- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ماڭگىلىك ۇزىلمەيتىن ءومىر جىرى
ءپاريدا اقاس قىزى
2015.11.06 16:38 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
18مىڭ عالامنىڭ بارلىق ءتىلسىمى ىرعاقتى قوزعالىسقا باعىنعان. سول قوزعالىس ىرعاعى ارقىلى مىناۋ كۇللى الەم ءوزارا ۇيلەسىممەن جانە ۇندەستىكپەن ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى. بۇل − ماڭگىلىك وزاننىڭ ءۇنى. سول ىرعاقتى قوزعالىس پەن اۋەن ۇزىلسە، مىناۋ جاراتىلىسقا دا جارىقشاق ءتۇسىپ، بەتالىسىنان جاڭىلادى. سانالى - ساناسىز بولىپ ەكىگە بولىنگەن دۇنيەنىڭ ماڭگىلىككە قۇنداقتالعان ىرعاعى − بەسىك جىرى. بەسىك جىرى مىناۋ جالعان مەن ءتىلسىم قۇبىلىستىڭ ۇيتقىسى ءارى عۇمىر اۋەنى، كەشەگىدەن بۇگىنگە، بۇگىننەن ەرتەڭگە جالعاسىپ، ماڭگىلىك ۇزىلمەيتىن ءومىر جىرى. بەسىك جىرى بالانىڭ تۇيسىكپەن جالعاسقان جۇيكە تالشىعىن ەستى دۇنيەمەن بايلانىستىرىپ، اقىل كىندىگىن بايلايدى. بەسىك جىرى ىقىلىم زاماننان بەرى ادامزاتتىڭ ساناسىن الديلەپ، جۇرەگىنە ءومىر قۋاتىن سيلاپ، ويىنا ساعىنىش ۇيالاتادى. ءالميساقتان بەرى بۇكىل ادامزاتتى ايالاپ، الديلەپ، ماپەلەپ كەلگەن دە وسى بەسىك جىرى. بەسىك جىرىن ەستىمەگەن بالا − سانا مەيىرىمىنەن ادا وسكەن بالا دەپ ەسەپتەلەدى. قانشالىقتى ءبىلىمى تولىسىپ، اقىلى كەمەلدەنىپ، قۋاتى تاسىعانمەن دە، بەسىك جىرىن ەستىمەگەن بالا وسى ءۇش قاسيەتتى تولايىم بىرىكتىرە المايدى. ءار حالىقتىڭ ءوز بەسىك جىرى بار، سول اۋەندى ەستي وتىرىپ ءسابيدىڭ ساناسى كىرىپ، ەڭبەگى قاتادى. سول ارقىلى ءوز ۇلتىنىڭ كەلەشەكتەگى كەپىلىنە اينالادى. بەسىك جىرى − ادامگەرشىلىكتىڭ العاشقى ارقاۋى.
سوندىقتان دا كوشپەلى جۇرتتىڭ ساناسىنا قۇنداقتالعان بەسىك جىرلارىن قۇراستىرىپ جيناۋ ءار ءسابيدىڭ كەلەشەكتەگى ادامگەرشىلىك قاسيەتىن بويىنا ۇيىتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ەڭبەك.
دۇنيەگە جاڭا كەلگەن جاس ءسابيدىڭ ومىرگە دەگەن قۇشتارلىعىن، اينالاسىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىراتىن العاشقى قادام − ول انا جۇرەگىن جارىپ شىققان «بەسىك جىرى». ءيا، ونەگەلى سوزدەرمەن ورنەكتەلگەن بەسىك جىرى ءسابيدىڭ جان دۇنيەسىنە رۋحاني ازىق بەرىپ، مەيىرىمدىلىكتىڭ شۋاعىن جۇرەگىنە شاشادى. سوندىقتان دا ءبىزدىڭ اتا - بابالارىمىز ءسابيىن انمەن جۇباتقان، انمەن وياتقان دەسەك، سول بەسىك جىرى اۋىزدان - اۋىزعا تاراپ، ءار بالانى جورگەگىنەن - اق باتىر دا باتىل بولۋعا تاربيەلەگەن.
قازىرگى تاڭدا ءداستۇرىمىزدىڭ السىزدەنىپ بارا جاتقان ءبىر بولشەگى دە وسى «بەسىك جىرى». بۇگىنگى جاس انالارىمىز بەسىك جىرىن ايتا الا ما ەكەن؟ كوپكە توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىز، كونەنىڭ كوزىن كورگەن اق جاۋلىقتى اجەلەرىمىز بەن ابزال انالارىمىز بولماسا، قازىرگىلەردىڭ كوبى وعان اسا باس قاتىرمايتىن سەكىلدى.
قازىرگى ۋاقىتتا بەسىكتەگى ءسابيدى ۇيىقتاتۋ ءۇشىن، ويناتۋ ءۇشىن ۇيالى تەلەفوندى نارەستەنىڭ باس جاعىنا قويىپ، داڭعىرلاعان شەتەل مۋزيكاسىن قوياتىندار بارشىلىق. بۇل ءالى دامىماعان ءسابيدىڭ پسيحولوگياسىنا قالاي اسەر ەتەدى؟ بالا تۇگىل ەرەسەكتەر قولدانسا زيانى كوپ. ۇيالى تەلەفونىمىز بەسىكتەگى بالاعا وزگەشە قاتەرلى ەكەنىنە سول جاس انالار نەگە ءمان بەرمەيدى؟
«بالانىڭ بەسىگى − كەڭ دۇنيەنىڭ ەسىگى» دەگەن ەكەن دانىشپان تولە ءبي . بەسىك كەڭ دۇنيەنىڭ ەسىگى بولسا، سول بەسىكتە جاتقان ءسابي ەش ءتالىم - تاربيەسى جوق داڭعازا مۋزيكالاردى تىڭداپ وسسە، بالانىڭ بولاشاعى نە بولماق؟
بەكەر وبالى نە كەرەك، بەسىك جىرىنىڭ ءمان - ماڭىزى جايلى گازەت - جۋرنالداردا ءجيى ايتىلىپ جاتادى. الايدا سوعان نازار اۋدارىپ، جاس قىزدارعا، جاس كەلىنشەكتەرگە وسىنى وقى، ۇيرەن دەپ جاتقان دا ەشكىم جوق.
«جاس بالاعا قازاقتىڭ ءالدي - ءالدي دەپ باستالاتىن بەسىك جىرىن جىرلاۋ كەرەك. بۇل جىردىڭ كۇيى دە، ءسوزى دە ءتاتتى» دەپ اقيىق اقىن ماعجان جۇمابايەۆ ايتقانداي، بەسىك جىرىن ايتۋ ءاربىر انانىڭ ءسابي الدىنداعى بورىشى. ونى ورىنداماساق، اتا - بابا داستۇرىنە قيانات جاساعانىمىز. «ەل بولامىن دەسەڭ، اۋەلى، بەسىگىڭدى تۇزە» دەپ تەكتەن - تەككە ايتىلماسا كەرەك. كەلەشەك ءبۇلدىرشىن جاس بۋىنىمىز سانالى دا يناباتتى بولىپ ءوسسىن دەسەك، قازىردەن باستاپ تاربيەنى بەسىك جىرىنان باستاعانىمىز ءجون.
«باسىندا بۇلاعى بار وزەن ۇزاق اعادى» دەمەكشى، تاربيەنىڭ مىقتى ىرگەتاسى وتباسىندا قالانادى. بەسىككە قاتىستى، ياعني انا مەن بالانىڭ اراسىنداعى تاعى ءبىر بايلانىس −− بەسىك جىرى دەۋگە بولادى. بەسىكتەگى بالاسىنا انا ءالديىن، بەسىك جىرىن ايتپاعان انالار جوق شىعار. جالپى، بەسىك جىرى جايلى نە بىلەمىز؟ بالاسىنا نە سەبەپتى بەسىك جىرىن ايتقان، ونىڭ ماڭىزى نەدە؟...
بەسىككە بولەنىپ وسكەن بالانىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى−بەسىگىن اڭساپ تۇراتىندىعىندا. ونداي بالا ءوزىنىڭ بەسىگىنە جاتپاسا، مازاسىزدانىپ، ۇيىقتاماي قويادى. بالا ابدەن تويعان ساتتە اناسى بەسىكتى جايلاپ تەربەتە وتىرىپ، بەسىك جىرىن ايتاتىن بولعان. «قازاقتىڭ 3 − 4 جاسار بالاسىنىڭ ءتىلى جاتىق، ال 5 − 6 جاستاعى بالالار شەشەن ءارى تاۋىپ سويلەيدى، ويىن ۇتىمدى جەتكىزە بىلەدى» - دەپ تاڭدانا جازعان ەكەن جەر اۋدارىلىپ كەلگەن پولياك ريەۆوليۋتسيەيونەرى ا. يانۋشكيەۆيچ ءوز ەستەلىكتەرىندە. ايگىلى زاتايەۆيچتىڭ «بۇكىل قازاق دالاسى ءان سالىپ تۇرعانداي...» دەۋىنىڭ استارىندا دا كوپ سىر بار. مۇنىڭ باستى سەبەبى بالانىڭ بەسىك جىرىن تىڭداپ وسكەندىگىندە جاتىر.بەسىك جىرى − بالاعا بەرىلەتىن العاشقى تاربيە. ويتكەنى باياۋ ىرعاقپەن ايتىلعان اناسىنىڭ ءالديى تۋعاننان باستاپ بالانىڭ قۇلاعىنا سىڭەدى. بەسىكتەگى بالانى ءاننىڭ ىرعاعىمەن تەربەتەدى. ادەمى اۋەن مەن استارىندا ىزگى تىلەگى بار بەسىك جىرىن تىڭداعان بالا شەبەر بولۋعا دا، شەشەن بولۋعا دا ۇمتىلىپ وسەدى. بالانىڭ بويىنا اسەرلى اۋەن، سۇلۋ سوزبەن ايتىلاتىن انانىڭ ءالديى انا سۇتىمەن قوسىلىپ وسىلاي سىڭەدى.
بەسىك جىرىنىڭ تولىپ جاتقان ءتۇرى بار. ءسابيىنىڭ امان وسۋىنەن باستاپ، بولاشاق ومىرىنە دەگەن تىلەگى، سەنىمى، نيەتى ادەمى انگە شۋماق بولىپ ءورىلىپ، اناسىنىڭ ايتۋىمەن بالاعا جەتەدى. ءتىپتى، الىستاعى توركىنىنە دەگەن ساعىنىشىن دا بوپەسىنە ايتىپ، بالاسىمەن سىرلاسا وتىرىپ، «ءاي، ءاي، بوپەم، ارتتا قالعان ەلىمدى كورەر مە ەكەم...» دەپ ىشتەگى شەرىن بەسىك جىرىنا قوسقان. اناسىنىڭ ەلىنە دەگەن ساعىنىشى بوپەگە بەرىلىپ، ول اناسىن ايايتىن، ارداقتايتىن، مەيىرىمدى ءارى جان اشىر بولىپ وسەدى ەكەن... بۇگىندە ۇلكەن ساحنالاردا دا بەسىك جىرى ەستىلىپ قالادى.
بەسىك جىرى ارقىلى بالانىڭ ءتىلى ەرتە شىعاتىنىنا بۇگىندە ءمان بەرمەيمىز. بەسىك جىرىن تىڭداپ وسكەن بالانىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتى جاقسى جەتىلەتىنىنە كوڭىل اۋدارمايمىز. بۇگىنگى ۇرپاق شەشەندىگىنەن، انشىلىگىنەن، اقىندىعىنان، سابىرلىلىعىنان، پاراساتتىلىعىنان اجىراپ بارادى.
بۇگىن بەسىك دەگەن بازاردا سامساپ تۇر. جابۋىمەن بە، جابۋسىز با، قاراعايدان جاسالعانى ما، جوق تالدان جاسالعانى ما؟ تاڭداپ الۋعا مۇمكىندىك مول ءارى باعاسى دا قىمبات ەمەس. قاراپايىم كوپشىلىكتىڭ قالتاسىنا اۋىر سالماق سالمايدى. قالتالىلار ءتىپتى شەبەرلەرگە تاپسىرىپ جاساتىپ جاتىر. اتا - بابالارىمىز كوشپەندى داۋىردە بەسىكتىڭ ەكى جاقتاۋىن ءتورت بۇرىشتى ەتىپ جاساعانى بەلگىلى. قازاق حالقى شاڭىراقتى، بەسىكتى، تابالدىرىقتى قاسيەت تۇتقان. بۇل ۇشەۋىن ەشقاشان اياقپەن باسپاعان. بۇل ۇشەۋى قاشاندا بىرىمەن - ءبىرى بايلانىسىپ، ۇشتاسىپ جاتادى. بەسىكپەن ۇرپاعىڭ، اۋلەتىڭ وسەدى. بەسىك كيەلى مۇلىك. ءبىز ومىرگە جاڭا كەلگەن بالانى پەرىشتەگە بالايمىز. دۇنيەگە جاڭا كەلگەن بالا پەرىشتەدەي پاك، تازا. ءسابي مەن پەرىشتەنىڭ اتى قاتار اتالادى، سوندىقتان قازاق بەسىكتى تازا ۇستاعان. بەسىكتىڭ بىردە-ءبىر زاتىن كىرلەتپەيدى.
بەسىك − سان عاسىرلار بويى ۇلتتىڭ ۇياسى، قازاقى ءتالىم - تاربيەنىڭ قاينار كوزى، بابامىزدان قالعان كيەلى مۇلىك، قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان مامىراجاي تىرشىلىكتىڭ بەلگىسى ىسپەتتى. بەسىكتى قاتتى قادىرلەيتىندىگى سونشالىق، قازاق اتاسى جاتقان بەسىككە بالا، نەمەرە، شوبەرە، شوپشەك، ءتىپتى، تۋاجاتىنا دەيىن بولەيدى.
بەسىك تەك قازاققا عانا ءتان ەمەس، ول كوپ حالىقتىڭ ۇل مەن قىزىن ۇيىقتاتىپ، ويانعاندا قولىن شەشىپ ويناتىپ، اناسىنىڭ اق ءسۇتىن بەرىپ، ءتىل - كوزدەن ساقتايتىن اعاش توسەگى. تەك ولاردىڭ ءار حالىقتا جاسالۋ ەرەكشەلىكتەرى تۇرلىشە بولىپ كەلەدى. قازاقتار بەسىكتى نەگىزىنەن قايىڭ، قاراعاي، تالدان ءيىپ جاساعان.
بەسىك جىرى بالانى بەسىككە بولەگەندە تىنىشتالۋى ءۇشىن، ەرتەرەك ۇيىقتاۋى ءۇشىن ايتىلاتىن جىر. بۇدان بولەك، بەسىك جىرىنىڭ بالانى تاربيەلەۋدەگى تاربيەلىك ماڭىزى وتە زور. بەسىك جىرى قازاق حالقىنان باسقا الەمنىڭ باسقادا حالىقتارىنىڭ فولكلورىندا كەزدەسەدى. قازاق حالقىنىڭ ەرتە زاماننان كەلە جاتقان ادەت - عۇرىپ سالتىنىڭ ءبارى دە ونىڭ اۋىز ادەبيەتىنەن ورىن العان. جاڭا تۋعان جاس بالاعا ارناپ «شىلدەحانا»، العاش رەت جولعا شىقسا، «توقىم قاعار» دەگەن ءداستۇرلى توي كادەسى جاسالعان. وسىلار ويىن - ساۋىق، ولەڭ - جىر تۇرىندە وتەتىن دۋمانعا جانە قازاق حالقىنىڭ جالپىعا بىردەي سالتىنا اينالعان. قازاقتار جاس ءسابيدى بەسىككە سالۋدى قۋانىش ەتىپ، تويلاپ وتكىزگەن. وندا ايتىلاتىن ولەڭدەردەن حالىقتىڭ جاس بالانىڭ دەنى ساۋ ەر - ازامات بولىپ ءوسۋىن تىلەيتىندىگى كورىنىپ وتىرادى. كەيىننەن، بەسىكتەگى جاس بالاسىن تەربەتە وتىرىپ، اياۋلى انا كوڭىلىندەگى وي - ارمانىن، جاقسى تىلەگىن بىلدىرەدى. مۇنى حالىق «بەسىك جىرى» دەپ اتايدى. بەسىك جىرىندا انانىڭ بالاسىنا دەگەن مەيىرىمى مەن ماحابباتى بەرىلەدى.
بەسىك جىرى اۋىز ادەبيەتتە ەرتەدەن بار. ونى اۋەلدە اقىندار شىعارعان، سوڭىنان جۇرت تىڭداپ، جاتتاپ العان. بەسىك جىرىندا ايتىلاتىن تىلەكتەر مەن ناقىل - وسيەتتەردەن حالىقتىڭ نەنى اڭساعانى، نەنى كوكسەگەنى بايقالادى. «ءالدي، ءالدي، اق بوپەم» دەپ باستالاتىن بەسىك جىرىندا اناسى بالاسىن بولاشاقتا قانداي ادام رەتىندە كورگىسى كەلەتىندىگىن ايتادى. سوندا:
قۇرىعىڭدى مايىرىپ،
تۇندە جىلقى قايىرىپ،
جاۋدان جىلقى ايىرىپ،
جىگىت بولارما ەكەنسىڭ؟!
ايىر قالپاق كيىسىپ،
اقىرىپ جاۋعا ءتيىسىپ،
باتىر بولارما ەكەنسىڭ؟!
بارماقتارىڭ مايىسىپ،
ءتۇرلى ويۋ ويىسىپ،
ۇستا بولارما ەكەنسىڭ؟!
تاڭدايلارىڭ تاقىلداپ،
ءسوزىڭدى جۇرت ماقۇلداپ،
شەشەن بولارما ەكەنسىڭ؟! - دەيدى.
وسى ءبىر ۇزىندىدە حالىقتىڭ بالا تاربيەلەۋدەگى وي - ارمانى انىق كورىنىس بەرەدى. سابيلەردىڭ كىم بولۋىن، قانداي ادام بولۋىن ارمانداپ، بەسىك جىرىنا قوسقان.
بەسىك جىرى − تۇرمىس - سالت جىرلارىنىڭ كونە ءتۇرىنىڭ ءبىرى. الەمدە بەسىك جىرىن ايتپايتىن حالىق جوق. حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ مايەگىنە اينالعان بەسىك جىرىندا حالىقتىڭ ءتول تاريحىنىڭ، ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ، ەجەلگى نانىم - سەنىمىنىڭ، دۇنيە تانىمىنىڭ كورىنىسى بار. بەسىك جىرىن بارشا حالىق ۇلتتىق تاربيەنىڭ كاۋسار بۇلاعى دەپ تانيدى. الەم حالىقتارىنىڭ بەسىك جىرلارى ءار ەلدە ءارءتۇرلى اتالعانىمەن، اتقاراتىن مىندەتى، مازمۇن بايلىعى، پوەتيكالىق قۇرىلىمى مەن ساز - اۋەنى جاعىنان ۇندەسىپ جاتادى. بەسىك جىرىنىڭ باستى قىزمەتى بەسىك تەربەلىسىنە ىڭعايلاس سازدى اۋەن، ىرعاقتى سوزبەن بالانى تىنىشتاندىرا وتىرىپ، ونىڭ جان جۇيەسى مەن ساناسىنا ۇلتتىق تاربيەنىڭ العاشقى ءنارىن ءسىڭىرۋ.
الەمدە بەسىك جىرىن ايتپايتىن حالىق جوق. ويتكەنى ءسابي جۇرەگىنە العاشقى رۋحاني ءنار، ەڭ الدىمەن، وسى ءالدي جىرى ارقىلى سىڭەدى. ءتۇپ تامىرى سوناۋ العاشقى قاۋىمدىق قۇرىلىسقا كەتەتىن بەسىك جىرلارى ۇزاق ۇلتتىق بولمىسقا لايىق، ۇرپاق تاربيەلەۋگە قىزمەتى زور. انانىڭ كوڭىل سارايىنداعى مەيىر - شاپاعاتى، وسيەتى، ادامگەرشىلىك اماناتى، ىقىلاسى ءسابيدىڭ بولاشاعىنا، قۋات رۋحىنا ميات. بەسىك جىرى حالىقتىڭ ءتول تۋما شىعارماسى، ۇلتقا ءتان بولمىسى، ول ۇلتتىڭ مادەني بولمىسىن، تاربيەسىن، تاريحىن سۋرەتتەيتىن حالىق مۇراسى، قۇندى دەرەكتەر كوزى. تۇركولوگ ل. گۋميلەۆ: «انانىڭ ءسۇتىن تاتقان ءسابي ونىڭ اتنيكالىق ورىسىنە كىرەدى» دەپ جازادى. وكىنىشكە وراي، قازىرگى كەزدە فولكلورلىق جانرلاردىڭ كوبى ءداستۇرى قولدان الشاقتاي باستاعان. سول جانرلاردىڭ ىشىندەگى بەسىك جىرلارى بىزگە ءارى الىس، ءارى جاقىن كورىنەدى. ولار سونگەن جوق، كوزى بىتەلگەن بۇلاق تا ەمەس. بەسىك جىرلارى −− ءبىزدىڭ قازىرگى مادەنيەتىمىزدىڭ اتنومادەنيەتتىك بولشەكتەرى.
بەسىك جىرلارى − انا مەن ءسابي اراسىنداعى ەڭ قاراپايىم ديالوگ، جالپى بەسىك جىرلارى ارقىلى جۇزەگە اساتىن ديالوگ − تەك انا مەن ءسابيدىڭ ءوزارا تۇسىنىگىنىڭ، سەنىمدىلىگىنىڭ نەگىزى. ارينە، انا جىرى ءسابي ءۇشىن وزەكتى بولۋ قاجەت. انا ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى تاقىرىپ − بالا بولاشاعى. سابيلەر بولسا ءارقاشان ەرەسەك ادامدارعا ەلىكتەپ تامسانادى. بۇل انا ءتىلدى يگەرۋدەگى تابيعي قۇبىلىس.
انا ءسابي ومىرگە كەلگەن كۇننەن باستاپ ومىرلىك جالعاسىن سابيمەن بايلانىستىرادى. مۇنداي جىرلار انا مەن ءسابيدىڭ اراسىنداعى ديالوگتىڭ وزىق، ۇزدىك ۇلگىلەرىن قوسا وتىرىپ، جىر قۋاتىنا، شەبەرلىگىنە، دارالىق سيپاتىنا ساي تۇرلەنگەن. بەسىك جىرلارىنىڭ دۇنيەگە كەلۋىنىڭ ماقساتى، ياعني ونىڭ سىرتقى ورتامەن قارىم - قاتىناس جاساۋ قۇرالى تۇرعىسىنان العاندا، ونىڭ باستى ەرەكشەلىگى سابيگە باعىشتالۋى. انا بالانى ۇدايى تەربەتىپ، وعان ءجون كورسەتىپ وتىرادى. بۇل ءسابي كەزەڭنەن باستالادى. بەسىك جىرلارى انا مەن ءسابيدىڭ رۋحاني دۇنيەسى، جان دۇنيەسىندەگى سەزىمدەر، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى پسيحولوگيالىق ارەكەتتەر ارناسى.
بەسىك جىرلارى ۇلتتىڭ ەڭ ماڭىزدى ۇلتتىق مادەني مۇرالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. حالىق اۋىز ادەبيەتى ىشىندەگى بەسىك جىرلارى − ۇرپاق تاربيەسىندەگى ەرەكشە قۇندىلىق. ادام ومىرىندەگى العاشقى رۋحاني ءنار− جىرلار تۇلعانى ۇلتتىق بولمىسقا ساي ەتىپ تاربيەلەۋگە قىزمەت ەتەدى.
بەسىك جىرى تەك بالاعا عانا ارنالعان جىرلار عانا ەمەس، ول تاعى دا انا جىرى. انا بەسىكتى تەربەتە وتىرىپ ءسابيدىڭ بولاشاعىن بولجايدى. ونىڭ ءومىرىنىڭ ءار كەزەڭىن ويلايدى. جىر جولدارى ءارقاشان ءسابي توڭىرەگىندە بولىپ، بەلگىلى مولشەردە انانىڭ سەزىمى مەن نيەتى قوسىلادى. ءسابي ەسەيگەن سايىن جىرعا جاڭا بەينەلەر جۇيەسى قوسىلىپ، تاربيەلىك مازمۇنى نارلەنە ءارى كۇردەلىلەنە بەرەدى.
انا سۇتىمەن، الديلەگەن انىمەن بالاعا ۇلتتىق رۋحتى بىرتىندەپ سىڭىرەدى. بۇل بەينەلەر بالا سەزىمىنە قايىرىمدىلىق، جىلۋلىق، سىپايىلىق ۇيالاتادى. ولار بەلگىلى ءبىر ويدى بەينەلەپ، تىڭداۋشىعا اسەرلى ەتىپ جەتكىزۋ قۇرالىنىڭ ءبىرى. بەسىك جىرلارى حالىقتىڭ سالت - ساناسىن، ادەت - عۇرپىن، تۇرمىسىن ءوز اۋەنىمەن بەدەرلەگەن. بەسىك جىرلارىنىڭ قۇنى تەڭەۋلەرمەن تۇرلەنىپ، حالىق ويى بەينەلەنىپ سۋرەتتەلەدى. ول سابيگە تۇلعالاردى اۋىسپالى ماعىنادا اشەكەيلەپ، ءتىلدىڭ وزگە دە ايشىقتاۋ قۇرالدارىن تىعىز بايلانىستىرادى. حالىق بەسىك جىرلارىندا كەزدەسەتىن جارقىن، قىزىقتى بەينەلەردىڭ ءبارى سابيلەردىڭ وسى دۇنيەنى جاعىمدى قابىلداۋىن رەتتەيتىن بەينەلەر. بۇل بەينەلەردىڭ بارلىعى الەم جايلى ەرەكشە جيناقتالعان حالىق ءبىلىمى. بۇل بەينەلەر اۋەلى جانۇيادا باستالىپ، كەيىن ءبىر ادامنىڭ تاريحىن، ودان بۇكىل حالىق تاريحىن، ۇلتتىق مىنەزدى بويىنا جيناقتاعان تىلدىك قاباتتار. بەسىك جىرلارى − ەجەلگى حالىق پسيحولوگياسىنىڭ، مادەنيەتىنىڭ، تىلدىك بايلىقتىڭ كۋاسى.
ءسابي بەسىك جىرىن تىڭداۋ ارقىلى انا ءالديىن قۇلاعىنا قۇيۋمەن قاتار، انا ءتىلىنىڭ ۋىزىنا دا جاريدى. جاس بالا دۇنيەنى تانۋدىڭ العاشقى شاقتارىندا انا تىلىندە تىڭداپ، ءسوز سازىن ءسابي كەزىنەن ساناسىنا سىڭىرەدى. بەسىك جىرى − ماڭگىلىك ۇزىلمەيتىن ءومىر جىرى !
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
