- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
رەسەي مەن يران سيريا شايقاسىندا ا ق ش – تىڭ «جەكە دارا بيلەۋىنە» جول بەرمەيدى
(حالىقارالىق شولۋ)
2015.11.03 15:56 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
حالىق تورابى، 3 – قاراشا، بەيجيڭ. (مۇحيت) رەسەي اۋەدەن شابۋىلداۋ قوسىنىنا قوسىلدى ءارى سيريا ماسەلەسىن ساياسي جولمەن شەشۋدى جەدەلدەتكەننەن كەيىن، يران قايتادان سيريا ماسەلەسىن بەيبىتشىلىك كەلىسسوز ارقىلى شەشۋ ىسىنە قاتىناسۋعا مۇمكىندىك الدى. بۇل ا ق ش – تىڭ «ۇزاقتى كوزدەگەنى مە»، الدە كۇشى جەتپەگەن سوڭ «امالسىزدان ىستەگەنى مە؟» قالاي بولماسىن، ورتا شىعىس ويىن ەرەجەسىن رەتكە سالۋدىڭ دەرەگى بايقالعان سياقتى.
سيرياداعى «جاڭا ويىن»
يراننىڭ 30 – قازان كۇنى جاڭا كەزەكتى سيريا ماسەلەسىن بەيبىتشىلىك جولمەن شەشۋ كەلىسسوزىندە بوي كورسەتۋى ايرىقشا وبرازدى ءمان الادى: ا ق ش سيريا ماسەلەسىندە ەكى ءتۇرلى قينىشىلىق قىسپاعىندا قالىپ، امالسىزدان اتا جاۋى يراننىڭ كومەگى ارقىلى ماسەلەنى شەشۋدىڭ جولىن قاراستىرۋعا ماجبۇر بولدى.
سيريا داعدارىسى جالعاسقان 4 جىلدان بەرى، ا ق ش يراننىڭ سيريا ماسەلەسى تۋرالى قاتىستى كەڭەستەرگە قاتىناسۋىنا باستان – اياق جول بەرمەي، يران باشار ۇكىمەتىن قولدادى ءارى ليۆان حاق پارتياسىنا قارۋ – جاراق جاعىنان كومەكتەستى دەپ جازعىرىپ كەلگەن بولاتىن، سيريا ماسەلەسى جونىندە يرانمەن ەجەلدەن بەرى ديپلوماتيالىق قارىم – قاتىناس جاساپ كورگەن ەمەس.
27 – قازان كۇنگى تىلشىلەر جينالىسىندا، ا ق ش مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ مالىمدەمەشىسى توسىننان: «ءبىز ەرەكشە قۋانىشپەن يراندى سيريا ماسەلەسى تۋرالى كەڭەستەرگە قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتەمىز»،-دەدى. ويتكەنى ا ق ش «سيريانىڭ ساياسي جاقتاعى وتپەلى كەزەڭىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا، يرانمەن، ءسوزسىز پىكىر الماستىرىپ، كەڭەس وتكىزۋ كەرەكتىگىن» تانىپ جەتكەن.
بۇل، ا ق ش يراننىڭ سيريا ماسەلەسىن شەشۋدە كەم بولسا بولمايتىن «ويىنشى جاق» ەكەنىن مويىنداعانىن بىلدىرەدى. يراننىڭ ايگىلى ساياسي ساراپكەرى سادرچاد: «بۇدان بۇرىن يران، سيريا ماسەلەسىن شەشۋدە يران قاتىناسپايىنشا، بۇل ماسەلە شەشىلمەيدى دەپ كەلگەن بولاتىن، ال قازىر، ا ق ش پەن رەسەي دە وسى كوزقاراستى مويىنداپ وتىر»،-دەدى.
مۇنىڭ الدىندا، ا ق ش سيريا ماسەلەسىندە ناعىز «ەرەكشە ويىنشى» رەتىندە بولاتىن، 30 – قىركۇيەكتە «باتىستىقتاردىڭ قارسىلاسى بولۋعا سالاۋاتى جوق» دەپ قارالعان رەسەي، اۋەدەن شابۋىلداۋ ارقىلى «ويىنشىلار» قاتارىنا قوسىلدى.
رەسەي اسكەري جاعىنىڭ جاريالاعان مالىمدەمەسىنە نەگىزدەلگەندە، 30 – قازانعا دەيىن، رەسەي ءبىر ايدىڭ ىشىندە لاڭكەستەردىڭ 1600 جەردەگى بەكىنىستەرىن تالقانداعان، مۇنداي سوعىس ناتيجەسى ەۆروپا مەن ا ق ش – تى تاڭعالدىردى. ىلە – شالا، رەسەي بەلسەندى تۇردە ساۋد ارابياسى، تۇركيا، ا ق ش قاتارلى مەملەكەتتەرمەن كەڭەس وتكىزىپ، سيريا داعدارىسىن ساياسي جولمەن شەشۋ بارىسىن جەدەلدەتتى.
«ستراتەگيا ما» ،الدە «امالسىزدىق پا»؟
ساراپتاۋشىلاردىڭ، ا ق ش سيريا ماسەلەسىندە مۇشكىل كۇيگە تاپ بولعاندىقتان، رەسەي مەن يرانعا سيرياداعى اسكەري قاقتىعىسقا قاتىناسۋعا وراي جاراتىپ وتىر دەپ قارايدى.
ا ق ش «سىرتقى ىستەر» جۋرنالىندا جاريالاعان وبامانىڭ سىرتقى ىستەر جاعىنداعى ەڭبەگى مەن ايىبى اتتى ماقالاسىندا پرەزيدەنتتىڭ ۇستانىمى تۋرالى بىلاي دەگەن: ا ق ش تىڭ ورتا شىعىستاعى اسكەري ىستەر مەن ساياسي جاقتاعى ىستەرگە جۇمساپ وتىرعان قىرۋار قارجىسىن ازايتۋ، رايونداردىڭ رولىن «لايىقتى تۇردە ىقشامداۋ»، جۇيەدەن اسكەري ىستەر جاقتاعى قاقتىعىستى ازايتۋ، سىرتقى ىستەردە ۇستامدى بولۋ، وداقتاستاردىڭ ءوز حاۋىپسىزدىگى جاعىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن ءوزى ارقالاۋ قاتارلىلار قامتىلادى.
بۇل ۇستانىمنان، ەجەلدەن بەرى، ا ق ش – تىڭ سيرياعا قاراتقان ساياساتىنىڭ نەگىزگى مازمۇنى ءارى باشار ۇكىمەتىن اۋدارىپ تاستاۋ، ءارى سوعىس ورتىنە ارالاسۋدان ساقتانۋ ەكەنىن كورۋگە بولادى. 2014 – جىلدان باستاپ، ا ق ش «ءىسلام مەملەكەتىنە» سوققى بەرۋ سياقتى اۋىر باسىمدىلىقتى موينىنا ارتقان بولاتىن.
سيريا ماسەلەسىندە، ا ق ش باتىس ەلدەرىمەن جانە رايوندىق وداقتاستارىمەن بىرلەسۋ ارقىلى باسىم ىستەتىپ، قارسى توپقا كومەك بەرىپ، ولاردى جاتتىقتىرىپ، ۇشقارى كۇشتەر ارقىلى باشار ۇكىمەتىن السىرەتۋ ستراتەگياسىن قولدانعان بولاتىن، ءبىراق ناتيجە دە باشار ۇكىمەتىن اۋدارىپ تاستاي المادى، «ءىسلام مەملەكەتىن» دە جويا المادى. ال رەسەيدىڭ جاقىنعى مەزگىلدە مىعىم كۇشپەن كىرۋى ءارى سوعىس ناتيجەسىنىڭ جاقسى بولۋى، ا ق ش - تىڭ سيرياعا قاراتقان اۋەلدەگى ساياساتىن ءتىپتى دە ىرىقسىز كۇيگە ءتۇسىردى. سول سەبەپتى كەيبىرەۋلەر ا ق ش – تىڭ يراندى سيريا ماسەلەسىن بەيبىتشىلىك كەڭەس ارقىلى شەشۋگە ۇسىنىس ەتۋى ا ق ش – تىڭ جاڭا ءبىر «ستراتەگياسى» دەپ قاراۋدا.
رەسەي اسكەري جاقتا ارەكەتكە كەلگەننەن كەيىن، يراندى قامتىعان ورتا شىعىس رايونىنداعى ءارقايسى تاراپتار جارىسا ماسكەۋگە بارىپ، رەسەيمەن سيريا ماسەلەسىن كەڭەستى. رەسەيدىڭ بولاشاقتا سيريا ماسەلەسىن ساياسي جولمەن شەشۋدەگى ۇقىعى بارعان سايىن كۇشەيۋدە. ا ق ش بۇل ماسەلەدە باستى رول ويناۋ ۇقىعىنان ايرىلىپ قالعىسى كەلمەيدى، سول سەبەپتى، يراندى قاتارعا تارتىپ، يرانمەن بەيبىتشىلىك كەڭەسى ارقىلى شەشۋ ساياساتىن جالعاستىرۋمەن بىرگە، يراننىڭ رەسەيگە بۇكىلدەي بەت بۇرۋىنان ساقتانباق.
ورتا شىعىستىڭ جاڭا ءتارتىبى
ا ق ش –تىڭ ارناۋلى ايدار مامانى چارلەس كراۋسامەر جيناقتاي كەلە: وباما «ا ق ش – تىڭ السىرەگەن سىرتقى ساياساتىن جەبەۋ» ءۇشىن ادەيى وسى جولدى تاڭدادى،-دەدى.
«فينانس گازەتى» جاقىندا باسىپ شىعارعان اۆستراليالىق وقىمىستىنىڭ «دۇنيە ءجۇزىنىڭ كونە ءتارتىبى كۇيرەدى» اتتى ماقالاسىندا: پۋتيننىڭ ارەكەتى، سوعىستان كەيىنگى 70 – جىلداعى حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ كۇيرەۋىنىڭ جاڭا بەلگىسى. سوعىستان كەيىنگى حالىقارالىق تارتىپتە نەگىزگى ورىندى يەلەپ كەلگەن ا ق ش -تىڭ كۇشى ءالى دە مىعىم بولسا دا، ءبىراق مىعىم كۇشىن قاشان دا دۇرىس ىستەتە المايدى،-دەگەن.ءبىراق مۇنداي ساراپتاۋ ا ق ش نەگىزگى جەتەكشى ورىندا تۇراتىن ورتا شىعىس ءتارتىبىن ورىندى دەگەندى شەكتەن تىس دارىپتەپ، باسقاداي كوپتەگەن جاقتاردى قاعىس قالدىرعان.
انگليانىڭ باس ءۋازىرى بلاير12 جىلدان كەيىن، اقىرى يراق سوعىسى تۋرالى كەشىرىم سۇرادى. 2003 – جىلى ا ق ش – انگليا باس بولىپ، يراق شەكاراسىندا قىرۋار اۋىر ءتيىپتى ويرانداعىش قارۋ – جارق جاسىرىلعان ءارى لاڭكەستەردى كومەسكى قولدادى دەگەن سىلتاۋمەن يراق سوعىسىن قوزعادى. بۇل اپات، ءىس جۇزىندە، ورتا شىعىس سوعىس ءورتىن ونان ارى ۇلعايتىپ، لاڭكەستەردى جويۋدى بىلاي قويىپ، «ءىسلام مەملەكەتىنىڭ» بۇل ورايدان پايدالانىپ، باس كوتەرىپ بىلىقپالىق تۋدىرۋىنا سەبەپشى بولدى.
رەسەي مەن يراننىڭ سيريا ماسەلەسىنە ارالاسۋى، مۇلدە حالىقارالىق ءتارتىپتى ءبۇلدىرۋ ەمەس، قايتا بەلگىلى تۇرعىدان العاندا، ورتا شىعىس تارتىبىندەگى «اعاتتىقتى تۇزەتۋ» بولماق.
ساراپتاۋشىلاردىڭ قاراۋىنشا، قازىرگى جاعدايدان الىپ قاراعاندا، رەسەي ءساتتى تۇردە رەسەي، يران جانە سيريانىڭ وداقتاس قاتىناسىن ورناتىپ، «ءىسلام مەملەكەتىن» جويۋداعى مالىمەت ينفورماتسيالارىن ءوزارا الماستىردى، ەندىگى كەزەكتە ليۆان حاق پارتياسى دا بۇلاردىڭ قاتارىنا قوسىلسا، ورتا شىعىستاعى جاڭا ساياسي وداق قالىپتاسىپ، باشار ۇكىمەتىن قولداپ قالماستان، ونى ونان ارى نىعايتىپ، رەسەيدىڭ ورتا شىعىستاعى ستراتەگيالىق بەكىنىسىن قورعاپ قالماق،-دەيدى.
ءبىراق تاعى ءبىر توپ ساراپتاۋشىلار: ورتا شىعىستىڭ جاڭا ءتارتىبى رەسەي مەن ا ق ش ەكى جاقتىڭ لاڭكەستەر لاگەرىنە قارسى تۇرۋدا ۇتىمدى تۇردە سەلبەسۋىن، بىرلەسە وتىرىپ رايوندارداعى ۇشقارى ۇيىمداردى جويۋىن قاجەت ەتەدى. ويتپەگەندە، نەگىزگى جەتەكشى بولۋ ۇقىعىنا تالاسۋى بىلىپقالىقتى ونان ءارى اسقىندىرىپ، «ءىسلام مەملەكەتىنىڭ» كۇشەيۋىن كەلتىرىپ شىعارادى، بۇل ا ق ش پەن رەسەي ەكى جاققا دا ءتيىمسىز،-دەپ قارايدى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
