بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى

ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسى اكىمشىلىك تولەم جونىندەگى ءادىليالىق تۇسىندىرمە جاريالادى

2022.03.21 17:57     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 3 ـ ايدىڭ 21 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسى 3 ـ ايدىڭ 21 ـ كۇنى «ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ اكىمشىلىك تولەم دەلولارىن قاراۋعا قاتىستى ءبىرقانشا ماسەلە جونىندەگى بەلگىلەمەسىن» جاريالادى، حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ اكىمشىلىك تولەم دەلولارىن ءادىل، دەر كەزىندە قاراۋىنا كەپىلدىك ەتىپ، اكىمشىلىك تولەم داۋ ـ شارىن ماندىك جاقتان شەشەدى. وسى ءادىليالىق تۇسىندىرمە 2022 ـ جىلى 5 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنىنەن باستاپ اتقارىلادى، ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسى 1997 ـ جىلى جاريالاعان قاتىستى ءادىليالىق تۇسىندىرمەلەر سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا كۇشىنەن قالادى.

  ەڭ جوعارى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ اكىمشىلىك سوت كوللەگياسىنىڭ جاۋاپتىسى تانىستىرىپ بىلاي دەدى: وسى ءادىليالىق تۇسىندىرمە مەملەكەت تولەمى زاڭى مەن وزگەرىس ەنگىزىلگەننەن كەيىنگى اكىمشىلىك ارىز – شاعىم زاڭىنداعى بەلگىلەمەلەردى قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، ازاماتتار، زاڭدىق يەلەر نەمەسە باسقا دا ۇيىمدار اكىمشىلىك ورگاندار مەن ولاردىڭ قىزمەتكەرلەرى اكىمشىلىك قىزمەت ۇقىعىن زاڭعا قايشى جۇرگىزىپ، ولاردىڭ ەڭبەك ۇقىعى، ىرگەلەستىك ۇقىعى سياقتى زاڭدى ۇقىق – مۇددەسىنە باس اماندىعىنا، مال – مۇلكىنە زيان جەتكىزدى دەپ قاراسا، زاڭ بويىنشا اكىمشىلىك تولەم ارىز – شاعىمىن بەرۋىنە بولادى. اكىمشىلىك ورگان جاساعان اكىمشىلىك ارەكەتى، زاڭدىق ارەكەتى زاڭعا قايشى كەلىپ زيان تۋدىرسا، اكىمشىلىك تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالايدى، زاڭدا بەلگىلەنگەن مىندەتىن وتەمەۋ ارەكەتى مەن ءىس جۇزىندىك ارەكەتىنىڭ زاڭعا قايشى بولۋىنا زيان جەتكىزسە دە، اكىمشىلىك تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك.

  تانىستىرۋعا قاراعاندا: ءادىليالىق تۇسىندىرمە زياندى تولەۋ كاتەگورياسىن عىلىمي بەلگىلەپ، «تىكەلەي زيان» كولەمىن ۇيلەسىمدى تۇراقتاندىرىپ، مال ـ مۇلىك زيانىنىڭ تولەم ولشەمىن ونان ارى ايقىندادى. مۇنىڭ ىشىندە تولەم سوماسى زيان تۋىلعان كەزدەگى بازار باعاسى بويىنشا ەسەپتەلەدى دەپ ايقىن بەلگىلەندى. بازار باعاسىن تۇراقتاندىرۋ مۇمكىن بولماسا نەمەسە سول باعا ازاماتتاردىڭ، زاڭدىق يەلەردىڭ نەمەسە باسقا دا ۇيىمداردىڭ زيانىنىڭ ورنىن تولتىرا الماسا، باسقا دا ۇيلەسىمدى تاسىلدەر ارقىلى ەسەپتەۋگە بولادى.

  ءادىليا امالياتىندا ءبىرشاما جوعارى سالىستىرمانى يەلەيتىن، جەردى زاڭسىز وتكىزىپ الۋدان، ءۇيدى زاڭسىز وتكىزىپ الۋدان تۋىلعان اكىمشىلىك تولەم بەرۋ دەلوسىنا قاراتا، ءادىليالىق تۇسىندىرمەدە بىلاي دەپ ايقىن بەلگىلەندى: حالىق سوت مەكەمەسى وتكىزىپ الىنۋشىعا اكىمشىلىك تولەم بەرۋ جونىندە ۇكىم شىعارادى، وتكىزىپ الىنۋشىنىڭ زاڭ بويىنشا يە بولۋعا ءتيىستى ورنالاستىرۋ تولەمى ۇقىق - مۇددەسىنەن كەم بولماۋى كەرەك.

  بۇدان سىرت، ءادىليالىق تۇسىندىرمەدە اكىمشىلىك تولەم ارىز - شاعىمىنداعى رۋحاني زيان تولەمىن اتقارۋ ءتاسىلى مەن ۇكىم شىعارۋ ءتاسىلى ونان ارى ايقىندالدى ءارى ىقپالىن جويۋ، اتاق - ابىرويىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە كەشىرىم سۇراۋ سىندى اتقارۋ ءتاسىلى بەلگىلەندى، ەكى جاقتىڭ كەڭەسۋىنە بولادى، كەڭەسۋدەن ناتيجە شىقپاسا، حالىق سوت مەكەمەسى جاۋاپكەردى لايىقتى تاسىلمەن اتقارۋعا بۇيىرۋ كەرەك. اۋىر زارداپ تۋدىرسا، سايكەستى رۋحاني زيانى ءۇشىن جۇباتۋ قاراجاتىن تولەۋ جونىندە ۇكىم شىعارۋ كەرەك.

  اكىمشىلىك تولەم تالاپ ەتۋدىڭ كۇشكە يە ۋاقىتى مەن ارىز - شاعىم بەرۋدىڭ مەرزىم شەگى جونىندە ءادىليالىق تۇسىندىرمەدە بىلاي دەپ بەلگىلەنگەن: ازاماتتار، زاڭدىق يەلەر نەمەسە باسقا دا ۇيىمدار اكىمشىلىك ارەكەتتىڭ ءوزىنىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىنە قول سۇققانىن بىلگەن نەمەسە بىلۋگە ءتيىستى بولعان كۇننەن باستاپ 2 جىل ىشىندە تولەم بەرۋگە بورىشتى ورگاننان اكىمشىلىك تولەم بەرۋدى ءوتىنىش ەتۋ كەرەك. تولەم بەرۋگە بورىشتى ورگان تولەم ءوتىنىشىن تاپسىرىپ العان كۇننەن باستاپ 2 اي ىشىندە تولەم بەرۋ ۇيعارىمىن جاساماسا، ازاماتتاردىڭ، زاڭدىق يەلەردىڭ نەمەسە باسقا دا ۇيىمداردىڭ اكىمشىلىك ارىز - شاعىم زاڭىنداعى بەلگىلەمەلەر بويىنشا اكىمشىلىك تولەم ارىز - شاعىمىن بەرۋىنە بولادى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار