- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
كۇنەس اۋدانى مادەني مۇرالار مەن بەيزاتتىق مادەني مۇراعاتتاردى قورعاۋ جانە وعان مۇراگەرلىك ەتۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى ىستەپ كەلەدى
2015.08.24 14:33
«ساحارا مەرۋەتى»، «جۇڭگوداعى 10 ءىرى ىرىستى مەكەننىڭ» ءبىرى اتانعان كۇنەس اۋدانى ۇزاق جىلداردان بەرى ءار ۇلت حالقىنىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىن قورعاۋدى، دامىتۋدى ءارى ونى وسى زامانعى جاڭاشا مادەنيەتپەن ۇشتاستىرۋدى جان - جاقتى قولداپ - قۋاتتاپ، وسكەلەڭ دارەجەدە ءمان بەرىپ كەلدى. كۇنەس اۋداندىق مادەنيەت - دەنەتاربيە، راديو - كينو - تەلەۆيزيا مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ەلشات جابىقباي ۇلىنىڭ تانىستىرۋىنا قاراعاندا، كۇنەس اۋدانى ۇزاق جىلداردان بەرى ءداستۇرلى مادەنيەتتى قورعاۋ جانە وعان مۇراگەرلىك ەتۋ قىزمەتىن مىقتى يگەرىپ، مادەني مۇرالار مەن بەيزاتتىق مادەني مۇراعاتتاردى قورعاۋعا، پايدالانۋعا، دارالىق ەرەكشەلىككە يە وڭىرلىك مادەنيەتىن ايگىلەۋگە ۇزبەي قۇلشىنىس جاساعاندىقتان، «قازاق اڭىز - ەرتەگىلەرى»، «قازاق كۇرەسى»، «قازاق كيىز ءۇي مادەنيەتى»، «تەرى مانەرلەۋ» سىندى 10 عا جۋىق بەيزاتتىق مۇرانى اۆتونوميالى رايوننىڭ، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ بەيزاتتىق مۇرالار تىزىمدىگىنە تىركەتۋمەن بىرگە، تولىمدىلىق كۋالىكتەرىن دە الدى. سونداي - اق نارات قالاشىعىنىڭ تاياسۋ قىستاعى «جۇڭگو قازاق سالت - سانا ەتنوگرافيالىق قىستاعى» بولىپ بەلگىلەنىپ، كۇنەس ساحاراسى «قازاق ءۇي ەڭ كوپ تىگىلگەن ساحارا» دەگەن اتپەن «ەڭدەر» قاتارىنان ورىن الدى. كۇنەس اۋدانى تەرمە مەن اقىندار ايتىسىن مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مۇرا تىزىمدىگىنە جولدادى. بەيزاتتىق مۇرانى قورعاۋعا قاتىستى ءتۇرلى قىزمەتتەر تىڭعىلىقتى ىستەلگەندىكتەن قازىر كۇنەس اۋدانىندا اۆتونوميالى رايون دارەجەلى اقىندار ايتىسىنىڭ ۋاكىلدىك مۇراگەرى باۋىرجان شورماق ۇلى، حيسانىڭ مۇراگەرى تۇرسىن ورىنبەك ۇلى، تەرمەنىڭ مۇراگەرى نۇرسارا اتەيبەك قىزى، حالىق اندەرىنىڭ مۇراگەرى جۇماش ەسىمقان ۇلى، قازاق توي سالتتارىنىڭ مۇراگەرى اكپار كۇدەرى ۇلى سياقتىلار بار.
كۇنەستەگى تىلشىلىك ساپارىمىزدىڭ ءبىر كەزەگىندە كۇنەس اۋدانىنىڭ ورىنباسار اكىمى اراداق راقىم قىزى گۇل كۇنەستىڭ مادەنيەت ىستەرىنىڭ دامۋ جاعىنداعى وتكەنى مەن بۇگىنگىسىن ەگجەي - تەكجەيلى ەسكە الىپ، ماقتانىشتى تۇردە: ءوندىرىس وركەندەپ، سان - سالالى شارۋاشىلىق شالقىعان كۇنەس اۋدانى قازىرگە دەيىن «مەملەكەتتىك قوس قورعاۋداعى ۇلگىلى اۋدان»، «مەملەكەتتىك دەنەتاربيە قىزمەتىندەگى ۇزدىك اۋدان»، «مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكا قىزمەتىندەگى ۇزدىك اۋدان»، «اعاش ەگىپ، ورتانى جاسىلداندىرۋداعى مەملەكەت بويىنشا 100 ۇزدىك اۋداننىڭ ءبىرى»، «مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىعىن ماشينالاندىرۋدان ۇلگى كورسەتەتىن رايونداعى 100 ءتۇيىندى اۋدان»، «مەملەكەتتىك تازا اۋدان قالاشىعى»، «اۆتونوميالى رايون دارەجەلى مادەنيەتتى اۋدان»، «اۆتونوميالى رايون دارەجەلى نەگىزگى ساتى ۇيىمدىق قۇرىلىسىنداعى ۇزدىك اۋدان» سياقتى مەملەكەت، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى 50 گە تارتا داڭقتى اتاقتاردى ەنشىلەدى،- دەپ قارىشتاپ دامىپ، اعالاپ الدا كەلە جاتقان كۇنەستىڭ مادەنيەت ىستەرىنىڭ دامۋ جاعدايىن قىسقاشا تۇجىرىمدادى.
ءبىز ارداق راقىم قىزىنىڭ اڭگىمەسىنەن تاعى دا مىنالاردى بىلدىك. ەسىمى ەلىمىز ءىشى - سىرتىنا ايگىلى دارابوز اقىن تاڭجارىق جولدى ۇلى مەن كۇي ءپىرى ءاشىم دۇڭشى ۇلىنىڭ ەڭبەگىن ۇلاعاتتاپ، ونەگەسىن ۇرپاق ساناسىنا ۇيالاتۋدى ەسىنەن شىعارماعان كۇنەس اۋدانى ونەردىڭ وسى قوس قۇلاگەرىنە شاقپى وزەنى جاعاسىنان ەڭسەلى كەسەنە تۇرعىزعان. 2003 - جىلى اۋدان قازىناسىنان ءبىر ميلليون يۋاننان استام قارجى اجىراتىپ، «تاڭجارىق» مۇراجايىن سالدىرعان. قازىرگە دەيىن 31 كەزەك اقىندار ايتىسىن وتكىزگەن كۇنەس اۋدانى تۇڭعىش كەزەكتى «جۇڭگو شينجياڭ كۇنەس حالىقارالىق اقىندار ايتىسى» تالقى مىنبەسىن دە ءساتتى وتكىزگەن. سونداي - اق 100 كۇندىك الاڭ مادەنيەتى قيمىلى، حالىقتىق كوركەمونەر مەرەكەسى، «جەرگىلىكتى ونەرپازداردىڭ كوركەمونەر ويىنى» سياقتى بۇقارالىق مادەنيەت، دەنەتاربيە قيمىلدارىن ۇزبەي ورىستەتىپ، مادەنيەت مينسترلىگى جاعىنان «جۇڭگو ۇلتتىق مادەنيەت كوركەمونەر مەكەنى» دەگەن داڭقتى اتاقتى دا الىپتى. سونىمەن بىرگە، كۇنەس اۋداندىق كىتاپحانا مەملەكەتتىك «1 - دارەجەلى كىتاپحانا» دەگەن اتاقتى ەنشىلەپ، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى بويىنشا تۇڭعىش رەت وسى اتقا يە بولعان اۋدان دارەجەلى كىتاپحاناعا اينالىپتى. مۇنان تىس، جۇڭگو. ىلە 7 - كەزەكتى قار - مۇز ساياحات مادەنيەت مەرەكەسى جانە 2012 -، 2013 -، 2014 -، 2015 - جىلعى حالىقارالىق دالا شاڭعىسى جۇڭگو اينالمالى جارىسىنىڭ نارات بەكەتى جارىسى، جۇڭگو نارات ساحارا ساياحاتى، 2013 - جىلدان بەرى 3 رەت وتكىزىلگەن جۇڭگو نارات حالىقارالىق بايگە جارىسى سياقتى ورەلى دە كولەمدى جارىستار وسى گۇل كۇنەستە ارت - ارتىنان وتكىزىلىپ، كۇنەستىڭ حالىقارالىق ساياحات جاۋھارىنا اينالۋىنا، وزىنە حاس مادەنيەت اسىلدارىن ءتىپتى دە ايگىلەي تۇسۋىنە تاماشا نەگىز قالاعان . مۇنان تىس، تۇرگەن اۋىلى ورتا مەكتەبىندە اۆتونوميالى رايوننىڭ ءداستۇرلى دەنەتاربيەنى دامىتۋ، بالۋان تاربيەلەۋ ورتالىعىنىڭ بولىمشەسى شاڭىراق كوتەرىپ، مەملەكەتكە، اۆتونوميالى رايونعا، ىلە وبلىسىنا تاڭداۋلى جەتكىنشەك بالۋاندار تاربيەلەۋگە تاماشا ورتا ازىرلەگەن. كۇنەس اۋدانى «قازاق ۇلتى مادەنيەتىنىڭ شوعىرلانعان جەرى» بولۋمەن قاتار، كوپتەگەن ساڭلاق اقىندار مەن تاڭداۋلى ءانشى، كۇيشى، ونەرپازدار ءوسىپ - جەتىلىپ بەيزاتتىق اسىل قازىنامىزدى قورعاۋدى جانە وعان مۇراگەرلىك ەتۋدى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاپ، دامىتىپ كەلەدى، كۇنەس اۋدانىندا اقىندار ايتىسى ساحارادان ساحناعا كوتەرىلىپ، جىل سايىن اقىندار ايتىسىن، ناۋرىز مەرەكەسىن، حالىقارالىق ات بايگەسى، كوكپار، قىزقۋار، بالۋان، ات ءۇستى وينى سياقتى سپورت تۇرلەرىن ارت - ارتىنان وتكىزىپ كەلەدى. 2 - كەزەكتى جۇڭگوشا قازاق كۇرەسى كۇنەس اۋدانىندا ءساتتى وتكىزىلدى. مۇنان تىس، كۇي ءپىرى ءاشىم اتىنداعى ىلە وبلىسى كولەمىن نەگىز ەتكەن «تۇڭعىش كەزەكتى شەرتپە كۇي جارىسى» گۇل كۇنەستە ءوتىپ، بۇقارانىڭ مادەني تۇرمىسى جاندانا ءتۇستى. سونىمەن بىرگە، قازاق كيىم - كەشەك مادەنيەتى مەن اس - سۋ مادەنيەتىن نەگىز ەتكەن جارمەنكە وتكىزدى. ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىستىق مادەنيەت - كوركەمونەردى زەرتتەۋ ورنىمەن بىرلەسىپ تۇڭعىش رەت قازاق كيىم - كەشەك مادەنيەتى جايىندا كيىم مودەلىن كورسەتۋ كوركەمونەر قيمىلىن دا ءساتتى جۇرگىزدى. وتكەن جىلى «سۇيىسپەنشىلىككە تولى جۇڭحۋا» اتىنداعى كۇنەس اۋدانىنىڭ 13 ارتيستەن قۇرالعان سازدى سالەم ونەر توبى 8 كۇن قازاقستان ەلىندە كونسەرتتىك ساپاردا بولدى. بيىل كۇنەس اۋداندىق ءاشىم كۇي مادەنيەتىن زەرتتەۋ قوعامى مەن سوربۇلاق قالاشىعى سوربۇلاق قىستاعىنان 20 مۋ جەر اجىراتىپ، اعاش ەگىپ، ورمان ءوسىرىپ، شەرتپە كۇيدىڭ الىبى ءاشىم دۇڭشى ۇلىنا ارناپ كەسەنە ورناتىپ، ءاشىم باۋ- باقشاسىن قۇردى.
وسىنداي مادەنيەت قىزمەتىنە قاتىستى ءتۇرلى قىزمەتتەر جان - جاقتى جاقسى ىستەلگەندىكتەن، مادەنيەت قىزمەتىندەگى كەلەلى دامۋشىلىقتار ءار ۇلت جۇرتشىلىعىنىڭ رۋحاني ءومىرىن تىڭ مازمۇندارمەن بايىتىپ، ولاردىڭ رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ بارىسىنداعى بەلسەندىلىگىن ءتىپتى دە ارتتىرا ءتۇستى. كۇنەس اۋدانى وسى زامان مادەنيەتىن دامىتۋ قىزمەتىنە باسشىلىقتى شىن مانىندە كۇشەيتىپ، ەكونوميكالىق جاقتان سۇيەمەلدەپ، ونى بۇقارانىڭ قول ۇزۋگە بولمايتىن كۇندەلىكتى، ءداستۇرلى قيمىلىنا اينالدىرۋىنا تاماشا شارت - جاعداي ازىرلەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە كۇنەس اۋدانىنىڭ اۋىل - قالاشىق، قىستاقتارىندا ءتۇرلى فورماداعى باي مازمۇندى ۇلتتىق مادەني قيمىلدار ۇنەمى ورىستەتىلىپ، بۇقارا ىشىندەگى ناشار ادەت، كەرەناۋ پيعىلداردىڭ تەجەلۋىنە وراسان زور ىقپال كورسەتتى.
وتكەن جىلى شىلدەنىڭ 24 - كۇنىنەن 26 - كۇنىنە دەيىن گۇل كۇنەستىڭ كوركەم نارات جايلاۋىندا وتكىزىلگەن ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنا توتە قاراستى ورىنداردىڭ 5 - كەزەكتى اقىندار ايتىسى، مادەنيەت ساياحات مەرەكەسى كەزىندە وتاعاسى ورىن بولعان كۇنەس اۋدانى ايگىلى نارات ساحاراسىنىڭ سۇلۋ سارشوقىنىڭ سالقىن باۋرايىنا 150 اقبوز ۇيمەن «60» فورماسىندا اق قالا تۇرعىزىپ، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 60 جىلدىعىنا تارتۋ ەتتى. مۇندا كۇنەس اۋدانىنداعى باۋىرجان شورماق ۇلى سياقتى اقىن، جازۋشى، زەرتتەۋشىلەردىڭ ورتاق كۇش شىعارۋىندا مۇقيات تەكسەرىپ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، جاپالى ەڭبەكتەنۋ ارقىلى قىسقا عانا ۋاقىت ىشىندە قازاق كيىز ءۇيىنىڭ جاسالۋىنان تارتىپ، شاڭىراق، كەرەگە، ۋىق، باۋ - شۋ، ءۇي مۇكامالدارى كونەنىڭ كوزىندەي بولعان اسىل مۇرالار ءبارى - ءبارى دە تورقالى تويعا جينالعان قالىڭ كورەرمەنگە جاسامپازدىقپەن جاسالعان مۇراجايداي ەلەستەپ، كيىز ءۇي مادەنيەتىنىڭ ارعى - بەرگىسىنەن مول سىر اعىتتى. مۇنان تىس، اتا - بابامىزدىڭ باسپانا مادەنيەتىنەن سىر شەرتكەن كەشەگى تاس ءۇي، ءشوپ كۇركە، جاپا، قوس، التى قانات اقبوز ءۇي مەن 150 باستىق اق ورداعا دەيىن تولىعىمەن كورسەتىلگەن وسىنداعى شاعىن دالا مۇراجايى دا توي دۋمانىن اسىرىپ، كوپ كوڭىلىن ەرەكشە باۋرادى. وتە - موتە كۇنەس اۋدانى سول رەتكى دۋماندى تويدا قازاقتىڭ شاي مادەنيەتىن تولىعىمەن تانىستىرۋدى ماقسات ەتىپ، ءبىر جولدا نەشە ءجۇز ادامعا بال - باۋىرساق، قۇرت - مايى تولى ات شاپتىرىم داستارقاننان ءدام تاتقىزعان قيمىلدىڭ ءمانى وتە بولەكشە بولدى. ءيا، وسى دۋماندى توي كەزىندە اسابا ەل تاعى بيىكتىگى 4.5 مەتر، اۋىرلىعى 850 كيلوگرام، سۋ سيىمدىلىعى 3.5 تەكشە مەتر كەلەتىن 720 كيلوگرام قورىتپا مىستان قۇيىلعان دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن ساماۋرىندى ارناۋلى تاپسىرىسپەن جاساتىپ، ولەڭ تويى وتكەن مايدانعا ورناتتى ءارى دۇنيە گەننيس رەكوردىن جاراتتى. قازىر كۇنەس اۋدانى بويىنشا 12 اۋىل-قالاشىقتىڭ بارىندە مادەنيەت ءۇيى جانە ەلەكتروندى كىتاپ وقۋ ءۇيى بولۋمەن قاتار، 77 قىستاقتا مادەنيەت وتاۋى مەن كىتاپ وقۋ ءۇيى جۇمىس ىستەيدى. مۇندا ءتۇرلى مادەني، كوڭىل اشۋ قيمىلدارىن وتكىزۋگە قاجەتتى بۇيىمداردان تىس، شارۋالاردىڭ وقىپ پايدالانۋى ءۇشىن قازاقشا، حانزۋشا جانە ۇيعۇر تىلىندە 40 تۇرلىدەن استام 120 مىڭنان ارتىق ادەبي، قوعامدىق، عىلىم - تەحنيكالىق كىتاپتار بار. مادەنيەت ۇيلەرى مەن مادەنيەت وتاۋلارىنىڭ وسىنداي جابدىقتالۋى جانە مادەني قيمىلدار وتكىزۋى ءۇشىن ءار جىلى اۋدان جانە اۋىل - قالاشىقتار جاعىنان مول قارجى اجىراتىلىپ، قامقورلىقتار جاسالىپ كەلەدى. بايسۇلتان نۇپتەبەك ۇلى
كەلۋ قاينارى: «ىلە گازەتى» - ىلە اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
