”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمىزبەن ساۋلەلەندىرەيىك

”ۇزاق ۋاقىتتىق اماليات بارىسىندا ءبىز ’ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، ءوزارا سەنىپ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، جوعارى ساپالى دامۋ ارقىلى بىرگە وسىزاماندانۋدى ىلگەرىلەتۋ‘ سىندى ’جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن‘ قالىپتاستىردىق“. 2 - كەزەكتى جۇڭگو - ورتا ازيا باسشىلار ماجىلىسىندەگى ارقاۋ سوزىندە ءتوراعا شي جينپيڭ ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ تۇڭعىش رەت العا قويدى. وسى رۋح − جۇڭگو مەن ورتا ازيا سەلبەستىگىنىڭ تابىستى تاجىريبەلەرىنىڭ وسكەلەڭ قورىتىندىسى. ءىس جۇزىندىك ارەكەتپەن وسى رۋحتى ساۋلەلەندىرۋ ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدە ماڭىزدى مانگە يە.

”2000 جىلدان استام دوستىق بارىس - كەلىس“، ”ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان 30 نەشە جىلدان بەرگى ىنتىماق، ءوزارا سەنىمدىلىك“، ”جاڭا داۋىردەن بەرگى ەسىك اشىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ“، ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ وسى ءۇش تۇرعىدان يگەرگەندە، ءبىز جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگىنىڭ تەرەڭ تاريحي قوردالانۋىنا، بەرىك امالياتتىق توپىراعىنا، كەڭ كولەمدى حالىق رايى نەگىزىنە يە ەكەندىگىن اناعۇرلىم تەرەڭ تۇسىنەمىز. ”ءوزارا قۇرمەت ەتۋگە، تەڭ تۇرعىدا مامىلە جاساۋعا تاباندى بولۋ“، ”ءوزارا سەنىمدىلىكتى تەرەڭدەتۋگە، ۇندەس بولىپ سايكەسۋگە تاباندى بولۋ“، ” ءوزارا پايدا جەتكىزىپ بىرگە يگىلىككە كەنەلۋگە، بىرگە دامۋعا تاباندى بولۋ“، ”ءوزارا قارايلاسۋعا، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭۋگە تاباندى بولۋ“ سىندى ءتوراعا شي جينپيڭ باسا دارىپتەگەن وسى ”تورتكە تاباندى بولۋ“ جۇڭگو مەن ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ دوستىق بارىس - كەلىس جاساۋ پرينسيبى مەن باعىتىن ايگىلەپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن ايگىلەپ، حالىقارالىق بارىس - كەلىستىڭ تاتۋ - ءتاتتى ءوتۋ جولىنا پايدالى وي سالدى.

جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋدەن قاراعاندا، قازىر جۇڭگو مەن ورتا ازيا ەلدەرى دامۋدىڭ، گۇلدەنۋدىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە تۇر، وسىزاماندانۋدى جۇزەگە اسىرۋ تاقىرىبىنا ءدوپ كەلىپ وتىر.

وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ جولىندا قول ۇستاسىپ، جوعارى ساپالى دامۋ جولىمەن ويداعىداي ءجۇرۋ ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ جەتەكشى ەتىپ، اناعۇرلىم العا باسقان بەينەمەن جانە اناعۇرلىم ناقتى شارالارمەن سەلبەستىكتى كۇشەيتۋدى شۇعىل قاجەت ەتەدى.

جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىك بارىسىنا قايىرىلا قاراساق، جۇڭگو - ورتا ازيا مەحانيزمى جوقتان بار بولىپ، مينيسترلىك دارەجەلى 13 سەلبەستىك تۇعىرى مەن حاتشىلار باسقارماسى تىرەك بولىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا تابيعي گاز قۇبىرى، جۇڭگو - قىرعىزستان - وزبەكستان تەمىر جولى سياقتى كەلەلى نىساندار ورنىقتى ىلگەرىلەدى... باستان - اياق جۇڭگو - ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ نىساناسىن كوزدەپ، اناعۇرلىم كەڭ سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ جولىمەن ءجۇردى. وسى كەزەكتى باسشىلار ءماجىلىسىنىڭ تابىس تىزىمدىگىندە 55 سەلبەستىك قۇجاتىن قامتىعان 110 ءتۇرلى سەلبەستىك جەتىستىگى ەكونوميكا - ساۋدا، قارجى قوسۋ، قاتىناس، ەنەرگيا، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىس سياقتى جاقتاردى قامتىپ، جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگىنىڭ تەرەڭدىگى مەن كەڭدىگىن ونان ارى كەڭەيتىپ، جۇڭگو مەن ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنا جاڭا قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى.

بۇگىنگى دۇنيەدە سىڭار جاقتىلىق، قورعانىمپازدىق، زورەكەرلىك كەرى اعىمى كوتەرىلدى. ەسىك اشۋ كەرەك پە، الدە تۇيىقتالۋ كەرەك پە، سەلبەسۋ كەرەك پە، الدە قارسىلاسۋ كەرەك پە، ىنتىماقتاسا سەلبەسۋ كەرەك پە الدە كورشىلەرگە زيان جەتكىزۋگە كەرەك پە دەگەن تالعام ءار جاقتىڭ باتىلدىعى مەن اقىل - پاراساتىن سىناۋدا. جۇڭگو ورتا ازيا ەلدەرىمەن بىرگە ىزدەنىس جاساپ قالىپتاستىرعان ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحى“ − ”دۇنيە جۇزىنە نە بولدى، ءبىز قايتۋىمىز كەرەك“ دەگەن ءداۋىر سۇراۋىنا بەرىلگەن پارمەندى جاۋاپ، ول ءبىزدى ادىلدىك پەن تۋراشىلدىقتان تايماي، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ مۇراتىنان جازباعاندا عانا، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاپ، بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرۋعا بولاتىندىعى جونىندە وي سالادى.

حالىقارالىق جاعداي نەعۇرلىم بىلىققان سايىن، سولعۇرلىم ءبىرىن - ءبىرى قۇرمەتتەۋگە، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارۋعا، تاتۋ - ءتاتتى بىرگە ءومىر سۇرۋگە ۇندەيدى. ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن جەتەكشى ەتىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن وزەك ەتكەن حالىقارالىق جۇيە مەن حالىقارالىق زاڭدى نەگىز ەتكەن حالىقارالىق ءتارتىپتى باتىل قورعاپ، ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، حالىقارالىق ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىكتى قول ۇستاسا قورعاپ، زورەكەرلىك پەن وكتەمدىك ساياسيعا قارسى تۇرىپ، تەڭ، ءتارتىپتى دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن، جالپىعا ءتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىن بەلسەنە ىلگەرىلەتكەندە عانا دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا اناعۇرلىم كوپ ورنىقتىلىق ۇستەۋگە بولادى.

ءتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”مەيلى حالىقارالىق جاعداي قالاي وزگەرسە دە، جۇڭگو سىرتقا ەسىك اشۋعا باستان ـ اياق اۋىتقىماي تاباندى بولادى، ورتا ازيا ەلدەرىمەن بىرگە قۇلشىنىپ، اناعۇرلىم جوعارى ساپالى سەلبەستىك ورىستەتىپ، مۇددەلەردىڭ توعىسۋىن تەرەڭدەتىپ، بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرۋدى قالايدى“. جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگى اياسىندا كەدەيلىكتى ازايتۋ، وقۋ - اعارتۋ اۋىس - كۇيىسى، شولەيتتەنۋدەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ سىندى 3 ۇلكەن سەلبەستىك ورتالىعىن جانە ساۋدا ىركىلىسسىزدىگى سەلبەستىك تۇعىرىن قۇرۋدى ۇيعارعاننان ورتا ازيا ەلدەرىنە ءبىر ميلليارد 500 ميلليون يۋان حالىق اقشاسىن قايتارۋسىز كومەك ەتىپ بەرۋگە، الداعى 2 جىلدا ورتا ازيا ەلدەرىنە 3000 ادام تاربيەلەپ بەرۋگە دەيىن... وسى رەتكى باسشىلار ماجىلىسىندە جاريالانعان ءبىرقىدىرۋ ناقتى شارالاردا تاتۋ كورشى، تىنىش كورشى، باي كورشى بولۋ، جاقىن، ادال، ءتيىمدى، كەشىرىمشىل بولۋ ۇستانىمى ارقاۋ ەتىلىپ، جۇڭگونىڭ ورتا ازياداعى ءار ەلمەن وسىزامانداندىرۋدى قول ۇستاسا ىلگەرىلەتۋدەگى شىنايى تىلەگى مەن بەرىك بەكىمى ايگىلەندى، مىنە، بۇل ءىس جۇزىندىك ارەكەتتە جۇزەگە اسىرىلعان ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحى“.

داڭعىل جول جۇرگەن سايىن داڭعىلدانادى. استانادان تاعى اتتانىپ، ”جۇڭگو - ورتا ازيا رۋحىن“ ساۋلەلەندىرىپ، باستان - اياق دوستىق سەلبەستىكتى امالياتتا ايگىلەۋشى، وركەنيەتتى ءوزارا ۇلگى الۋدىڭ ىلگەرىلەتۋشىسى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدىڭ قاتىناسۋشىسى بولساق، جۇڭگو - ورتا ازيا سەلبەستىگى، ءسوز جوق، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا ساتىسىنا ۇزدىكسىز قادام تاستاپ، ءوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىن قورعاۋعا اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسىپ، ادامزاتتىڭ اناعۇرلىم كوركەم بولاشاعىن بىرگە اشاتىن بولامىز.