- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
حالىقناما
اقسەلەۋ سەيدىمبەك (قازاقستان)
2014.05.13 11:23
شاشىراتقى. مال باسىنىڭ ءوسىمى مەن اماندىعى قاشاندا بەرەكە مەن قۋانىش كەپىلى. سوندىقتان دا مالدىڭ قاس-قاباعىنا دەن قويعان شارۋاقور قاۋىم كۇيەك الۋعا، ياعني قويعا قوشقار قوسۋ ناۋقانىنا ايرىقشا ءمان بەرىپ، وعان ۇلكەن ءۇمىت-تىلەكپەن كىرىسكەن.
قازاق مالشىلارىنىڭ تاجىريبەسىندە ۇركەر تۋاتىن قازان ايىنىڭ اياعىنا قاراي قوشقاردان كۇيەك شەشىلەدى. كۇيەك الۋ ءۇشىن ادەتتە ءساتتى كۇن دەپ سارسەنبى، بەيسەنبى، جۇما سياقتى كۇندەر تاڭدالادى. سول كۇنى اۋىل- ەلدىڭ تىلەۋقور بايبىشەلەرى مالدىڭ باسىنا كەلىپ، «ىسكە ءسات!» دەپ، مالدىڭ قىسىر قالماۋىنا تىلەكتەستىك بىلدىرەدى. سول جەردە شاشۋ شاشىپ، مالشىلاردىڭ كوڭىلىن جادىراتادى. شاشۋ تاباعىنىڭ ىشىندە ادەتتە بىرەر ۋىس تارى بولادى. وتار يەسى سول تارىنى ۋىستاپ الىپ، ءبىر ساۋلىعىن ۇستايدى دا «ءتول تارىداي كوپ بولسىن!» دەپ، الگى تارىنى قويدىڭ اۋزىنا قۇيادى. ال، كەشكە قاراي الگى تىلەۋقور بايبىشەلەر مالشىلارعا «شاشىراتقى» دەپ اتالاتىن تاعام تارتادى.
ءدىني نانىم-سەنىمنەن ادا، تازا كاسىبي قۋانىش-تىلەكتەن تۋعان بۇل سياقتى ەڭبەك ءراسىمى مالشى قاۋىمنىڭ ءومىر سالتىنا ءمان-ماعىنا، قىزىق-قۋانىش دارىتادى.
سەرنە. قىس ايلارىندا جىلقىشىلار ءبىر مىقتى ايعىردى نەمەسە ءمىنىس اتىن باۋىرىنان جاراتىپ، قۇنتيتا ەرتتەپ الادى دا تاڭداعان ءبىر ۇيگە «سەرنە جەگەلى كەلدىك» دەپ تۇسەدى. سەرنەسىز دە قوناق اسى دايىن تۇراتىن قازاق «سەرنە» دەپ ءجون-جورالعىسىمەن كەلگەن سوڭ جىلقىشىلارعا مول ەتىپ ەت اسادى. ءدامنىڭ قامى باستالعاننان-اق جاڭاعى جىلقىشىلار سايلاپ كەلگەن ايعىر نەمەسە ات قازان كوتەرگەن ءۇيدىڭ يەسىنىڭ نەمەسە بالاسىنىڭ ەركىنە تيەدى. ءداستۇر بويىنشا سەرنە اتىن قاشان جىلقىشىلار اتتانعانشا قالاي قيناپ مىنەم دەسە دە، قايدا بارىپ كەلەم دەسە دە ەركىندە. ادەتتە جىلقىشىلار تۇسكەن ءۇيدىڭ بالاسى بۇندايدا سەرنە اتىن ءمىنىپ الىپ، ويقاستاپ، ماقتانىشپەن قىر كورسەتىپ، ءبىر ءماز بولىپ قالادى. جىلقىشىلار ەت جەپ، مال قامىن، قىس جايىن دۋىلداسا اڭگىمەلەسىپ، اتتاناردا سەرنە اتىن وزدەرىمەن بىرگە الا كەتەدى.
كوشپەلى ەلدىڭ ءومىر سالتىندا بۇل دا ءبىر قارىز-پارىزى جوق، جاراستىقتى ءداستۇر بولعان.
باستاڭعى. اۋىل ءۇيدىڭ ۇلكەندەرى كورشى اۋىلعا ءتۇرلى ءجون-جورالعىمەن كەتكەندە، اۋىلدا قالعان جاستار «باستاڭعى» دەپ اتالاتىن تاماق ىستەپ باس قوسادى. ءبىرىڭعاي جاستار قىسىلىپ - قىمتىرىلماي ەركىن ازىلدەسىپ، ءان-كۇيمەن وتىرادى.
باستاڭعىنى اكە-شەشەسى جول ءجۇرىپ كەتكەن ءۇيدىڭ بويجەتكەن قىزى دا جاساي بەرەدى. بۇل ءداستۇر كىسىلىكتىڭ جولى سياقتى، قوناقجايلىلىقتىڭ ءبىر بەلگىسى سياقتى ورنىققان.
اسار. ءبىر ادام بىلاي تۇرسىن، اناۋ-مىناۋ ءبىر ءۇيلى جاننىڭ قاۋقار- قارىمى جەتپەيتىن، جەتسە دە ءسىڭىردى سوزىپ، وكپەنى وشكىزەتىن اۋقىمدى جۇمىستار بولادى. ماسەلەن، جاڭا باس قۇراعان ەكى جاس وزدەرىنە بولەك ءۇي سالىپ العىسى كەلەدى. تىلەگى ءتۇزۋ، ءۇمىتى دۇرىس، ءبىراق كوڭىل قوبالجىپ، كوز قورقىپ، جۇمىس اۋقىمىنان جاسقانشاقتاي بەرەدى.
وسىندايدا «ءاي، تاۋەكەل!» دەيدى دە اسار جاسايتىنىن حابارلايدى. ول كۇنى توقتى-تورىمىن سويىپ، اسارعا كەلگەن اۋىل ادامدارىنا مول ەتىپ تاماق دايىندايدى.
كوپتىڭ كۇشى قويا ما، ءبىر اساردا كەرپىشىن قۇيسا، ەكىنشى اساردا ىرگەسىن كوتەرىپ، ءۇشىنشى اساردا جاس جۇبايلاردى جاڭا ۇيلەرىنە كىرگىزىپ كەتۋگە ابدەن بولادى. مۇنداي جاقسى ءداستۇردى كوشپەلىلەردىڭ ءومىر-سالتى، ماقسات-مۇددە ورتاقتاستىعى قالىپتاستىرعان.
دايىنداعان: قاجىبەك ايدارحان ۇلى
كەلۋ قاينارى: تارباعاتاي اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
