«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى شىن ۋىنمين
2025.07.24 16:31 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
تاجىريبە قابىلداۋشى ”قيالمەن مەڭگەرۋ“ ارقىلى تەك ۇلكەن مي سيگنالى ارقىلى عانا ەلەكتروندىق ويىنداردى ەركىن مەڭگەرە الادى. بيىل 1 - توقساندا شاڭحاي جيەتي ەمدەۋ عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى دەربەس زەرتتەپ جاساعان سۇقپالى ميشىقتىڭ تۇيىستىرگىش جۇيەسى ەل ىشىندەگى تۇڭعىش ادام دەنەسىنە ۇزاق ۋاقىت ەنۋ سىناعىن ورىندادى. بۇل ىلگەرىلەۋشىلىك شاڭحايدىڭ جاساندى زەردە مەن تىرشىلىك عىلىمىنىڭ توعىسۋ سالاسىندا تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزگەندىگىنەن دەرەك بەرەدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”شاڭحاي حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعىن قۇرۋ سىندى تاريحي بورىشتى ارقالاپ وتىر، ورايدى مىقتى يگەرىپ، مەملەكەت ستراتەگياسىنا قىزمەت وتەۋدى جەتەكشى ەتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ قاينار كوزى يقۋاتى مەن جوعارى دەڭگەيلى كاسىپ سالاسىنىڭ جەتەكشىلىك يقۋاتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، دۇنيە جۇزىلىك ىقپالعا يە عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋدىڭ بيىك تۇعىرىن جەدەل قۇرۋ كەرەك“.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرعان شاڭحاي جاساندى زەردەنى 3 ۇلكەن جەتەكشى كاسىپ سالاسىنا ەنگىزىپ، ءبىرقىدىرۋ ساياسات - شارالاردى شىعارىپ، ”ەسەپتەۋ قۋاتى نەگىز قالايتىن، مودەل ارقىلى جەتەكشىلىك ەتەتىن، قولدانىس جۇيەسى دەم بەرەتىن“ تۇتاس تىزبەكتى جۇيەنى جەدەل قالىپتاستىردى.
كاسىپ سالاسى تياناقتانىپ، جاساندى زەردە دامۋىنىڭ ماڭىزدى قوزعاۋشى كۇشى بولدى.
باتىستا شۇيحۇي موسۋ كەڭىستىگى، شىعىستا پۋدۇڭ مولي الەۋمەتتىك اۋماعى بار، شاڭحايدا جاساندى زەردە كاسىبىنىڭ جاڭا جاعدايى قالىپتاستى.
موسۋ كەڭىستىگى ۇلكەن مودەل ەكولوگياسىنا شوعىرلانىپ، قىسقا عانا ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتا 400 دەن استام ۇلكەن مودەل كاسىپورنى شوعىرلاندى؛ مولي الەۋمەتتىك اۋماعى پەرپەنديكۋليار تۇردەگى مودەلدى قولدانۋعا، جەتىلدىرۋگە دەن قويىپ، 200 گە جۋىق قاتىستى كاسىپورىن توپتالىپ، زەردەلى كابينا سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن جارىس جولدارىن قامتىپ، ”جوعارى - تومەن عيمارات دەگەنىمىز جوعارى، تومەنگى اعار“ سىندى زەرتتەۋ - اشۋ ەكولوگياسىن قالىپتاستىردى. بۇدان سىرت، لينگاڭ زەردەلى ەسەپتەۋ ورتالىعى سياقتى ءتۇيىندى وڭىرلەر جەدەل ورنالاستىرىلىپ، حۋاڭپۋ وزەنىنىڭ ەكى جاعالاۋىندا ”كوپ تۇيىندە تىرەك بولاتىن، جۇلدىز بۇلتى بىرلەسىپ قيمىلدايتىن“ زەردەلى كاسىپ سالاسى تورى بىرگە قۇرىلدى.
بيىل 1 - توقساندا شاڭحايدىڭ كولەمدەنگەن جاساندى زەردە كاسىپ سالاسىنىڭ كولەمى 118 ميلليارد يۋاننان اسىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %29 ارتىپ، پايداسى %65 ارتىپ، بۇكىل قالا ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىن جەبەيتىن ماڭىزدى قوزعالتقىشقا اينالدى.
عىلىم - تەحنيكا دارىندىلارى _ جاساندى زەردەنى دامىتۋدىڭ شەشۋشى تىرەگى. 2017 - جىلى شاڭحاي جاساندى زەردە دارىندىلارى بيىگىن تۇلعالاۋدى ورتاعا قويىپ، ”دارىندىلار جوعارى ورلەۋى ينجەنەرياسىنىڭ ارەكەت جوباسى“ سياقتى ساياساتتاردى العا قويدى. قازىر ءبىر توپ 90 - جىلداردىڭ تۇلەگى شاڭحايدىڭ جاساندى زەردە سالاسىنداعى تىرەكتى كۇشكە اينالدى.
دۇنيە جۇزىلىك جاساندى زەردە جينالىسى _ جاساندى زەردە سالاسىنداعى اۋىس - كۇيىستىڭ ماڭىزدى تۇعىرى. 7 جىلدان بەرى دۇنيە جۇزىندەگى 6550 دەن استام ۇزدىك عالىم، كوپتەگەن تۋريڭ سيلىعىنىڭ يەگەرى ىركەس - تىركەس شاڭحايعا كەلىپ ماجىلىسكە قاتىناستى. بيىلعى دۇنيە جۇزىلىك جاساندى زەردە جينالىسىندا ”جيڭيىڭحۇي“ سياقتى بولەكتەر جاڭادان قۇرىلىپ، جاس دارىندىلارعا اۋىس - كۇيىس جانە دامۋ تۇعىرىن ازىرلەدى.
قازىر شاڭحايدا جاساندى زەردە دارىندىلارىنان 250 مىڭنان استام ادام جينالىپ، دارىندىلار كولەمى بۇكىل ەل بويىنشا الدىڭعى قاتارعا ءوتتى.
اشىق سەلبەستىك _ جاساندى زەردەنى دامىتۋدىڭ عىلمي جولى.
دۇنيە جۇزىلىك جاساندى زەردە جينالىسىنا 80 نەشە مەملەكەت پەن رايوننان كەلگەن ءار سالا قايراتكەرلەرى جينالىپ، 30 نەشە حالىقارالىق قۇرىلىممەن سەلبەستىك مەحانيزمىن ورناتىپ، دۇنيە جۇزىلىك اقىل - پاراسات تورابىن قۇردى. افريكادان كەلگەن ماتەماتيك ابدەن اتانگانا دوكتور دۇنيە جۇزىلىك جاساندى زەردە جينالىسى تەكشەسىندە جاساندى زەردە تەحنيكاسىن افريكانىڭ سۋدىڭ لاستانۋىن جونگە سالۋ جۇيەسىنە قالاي ەنگىزىپ، جەرگىلىكتى الەۋمەتتىك اۋماقتاردى زەردەلىلەنگەن الەۋمەتتىك دەنساۋلىق جوباسىمەن قامدادى. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ جانە ”جۇڭگو - افريكا عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ سەرىكتەستىك جوسپارى“ جۇلگەسىندە، مەملەكەت شەكاراسىنان اتتاپ وتەتىن مۇنداي سەلبەسۋ امالياتى شاڭحايدىڭ ەسىك اشۋ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋىنىڭ رەال تۇسىندىرمەسىنە اينالدى.
”شاڭحاي قالا دارەجەلى زەردەلى ەسەپتەۋ قۋاتىن ورنالاستىرۋ تۇعىرىن قۇرىپ، ’جاساندى زەردە + كاسىپ‘ تيپتىك مىسالدارىنىڭ قولدانىسىن ىلگەرىلەتۋدە“ دەدى شاڭحاي قالالىق ەكونوميكانى ينفورماتسيالاندىرۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاڭ يىڭ.
يۇييۋان جولى زەردەلى الەۋمەتتىك اۋماعىندا جالعىز تۇراتىن قارتتار جاساندى زەردە دىبىس كومەكشىسى ارقىلى دەنساۋلىق ەسكەرتۋىنە يە بولدى؛ ياڭشان پورتىندا ادامسىز كەمەجايدا ۇلكەن مودەل ورنالاستىرۋ جۇيەسى تيەۋىش قوراپتىڭ قابىلداۋ - جونەلتۋ مولشەرىن تاعى دا تىڭ دەڭگەيگە كوتەردى؛ لينگاڭ اقىل - پاراسات ەسەپتەۋ ورتالىعىندا ەسەپتەۋ تورابى چاڭجياڭ اتىراۋى كاسىپورىندارىنا جالپىعا ءتيىمدى قىزمەت وتەۋدە... جاساندى زەردە ”"تاجىريبەحانانىڭ شارتتى سيفرىنان“ رەال كورىنىسكە اينالىپ، شاڭحايدىڭ قالا تۇرمىسىنا زور قۋات بەرۋدە.
ميشىق پەن كومپيۋتەر تۇيىستىرگىشىنىڭ ميكرولىق جاڭالىعىنان دۇنيە جۇزىلىك جونگە سالۋدىڭ ماكرولىق ورتاق تانىمىنا دەيىن، جاستاردىڭ يگىلىك جاراتۋداعى اسقاق سەزىمىنەن قالانى جونگە سالۋدىڭ اقىل - پاراساتىنا دەيىن، شاڭحاي جاساندى زەردە دامۋىنىڭ داۋىرلىك جاۋابىن جازۋدا.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى