكتەن وفيتسەر - جاۋىنگەرلەر شارلاۋدان قارا تەرگە مالشىنىپ قايتادى ەكەن. بەسىنشى رەتكى كيىمنىڭ سىرتى تور بولعاندىقتان، ءشوپ - شالاڭ وڭاي جابىسىپ قالادى. ال التىنشى رەتكىسى وتە ەبدەيلى بولىپ، شىنتاق، تىزە، بالاق جاعى تۇگەلدەي قالىڭداتىلىپ تىگىلگەن، شارلاۋدا جارالانۋدان ساقتانۋعا، ماسا - شىركەيدەن وتە جاقسى قورعانۋعا بولادى ەكەن.
ءبىز بۇل كيىمدەردى كيىپ كورمەك بولعان ەدىك، ءبىراق كيۋ ونداي وڭاي ەمەس ەكەن، مالاقايى كيىمنىڭ جاعاسىنا تۇتاسقان. الدىمەن قولىڭدى كىرگىزىپ الىپ، ونان مالاقايدى كيەدى ەكەنسىڭ. 2 جاۋىنگەردىڭ كومەگىندە ءبىز ارەڭ كيدىك.
ماسادان قورعانۋ كيىمىن اسكەري كيىمنىڭ سىرتىنان كيۋ كەرەك، وتە ىستىق، ال ماسكى مەن مالاقايدى كيىپ العاندا تىنىسىڭ تارىلادى ەكەن، 3 مينۋتقا جەتپەي تىنىسىمىز تارىلىپ كەتتى. جازدا وفيتسەر - جاۋىنگەرلەردىڭ مۇنداي كيىمدى كيىپ قالاي شارلاۋ جۇرگىزەتىنىن ويلاپ جەتە المايسىڭ. اۋەلى، ماسالار وسى كيىمدەردىڭ جاعاسىنان، جەڭىنەن، بالاعىنان كىرىپ الىپ شاعاتىن دا كورىنەدى.
روتانىڭ داڭق بولمەسىنىڭ ءبىر جاق قابىرعاسىندا ادامعا تەرەڭ اسەر قالدىراتىن ءبىر سۋرەت تۇر، بۇل ورتالىق تەلەۆيزياسىنىڭ 2007 - جىلى بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىنداعى ماسا - شىركەي قاپتاعان ورتادا مىندەت اتقارىپ تۇرعان جاۋىنگەرلەرمەن سۇحباتتاسىپ تۇرعان سۋرەتى ەكەن، كەسكىن ءتۇسىرۋ اپپاراتى مەن ءتىلشىنىڭ كيىمىنە قونعان قۇجىناعان ماسانى كورگەنىڭىزدە قايران قالاسىز.
ايتۋلارعا قاراعاندا، بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىندا بۇرىن قۇستاردىڭ ءوزىن ماسا شاعىپ ولتىرەتىن جايتتەر دە بولعان ەكەن، سوندىقتان قازىر قۇستار دا كازارما توڭىرەگىندە ۇيا سالمايدى ەكەن دە، بۇل جەر اڭىزداردا ايتىلعانداي «قۇس تا قونبايتىن جەرگە» اينالىپتى. بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىنداعى جاۋىنگەرلەردىڭ تۇرمىسىنىڭ بارلىق جەرىنەن ماسانىڭ «لاڭىن» كورە الاسىز. وسى جونىندە تاقپاق تا شىعارىپتى ولار. ماسالار جاڭادان كەلگەن جاۋىنگەرلەردى ايرىقشا شاعاتىن كورىنەدى، ولار عارىشتان كەلگەن ادامعا ۇقساپ قالادى ەكەن. كازارمانىڭ جاتاعىنداعى، قيمىل ورنىنداعى ەسىكتەر تۇگەلدەي ماسادان قورعاناتىن ەتىپ جوبالانىپ، ماسا كىرەتىن ساڭىلاۋ قالدىرىلماپتى.
بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىنداعى وفيتسەر - جاۋىنگەرلەردىڭ قالىپتى تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن، التاي بولىمشە اسكەري رايونى جەرگىلىكتى دەنساۋلىق ساقتاۋ، جۇقپالى اۋرۋدان ساقتانۋ ورنىنىڭ ماماندارىمەن بىرلەسىپ ماسالىق، ماسالىقتى ورناتاتىن كەڭ توسەك جوبالاپتى. تەرەزەنىڭ تورى مەن جاتاقتىڭ ەسىگىن دە وزگەرتىپتى، شەكارا قورعانىس روتاسىنىڭ جاتتىعۋ ءۇيىنىڭ تەرەزەلەرى وتە تىعىز تورمەن قاپتالىپتى. بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسى تاعى ماسادان قورعانۋ ءدارىسى قوسىلعان سەمەنت باسپالداقتى تام تۇرعىزىپتى ءارى جاتاق عيماراتىنان اسحاناعا توتە باراتىن جابىق كاريدور سالىپتى، دارەتحانا، مونشاحانا، شىنىعۋ ءۇيى، كىتاپ ءۇيى، كوڭىل اشۋ ءۇيى سياقتىلاردىڭ بارلىعىن ۋنيۆەرسال عيماراتقا كوشىرىپتى. جاۋىنگەرلەر مىنە وسىنداي «بەرىك قورعانىستى» ورتادا ماسا - شىركەيدىڭ شابۋىلىنان ازىراق بولسا دا قورعانا الادى ەكەن. وفيتسەر - جاۋىنگەرلەر ماسا - شىركەي قاپتاعان ناشار ورتادان قورعانىپ بۇعىپ جاتپايدى ەكەن. بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىنىڭ 1 - وددەلەنەسىنىڭ قازىرگى باستىعى شاۋ يۇڭچياڭ 2006 - جىلى وسى اراعا كەلگەن ەكەن. حىناندىق بۇل جىگىت العاش وسى اراعا كەلگەندە جاپان دالانى كورىپ قاتتى ۇمىتسىزدەنگەن، ونىڭ ۇستىنە ماسا مەن شىركەيدەن ۇيىقتاي الماي، كەتىپ قالۋ ويىنا دا كەلگەن كورىنەدى.
− العاش وسى اراعا كەلگەنىمدە تۇتاس دەنەم ءبورتىپ، تۇلا بويىم قىشىپ جان تاپتىرمادى، جىندانىپ كەتە جازدادىم، - دەيدى شاۋ يۇڭچياڭ كۇلە سويلەپ سول كەزدى ەسىنە الىپ، ۋاقىت ۇزارا كەلە ادام دەنەسىندە دە ماساعا انتيدەنە پايدا بولاتىن ۇقسايدى، قازىر ماسادان تۇك ەتپەيمىز.
بۇل جەردە تۇرعانىنا 10 جىلدىڭ ءجۇزى بولعان ول: مەن قازىر بۇل ارانى مۇلدە قيىپ كەتە المايمىن، - دەدى. ول ءار جىلى 50 كۇندىك دەمالىس الادى، ءبىراق دەمالعان كەزىندە روتانى ساعىنادى، ءار 4 - 5 كۇندە ءبىر رەت روتاعا تەلەفون سوعىپ احۋال ۇعىسىپ تۇرادى.
ءار جىلى ماسا - شىركەي كوپ بولعان مەزگىلدى تاڭداپ دەمالاتىن شىعارسىز، - دەگەنىمىزدە ول جالما - جان باسىن شايقاپ: بۇلاي ىستەسەم قايتىپ بولادى؟ مامىردان تامىزعا دەيىن قۇرت ءشوپ قازاتىندار، بالىق اۋلايتىندار كوبەيەدى، شەكارانى شارلاۋ مىندەتى دە اۋىرلاسادى. مەن استە ول كەزدى تاڭداپ دەمالمايمىن، - دەدى. روتا باسشىسى بىزگە: بيىل ماسا - شىركەي ايرىقشا كوپ بولدى، ءبىراق ەشبىر وفيتسەر - جاۋىنگەر دەمالمادى، - دەدى.
شاۋ يۇڭچياڭ: قازىر روتاداعى جاۋىنگەرلەردىڭ كوپ ساندىسى 1990 - جىلدان كەيىن دۇنيەگە كەلگەندەر، بارلىعى ءبىر - ءبىر ءۇيدىڭ ەركەلەرى. جاڭا اسكەرلەر العاش وسى اراعا كەلگەندە بىلدىرتپەي جىلاپ جۇرەدى دە، ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن ۇيلەسىپ كەتەدى، روتانىڭ ەرەكشە ورتاسى مەن رۋحى جاۋىنگەرلەردى ماسانىڭ مازاسىنان قۇتىلدىراتىن سياقتى، - دەدى.
ۆزۆود باستىعى گاي جينرۇي سولاردىڭ ءبىرى. ول شينجياڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەملەكەت قورعانىسى كاسىبىنە قابىلدانعان ستۋدەنت، ۇيعۇر ءتىلى كاسىبىن وقىعان، قوسىنعا كىرگەننەن باستاپ بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىندا. العاش رەت شارلاۋ جۇرگىزىپ 39 - ءنومىرلى شەكارا قازىعىنىڭ ماڭىنا بارعاندا ول جەردىڭ ماسالارى ونى تۇك قويماي شاعىپ تاستايدى، ءۇي ىشىندەگىلەرمەن بەينە - كەسكىن ارقىلى سويلەسكەندە ۇيىندەگىلەر ءوز كوزدەرىنە سەنبەي قالىپتى، ويتكەنى ماسا ونىڭ بەت - اۋزىنان تۇك قويماپتى. ول: قازىر ۇيدەگىلەر بۇعان ۇيرەنىپ كەتتى، ەشقانداي تاڭ قالمايدى، - دەدى كۇلە سويلەپ. گاي جينرۇي تىلشىگە: جاز كۇندەرى تەڭەرتەڭ ۇيقىدان ويانىپ عيماراتتان تۇسسەڭىز، جەر بەتىندە ماسالاردىڭ قۇجىناپ تۇرعانىن كورەسىز، العاشىندا تاڭدانا قارايتىنبىز، قازىر دەرەۋ جەردى سىپىرۋعا كىرىسەمىز. بىزدە تاعى ەرەكشە سۇيىقتىقتى ماسادان قورعانۋ ماسكاسى بار، تاعىپ الساڭىز اۋزىڭىزدان ءدارىنىڭ ءيىسى مۇڭكىپ، ءتىلىڭىز ءىسىپ - كەۋىپ كەتكەندەي بولادى، - دەدى جاۋىنگەرلەر جارىسا سويلەپ.
ءبىز جاۋىنگەرلەرمەن ەرىپ شارلاۋعا شىقتىق. ولارعا ىلەسكەندە اياعىڭىزدىڭ استىنا قاراپ جۇرمەسەڭىز، بۇتا - بۇرگەننەن شالىنىپ جىعىلاسىز. ماسانىڭ «ۇيقىعا كەتكەن كەزى» بولعانىمەن، 10 مينۋتقا جەتپەي ءبىزدى 3 - 4 جەردەن شاعىپ الدى، مىندەت اتقارۋشى وفيتسەر - جاۋىنگەرلەر ماسانى ەلەڭ قۇرلى كورەر ەمەس، شەكارانى زەيىن سالا شارلاپ ءجۇر، ولار شارلاۋ جۇمىسىن ەشقاشان بوساڭسىتىپ كورگەن ەمەس، مۇنداي شارلاۋ ءار كۇنى دەرلىك قايتالانىپ وتىرادى ەكەن.
بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىنىڭ شارلاۋ جەلىسى ءبىرشاما ەرەكشە، ولار قۇرلىق شەكارا جەلىسىنەن سىرت، ەرتىس وزەنىنىڭ سۋ ايدىنى شەكارا جەلىسىن دە شارلايدى، جازدا شارلاۋشى قايىقتى ىسكە قوسادى، مۇندايدا ناعىز ماسا تۇتىگەن ورتادا شارلاۋ جۇرگىزەدى؛ ال قىستا مۇز ايدىنىندا جاياۋ ءجۇرىپ شارلايدى، ابايلاماسا جىلىمعا ءتۇسىپ كەتەتىن ءىس تە بولادى. گاي جينرۇي تىلشىگە: جازدا اتپەن شەكارا شارلاعاننان قورقامىز، ماسا شاققان ات موڭكىپ، جاۋىنگەرلەردى جىعىپ كەتەدى. تاماق شارت - جاعدايىمىزدى جاقسارتۋ ءۇشىن ءار جىلى ءوزىمىز 100 نەشە شوجە ساتىپ الىپ باعامىز، ءبىراق تەڭ جارتىسىنا جۋىعىن ماسا شاعىپ ولتىرەدى، - دەدى.
− ءبىز بەيۋان شەكارا قورعانىس روتاسىندا اسكەر بولىپ، شەكارا قورعاعانىمىزعا قۋانامىز. ويتكەنى بەيۋان بىزگە باسقا جەر سيلاي المايتىن ءبىر ءتۇرلى رۋح بەردى، بۇل رۋح بىزبەن بىرگە جاسايدى، - دەدى گاي جينرۇي تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
