بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

جاراقسىزدى اسىلعا اينالدىردى، اعاش كومىر ونىمدەرىنە تاپسىرىس تولاستامادى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ جىلي

2023.10.30 16:21     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  قوڭىر كۇز مەزگىلى، ياركەن وزەنى الابىنداعى ياركەن اۋدانىندا قىراۋ تۇسە باستادى. لي دىياڭ جانە جۇمىسشىلار قۇمداندى قورعاپ، جاراقسىز اعاش ماتەريالدارى مەن جەمىس اعاش بۇتاقتارىن كۇيدىرىپ اعاش كومىرىنە اينالدىردى.

  سىچۋان اكسەنتىندە سويلەيتىن لي دىياڭنىڭ ياركەن اۋدانى باشكەنت قالاشىعى ميڭيۋان قىستاعىندا تۇرمىس كەشىرگەنىنە تالاي جىل بولدى. 10 جىلدىڭ الدىندا ول قىستاقتا جۇپىنى ءبىر تاقتاي زاۆودىن سالىپ، قىستاقتاعى جانە توڭىرەكتەگى اۋىل - قىستاقتاعى اۋىلداستاردىڭ ءۇيىن، قوراسىن سالىپ، ءۇي جيھازدارىن جاسادى، بۇل اراعا كەلىپ اعاش ارالاۋ وتە قولايلى. بارلىق وتباسىنىڭ بەيقۇت ۇيگە كوشىپ كىرۋىنە ىلەسە، ۇيلەردە كوبىنەسە وسىزاماندانعان ءۇي جيھازدارى ورنالاستىرىلاتىندىقتان، لي دىياڭ كاسىبىن جاڭالاۋدى ۇيعاردى.

  ”اعاش ارالاۋ زاۆودىندا ءۇيىلىپ قالعان قيىندى ماتەريالدار وتە كوپ، جەمىس باقشاسىندا ءار جىلى قىرۋار اعاش بۇتاقتارى بۇتالادى، بۇل قيىندى ماتەريالدار مەن اعاش بۇتاقتارى جەر يەلەۋمەن بىرگە، ءورت اپاتىن تۋدىرۋ كومەسكى قاتەرى دە بار. انحۇيدىڭ ليۋ - ان قالاسىنداعى مەحانيزمدىك اعاش كومىر كاسىپ سالاسىنىڭ جاقسى ىستەلگەنىن ەستىپ، 2019 - جىلى بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزدىم“، - دەپ 10 - ايدىڭ 15 - كۇنى لي دىياڭ اعاش كومىر جاساۋدى ۇيعارعان العاشقى ماقساتىن تىلگە الدى.

  جاراقسىز اعاش ماتەريالدارى مەن جەمىس اعاش بۇتاقتارىن جۋان - جىڭىشكەلىگى بىركەلكى كومىر ءونىمى ەتىپ وڭدەپ شىعۋ وڭاي شارۋا ەمەس. لي دىياڭ جابدىق ەنگىزىپ، قۇمدان سالىپ، جاراقسىز ماتەريالداردى تالقانداپ، جىلۋ قىسىمى جابدىعىمەن كومىر تاياقشاسىن قالىپتاستىرىپ، ونان قالىپتاسقان كومىر تاياقشاسىن قۇمدانعا سالىپ ورتەپ جاسايدى. ”كومىر تاياقشاسىن جاقسى جاساماساڭ، كۇيدىرىپ شىققان كومىر دە جاقسى بولمايدى. جاقسى كومىر تاياقشاسىن ماشيناعا تيەسەڭ دە مىجىلىپ بۇلىنبەيدى، سوندىقتان كۇيدىرۋدەن ىلگەرگى ءارقايسى بۋىن وتە ماڭىزدى“، - دەدى لي دىياڭ.

  ءبىر پەش اعاش كومىر كۇيدىرۋگە 5 − 7 كۇن ۋاقىت كەتەدى، قۇمداننىڭ اۋزىن بىتەپ تەمپەراتۋرانى جوعارىلاتقاننان كەيىن، قۇمداننىڭ توبەسىندەگى تەرمومەتر ارقىلى عانا وت جاعدايىن مەڭگەرۋگە بولادى. لي دىياڭ 2 ايدان استام ۋاقىت ىزدەنىپ، اقىرى كۇيدىرۋ تەحنيكاسىن يگەرىپ الدى، كۇيدىرىپ جاساعان كومىردى ءۇرىمجى سياقتى جەرلەرگە توقتاۋسىز ساتادى. قىستاق تۇرعىندارى لي دىياڭنىڭ جاراقسىزدى اسىلعا اينالدىرعانىن كورگەننەن كەيىن، كەيبىر جاستار قىزىعىپ وعان شاكىرت بولدى، ولار ەسىك الدىندا جۇمىستانۋمەن بىرگە، تاعى ءبىر ونەر ۇيرەنىپ الدى.

  2019 - جىلى قىستاق ”ەكى كوميتەتىنىڭ“ كومەگىندە، لي دىياڭ باستاماشى بولىپ ياركەن اۋدانى دىسىن اعاش ماتەريالدارىن مانەرلەۋ شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرادى. سەلبەستىك كووپەراتيۆى 28 قۇمدان سالىپ، جىلىنا شامامەن 100 توننا اعاش كومىر ءوندىرىپ، قىستاقتان جانە توڭىرەكتەگى قىستاقتان 20 نەشە جاستى جۇمىستاندىرۋعا باستاماشىلدىق ىستەدى. باشكەنت قالاشىعى تەرەكاچال قىستاعىنان كەلگەن احمەت قاسىم بىلاي دەدى: قازىر ايىنا 4000 يۋان ەڭبەكاقى الامىن، تەحنيكانى تولىق يگەرگەننەن كەيىن، ايىنا 6000 يۋان الاتىن بولامىن.

  سەلبەستىك كووپەراتيۆى وندىرگەن جەمىس اعاشى كومىرى مەن مەحانيزمدىك كومىردى جاققاندا ءتۇتىنسىز، ءيىسسىز بولعاندىقتان، قاقتالعان ۇيرەك، كاۋاپ نەمەسە وتتىقتى قازان اسىن پىسىرۋعا جانار زات ەتۋ ءۇشىن اسحانالار مەن وتباسىلار تاپسىرىس بەرىپ ساتىپ الاتىن بولدى، اعاش كومىر ۇنتاعىن ماسا قىرعىش مانەرلەۋ زاۆودى الىپ كومىر ۇنتاعى شيكىزاتى ەتەدى. جەر - جەردىڭ اس - سۋ كاسىبىنىڭ دامۋىنا جانە ادامداردىڭ قورشاعان ورتا تانىمىنىڭ ۇزدىكسىز كۇشەيۋىنە ىلەسە، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ شينجياڭنان سىرت جەرلەردەن قابىلداعان تاپسىرىستارى دا كوبەيە ءتۇستى.

  ءتىلشىنىڭ ۇعىسۋىنشا، ياركەن اۋدانىنىڭ كوپتەگەن اۋىل - قىستاعىندا اعاش ارالاۋ زاۆودى بار، جەمىس ورمانى باعىمشىلىعىنىڭ كولەمى ءبىر ميلليون 360 مىڭ مۋ جەرگە جەتكەن، اعاش كومىر جاساۋعا پايدالانىلاتىن شيكىزات وتە جەتكىلىكتى ەكەن. قازىر باسقا كەيبىر اعاش ارالاۋ زاۆودتارى دا جاراقسىز اعاش ماتەريالدارى مەن جەمىس اعاش بۇتاقتارىن كۇيدىرىپ اعاش كومىرىنە اينالدىرۋدى سىناق ەتىپ وتىر، اعاش كومىر مانەرلەۋ سول جەردەگى جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسىنا اينالۋدا.

  بيىل لي دىياڭنىڭ ۇلى لي جۇنگاۋ داشۋە بىتىرگەننەن كەيىن، اۋىلىنا قايتىپ اكەسىنىڭ شارۋاشىلىق قۇرۋىنا كومەكتەستى، ول قىستاقتا وندىرىلگەن اعاش كومىردى ايگىلى ماركاعا اينالدىرۋدى، اۋىلىنداعى ءتىپتى دە كوپ شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى ءۇمىت ەتتى. ”ءبىز ءوندىرىس كولەمىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋمەن بىرگە، تەحنيكانىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ ارقىلى الۋان ءتۇرلى ونىمدەردى زەرتتەپ اشىپ، جاسىل، ورتانى قورعايتىن، قولدانۋعا قولايلى اعاش كومىردى سان مىڭداعان وتباسىلارىنا جەتكىزەمىز“، - دەدى لي جۇنگاۋ.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى