شي جينپيڭ تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمونمەن كەڭەس وتكىزدى

جەرگىلىكتى ۋاقىت 7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمونمەن دۋشانبەدەگى زۇڭتۇڭ سارايىندا كەڭەس وتكىزدى. راحمون شي جينپيڭگە ارناپ اسا سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى. سۋرەتتە: شي جينپيڭ راحموننىڭ سەرىك بولۋىندا قۇرمەت قاراۋىلىن كوزدە كەشىرۋدە.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جۇي پىڭ تۇسىرگەن

جەرگىلىكتى ۋاقىت 7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمونمەن دۋشانبەدەگى زۇڭتۇڭ سارايىندا كەڭەس وتكىزدى.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى يان يان تۇسىرگەن

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى دۋشانبەدەن بەرگەن حابارى (تىلشىلەر ني سى ـ ي، ديڭ دىچي، ليۋ كاي). جەرگىلىكتى ۋاقىت 7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمونمەن دۋشانبەدەگى زۇڭتۇڭ سارايىندا كەڭەس وتكىزدى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو _ تاجىكستان جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن دامىتاتىندىعىن جاريالادى.

شي جينپيڭ اۆتوكولىكپەن زۇڭتۇڭ سارايىنىڭ الدىنداعى الاڭعا جەتكەندە، راحمون اۆتوكولىكتەن تۇسەتىن جەردە ىستىق ىقىلاسپەن قارسى الدى.

راحمون شي جينپيڭگە ارناپ اسا سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى.

ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى بىرگە سالتانات مىنبەسىنە شىقتى. اسكەري وركەستر جۇڭگو مەن تاجىكستان ەكى ەلدىڭ مەملەكەت ءانىن ورىندادى، 21 رەت قۇرمەت ساليۋتى اتىلدى. شي جينپيڭ راحموننىڭ سەرىك بولۋىندا قۇرمەت قاراۋىلىن كوزدەن كەشىرىپ، تاجىك تىلىندە ”كوپشىلىك سالەمەتسىزدەر مە“! دەپ امانداستى، قۇرمەت قاراۋىلىنىڭ مۇشەلەرى تاجىك تىلىندە بىركەلكى داۋىسپەن ”سالەمەتسىز بە، ءتوراعا مىرزا“ دەپ جاۋاپ قايتاردى، ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى جەكە ـ جەكە قارسى جاقتىڭ سەرىك بولىپ كەلگەن ادامدارىمەن ءبىر ـ بىردەن قول الىسىپ قۇرمەت ءبىلدىردى، سوڭىنان قاتارعا ءبولىنىپ پاراتتان ءوتۋدى كوردى.

قارسى الۋ سالتىنان كەيىن ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى شاعىن كولەمدە كەڭەس وتكىزدى جانە كەڭ كولەمدە كەڭەس وتكىزدى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن تاجىكستان تاۋ ـ وزەندەرى تۇتاسقان، ەتەنە، تاعدىرلاس. ەكى ەل قارىم ـ قاتىناسىنىڭ تاريحي تامىرى تەرەڭ، ساياسي نەگىزى مىعىم، سەلبەستىك مازمۇنى مول، حالىق تىلەگى جاعىندا جان ـ جاقتى قولداۋعا يە. ەكى جاقتىڭ بىرگە قۇلشىنۋىندا، ەكى ەلدىڭ ساياسي ءوزارا سەنىمدىلىگى ۇزدىكسىز تەرەڭدەپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سەلبەستىك جەتىستىكتەرى مول بولىپ، ءبىر قىدىرۋ كەلەلى نىساندار ءساتتى ءجۇرىلىپ، ەكى ەلدىڭ بىرگە دامۋىن پارمەندى جەبەدى. بىلتىر ءسىز جۇڭگودا مەملەكەتتىك ساپاردا بولعاندا، ءبىز ۇرپاقتار بويى دوس بولاتىن، بەينەت پەن زەينەتتە بىرگە بولاتىن، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن جۇڭگو _ تاجىكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا كۇش سالۋدى ۇيعاردىق. جاڭا جاعدايدا جۇڭگو جاق تاجىكستان جاقپەن بىرگە جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو _ تاجىكستان جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن دامىتىپ، اناعۇرلىم بيىك باستامادا جۇڭگو _ تاجىكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرىپ، ەكى ەلدىڭ دامۋىنا، گۇلدەنۋىنە دەم بەرۋدى قالايدى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: كەشە كەشتە زۇڭتۇڭ مىرزانىڭ ماعان ارناپ اۋەجايدا ەڭ جوعارى قۇرمەتپەن سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزۋى تاجىكستان ۇكىمەتىنىڭ جانە حالقىنىڭ جۇڭگو جونىندەگى ىستىق ىقىلاستى دوستىعىن تولىق بەينەلەپ، مەنى ايرىقشا اسەرلەندىردى. جۇڭگو جاق تاجىكستاننىڭ مەملەكەت قۇرىلىسىندا قول جەتكىزگەن تابىستارىنا قۋانادى، جۇڭگو _ تاجىكستان دوستىعىن، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزۋ سەلبەستىگىن ۇزدىكسىز باتىل ىلگەرىلەتەدى، تاجىكستاننىڭ ءوز مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن دامۋ جولىمەن ءجۇرۋىن قولدايدى، تاجىكستان جاقتىڭ مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن، يەلىك ۇقىعىن جانە تەرريتوريا تۇتاستىعىن قورعاۋ ءۇشىن جاساعان قۇلشىنسىن قولدايدى، ءارقانداي سىرتقى كۇشتەردىڭ ءارقانداي سىلتاۋمەن تاجىكستاننىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋىنە باتىل قارسى تۇرادى. جۇڭگو ماڭگى تاجىكستاننىڭ سەنىمدى دوسى، ارداقتايتىن سەرىگى، ارالارىنان قىل وتپەيتىن باۋىرلاسى.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 75 جىلدان بەرى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا وراسان زور وزگەرىستەر تۋىلىپ، ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا قادام باسۋدا. جۇڭگو جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى زور كۇشپەن دامىتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى جانە جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتتى. جۇڭگو جاق تاجىكستان جاقپەن دامۋ تاجىريبەلەرى جانە ورايى جونىندە پىكىر اۋىستىرىپ جانە ونى ءبولىسىپ، ەكى ەلدىڭ دامۋ ستراتەگياسىن ءتۇيىلىستىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرىپ، ەكونوميكا ـ ساۋدا سەلبەستىگىنىڭ ساپاسى مەن كولەمىن ارتتىرىپ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ سەلبەستىگىن ساپالىلاندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، شەشۋشى كەن بايلىعى سەلبەستىگىن كەڭەيتىپ، جاڭا ەنەرگيا، سيفرلى ەكونوميكا، جاساندى زەردە، ەلەكتروندى ساۋدا سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كەڭەيتىپ، تاجىكستان جاقتىڭ وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن دامىتۋىنا دەم بەرۋدى قالايدى. ەكى جاق زاڭ اتقارۋ، حاۋىپسىزدىك تاراۋلارى سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ پارمەندى سوققى بەرىپ، ەكى ەل دامۋىنىڭ بەرىك قورعانىس شەبىن بەكەمدەۋى كەرەك. ەكى جاق تاعى جاستار، مەديا، پاراسات قويماسى، ايەلدەر، ساياحات سياقتى گۋمانيتارلىق جاقتاعى سەلبەستىكتى كەڭەيتۋى كەرەك.

شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو _ ورتا ازيا مەحانيزمىن 6 ەل بىرگە قۇرعان. جۇڭگو جاق تاجىكستان جاقپەن جانە قاتىستى ءار جاقپەن بىرگە جۇڭگو _ ورتا ازيا مەحانيزمىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، كۇشەيتىپ، جۇڭگو _ ورتا ازيا سەلبەستىگىنىڭ اناعۇرلىم كوپ ناقتى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. جۇڭگو مەن تاجىكستان دا وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر، قالىڭ ”جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىندەگى ەلدەرمەن“ بىرگە ىنتىماقتى، ىستەستىكتى كۇشەيتىپ، ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، تەپە ـ تەڭ، ءتارتىپتى دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن جانە جالپىعا ءتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىن دارىپتەپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرۋ كەرەك.

راحمون مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ تاجىكستاندا تۇڭعىش رەت مەملەكەتتىك ساپاردا بولعاندىعىنىڭ 10 جىلدىعى قارساڭىندا تاعى دا ساپارلاي كەلۋى ماڭىزدى سيمۆولدىق مانگە يە. جۇڭگو مەن تاجىكستان تاتۋ كورشىلەر جانە ادال دوستار. مەن جانە ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ بىرگە ستراتەگيالىق جەتەكشىلىك ەتۋىمىزدە تاياۋ جىلداردان بەرى تاجىكستان مەن جۇڭگو قارىم ـ قاتىناسى تاماشا دامۋدى ساقتاپ، ءار سالاداعى سەلبەستىكتەردە بەلسەندى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، كوپ جاقتى قۇرىلىمداردا جوعارى دەڭگەيدەگى بايلانىستى، ىستەستىكتى ساقتادىق. تاجىكستان _ جۇڭگو قارىم ـ قاتىناسىن مەملەكەت پەن مەملەكەت قارىم ـ قاتىناسىنىڭ تيپتىك ۇلگىسى دەۋگە بولادى. ءتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگو حالقىنىڭ قۇرمەتىنە بولەنگەن جانە دۇنيە ءجۇزى حالقى سۇيىنەتىن دۇنيە ءجۇزى دارەجەلى باسشى. جاڭا داۋىرگە ەنگەننەن بەرى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ كورەگەندىگى مەن كەمەڭگەر باسشىلىعىندا، جۇڭگو ۇلى دامۋ تابىستارىنا قول جەتكىزىپ، تەك جۇڭگو حالقىن باقىتقا كەنەلتىپ عانا قويماي، ءوڭىردىڭ جانە دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا دا ماڭىزدى ۇلەس قوستى. جۇڭگومەن بىرگە جاڭا داۋىردەگى جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن كۇشەيتۋ تاجىكستان جاقتىڭ الدىمەن ويلاستىراتىن ساياسات بەتالىسى. تاجىكستان جاق ءبىر جۇڭگو پرينسيبىنە بۇلجىماي باتىل بويسۇنىپ، ءارقانداي فورماداعى ”تايۋاندى دەربەستەندىرۋگە“ قارسى تۇرادى، جۇڭگو جاقتىڭ يەلىك ۇقىعىن جانە تەرريتوريا تۇتاستىعىن قورعاۋ، مەملەكەتتىڭ ءبىر تۇتاستىعىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جاساعان بارلىق قۇلشىنىستارىن باتىل قولدايدى. تاجىكستان جاق ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ساپار جەتىستىكتەرىن تياناقتاندىرۋدى ماڭىزدى وراي ەتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سەلبەستىگىن ونان ارى ىلگەرىلەتىپ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، شەشۋشى كەن، جاڭا ەنەرگيا سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، تاجىكستان جاقتىڭ ونەركاسىپتەندىرۋ، وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋدى قالايدى. تاجىكستان جاق جۇڭگو جاقپەن بىرگە زاڭ اتقارۋ، حاۋىپسىزدىك سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ باتىل سوققى بەرىپ، ەكى ەلدىڭ ورتاق حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋدى قالايدى. اۋمالى ـ توكپەلى حالىقارالىق، وڭىرلىك جاعداي الدىندا تاجىكستان جاق ءتوراعا شي جينپيڭ ورتاعا قويعان ءبىر قىدىرۋ الەمدىك باستامالاردى باتىل قولدايدى جانە بەلسەنە تياناقتاندىرۋدى قالايدى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى، جۇڭگو _ ورتا ازيا مەحانيزمى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەدە تىعىز سايكەسىپ، سەلبەسىپ، ءوزارا باتىل قولداۋ كورسەتىپ، ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، ادىلەتتىلىكتى جانە وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن بىرگە قورعايدى. تاجىكستان جاق ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ساپارىنىڭ، ءسوز جوق، تاجىكستان مەن جۇڭگونىڭ جاڭا داۋىردەگى جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە قاراي دامۋىن پارمەندى ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەل حالقىنا اناعۇرلىم كوپ قۇت ـ ىرىس الا كەلەتىندىگىنە كامىل سەنەدى.

كەڭەستەن كەيىن ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى مەن تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا داۋىردەگى جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن دامىتۋ جونىندەگى بىرلەسكەن مالىمدەمەسىنە» بىرگە قول قويىستى ءارى ەكونوميكا ـ ساۋدا، قارجى قوسۋ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، شەشۋشى كەن، حاۋىپسىزدىك، گۋمانيتارلىق ىستەر سياقتى سالالارداعى نەشە ون ءتۇرلى ەكى جاقتى سەلبەستىك حۇجاتىنىڭ اۋىستىرىلۋىنا بىرگە كۋا بولدى.

سول كۇنى كەشتە شي جينپيڭ راحمون زۇڭتۇڭ وتكىزگەن سالتاناتتى قارسى الۋ قوناعاسىنا قاتىناستى.

ساي چي، ۋاڭ ي قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.