بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى

جاڭا داۋىردەگى شينجياڭنىڭ تاماشا كەلبەتىن ايگىلەدى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ياۋ گاڭ

2023.05.23 16:14     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  4 - ايدىڭ 19 - كۇنىنەن 5 - ايدىڭ 14 - كۇنىنە دەيىن مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگى، شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى بىرلەسىپ تۇلعالاعان «جەلەگىڭدى اش − شينجياڭ جاقسى جەر» كولەمدى مۋزيكا، ءبي، ولەڭ، سۋرەت قويىلىمى بۇكىل ەلدى ارالاپ قويۋ بويىنشا ىلگەرىندى - كەيىندى بەيجيڭ قالاسىندا، تيانجين قالاسىندا، جىجياڭ ولكەسىنىڭ حاڭجوۋ قالاسىندا، گۋاڭدۇڭ ولكەسىنىڭ شىنجىن قالاسىندا جانە گۋاڭجوۋ قالاسىندا قويىلىپ، شينجياڭنىڭ ءان - ءبيى 5 جەردە قويىلىم كورۋ ورلەۋىن كوتەردى.

  ارتيستەر ءان، ءبي، مۋزيكا ارقىلى شينجياڭنىڭ شينجياڭعا كومەكتەسۋ قىزمەتى جونىندەگى العىس سەزىمىن بەينەلەپ، جاڭا داۋىردەگى شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق ىستەردە قول جەتكىزگەن ۇلىقسان زور تابىستارىن ايگىلەپ، تيانشان الابىنداعى ءار ۇلت پەرزەنتتەرىنىڭ جاڭا داۋىردە ەكپىندەي ىلگەرىلەيتىن ماقتانىش سەزىمىن جەتكىزدى.

  ءان - ءبي مەكەنىنىڭ باۋرامدىلىعىن ايگىلەدى

  5 - ايدىڭ 14 - كۇنى ساعات 19دان 30 مينۋت، گۋاڭجوۋ ۇلكەن تەاترحاناسى، شينجياڭنان كەلگەن ورىنداۋشىلار عيجەك، سىرناي، كىشى سىرناي، سكريپكا سياقتى مۋزيكا اسپاپتارىمەن «جەلەگىڭدى اش» ءانىن ۇستىندە سۇيەمەلدەدى، ”ءان - ءبي مەكەنىنىڭ“ قۋانىشى بۇكىل الاڭداعىلاردى باۋراپ، 1800 نەشە كورەرمەن ريتىمگە ىلەسە قول سوعىپ، جەڭىل ۇنمەن قوسىلا شىرقادى.

  بۇل تەاتر 5 جەردى ارالاپ ويىن قويۋ بارىسىندا كورەرمەندەرگە شينجياڭنىڭ باي مادەنيەت، كوركەمونەر بايلىعى مەن كوپ نەگىزدى ءبىر تۇلعالى دامۋ جۇلگەسىن ايگىلەپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ەكپىندەي العا باسقان، تاتۋ - ءتاتتى، الاڭسىز بەت - بەينەسىن كورسەتتى.

  قويىلىم اياقتاعاننان كەيىن، كورەرمەندەر ورىندارىنان تۇرىپ شاپالاق سوعىپ، ۇزاققا دەيىن كەتكىسى كەلمەي تۇردى، بارلىق ارتيستەر 5 رەت راقىمەت ايتىپ، كورەرمەندەرگە ريزاشىلىقتارىن ءبىلدىردى.

  ”شينجياڭنىڭ ءان - ءبيىن كورىپ قانبايسىڭ، مۇنداي تارتىمدى قويىلىمداردىڭ كوبىرەك بولۋىن ءۇمىت ەتەمىن“، 90 مينۋتتىق قويىلىم گۋاڭجوۋلىق كورەرمەن ليۋ جياڭنيڭگە قاتتى اسەر ەتتى. ”ءار رەت ءبىر ورىنعا بارىپ ويىن قويعانىمىزدا كورەرمەندەردىڭ ىقىلاستى شاپالاق ءۇنى ءبىز ارتيستەر جونىنەن ەڭ ۇلكەن تۇراقتاندىرۋ بولىپ تابىلادى. مەن كورەرمەندەردىڭ اتا مەكەنىمدى ءبي، مۋزيكا ارقىلى بىلگەندىگىنە، تۇسىنگەندىگىنە وتە قۋانىشتىمىن“. مايرا احمەتجان «جۇلا» ءبيىن باستاپ بيلەۋشى، ول سەرىكتەرىمەن سالماقتى دا ۇناسىمدى ءارى ادەمى ءبي قيمىلىمەن شينجياڭ سىندى دارقان دالادا جاساپ جاتقان ايەلدەردىڭ سىمباتى مەن سەنىمىن ايگىلەدى، ويىن اياقتاعاننان كەيىن، ىقىلاستى ”جانكۇيەرلەر“ وعان گۇل ۇسىندى.

  «كۇن شۋاعىنا شومعان ماكىت» بيىندە جاس بيشىلەر دولان مۇقامىن ورىنداۋشىنىڭ اسقاق اۋەنىنە ىلەسە بۇراتىلا بيلەدى، ”كۇن ساۋلەسى“ 22 جاستاعى جىگىتتىڭ بەتىنە ءتۇستى، ولار ارىنداعان ارەكەتتەرىمەن ”كۇن ساۋلەسىن“ قارسى الىپ، باقىتقا قاراي ۇمتىلدى.

  ”ءبي ادامدارعا شۋاقتى، قام - قايعىسىز سەزىم سيلايدى“، ”بيدە بەينەلەنگەن تاماشا تۇرمىس مەنى وزىنە ەرەكشە تالپىندىردى، مەن شينجياڭعا بارىپ، ارالاپ كورىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى ادامداردىڭ تۇرمىسىن تۇسىنگىم كەلەدى“، ”مۋزيكا قاتتى جەلپىندىردى، شىعانداعان اۋەندەردەن تۋادا بىتكەن كوڭىلدىلىك بايقالادى“، كورەرمەندەر جابال باعا بەردى.

  تۇتاس قويىلىمدا ەلەكتروندى اۋەندەندىرۋ قولدانىلمادى، ويىن نومىرلەرىن ورىنداۋشىلار، ۆوكالدىق ارتيستەر سول جەردە مۋزيكامەن سۇيەمەلدەپ، انمەن سۇيەمەلدەپ، ءان - ءبي مەكەنىنىڭ مۋزيكا كوركەمدىگىن ايگىلەدى.

  3 مازمۇن 14 ءنومىر، مۇنىڭ ىشىندە قۇلاققا ابدەن ءسىڭىستى كونە اندەر، سونداي - اق جاڭا داۋىردەگى شينجياڭ مادەنيەت - كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرى جازعان سارا تۋىندىلار بار، ءان - ءبي مەكەنىنىڭ باۋرامدىلىعى الۋان رەڭدى شيىرشىقتاما سۋرەت سياقتى كورەرمەندەردىڭ الدىندا ايشىقتالدى.

  ”قويىلىمدا ءبي، مۋزيكالىق قىسقا تەاترلار بار، بىزگە تانىس كونە اندەر بولۋمەن بىرگە، ونان دا ماڭىزدىسى، كلاسسيكالىق بيلەر جانە جاڭادان جازىلعان اندەر دە بار، كوركەمونەرشىلەر ءان، ءبي، مۋزيكا ارقىلى شينجياڭنىڭ الۋان ءتۇرلى بەينەسىن ايگىلەدى، سونداي - اق ادامداردىڭ كوڭىلدى، باقىتتى تۇرمىسىن ايگىلەدى“، ليۋ جياڭنيڭ قويىلىمدى كورگەننەن كەيىن، 7 - ايدا ءان - ءبي مەكەنىنە ساياحاتتاماق بولدى.

  ىنتىماق، جاراسىمدىلىق، دامۋ كارتيناسىن كەسكىندەدى

  بۇكىل ەلدى ارالاپ قويۋ ءاربىر جەرگە بارعاندا، مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگى مامانداردى ۇيىمداستىرىپ، نەگىزگى تاقىرىپ ويى، كوركەمونەرلىك ايگىلەۋ، كەيىپكەرلەردى سومداۋ، وقيعا بايانداۋ قۇرىلىمى، ساحنا كوركەمدىگىن جوبالاۋ، مۋزيكا جاسامپازدىعى سياقتى جاقتاردان وسى تەاتر جونىندە زەرتتەۋ - تالقىلاۋ جۇرگىزىپ وتىردى.

  ”مەن مىناداي اسەر الدىم: قۇرىلىمى ايقىن، ورنالاسىمى بىركەلكى، ادەبيەت ورنى ءدال بولىپ، جاڭا داۋىردەگى شينجياڭنىڭ ادەبيەت - كوركەمونەر ىستەرىندە قول جەتكىزگەن جاڭا تابىستارىن ايگىلەپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسقان بەينەسىن ايگىلەدى. بۇل قويىلىمنان ءبىز وزگەرىستەگى شينجياڭدى، بارعان سايىن جاقسارىپ كەلە جاتقان شينجياڭدى كوردىك“، - دەدى جۇڭگو ادەبيەت - كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگىنىڭ تۇڭعىش توپتا ەرەكشە ۇسىنىس ەتىلگەن شولۋشىسى چىن جيانجۇڭ.

  ادەبيەت - كوركەمونەر ءداۋىردىڭ العا باسۋ دابىلى، ءبىر ءداۋىردىڭ كەلبەتىنە بارىنشا ۋاكىلدىك ەتە الادى، ءبىر ءداۋىردىڭ سالتىنا بارىنشا جەتەكشىلىك ەتە الادى.

  كوپ ۇلت ارتيستەرى اسقاقتاتا ءان سالىپ، بۇرالا بيگە باسقان قويىلىم ءلاپار ءبيلى ءان «پارتيانىڭ شۇعىلاسى ياحشي» جانە ءان «بىرگە بولايىق» شينجياڭداعى ءار ۇلت پەرزەنتتەرىنىڭ ءبىر نيەتپەن ىنتىماقتاساتىن، كورىكتى مەكەن قۇراتىن ورتاق ءۇنىن ايگىلەدى.

  قارلى بوراننان تايسالماعان بۇرماحان مولدو باياۋ باسىپ ءوزى قويعان ”جۇڭگو تاسى“ جانىنا باردى؛ جۇڭگو − قازاقستان شەكاراسىنداعى شەكارا تاسى الدىندا ۋي دىيوۋدىڭ جانارى الاۋداي جايناپ، شەكارا جەلىسىنە قاراي كوز تاستادى... مۋزيكالىق قىسقا تەاتر «شەكارا كۇزەتۋشى» پيەسسا مەن وپەرانىڭ بەينەلەۋ ءادىسىن ۇشتاستىرىپ، ۇقساس ءبىر ساحنادا ۇقسامايتىن ەكى حيكايا كەڭىستىگىن تۇلعالاپ، شەكارا قورعانىسىنىڭ ءبىرىنشى شەبىندە ەرلىكپەن شايقاس جاساپ جاتقان شەكارا كۇزەتۋشى قاھارماندارعا قۇرمەت ءبىلدىردى.

  شينجياڭ كوركەمونەر تەاترحاناسى مۇقام كوركەمونەر ۇيىرمەسىنىڭ ۆوكالدىق ءانشىسى يمىننياز ۇسەيىن اسقاق تا شىعانداعان ۇنىمەن «كۇن شۋاعىنا شومعان ماكىت» بيىنە دولان مۇقامىن ورىندادى، مامىرلاعان اۋەن بيشىلەردىڭ قيمىلىمەن ارلەنىپ، جاڭا داۋىردەگى وڭتۇستىك شينجياڭ اۋىل - قىستاقتارىنىڭ دامۋ وزگەرىسىن ايگىلەدى.

  ”پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قامقورلىعىندا شينجياڭ ۇيعۇر مۇقامى بۇگىنگىدەي تابىسقا جەتىپ وتىر. مەنىڭ ورىنداۋىم كوپشىلىككە كوركەمونەر باۋرامدىلىعىن سەزىندىردى ءارى پارتيانىڭ باسشىلىعىندا، ءار ۇلت بۇقاراسى تۇرمىسىنىڭ باردام، كوڭىلدى، شۋاقتى بولعاندىعىن بەينەلەدى. ءبىز مۋزيكامەن وسىنداي كوڭىل كۇيىمىزدى بۇكىل ەلدەگى كورەرمەندەرگە جەتكىزەمىز“، - دەدى يمىننياز.

  الۋان ءتۇرلى شامدار جايناعاندا، مۋزيكانىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن بۇرالا بيگە باسىپ، جاڭا داۋىرگە ماداق جىرىمەن العىس ايتتى، جاڭا جورىققا بارابان ۇنىمەن جىگەرلەندىردى. شينجياڭداعى 20 نەشە تەاترحانا - ۇيىرمەلەردەن، مەكتەپتەردەن كەلگەن حانزۋ، ۇيعۇر، حۇيزۋ، قازاق سياقتى كوپتەگەن ۇلت ارتيستەرىنەن ۇيىمداسقان ويىن قويۋ ۇيىرمەسى ءان، ءبي، مۋزيكا ارقىلى بۇكىل ەلدەگى كورەرمەندەرگە شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ەكپىندەي العا باسقان، تاتۋ - ءتاتتى، الاڭسىز بەت - بەينەسىن كورسەتتى.

  پىكىر اۋىستىرىپ، ءوزارا ۇيرەنۋ تۇسىنىكتى تەرەڭدەتتى

  بۇكىل ەلدى ارالاپ قويۋ ساپارىندا 6000 كيلومەتر جول باستى، 260 نەشە ارتيست پەن قىزمەتكەر باستان - اياق كوتەرىڭكى كوڭىل كۇيمەن ءاربىر قويىلىمدى مۇقيات ورىندادى، كوپشىلىك ءان، ءبي، مۋزيكا ارقىلى شينجياڭ وبرازىن ايگىلەدى، جەر - جەردەن 13 مىڭ 500 كورەرمەن قويىلىمدى ناقتى ورىندا كوردى. قويىلىمنان سىرتقى ۋاقىتتاردا ءبىر ءبولىم ارتيستەر مەن قىزمەتكەرلەر مادەنيەت - كوركەمونەر شاعىن اترەتىن ۇيىمداستىرىپ ارالاپ ويىن قوياتىن جەرلەردەگى تەاترحانا - ۇيىرمە، مەكتەپ، عىلىم - تەحنيكا باقشا رايونى سياقتى جەرلەرگە بارىپ، پىكىر اۋىستىرۋ، ءوزارا ۇيرەنۋ، كۋايشان سياقتى تاسىلدەر ارقىلى شينجياڭنىڭ ءان - ءبيىن ايگىلەپ، ءوزارا ءتۇسىنىسۋدى تەرەڭدەتىپ، ارالاسۋدى، ىشتەسۋدى جەبەدى.

  تيانجين مۋزيكا شۋەيۋانىندا شينجياڭ كوركەمونەر تەاترحاناسى ۇلتتىق وركەسترىنىڭ ورىنداۋشىسى ءمۇتالىپ مامەت عيجەكپەن ورىنداعان ىرحۋ ءان - كۇيى «بايگە» تيانجين مۋزيكا شۋەيۋانى ىرحۋ كاسىبىنىڭ وقۋشىسى لۋ شۋجۇندى قايران قالدىردى. عيجەكتىڭ ورتاسىنداعى ەكى ىشتەكتىڭ ىرحۋدىڭ ىشكى ىشەگى مەن سىرتقى ىشەگىنە ءدال سايكەس كەلەتىندىگىن بىلگەندە، ول: ”ۇلتتىق مۋزيكا اسپاپتارىنىڭ بارىندە ۇقسايتىن تۇستارى بولادى ەكەن، بۇل رەتكى پىكىر اۋىستىرۋدىڭ مەنىڭ ورىنداۋ شەبەرلىگىمدى جوعارىلاتۋىما، مۋزيكالىق كوز ايامدى كەڭەيتۋىمە كوپ سەپتىگى بولدى“، - دەدى.

  شىنجىن قالاسىنداعى كىشيڭ عىلىم باقشاسىندا ارتيستەر ىقىلاستى ءان - بيىمەن جاس عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرىن بيگە ۇسىنىس ەتتى؛ گۋاڭجوۋ مۇناراسىندا ۆوكالدىق ارتيستەر شىعانداعان اندەرىمەن جاڭا ءداۋىردى جىرلادى؛ شيڭحاي مۋزيكا شۋەيۋانىندا وقۋشىلار ادامزاتتىڭ بەيزاتتىق مادەني مۇراسى ۋاكىلدىك تۋىندىلارىنىڭ ءبىرى بولعان شينجياڭ ۇيعۇر مۇقامىنىڭ قالاي جالعاسقاندىعىن جانە قورعالعاندىعىن ءتۇسىندى.

  ءان - ءبي اۋىس - كۇيىس، ءوزارا ۇلگى الۋ تۇعىرىن ورناتتى. ”كاسىپتەستەرگە ويىن قويىپ، شينجياڭنىڭ ءان - ءبيىن تانىستىرا العاندىعىما ماقتانامىن. تۇرلىشە وڭىرلەردىڭ ءبيىن، مۋزيكاسىن تاماشالاۋدىڭ، ۇيرەنۋدىڭ ءوزى دە ۇيرەنۋ، جەتىلۋ بارىسى، ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ ارامىزداعى تۇسىنىكتى ارتتىردى“، - دەدى شينجياڭ كوركەمونەر تەاترحاناسى ءان - ءبي ۇيىرمەسىنىڭ ۆوكالدىق ارتيسى ەربول جەڭىسبەك.

  جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ تاريحي كورمە سارايىنا بارىپ، پارتيا قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىق شۇعىلالى بارىسىنا قايىرىلا قاراپ، ەكپىندەي ىلگەرىلەۋ كۇشىن قابىلدادى. شينجياڭدىق ارتيستەر مەن قىزمەتكەرلەر ”جۇڭحۋانىڭ بەس مىڭ جىلدىق وركەنيەت تاريحى دالەلدەنگەن قاسيەتتى جەر“ لياڭجۋ بايىرعى قالاسى ەسكى جۇرتىنا بارعاندا جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ماڭگى جالعاساتىندىعىن سەزىنىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتى تاريحىنان مول سەنىم قابىلداپ، ۇلتتىق ماقتانىش سەزىمى تاسقىنداي ءتۇستى.

  ”پىكىر اۋىستىرۋ، ىقپالداستىق، ەكسكۋرسيا، ۇيرەنۋ ارتيستەردىڭ كاسىپتىك ساپاسىن جوعارىلاتتى. مەكتەپتەرگە بارىپ پىكىر اۋىستىرۋ، ناقتى ورىنعا بارىپ ەكسكۋرسيالاۋ سياقتى قيمىلدار ارقىلى شينجياڭنىڭ ءىشى - سىرتىنداعى كاسىپتەستەردىڭ جانە كورەرمەندەردىڭ تانىمى مەن تۇسىنىگى ارتىپ، كەڭ كولەمدى ارالاسۋدى، ىشتەسۋدى، توعىسۋدى جەبەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمى جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، شينجياڭ كوركەمونەر تەاترى پارتكومىنىڭ شۋجيى ساي شياۋرۇڭ.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى