اۋەدەگى جىبەك جولى تىڭ دەڭگەيدى جاراتتى
− تاشقورعان حونچيراپ اۋەجايىندا ۇشاق قاتىناۋى بايلانىسىمەن
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ما ينيڭ
2022.12.26 16:35 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
ءبىر كۇندەرى جەلپىنتىپ سامال ەسسە، سامۇرىق سامعار ءزاۋلىم زەڭگىر كوككە.
12 - ايدىڭ 23 - كۇنى ءۇرىمجى - تاشقورعان اۋە لەنياسىندا تۇڭعىش رەت ۇشاق ءساتتى قاتىناۋىمەن، اۋەدەگى جىبەك جولى تىڭ دەڭگەيدى جاراتتى. پامير ۇستىرتىندەگى مەرۋەرت − تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىندا رەسمي تۇردە اۆياتسيا ءداۋىرى باستالىپ، جۇڭگونىڭ ەڭ باتىس شەتىندەگى اۋەجاي وسىلايشا بۇكىل ەل اۆياتسياسىنداعى ”سەنترلەس شەڭبەرمەن“ توعىستى.
شينجياڭنىڭ حالىقتىق اۆياتسيا نەگىزگى قۇرىلىسىندا تىڭ دەڭگەي جاراتىلدى
اۋەدەن تاشقورعان حونچيراپ اۋەجايىنا كوز جىبەرسەڭىز، تەرمينال عيماراتى قارلى القاپتى ۇستىرتتەگى ەڭ كورنەكى كورىنىس اق ءتۇستى اليۋمين تاقتايشالار مەن كوك ءتۇستى اينەك قالتقىلاردىڭ ايشىقتاۋىمەن تۇتاس تەرمينال عيماراتى بەينە ”قاناتىن جايعان قىرانداي“ كوزگە تۇسەدى.
تەرمينال عيماراتىن جوبالاۋدىڭ باس جاۋاپتىسى سۇن گوچىڭ جوبالاۋداعى العاشقى ويىن بىلاي دەپ تانىستىردى:”سىرتقى كورىنىسى ’ءۇستىرت قىرانىن‘ ەلەستەتەدى، پامير ءۇستىرتىنىڭ ايبىندى قارلى تاۋىن ارتقى كورىنىس ەتىپ، ’قىراندى‘ بەينەلەپ، ’سامعاۋدى‘ كەسكىندەپ، ساقاداي سايلانىپ، شارىقتاي تۇسكەن رۋحاني بەت - بەينەنى ايگىلەيدى. قۇرىلىستىڭ قارسى كورىنىسى جالپى تۇلعاسى مەن بولشەگىن، ۆيرتۋالدى كۇيى مەن ناقتى بەينەسىن سالىستىرۋ ارقىلى ’قىراننىڭ قاناتىن جايىپ قالىقتاعان‘ بەينەسىن كورسەتەدى“.
جۇڭگو حالىقتىق اۆياتسياسىنىڭ بەلگىلەمەسىندە تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىكتىگى 2438 مەتر جانە ودان بيىك اۋەجايلار بيىك ءۇستىرت اۋەجايى ەسەپتەلەدى. سوڭعى جىلدارى شينجياڭ اۋەجاي (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى تيانشان الابىندا كوپتەگەن اۋەجاي سالدى، دەسەدە، بيىك ءۇستىرت اۋەجايىن عانا سالماعان ەدى، تاشقورعان حونچيراپ اۋەجايى شينجياڭ اۋەجاي توبىنىڭ بيىك ءۇستىرت اۋەجايى قۇرىلىسى بولماۋى سىندى تاريحي اقتاڭداقتى تولتىردى.
تاشقورعاننىڭ ”تاسقورعان“ دەگەن اتى بار، تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىك، جەر بەدەرى كۇردەلى، كليماتى سۇركەيلى، وسى اراعا اۋەجاي سالۋدىڭ قانشالىق قيىن ەكەنى تۇسىنىكتى. تاشقورعان حونچيراپ اۋەجايى قۇرىلىس باستاۋدان قۇرىلىس اياقتاۋعا دەيىن 770 كۇن ۋاقىت كەتتى، بۇعان تالاي ادامنىڭ جۇرەك قانى سىڭگەن. ”قۇرىلىس كەزىندە بوران، كۇشتى ۋلترا كۇلگىن ساۋلەنىڭ كۇيدىرۋى، كۇندىزگى - تۇنگى تەمپەراتۋرا پارقىنىڭ وراسان زور بولۋى سياقتى ءتيىمسىز فاكتورلار مەن ىندەت الا كەلگەن ءتۇرلى ىقپالدى جەڭىپ، ينجەنەريانىڭ قيىن ماسەلەسىن شەشۋ ارقىلى جاڭا تەحنيكا اشىپ جانە كادەگە جاراتىپ، اۋەجاي قۇرىلىسىن ساپاسى مەن سانىنا كەپىلدىك ەتىپ ورىندادىق. ينجەنەرياعا جالپى قارجى قوسۋ، اۋەجايدىڭ تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىكتىگى، تۇتاس الاڭنىڭ تاس - توپىراق قازۋ جۇمىستارى، كليمات شارت - جاعدايى، قۇرىلىس تەحنيكاسىنىڭ قيىندىعى سياقتى جاقتاردا تۇگەلدەي شينجياڭنىڭ حالىقتىق تارماق جەلى اۋەجايى قۇرىلىسىنىڭ رەكوردىن جاڭالادى“، - دەدى اۋەجاي ينجەنەريالىق قۇرىلىسى قولباسشىلىق شتابىنىڭ ورىنباسار قولباسشىسى چىن يۇڭ قاتتى تەبىرەنىپ.
”شينجياڭ اۋەجاي توبى ’بىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ باستاماسى مەن شينجياڭنىڭ حالىقتىق اۆياتسياسىنىڭ دامۋىن جەدەلدەتۋ سىندى ءتيىمدى ورايدى مىقتى يگەرىپ، شينجياڭدا ازيا - ەۆروپا التىن وتكەلى مەن باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ قاقپاسىن تۇلعالاۋ سىندى ستراتەگيالىق ورىن تۇراقتاندىرۋىن ارقاۋ ەتىپ، ماماندانعان، ۇجىمدانعان باسقارۋ باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، باسقا بيىك ءۇستىرت اۋەجايىنىڭ كەمەلدەنگەن جۇمىس جۇرگىزۋ تاجىريبەسىنەن ونەگە الىپ، تاشقورعان اۋەجايىنىڭ حاۋىپسىز جۇمىس جۇرگىزۋىنە، ىركىلىسسىز اينالىم جاساۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەدى“، - دەدى شينجياڭ اۋەجاي توبى پارتكومىنىڭ شۋجيى، القا باستىعى ما يلەي.
”ۇشىپ“ كەلگەن وراي پامير ايگىلى ماركاسىن شىعانداتتى
تاشقورعان جۇلدىزدارعا ”قول سوزىم“ جەردە. بيىل 6 - ايدا وسى اۋدان شينجياڭ اۋا رايى مەكەمەسىنىڭ ”شينجياڭنىڭ جۇلدىزدى اسپان قالاسى“ كليمات ماركاسى بەكىتۋىن الدى − بۇل رايونىمىزدا بەكىتىلگەن تۇڭعىش جۇلدىز تاماشالاۋ كليماتى بار ساياحاتقا ىڭعايلى جەر ماركاسى بولىپ تابىلادى.
«مۇزتاۋعا كەلگەن قوناق» فيلمىنىڭ كورىنىسى الىنعان جەر رەتىندە، تاشقورعاندا وزگەشە تابيعات كورىنىسى مەن قويۋ ۇلتتىق سالت - سانا بار، جۇڭگولىق، شەتەلدىك ساياحاتشىلار قىزىعاتىن جانە اڭسايتىن ساياحاتتىق ايگىلى جەر سانالادى. وسى اۋداندا قازىر مەملەكەتتىك 5A دارەجەلى ءبىر كورىنىس ءوڭىرى، مەملەكەتتىك 4A دارەجەلى 2 كورىنىس ءوڭىرى بار، ساياحات كاسىپ سالاسى جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ نەگىزگى قوزعالتقىشىنا اينالدى. بيىل جىل باسىنان قازىرگە دەيىن وسى اۋدان 698 مىڭ 300 ادام - رەت ساياحاتشى قابىلداپ، 372 ميلليون يۋاندىق ساياحات كىرىسىن جۇزەگە اسىردى.
وسى بىرنەشە كۇندە شىت جاڭا پامير ءۇستىرتى ساياحات جوباسى قاشقار كۇنلۇن ساياحات كووپەراتيۆى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى گاۋ جىندونىڭ كوز الدىندا پايدا بولدى. ”بۇرىن پامير ۇستىرتىنە ساياحاتتاۋدا جول الىس بولىپ قالماستان، كەيبىر ساياحاتشىلاردا ءۇستىرت اسەرى تۋىلاتىن. ءار جىلى 7 -، 8 - ايلاردا توسىن تۋىلاتىن لاي - شاعىل كوشكىنى دە قاتىناستى بوگەپ تاستاپ، ساپاردى اقساتىپ قوياتىن. قازىر ۇشاق توتە جەتەتىن بولدى، جولدا ۋاقىتتى ۇنەمدەپ قالماستان، قايتاردا تاس جولدى تاڭداۋعا دا بولادى، ساياحاتشىلار پامير ءۇستىرتىن جان - جاقتىلى ساياحاتتاي الادى“. گاۋ جىندو بىلاي دەدى: قازىر ءار كۇنى تاشقورعاندى اۋە ارقىلى ساياحاتتاۋدى جوسپارلاپ وتىرعان كەڭەس سۇراۋ تەلەفوندارىن قابىلدايمىز، ساياحاتشىلاردىڭ كوبەيەرى انىق. سوڭعى مەزگىلدە تاشقورعانعا ورنالاسقان قوناق ءۇيدىڭ قابىلداۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، جاڭادان 42 قوناق بولمەسىن قوسىپ، ساياحاتشىلاردىڭ كەلۋىنە ويداعىداي دايىندالدىق.
2022 - جىلى 1 - ايدا «تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ ساياحاتتى جەبەۋ ەرەجەسى» جاريالانىپ اتقارىلىپ، ساياحاتتى زاڭمەن باسقارۋ ورەسىن ونان ارى جوعارىلاتتى، ساياحات كاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى كەزەڭدىك ناتيجەگە قول جەتكىزدى. ”ءبىز قالانى كوركەيتۋ، كورىنىس قوسۋ، قىستاقتى كورىكتەندىرۋ ارقىلى جۇڭگونىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءۇستىرت كورىنىسى ساياحات قالاسىن تۇلعالايمىز، ’ءتورت جەلى، ەكى شەڭبەر‘ سىندى سارا ساياحات جەلىسىنە سۇيەنىپ، ’ءتورت جەلى، ەكى شەڭبەر‘ تۇتاس وڭىرلىك ساياحاتتى دامىتۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، ’شينجياڭ جاقسى جەر، مۇزتاۋعا كەلگەن قوناق بولىڭىز‘ ايگىلى ماركاسىن جاپپاي شىعانداتامىز“، - دەدى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋداندىق مادەنيەت، دەنە تاربيە، راديو - تەلەۆيزيا جانە ساياحات مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى ۋاڭ يۇڭ.
اشىق ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتتى
جاڭا وراي الدىندا، توپ جارۋعا باتىل، سىناپ كورۋگە باتىل تاشقورعاندىقتار وتە سەنىمدى بولاتىن.
تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانى ۋيتاي بيو عىلىم - تەحنيكا شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى لۋ لياڭياۋ ۇشاق قاتىناعان حاباردى ەڭ الدىمەن ۋيشين دوستىق شەڭبەرىنە كوشىرىپ تاراتتى. ”ءۇستىرتتىڭ كۇرەڭكەيى، جاۋ جۇمىر، ايۋ بالدىرعان، ماكا، قوداس ەتى سياقتى ەرەكشە ونىمدەردى بۇرىننان بەرى بۇكىل مەملەكەتتەگى ساۋداگەرلەر ايرىقشا ۇناتاتىن. بۇرىن ونىمدەردى تاسىمالداۋدا تۇگەلدەي الدىمەن اۆتوموبيلمەن قاشقارعا جەتكىزىپ، ودان ۇشاقپەن تاسيتىن. قازىر سول جەردىڭ وزىندە ۇشاقپەن تاسىپ، ۋاقىت پەن تاسىمال اقىسىن زور مولشەردە ۇنەمدەدى“، - دەدى لۋ لياڭياۋ، زات اينالىمىنىڭ ىركىلىسسىز بولۋىنا ىلەسە، ونىمدەر ءتىپتى دە كەڭ ءورىستى بازارعا يە بولدى، ساتىلۋ سوماسى دا اناعۇرلىم جوعارىلايدى. ول كەلەر جىلى ەگىن، مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ساتىپ الۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، جاڭا ءۇستىرت ونىمدەرىن زەرتتەپ اشىپ، كاسىپورىندى الۋەتتەندىرۋدى، زورايتۋدى جوسپارلاۋدا.
تاشقورعان حونچيراپ اۋەجايىندا ۇشاق قاتىناپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ دامۋ جەلىسىنىڭ اناعۇرلىم ايقىن بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ”تاشقورعاندا ’تاسىمالداۋ قيىن بولۋ، جولاۋشىلاۋ قيىن بولۋ‘ سياقتى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا تۇساۋ بولعان كورنەكتى قايشىلىقتار مەن ماسەلەلەردى شەشىپ، ءۇستىرت اۋدان قالاشىعىنداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ سىرتپەن بولعان قاتىناس شارت - جاعدايىن ءونىمدى جاقسارتىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ كەشەندى قاتىناس جۇيەسىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىردى. سونىمەن بىرگە تاسىمال ارالىعىن قىسقارتىپ، شەكارا ءۇستىرتتى ءوڭىرىنىڭ، ءۇستىرت - سۋىق تاۋلى ءوڭىردىڭ توتەنشە جاعدايعا توتەپ بەرۋ، قۇتقارۋ، كومەكتەسۋدى قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ قانا قالماستان، ونىڭ ۇستىنە ’جولى ۇزاق، ساياحاتتاۋ ۋاقىتى قىسقا بولۋ‘ ماسەلەسىن ءونىمدى شەشىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ساياسات كاسىبىنىڭ تەز قارقىنمەن دامۋىنا دەم بەردى“. تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋداندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەڭگەرۋشىسى فان جۇن مىنالاردى ءبىلدىردى: تاشقورعان بولاشاقتاعى دامۋعا تولىق سەنىمدى، كۇش - قۋاتى جەتكىلىكتى، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىمەن جانە جۇڭگو − پاكيستان ەكونوميكالىق ءدالىزى قۇرىلىسىمەن اناعۇرلىم بەلسەندى توعىسىپ، اشىق ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جان - جاقتىلى ىلگەرىلەتەدى.
2022 - جىل − شينجياڭ اۋەجاي قۇرىلىسىن پايدالانۋعا بەرۋدەگى مول ءونىمدى جىل بولدى، موڭعۇلكۇرە تۇلپار اۋەجايى، ارال تارىم اۋەجايى ىركەس - تىركەس پايدالانۋعا بەرىلدى، شونجى جانبۇلاق اۋەجايى، حىجيڭ بايىنبۇلاق اۋەجايى ارت - ارتىنان قۇرىلىس جۇمىسىن جۇرگىزىپ، ”شينجياڭ ىشىندە شەڭبەر قالىپتاستىرۋ، شينجياڭعا كىرىپ - شىعۋدى تەزدەتۋ“ مەجە نىساناسىن العاشقى قادامدا جۇزەگە اسىردى.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، كەلەر جىلى، ونان ارعى جىلدا شينجياڭ باركول، بۇگۇر، شيحۋ، چەرشەن (38 - تۋان) اۋەجايلارىن باستاپ سالۋدى جوسپارلاعان، 2025 - جىلى قوبىقسارى، گۇما اۋەجايىن باستاپ سالۋدى مەجەلەگەن. سول كەزدە شينجياڭنىڭ حالىقتىق تاسىمال اۋەجايلارىنىڭ ورنالاسۋى اناعۇرلىم كەمەلدەنىپ، اۋە جەلىسى تورى ءتىپتى دە ساپالىلانادى ەكەن.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
سۋرەتتى حابار
لەبىز جازۋ
